Jan Blotenburg had een ere
baantje bij familie De Beaufort
Ik werd ontvangen in de bibliotheek.
Ik had nog nooit zoveel boeken gezien"
Soms was het fooienbediag
groter dan het maandsalaris"
Het zilver mochten we niet poetsen.
Ze waren geloof ik bang voor krassen"
en
K
non
b 8
Hij was vijftien jaar werkzaam als chauffeur en huisknecht
FOTO-KOPIE
FOTO-KOPIE
L
NODIG?
Leusder Krant
l_
familie De Beaufort nog wel werk
voor een chauffeur/huisknecht
had Maar Jan had nog geen rijbe
wijs. Hoe kon hij dan solliciteren?
Boswachter Van Garderen raadde
Jan aan eens een bezoekje te
brengen aan veldwachter Kuit Die
kwam regelmatig bij de familie De
Beaufort over de vloer. De veld
wachter wist misschien wel een
oplossing. Jan deed wat hem werd
aangeraden en hoorde later van de
veldwachter dat hij werd verwacht
in de villa op het landgoed Heiligen
berg, het witte huis dus van de
Beauforts. ..In die tijd was dat heel
wat", zegt Jan Blotenburg, een
kleine man met een gebruind ge
zicht en grijzig achterover gekamd
haar. ,,Je keek huizenhoog tegen
die villa op. Maar ik ging er dus
heen en werd ontvangen in de
Fooien
Toen Jan in dienst kwam bij de
familie verdiende hij tachtig gulden
per maand plus kost en inwoning.
Een aanvulling op zijn salaris wa
ren de fooien. Als hij gasten per
auto moest wegbrengen kreeg hij
fooien - vaak van een gulden - en
als hij moest tafeldienen tijdens
grote diners dan kreeg het perso
neel ook tipgeld. Het kwam nog wel
eens voor dat het totaal fooienbe
drag meer was dan zijn maandsa
laris ,,ln die tijd hoopte het perso
neel op veel grote diners omdat de
fooienpot dan goed werd gespekt".
Bij het tafeldienen (het serveren
van ontbijt, lunch en diner) gebeur
de natuurlijk wel eens een ongeluk
je. Zo ook die keer dat zoon Arnold
van jonkeer De Beaufort mee at.
door Caspar van Loo
1965 werd hij een door het Rijk betaalde
tderhoudsvakman op internaat De Hohorst in
usden. Voor die tijd was hij vijftien jaar in hetzelfde
ipitale pand werkzaam als chauffeur en huisknecht bij
i rijke familie De Beaufort. Jan Blotenburg (56) was
istijds een trouwe dienaar van voormalig Leusdens
irgemeester jhr. mr. J. K. H. de Beaufort, diens vrouw
idochter en diens broer met echtgenote. Op het
oment dat Jan Blotenburg in dienst kwam bij de
milie was jonkheer De Beaufort net twee jaar
irgemeesteraf.
Verslaggever Caspar van Loo zocht de
genwoordige onderhoudsvakman van bijzonder
ugdwerk-internaat De Hohorst op. Desgevraagd
P kelde Jan Blotenburg zijn verleden een beetje op. „Die
ngens van de krant willen altijd alles weten. Maar ik
tid wel een paar dingen voor me. Sommige dingen
linnen maar beter niet in de krant komen."
bibliotheek. Ik had nog nooit zoveel
boeken gezien. Er kwam een man
binnen, maar ik dacht: dat kan
jonkheer Karei niet zijn omdat ze
mij verteld hadden dat hij mank
liep De man was zijn broer. Even
later kwam meneer zelf binnen.
Toen aan de orde kwam dat ik geen
rijbewijs had, zei hij. Dat vind ik
helemaal niet erg Ik heb liever
iemand zonder dan met rijbewijs,
omdat die minder eigenwijs zijn.
Nou, toen was ik aangenomen."
Op 2 januari 1949 moest Jan zich
melden bij de villa van de familie De
Beaufort. Hij werd vervolgens ge
stuurd naar garage Honders in
Woudenberg waar hem het autorij
den geleerd zou worden. Ook
kreeg Jan les in het repareren van
kleine defecten aan een auto. Na
tweeéneenhalve maand van hard
oefenen in een heel oude Fiat
moest hij examen doen bij jonkheer
Schoorl Jan Blotenburg herinnert
zich dat het examen niet vlekkeloos
verliep. Toch kreeg hij zijn rijbewijs,
want had jonkheer Schoorl en
vriend van de familie De Beaufort
hem verzekerd: ..Kareltje leertje de
rest wel!" Op 16 maart 1949 ging
de toen bij de familie werkzame
chauffeur en huisknecht onder de
wapenen en nam de jonge Jan zijn
plaats in. De arbeid van een huis
knecht was hem intussen bijge
bracht door de vijf kamermeisjes
die in de villa de kost verdienden.
Met name van mevrouw Wernse uit
Barneveld had Jan veel geleerd:
tafeldienen. schoenenpoetsen,
messen slijpen en polijsten. ,,Het
zilver mochten wij niet poetsen.
Daar werd speciaal iemand van
buitenaf voor besteld. Ik geloof dat
ze bang waren dat wij krassen op
het zilver zouden maken", vertelt
Jan lachend.
Arnold was iemand die zijn gespro
ken woord meestal ondersteunde
met heftige gebaren en dat kwam
huisknecht Jan erg ongelukkig uit
toen hij een heerlijk grote room
soes met chocoladelaag op Ar
nold's bord wilde zetten. De geba
ren van de jonge Beaufort kruisten
de soes, waarna de klodders slag
room op het nieuwe pak van Arnold
neerdaalden.
De familie De Beaufort had in
die tijd elf personeelsleden: vijf
kamermeisjes, vijf tuinmannen
en Jan. De namen van de tuin
knechten weet Jan nog wel, ten
minste van vier. ,,De vijfde kwam
uit Amersfoort maar was niet
helemaal normaal. De anderen
heetten Job van Hasselt, Dirk
Berg, Bunt en Jan de Groot. We
hadden het hartstikke gezellig
met elkaar. We gingen ook wel
eens samen de stad in. We waren
heel tevreden. Tegenwoordig is
dat anders. Niemand is meer
tevreden, ledereen wil dit en dat.
Dat is ook de reden van de
huidige werkloosheid", analy
seert Jan.
Anekdotes zijn er natuurlijk altijd
te vertellen als je vijftien jaar chauf
feur en huisknecht bent geweest.
Jan weet er wel een paar. Jonkeer
De Beaufort sprak met zijn vrouw of
zuster Frans in de auto als het
zaken betrof die zijn chauffeur niet
aangingen. Dat veranderde een
beetje na een telefoontje uit Span
je. Jan nam op en kreeg te verstaan
dat een hoge piet uit Spanje de
jonkheer moest spreken Hij deed
wat van hem werd verlangd en riep
meneer aan de telefoon. Iemand
uit Spanje wil u spreken", had Jan
gezegd tegen meneer, waarop die
verbaasd reageerde: ,,Kun je dan
Spaans verstaan?" Wat de jonk
heer niet wist, en volgens Jan nooit
aan de weet is gekomen, is dat Jan
een Nederlands sprekende tolk
aan de lijn had. die het gesprek
doorverbond met de hoge Spaanse
piet. ..Sinds die tijd", zegt Jan,
,,werd er achterin de auto veel
minder Frans gesproken, bang dat
ze misschien waren dat ik het
gesprek kon volgen!"
Een andere anekdote is voor
sommigen wellicht van griezelige
aard. Jan sliep de eerste zeven
jaren in een kamer in het onder
huis. het souterrain van de villa. Het
raam van zijn vertrek was op gelijke
hoogte met het terrein rond het
huis Zo kon het gebeuren dat een
paar slangen op zijn slaapkamer
verdwaalden. Deze reptielen slie
pen de hele nacht op de deken
naast Jan. Toen hij 's ochtend
wakker werd en de dekens van zich
I afwierp, hoorde hij een klap op de
grond Hij keek en zag de krioelen
de slangen van 80 centimeter lang.
,:,,Die heb ik toen maar dood ge
maakt. Rare gedachte trouwens
om met slangen in bed gelegen te
hebben."
Juliana
Een gebeurtenis die Jan zal blij
ven heugen is het bezoek van onze
voormalige vorstin aan De Hohorst
geweest. Dat was op de trouwdag
van Arnold de Beaufort Hg huwde
een gouvernante van het koninklijk
huis De bruiloftsreceptie vond
plaats in de grote witte villa in
Leusden en de tegenwoordige
prinses Juliana kwam het bruids
functies gediend te hebben.
Jan heeft eens in een inter
view in een andere krant ge
zegd dat hij een meubelstuk
van de kapitale villa is. In
1964 werd hij ontslagen als
chauffeur/huisknecht, omdat
er geen werk meer was bij de
paar en de familie de hand schud-
den ..Ze had geloof ik haar twee
tongste dochters meegenomen. Zo
groot waren ze'en hij wi|st hun
hoogte met de hand aan. Het brui-
lofsfeest van Arnold en zijn vrouw
werd gevierd in het Scheveningse
Kurhaus Jan moest toen nog per
auto in een razende vaart, vooral-
gegaan door een politie-excorte,
apparatuur van de fotograaf naar
het Kurhaus brengen ..Ja. dat was
me wat Met hoge snelheid achter
de politieauto aan. En in Scheve-
ningen was het oppassen geblazen
met het verkeer We moesten vóór
het bruidspaar arriveren Dat lukte
net."
Terwijl Jan nog een shag-
gie draait, denk ik bij mezelf
dat het voor hem toch heel
onwezenlijk moet zijn om in
34 jaar in één groot huis twee
bazen in twee verschillende
inmiddels sterk in leden afge
nomen familie De Beaufort.
De Hohorst werd uiteindelijk
verlaten door de laatste fami
lieleden, waarna Stichting De
Boom. eigenaresse van het
huis, de villa verhuurde aan
de Rijksgebouwendienst die
het op haar beurt beschik
baar stelde aan het voormali
ge ministerie van CRM die
erin het internaat stichtte.
Jan Blotenburg werd als on
derhoudsvakman gevraagd
en kreeg daardoor de status
van rijksambtenaar. Hij zag
hoe van circa twintig kamers
in De Hohorst er ongeveer
dertig werden gemaakt. Hij
zag de bewoners van het in
ternaat komen en gaan. Hij
zag ook de tijd veranderen.
„Maar ik kan me nog steeds
heel goed voorstellen dat
hier eens de familie De Beau
fort woonde en dat ik hier
voor die mensen mocht
werken. Een erebaantje was
het."
Rozendaallaan 9
Leusden-C.
DONDERDAG 13 OKTOBER 1983
Bij Bruggink
wandelen in de
kweektuinen
is gratis ideeën
opdoen!
Ontwerp en aanleg
Ontwerpen voor doe-het-
zelvers
Rijksstraatweg
Amerongen
(nabij Shellpomp)
VRIJE WANDELING
LEUSDEN - Het internaat,
t grote witte huis aan de
iligenbergerweg, heeft
g steeds iets mysterieus,
inaf de weg gezien ademt
villa een sfeer van statig-
id uit, zonder te weten wat
h in het huis afspeelt. Ja-
ïlang deden de wildste ver-
len de ronde over het inter-
at- Het zou een soort in-
hting voor meisjes en
luwen zijn die af en toe, als
vervelend waren, in iso-
ircellen werden gestopt,
ik werden fantastische ver-
len verteld over meisjes
ft nymfomanische neigin-
n die 's nachts over hoge
kken zouden klimmen. Al
te gedachten komen op
ik de lange oprijlaan van
Hohorst oprijdt die begint
Het koetshuis aan de
ckhorsterweg. Het doel
n het bezoek is niet iemand
iets over het internaat wil
lellen, maar Jan Bloten-
'g, de onderhoudsvakman
9 maar manusje-van-
is) van De Hohorst. Tij-
>s de laatst gehouden
tn dagen van het internaat
werd het idee geboren hem te
interviewen toen bekend
werd dat Jan Blotenburg
vroeger in hetzelfde huis
voor een andere baas héél
ander werk deed.
Ofschoon we het over zijn vroe
gere baan zullen gaan hebben, legt
Jan Blotenburg desgevraagd vlug
uit wat hij als onderhoudsvakman
zoal Ie doen heeft De nadruk ligt
trouwens op vak. Dat meldde Jan
scherp toen ik het oneerbiedig had
over onderhoudsman ..Ik doe van
alles, klein schilderwerk, elektra,
timmerwerk, wastafeltje plaatsen.
Daarnaast houd ik me bezig met de
tuin" Tijdens het gesprek komen
zo nu en dan teamleden van het
internaat de kamer binnen om iets
te pakken ol te brengen Voordat ze
weer weggaan vragen de meesten
nog even ot Jan dit ol dat kan doen
Kleine klusjes waar hij goed voor is.
Rijbewijs
Maar nu terug in de tijd, naar de
laatste weken van 1948 toen Jan
Blotenburg als 21-jarige jongen op
zoek was naar werk. Hij was net
afgezwaaid uit dienst en wilde zo
snel mogelijk een baan. Hem was
aangeraden eens te gaan praten
met boswachter Van Garderen, die
wist nog wel eens wat. En inder
daad, die had gehoord dat de
De eerste ritjes voor de familie
De Beaufort staan hem nog goed
voor de geest. Dat was namelijk
hevig zweten voor Jan, omdat de
reizen naar Amsterdam. Rotter
dam of Den Haag gingen, toenter
tijd onbekende plaatsen voor hem.
Maar de jonkheer hielp zijn chauf
feur in het begin veel, zodat Jan
geen onnodige brokken maakte. In
die tijd beschikte de familie over
twee auto's een Fiateneen Wolse-
lev ..Die Fiat was een soort bood-
schappenauto en de Wolseley was
de uitgaansauto". Jan vertelt dat hij
meneer vaak naar de PUEM in
Utrecht en de melkfabriek in Wou
denberg moest brengen, omdat de
jonkheer van beiden commissaris
was, zoals Jan dat zegt. Hij moest
dan lang in de auto wachten, omdat
de bijeenkomsten bij de PUEM en
de melkfabriek uren duurden. ,,lk
las dan een boek" Praten met
collega's was er niet bij om de
doodeenvoudige reden dat er geen
andere chauffeurs waren. Die wa
ren er wel als Jan de familie De
Beaufort moest rijden naar een
feestje van een bevriende rijke
familie. Dan werden door de chauf
feurs de auto's onderling vergele
ken: wie zijn wagen zag er het
mooist uit. ..Ik waste elke avond de
auto's van de familie Vervolgens
maakte ik 'm droog, zodat ie de
volgende dag weer glom als een
spiegel. Echt de auto poetsen deed
ik een of twee keer in de maand."
Jan Blotenburg. een meubelstuk van De Hohorst.
