Weinig ballet, veel
herhalingen en slechts
enkele verrassingen
Laatste expositie in
het PloeghhuisaHHÉ
„One from the heart":
Coppola's eigenzinnigheid
I letisilcn KranC
flSSSMMmiB
„The Servant"-
klassieker over
verraad en moreel verval
NIEUW SEIZOEN DE FLINT:
DINSDAG-MOVIE-CYCLUS
I DONDERDAG 16 JUNI 1983
kijk op de film
AMERSFOORT - Gisteren
(dinsdag) werd het program
ma voor het seizoen 1983-
1984 voor Theater De Flint
door de Amersfoortse Cultu
rele Raad gepresenteerd. An-
co Mali geeft in bijgaand arti
kel haar eerste indrukken. Ui
teraard komen we op een la
ter tijdstip nog op de pro
grammering van De Flint te
rug.
BALLET
Amersfoort wordt buitengesloten wat
het balletleven betreft Heeft geen deel
aan de wereldvermaarde voorstellin
gen van de Nederlandse balletgroepen
Zal alle nieuwe ontwikkelingen in het
toonaangevende Nederlandse ballet-
gebeuren missen
Voorstellingen van het Nationaal Bal
let. het Nederlands Danstheater, het
zijn nooit uit de studentensfeer gegroei
de typetjesmakeri) John Lanting zal
zich niet onbetuigd laten in de herhaling
van zijn bokkesprongen. voorzien van
de leve de lol situaties.
NEDERLANDSE
SCHRIJVERS
Verheugend is. dat bij de toneelge
zelschappen het spelen en stimuleren
van Nederlandse toneelschrijvers
wordt voortgezet Met voortreffelijke
Nederlandse toneelstukken als Gerrit
Komrij's ..Chemische huwelijk" (een
absolute topper), Ger Thijs' .Winkel
dochters", Ton Vorstenbosch' „Vitali
teit". „De hordeloopster" van Guus
Baas - om er enkele te noemen - nog
vers in het geheugen, zijn we benieuwd
wat de Nederlanders er in het komende
seizoen van zullen maken. Ik denk aan
„Katarakt" van Dirk Groeneveld, „Zon
der onderschriften" van Jeroen Brou
wers. „Welkom in Sjanghai" van Martin
Schouten, en van Ton Vorstenbosch
zelfs twee nieuwe stukkken. „Puur
slecht", en „Sterke drank in oud-zuid"
WAAR JE NAAR
UITKIJKT
En nu wat dingen, waar je echt naar
uit kijkt, met een spanning van. hoe zal
dat zijn' Dat is voor mij dan we! Liselore
Gerritsen met Harlekijndanseressen,
Nooy's Volkstheater met Israël Queri-
do's „De Jordaan", het optreden van
Marjot Flore, het spel rond Erasmus
door Henk van Ulsen, getiteld „Wat wil
die Rotterdammer9"
Benieuwd ben ik ook naar de waag
halzen Robert Long en Leen Jonge-
waar. naar de variétéachtige acts van
Peter Faber. En ik heb Youp van 't Hek
nog nooit in het echt gezien. Goed spel
verwacht ik van Toneelgroep Baal mei
Isaak Babels „Marija". Publiekstheater j
mag hier (even de handjes op elkaar) l
één voorstelling geven (Edward Bonds j
„Zomer"). En dan wil ik klassiekers als
Toergenjews „Een maand op 't land
(Toneelgroep Theater) en Molières „De
vrek" (Toneelgroep De Appel) ook een
kans geven
Ik zie het zo uitstekend door Yvonne
Keuls behandelde drugsprobleem „De 1
moeder van David S" vermeld staan i
maar dat wordt door het Mechels Mima i
tuurtheater gespeeld, en sinds ik die j
Belgen Yvonne Keuls sublieme „Ja/
Rap en zijn maat" heb zien verknollen
heb ik daar niet veel vertrouwen in. i
klinkende ruzie en verdwijnen apart in
het feestgewoel van de viering van de
4e juli. Veel meer heeft het verhaal van
„One from the heart" niet te bieden.
Franny stort zich onbezonnen in de ar
men van een dansende kelner (Raul
Julia) en Hank ontmoet de mysterieuze
circusartieste Leila (Nastassia Kinski).
Uiteraard ontwikkelen de gebeurtenis
sen zich in een voorspelbare hereni
ging
Ontroering en ware liefde kunnen
misschien als de moraal van „One from
the heart" worden beschouwd, voor
Coppola heeft dat echter nauwelijks
enige betekenis. Ze passen slechts in
zijn dekor. Het technisch vernuft heeft in
„One from the heart" voorop gestaan.
Kreativiteit kan Coppola wat dat betreft
V.l.n.r. Frederic Forrest, Nastassia Kinski en Teri Garr.
Scapinoballet, Werkcentrum Dans.
Danskern, Stichting Dansproductie
worden niet meer in Amersfoort uitge- i
bracht Om van optredens van'minder
bekende groepen als Bewegingsstudio, j
Pentatheater, Introdans en wat daar uit
voortgekomen is niet te spreken
Onder de rubriek „Ballet" zie ik in
1983-1984 aangekondigd: een herha
ling van het dansen van romantisch
klassiek ballet door Alexandra Radius
en haar echtgenoot Han Ebbelaar, die
afscheid gaat nemen van het ballet.
Overigens heel gaaf dansen, dat alles
zins de moeite waard is. Maar wat zou
het interessant zijn om Alexandra Ra
dius ook in eén van de voortreffelijke
modernere choreografieën aan 't werk
te zien! Niet voor Amersfoort wegge
legd.
En dan staat er ook nog vermeld dat
Extension Dance Theatre komt optre
den met jazzdans. En dat Judith Hamer.
Christina de Chatel en de nieuwe dans
groep Impulsen moderne dans zullen
brengen. Prima, maar dat weegt waar
schijnlijk niet op tegen het missen van
choreografieën van Hans v. Manen, Jin
Kilyan, Rudi van Dantzig, Toer van
Schyk. Nils Christe, en noem maar op.
Een pover dansaanbod. v/aarmee
Amersfoort het in het komende seizoen
zal moeten stellen.
HERHALINGEN
Er zijn diverse herhalingen, waar een 1
theaterdirectie altijd goed mee zit. Ik
noem. de musical „De dader heeft het
gedaan" van Annie M. G Schmidt, het
blijspel „Sukses" met Willem Nijholt en
Linda van Dijck, „Adèles keus", het
voortreffelijke kleinkunstprogramma 1
van Adèle Bloemendaal, de niet afla-
tende one man show van Fons Jansen
„Zullen we handhaven." Paul v Vliet is i
ook altijd goed voor wat herhaling van
niet worden ontzegd Alleen is dat zo'n
beetje alles wat van „One from the
heart" overblijft.
Daarbij in aanmerking genomen dat
vergelijkingen met bijvoorbeeld „Apo
calypse Now" en „The Godfather" vol
komen misplaatst zouden zijn. De enige
vergelijking die zou kunnen gelden, zou
de eigenzinnigheid kunnen zijn waar
mee Coppola films maakt Wie dét blijft
boeien moet Coppola's „One from the
heart" zeker gaan zien.
AMERSFOORT - De laatste ten
toonstelling In dit seizoen Is ook in
het Ploeghhuis aangebroken. Het Is
een expositie, die gehouden wordt in
geestverwantschap met schllder-ar-
chitekt-kunstcrlticus-theoreticus
van de Stijlgroep Theo van Does
burg. „De kunstenaar, onverschillig
tot welke tijd hij behoort, Is niet te
vreden met een afbeelding noch met
een uitbeelding, maar hij zoekt een
ontbeeldlng van realiteit", formu
leerde Van Doesburg.
Mlnke Posthuma en Yvonne Mijn-
hout laten plastieken en keramische
beelden zien, Frits Nolte toont aan
verwant grafisch werk.
Yvonne Mijnhout en Minke Posthu
ma. die al enige jaren hun atelier heb
ben in de prachtig gerestaureerde Dui-
ventoren in Randenbroek, noemen hun
werk gevoelsbeelden. Vanuit het geë
motioneerd zijn leggen zij hun gevoe
lens vast in een bepaald beeld. Yvonne
Mijnhoudt ontleent haar vormen aan het
landschappelijk element, waar haar ge
voelens binding mee hebben. Wanneer
zij met een beeld bezig is, en de vorm
van het beeld zich in een continue staat
van verandering bevindt, ontstaat voor
haar het gebied, waarbinnen een uit
drukkingsvorm zich voordoet. „Het mo
ment, waarop deze vorm zichtbaar wil
worden", zegt zij, „is het meest wezen
lijke, en daar werk ik naar toe. Het voegt
zich samen met het uiterlijke beeld, en
ontstaat. Het beeld bestaat tenslotte uit
datgene, waardoor het zichtbaar wil
worden".
Door Yvonne Mijnhoudt is het beeld
gegroeid naar een rechthoekige en ron
de vorm toe. waarop allerlei figuren en
tekens zijn aangebracht Haar vroegere
landschapsvormen met daarop een
vlak, weg of mensteken en soms een
opening, gaven de verwantschap en
verbondenheid aan tussen mens en na
tuur Om meer van het landschap en de
mens te begrijpen deed zij allerlei po
gingen om dit gebied binnen te gaan. Zo
ontdekte ze. dat de bol een vorm is.
waar ze overheen kon lopen, en in kon
gaan, net als in het landschap. Waar ze
ook af kon glijden, en op rond kon draai
en. Zo kwam ze tot de conclusie, dat het
leven uit elementen bestaat in duidelij
ke samenhang met stevig staande
bouwstenen. „Daardoor", zegt ze.
„kwam ik tot de rechthoek Een vierkant
bijvoorbeeld heeft duidelijk een voor-,
zij-, achter-, onder- en bovenkant Bo
vendien zijn vlakken ook wanden als
muren. Ik merkte, dat de tekens veel
meer weerklank kregen dan op de bol.
De tekens kwamen tot leven, en gingen
spreken over gebeurtenissen en situa
ties Het kleurgebruik hangt nauw sa
men met de vorm en de beleving om tot
een optimale uitdrukking te komen".
Minke Posthuma gaat in haar beel
den van mensen uit, mensen en hun
relaties. Haar beelden zijn tekens of
symbolen. Het vormmotief van de groei
inspireert haar, en het beeld weerspie
gelt het gevoel van deze gewaarwor
ding. Aangetrokken tot het associatie
ve, dat er tussen mens en natuur be
staat, krijgen de beelden een uiterlijk,
waarin de samenhang tussen mens en
natuur zichtbaar wordt. De taal, die de
beelden spreken, heeft te maken met
de werkelijkheid van een wereld met
mensen, die steeds sneller verandert.
„Dit spanningsveld is voor mij het
meest interessante gegeven", aldus
Minke Posthuma „Het is de opening
van het gesprek, dat ik met mijn beel
den voer Dat er een gesprek op gang
gekomen is, lees je af aan de vorm,
waarin nu heel duidelijk openingen zijn
gemaakt, waarin iets gebeurt. Waren
de beelden eerst meer gesloten en her
kenbare groeivormen, als tekens vanuit
de natuur, nu zijn het abstrakte, op zich
zelf staande tekens geworden, die de
mens in zijn relatie met de natuur uit
beelden". Minke Posthuma werkt met
het plastisch materiaal klei Het ligt in
haar bedoeling om met een duurzamer
materiaal als brons te gaan werken. Zij
Ter gelegenheid van het feit, dat de
bedrijfsleider van het Grand Theater, de
heer D van Kolfschoten op dinsdag 21
juni a s. 25 jaar werkzaam is bij Jog-
chem's Theaters, ontvangt iedere be
zoeker van Grand op die dag een gratis
kop koffie.
ziet haar beelden dan in of rond mode:
ne gebouwen, waarin mensen binne
strukturen leven en werken, of in tuin
landschappen
Frits Nolte heeft zijn gedachten ovc
zijn grafisch werk neergelegd in ee
bundel notities, getiteld „Minder dan bij
na" Hij presenteert zijn grafiek in
ries; de werken binnen één serie staa
in zekere verhouding tot elkaar. Aan
reeksen ligt een bepaald concept ti
grondslag. De delen van de reeks verti
genwoordigingen diverse stadia,
deel is tevens een volledig op zit
staand concept. Elk afzonderlijk werk
een andere zienswijze binnen het gr
tere concept, dat dë reeks is
„Een serie maakt een spel ziel
baar", aldus Frits Nolte in zijn notitie
„Mijn grafische werken zijn de uit h
spel resulterende bouwwerken. Hoe
gespeeld wordt, hoe de constructie int
kaar zit, funktioneert, is belangrijker di
v/at gemaakt wordt, wat het bouwwe
in naturalistische zin voorstelt. Met ai
dere woorden het wat loopt over in h
hoe".
Aanvankelijk maakte Frits Nol
bloemstillevens en landschappe
Langzaamaan ontdekte hij een waard
volle vormenv/ereld in het werk zelf A
bijna niets vroeger al de aanleiding k(
zijn, is het nu minder dan bijna „M
verwondering en sympathie gaan
naar de ijle lijn, de tere kleur en de kot
momenten, dat ze zichbaar worde
Het minder dan bijna is snel voort
Wanneer olieverftechnieken de zwa;
te, de aardsgebondenheid in zich d'
gen, vertegenwoordigen de grafisd
technieken het vluchtige, het verand;
lijke, de lichtheid' Frits Nolte drukt
monotypes en lino's op zéér dun
pans papier, dat opwaait bij de genr
ste zucht
Hij zegt: „Ik wil niet iets tekenen
een tekening, ik méók een tekening,
tekening is een ding Niet het ding (o
derwerp) in het ding (resultaat),
een ding, dat beeldend ding is. C
slechts of juist ding is, omdat het tel
ning is, bijvoorbeeld papier met inkf
op. Anders gezegd, tussen beeld
ding staat niet de orde van een hiér
chie, maar de orde van gelijkwaaró
heid, het evenwicht, de balans."
U kunt de tentoonstelling gaan i
van woensdag tot en met zaterdag
11.00 tot 16 00 uur
(Van de fllmredaktie)
AMERSFOORT - In de dlnsdag-
movie-cyclus van het Grand Theater
draait a.s. dinsdag een befaamde film
uit 1963 van de Britse regisseur Jo
seph Losey: „The Servant", geba
seerd op een scenario van Harold
Pinter. In deze klassieker worden de
hoofdrollen gespeeld door Dirk Bo-
garde als de butler Barrett, James
Fox als Tony, Sarah Miles als Vera en
Wendy Craig als Susan. „The ser
vant", een fascinerende film over ver
raad en verval van de moraal waarbij
de corrupte butler Barrett zijn zwakke
werkgever Tony volledig in zijn
macht krijgt.
Tony, een verwend rijkeluiszoontje
leeft zijn luxe snobistische leventje in
een kast van een 18e eeuws huis Om
mee te kunnen blijven doen en passend
bij zijn luxe bestaan neemt hij een huis
knecht in dienst, zoals in zijn familie nu
eenmaal de gewoonte was. Het resul
taat is, dat hij een model-huisknecht
aanneemt die bijna even bedriegelijk en
onecht is als zijn baas, maar realistisch
en daardoor onberekenbaar en gevaar
lijk.
Barret, de huisknecht, met zijn geslo
ten, afwachtende houding maakt zich
door overdreven dienstbetoon in korte
tijd vrijwel onmisbaar. Na enige tijd be
heerst hij niet alleen de huishouding,
maar ook zijn meester
Susan, Tony's verloofde voelt instinc
tief dat Barret's invloed op Tony iets
duivels heeft Tussen Barret en het
meisje ontstaat een soort gevecht, eerst
bedekt, later openlijk en keihard Maar
Barret blijkt de sterkste, de leider. Hij
introduceert Vera, een nerveus, leven
dig meisje, dat hij voorstelt als zijn zus
ter. Voor korte tijd wordt zij aangesteld
als noodhulp voor Tony, gemanipuleerd
door Barret, wordt hopeloos verliefd op
Vera.
Dan ontdekken Tony en Susan dat
Vera niet Barrets zuster is maar zijn
ge'!efde Barret wordt ontslagen en To
ny blijft tenslotte alleen achter, met zijn
verlangen naar Vera en in de steek gela
ten door zijn verloofde. Langzaam gaat
Tony naar de bliksem, de goedlopende
huishouding verandert in een door Tony
zelf gekozen luxe gevangenis.
Op een dag ontmoet hij bij toeval Bar
ret. Na Barret's pleidooi om alles te ver
geten en te vergeven neemt hij hem
opnieuw in dienst. Van dat moment al
lijken de rollen definitief te zijn omge
draaid. Hun relatie is opnieuw tegenstnj
dig, soms geprikkeld, soms vertrouwe
lijk. Langzaam voltrekt zich het vonnis
over Tony Tony, de slappe natuur,
wordt geestelijk gesloopt, ontmenselijk
zich door liederlijkheid en decadentie.
Tony is niet meer in staat voor zichzelf te
denken of zelfstandig te handelen. Ten
slotte worden de rollen omgedraaid, nie
alleen de positie, maar ook de persoon
lijkheid is verwisseld Barret's aanstel
ling is zeer geslaagd
Grand, dinsdag, keuring 16 jaar, leng
te 115 minuten).
Het is duidelijk, dat de Nederlandse
bioscoopwereld 'n beetje haar aktivitei-
ten heeft ingeperkt in afwachting van de
grote vakantiefilms, zoals de nu al veel
geroemde nieuwe James Bondfilm,,0c-
topussy", die op 7 juli a s. in première
gaat Vandaar dat het weekprogramma
van de Amersfoortse bioscooptheaters
betrekkelijk weinig nieuws te bieden
heeft, hoewel er voor de filmliefhebber
nog genoeg krenten uit het filmbrood te
pikken zijn.
Geprolongeerd werden: „De lift", van
regisseur Dick Maas, „Tootsie", „An of
ficer and a gentleman" (allen in Grand),
„Ghandhi"en,,10 to midnight" (Cinema
1 en 2) en „De bende van hiernaast" in
de kindervoorstellingen van Euro. „An
American werewolf >n London", „The
Wanderers", „Stripes', „First Blood" en
„Montenegro" verdwijnen uit het pro
gramma.
Een aardige kombinatie voor bijvoor
beeld het vieren van een verjaardag van
één van uw kinderen is het bezoek aan
de kindervoorstelling van Euro (De ben
de van hiernaast van de bekende Neder
landse jeugdfilmregisseur Karst van der
Meulen) met aansluitend pannekoeken
eten in het pannekoekenhuis De Pot-
senmaeker aan de Groenmarkt. Op ver
toon van het bioscoopkaartje kunnen;
kinderen tegen een gereduceerd ta:
pannekoeken eten. De prijs voor dek
dervoorstellingen van Euro is trouwe
4,50 per persoon en daarvoor zijni
verjaardag-vierende kinderen een gro
deel van de middag onderdak
Nieuw deze week in Amersfoort. „E
Dead", een wat genoemd wordt sen;
tionele horror-film. Te zien in Grand
verhaal is allesbehalve smakelijk ten:
men. Vijf jongelui belanden in een a'-J
legen hut in de bossen van Tennesse
de wurggreep van demonen. opgenJ
pen door een archeoloog, die er zelfi
het slachtoffer van was geworden. „1
Evil Dead" is gemaakt door de 21
debutant Sam Raimi en dat het
nerswerk is. is er duidelijk aan af te
Nogal klungelige effecten, knalhard!
gelichte decors etc. Dat.The Evil Dl
desondanks niet slecht van opboi
komt waarschijnlijk door de „verfri:
de" kijk van deze debutant, die metl
hulp van zijn vrienden overigens een!
maakte, even onsmakelijk en zo
bloederiger dan de talrijke profs die
voorgingenHet zou bijna een persi"
op het genre van de splattermovie
nen zijn. (Grand, keuring 16 jaar,
minuten).
Nastassia Kinski en Frederic Forrest in Coppola's ..One from the heart"
„One from the heart", 1982. Produk-
tle: Grey Frederlckson en Fred Roos.
Regie: Francis Coppola. Scenario:
Armyan Bernstein en Francis Cop
pola. Kamera: Vittorlo Storaro. Mu
ziek: Tom Waits. Met: Frederic For
rest, Terl Garr, Nastassia Kinskl,
Raul Julia (Grand 2, Amersfoort).
(door Dick van Rheenen)
„One from the heart" (Recht uit het
hart) een muziekspektakel gebaseerd
op de vroegere Hollywood-musicals, is
in ons land verdeeld onthaald, zowel bij
de filmkritici als bij de filmliefhebbers.
Van mogelijke invloed kan zijn geweest,
dat de film in Amerika een gigantische
flop was en de kosten van de film - 25
miljoen dollar - weggegooid geld wer
den gevonden
Voor die verdeeldheid is best enige
reden aanwezig, want „One from the
heart" is zo'n typische film, die de één
totaal niet zal beroeren en een ander zal
doen verbluffen.
Voor de fervente Coppola-fans, regis
seur van „One from the heart", vertel ik
er eerlijkheidshalve maar bij dat ik bij de
eerste kategorie ben in te delen. Waar
bij ik mij vooralsnog laat leiden bij de
gedachte dat ik als filmliefhebber reken
op een avondje vertier.
Niet dat „One from the heart" niet
tracht dat te bieden, maar waar Francis
Coppola heeft gemeend de technologi
sche vooruitgang te moeten achterna
hollen, is er iets meer aan de hand.
Vooropgesteld dat de soms onnavolg
bare Coppola (Apocalypse Now, The
Godfather) zich nooit eenvoudig laat
beoordelen, is daarvan met het experi
ment „One from the heart" toch zeer
zeker sprake. Coppola heeft voor dit
groots opgezette muziekspektakel na
melijk het traditionele filmen verlaten. In
zijn eigen Zoetropestudio bouwde hij
het dekor van het verhaal, Las Vegas,
grotendeels na en wenste hij uitsluitend
met moderne videotechnieken te
werken Gezegd wordt dat hij op de set
zelfs nauwelijks was te vinden en de
film vanachter een groot schakelpaneel
heeft geregisseerd.
Als ik die gegevens in mijn oordeel
mee laat wegen en dat ben ik ook zeer
zeker van plan, mag „One from the
Raul Julia en Teri Garr in ..One from the heart".
heart" toch op enige mildheid rekenen
De droomwereld van zang en dans is
namelijk perfekt gefilmd.
Debet daaraan is ongetwijfeld ook
het uitstekende kamerawerk van Vitto-
rio Storare Gigantische dekors. v/aarin
even gigantische neonreklames oplich
ten, de kreativiteit van Francis Coppola
heeft wat dat betreft geen grenzen. De
aankleding imponeert zondermeer,
maar verliezen echter al snel de greep
op de kijker, vooral omdat de persona
ges nauwelijks tot leven komen, het mu
ziekspektakel onvoldoende boeit en de
wisselwerking tussen dekor en verhaal
ontbreekt,
„One from the heart" laat zich het
beste uitleggen als een presentatie van
technisch vernuft, waarbij het verhaal er
eigenlijk niet zo toe doet.
Het verhaal lijkt ontleend aan de gro
te Hollywood-musicals van weleer. Ver
liefden die elkaar lijken te ontgroeien,
maar niettemin regelrecht naar een
happy end hollen. De gebeurtenissen in
„One from the heart" spelen zich af in
Las Vegas, tijdens het wekend van 4
juli, de Amerikaanse onafhankelijk
heidsdag De voornaamste hoofdper
sonen zijn Hank (Frederic Forrest) een
automonteur en Franny (Teri Garr)
werkzaam bij een reisburo, die al meer
Frederic Forrest en Teri Garr in ..One from the heart".
dan vijf jaar ongehuwd samenwonen
Is Hank best tevreden met hun leven
tje, Franny verlangt naar opwinding en
romantiek De twee krijgen dan ook een
