)e wonderlijke kosmos van George Lucas:
;vertreffende trap in de „Star Wars Sage"
„Local Hero"
kleurrijk avontuur
L
RETURN OF THE JEDI"
Phe Bronx Warriors"
Schotse kust dekor
DE ALIENS IN „RE
TURN OF THE ]E-
DI"
11
De Lord Darth Vader
Scène uit ..Return ot the Jedi".
George Lucas is met het derde
deel van Star Wars, „Return of the
Jedi" een stap verder gegaan en het
ziet er naar uit, dat hij bezig is aan
een reeks films, die zijn weerga niet
kent. „Return of the Jedi" is de
overtreffende trap van „Empire". De
Inventiviteit van George Lucas kent
blijkbaar geen grenzen en samen
met één van de meest succesvolle,
jonge scenarioschrijver Lawrence
Kasdan (Raiders of the Lost Ark,
Body Heat e.v.a.) kreëerde hij een
spektakel, verschillende malen Im
posanter dan de beide voorgangers.
Het is, alsof Lucas, al dan niet geïn
spireerd door Jack Vance diens kos
mische wonderwereld vol merkwaar
dige, indrukwekkende en soms ont
roerende aliens in beelden heeft om
gezet. Het scala aan buitenaardse
wezens, dat in „Return of the Jedi"
de revue passeert, overtreft alles van
wat er tot nu toe binnen de science
fiction-film is vertoond. En boven
dien is er vrijwel nergens sprake van
opgelegd pandoer door een overma
tig gebruik van bestaande cliché's.
Integendeel. Juist waar dit wel het
geval is (bij die schattige „teddy
beertjes" bijvoorbeeld) Is de kon
tekst, waarbinnen deze wezens ope
reren dusdanig inventief, dat het
bijna als gloednieuw overkomt.
Een wat cynischer beschouwer als
ik zou „Return of the Jedi" wellicht al
snel bestempelen tot een volledig uit
de hand gelopen Muppett-show,
maar zo n beoordeling zou wat al te
j
bof
iUKE SKYWALKER
WORDT JEDI-
RIDDER
torn
ns
Wie van de avonturen van
uke Skywalker, de eenvoudige
toerenjongen van de woestijn-
pn ilaneet Tatooine heeft gevolgd,
reet dat „The Empire strikes
lack" eindigde met het geweld-
ladig invriezen van Han Solo
ioor de gruwelijke Jabba de
lutt. Bovendien heeft Luke een
logal emotionele ontmoeting
ehad met de Lord Darth Vader
de wolkenstad Bespin, nadat
lij op de moerasplaneet Dego-
lah een beslissende opleiding
treeg tot Jedi-ridder door het
njze wezentje Yoda, bijgestaan
Ioor de geest van Ben-Obi Wan-
'enobi.
In „Return of the Jedi" wordt
draad weer opgepakt en ko
len we meteen als terecht in de
ulstere, ondergrondse wereld
an Jabba de Hutt. Een overwe-
end gruwelijke wereld, bevolkt
oor de meest onwaarschijnlij
ke wezens. Dit ondergronds ko
ninkrijkje van Jabba de Hutt
bevindt zich op de planeet Ta
tooine, de plaats waar Luke Sky
walker opgroeide. Luke en zijn
vrienden beramen een plan om
Han Solo uit zijn ijskoude om
helzing te bevrijden.
Intussen beraamt de Keizer
van het Galactisch Imperium
een geheel ander plan. Hij wil
voorgoed een eind maken aan
de invloed van de opstandige
rebellen met de bouw van een
onoverwinnelijk wapen, de
Doods-ster. De rebellen - be
paald niet achterlijk - komen al
snel achter die keizerlijke plan
nen en willen - met de hulp van
Luke's Jedi-macht - het afbou
wen van dit dodelijke wapen
voorkomen.
Naast (of achter) de Keizer
staat de Lord Darth Vader. Wie is
deze geheimzinnige, uiterst
duistere figuur? „Return of the
Jedi" vormt het derde deel van
de middelste trilogie van de Star
Wars Saga, zoals Lucas dat ziet.
„Return of the Jedi" brengt de
ontknoping van tal van myste
ries en geeft antwoord op even
zoveel vragen, die in de vorige
afleveringen zijn gesteld.
Het aantal buitenaardse we
zens In „Star Wars" was eigen
lijk minimaal. „Star Wars" was
veeleer een ruimte-avontuur vol
flitsende technologie. In „The
Empire strikes back" groeit het
aantal buitenaardse wezens,
maar „Return of the Jedi" spant
de kroon. De poppenmakers en
ontwerpers van kreaturen heb
ben voor „Return of the Jedi"
gestalte gegeven aan een verza
meling buitenaardse wezens
met een vaak verrassende in
ventiviteit. Onder leiding van
Phil Tippett ontstond de meest
wonderlijke verzameling aliens,
die zich aan het hof van Jabba
de Hutt vermaken met de grillen
en grollen van de diktator, maar
werd ook het volk van de Ewoks
geboren, een stam van grappige
„teddybeertjes", die op de pla
neet Endor In de schier ondoor
dringbare wouden leven. Som
mige kreaturen hebben echte
akteurs in zich, andere schep
pingen worden gemanipuleerd.
In de film is het veschil niet te
zien.
Het aardige is, dat ondanks de
gruwelijkheid van Jabba, de
scènes in diens ondergrondse
gruwel-rijk steeds worden gere- I
latlveerd door de humor in dia
loog en mise en scène.
Voor de Ewoks is dat niet
nodig. Deze „teddybeertjes" (al-
thans daar lijken ze nog het
meest op) zijn gewoon grappig j
in al hun gedragingen. Joe i
Johnson ontwierp dit volk en
hun cultuur en ook al bediende I
hij zich verschillende cliché's
(kleine speertjes als wapens, j
een medicijnman die de lakens
uitdeelt) het totale effect is over-
rompelend, grappig, onbehol- I
pen en onschuldig. Iets, wat het
met name jeugdige publiek bij-
zonder zal aanspreken, ook al i
zijn de Ewoks desondanks klei-
ne kannibaaltjes.
gei ie filmredaktie)
toema 1 draait vanaf donderdag
Re* Bronx Warriors", een film over
ebbenden in New York. Dat voor dit
liefhebbers zijn is bekend en
daarmee is tegelijkertijd eigenlijk ook
alles gezegd over de film
„The Bronx Warriors" speelt zich af
in 1990 in New York De beruchte wijk
de Bronx vormt een soort niemands
land, dat beheerst wordt door jeugd
benden, die na veel onderlinge gevech
ten tenslotte overeenkomen, dat elke
bende zijn eigen gebied zal hebben.
Deze „vrede" wordt op een ochtend
echter verstoord, als leden van de Rij
dersbende doorgeschoten worden Op
hun vreemde, maar zeer krachtige mo
torfietsen gaan de Rijders op zoek naar
de daders om wraak te nemen Ze ver
denken eerst andere benden, pas later
komen ze er achter dat de moorden zijn
gepleegd door één man, een buiten
staander en procateur, die in de Bronx
tweedracht zaait om de politie de kans
te geven de benden voorgoed te vernie
tigen. Dat laatste schijnt 'm te lukken.
De hoofdrollen in „The Bronx War
riors" worden gespeeld door Vic Mor
row, Fred Williamson, Christopher Con-
nely en Mark Gregory.
betwist tot de meeste inventieve
film-tycoons van het hedendaagse
Hollywood, die zich niet in een ivoren
toren heeft verschanst, maar via zijn
Lucas Film Ltd jonge filmmakers alle
ruimte biedt om zich te ontplooien.
Een filmbedrijf met een al even in
drukwekkende reeks successen, zo
als bijvoorbeeld „Raiders of the Lost
Ark" (samen met Steven Spielberg).
Toen in 1977 de eerste van de
reeks Star Wars-films uitkwam wa
ren de kritieken verdeeld: van ge
ringschattend tot juichend, maar
over één ding was men het wel eens:
Lucas verrichtte baanbrekend werk
op het gebied van de fantastische
spektakelfilms. Velen kwamen na
hem, maar slechts zelden werd de
perfektie en de impakt van „Star
Wars" geëvenaard. Drie jaar na „Star
Wars" kwam het vervolg: „The Em
pire strikes back", deze keer niet
door Lucas zelf geregisseerd (hij
deed de produktie), maar door Irvin
Kerhsner. Het maakte nauwelijks
verschil: „The Empire strikes back"
bleek de overtreffende trap van „Star
Wars". Bovendien - en dat was mee
genomen - kregen de Star Wars-
figuren langzaam maar zeker meer
relief en introduceerde Lucas zijn
legendarische Yoda-figuur, die in de
verdere avonturen van Luke Skywal
ker en de zijnen een sleutelpositie
zou blijven innemen.
..Return of the Jedi
Han Solo in aktie in ..Return of the Jedi" Hier samen met Three Pee Oo.
zeer veel geld kan opleveren voor zijn
dorpsgenoten en ook voor hemzelf
Aldus begint er een vriendschappe
lijk, maar zeer slim financieel spelletje
tussen Urquhart en Maclntyre, waarbij
de laatste tussen de bedrijven door ook
de Schotse hemel observeert. Hij geeft
zijn bevindingen op dit punt telefonisch
aan Happer door, waarbij Happer tot de
konklusie komt dat de Schotse hemel
objekten bevat, die een nadere bestu
dering meer dand e moeite waard zijn.
Dus besluit Happer persoonlijk naar
Ferness te komen, juist op het moment
dat Maclntyre de grondaankoop bijna
rond heeft. Er is maar één dwarsligger
de al wat oudere enigszins excentrieke
Ben. die minder om geld geeft dan om
zijn strandhut met het bijbehorende
strand, dat zijn eigendom is. En Ben
heeft dezelfde hobby als Happer: ster
renkunde. Hij heeft in zijn hut zelfs een
telescoop staan. Ben vertikt het zijn
stuk strand te verkopen en dit dreigt de
hele opzet van Knox Oil te doorkruisen.
Dan arriveert Happer in Ferness. Hij
besluit het probleem Ben zelf op te los
sen en gaat bij Ben op bezoek. De twee
amateur-astronomen kunnen het direkt
goed met elkaar vinden Zij worden dik
ke vrienden en dit brengt Happer tot
andere gedachten. Er moet in Ferness
een echt sterrenkundig observatorium
komen voor de bestudering van de inte
ressante Schotse hemel en daarvoor
moet het milieu gespaard blijven. Met
andere woorden: voor de opslagtanks
en de raffinaderij moet een andere
plaats gezocht worden Maclntyre
wordt met deze boodschap terugge
stuurd naar Houston, terwijl Happer in
Ferness blijft, niet om grond te kopen,
maar om met zijn nieuwe vriend en
geestverwant Ben de boeiende Schot
se hemel te observeren.
„Local Hero", 1980. Produktie: David
Puttnam. Regie en scenario: Bill For
syth. Muziek: Mark Knopfler. Met:
Burt Lancaster, Peïer Riegert, Denls
Lawson, Pater Capaldl. (Amersfoort,
Grandtheater).
gemakkelijk zijn. „Return of the Je
di" is veel meer dan dat. Het is een
film, die (afgezien van het verhaal)
ons een kosmos toont, zoals die zou
kunnenzijn. Bevolkt door de meest
gruwelijke tot de meest aardige we
zens, elk met hun geheel eigen cul
tuur en tradities. Zoals gezegd: Re
turn of the Jedi toont ons George
Lucas op z'n best, verrassend, vol
inventieve ideeën ondanks de ook
nu weer volop gebruikte cliché's.
Lawrence Kasdan wordt in Holly
wood beschouwd als een weliswaar
nog jonge, maar niettemin uitsteken
de scenarioschrijver, die naast de
scenario's voor verschillende suc
cesvolle films ook zelf aan het regis
seren is geslagen (o.m. „Body
Heat"). Hij tekende onder andere
voor het scenario van „Raider of the
Lost Ark" een co-produktie van
George Lucas en Steven Spielberg.
Een erg fantastie-rijk avonturenver
haal in de aantrekkelijke stijl van een
heel spannend jongensboek. Het is
duidelijk, dat tal van elementen uit
die film terug te vinden zijn in „Re
turn of the Jedi". Vooral die dialogen
zijn - vergeleken met „Star Wars" -
aanmerkelijk flitsender, zijn soms
spitsvondig en niet gespeend van
Scène uit ..Return of the Jedi" met Han Solo.
humor. Daarbij komt dat de acteurs
en actrices zo langzamerhand in hun
rol zijn gegroeid (en inmiddels via
andere films heel wat meer ervaring
hebben opgedaan).
Harrison Ford (Han Solo) speelde
tevens de hoofdfiguur in „Raiders of
the Lost Ark" en zijn gemakkelijke
optreden als de vlotte, onversaagde
avonturier hierin, kreeg een verder
vervolg in „Return of the Jedi". Dat
zelfde geldt ook voor Carrie Fisher
als prinses Leia Organa. Kwam zij in
„Satr Wars" over als een tamelijk
truttige, over het paard getilde edel-
vrouwe, gelukkig is dat in deze derde
Star Wars-film geheel verdwenen.
Carrie Fisher's Leia van nu is een
vrouw geworden, die zich niet meer
op een onnozele manier voor de gek
laat houden en een behoorlijk portie
van Han Solo's cynisme heeft over
genomen.
Al die elementen dragen er toe bij,
dat „Return of the Jedi" een erg
verrassende, soms overrompelende
film is geworden, erg plezierig om te
ondergaan en boeiend van het begin
tot het einde. Zelfs voor mensen, die
eigenlijk niet zo geïmponeerd zijn
door die „oppervlakkige space ope
ra's". Voeg daarbij de soms spekta-
kulaire effecten (met gelukkig aan
merkelijk minder ruimte-gevechten)
en je hebt een film, die wellicht alleen
door George Lucas zélf te evenaren
zal zijn. En dat kunnen we best aan
hem overlaten, want als alles vol
gens plan verloopt hebben we nog
zes delen te goed. De nu gemaakte
drie delen van de „Star Wars Saga"
vormen het middelste deel van de In
totaal te maken negen episodes. Het
ziet er naar uit, dat „Star Wars" de
„James Bond-reeks" van de science
fiction-film gaat worden.
Scène uit ..The Bronx Warriors'
gemeenschap onverwacht met dollars
overladen zou worden7
Bill Forsyth is met dit gegeven speels
omgesprongen „Local Hero" is daar
om geen politieke film geworden, geen
aanklacht tegen de gevestigde orde,
maar veel eerder een kleurrijk avontuur.
Het verhaal begint als de Amerikaan
se oliemaatschappij Knox Oil besluit ten
behoeve van haar oliewinning in de At
lantische Oceaan een stuk van de
Schotse kust te kopen en wel het ar
moedige dorp Ferness. Happer (Burt
Lancaster), de enigszins excentrieke
en steenrijke president van Knox Oil,
die bezeten is door een hobby voor ster
renkunde. wijst voor de aankoop van
Ferness zijn medewerker Maclntyre
(Peter Riegert) aan. op grond van diens
Schotse naam, wat van Maclntyre de
aangewezen onderhandelaar met de
Schoten moet maken
Als Maclntyre in Ferness aangeko
men is, neemt hij zijn intrek in het enige
hotel ter plaatse. De hoteleigenaar is de
nog vrij jonge Urquhart, die bovendien
een zeer intelligente akkountant en de
vertrouwensman van de plaatselijke
bevolking blijkt te zijn. Urquehart is een
uitgekookt zakenman, die direkt ruikt
dat de grondverkoop in en bij Ferness
(van de filmredaktie)
aankomst van de keizer op Doods-ster Scène uit ..Return of the Jedi
Regisseur-producer George Lu- geschiedenis van de science fiction-
cas heeft zich zo langzamerhand een film. Bovendien - en dat is al net zo
onsterfelijke plaats bezorgd In de Indrukwekkend - behoort Lucas on-
De Schotse regisseur Bill Forsyth
zorgde met „Local Hero" voor een re
gelrechte verrassing in Cannes dit jaar.
Het is een goedgemaakte film over een
jonge manager van een Amerikaanse
oliemaatschappij, die de opdracht krijgt
een Schots dorp te kopen, met de be
doeling daar een raffinaderij te vesti
gen.
Wie met dit gegeven in het achter
hoofd een kritische film verwacht over
de macht van de multinationals komt
bedrogen uit. Forsyth heeft een hele
andere invalshoek gekozen. Wat ge
beurt er nameliik als een kleine dorps
an
(turn of the Jedi" (deel 6 Star Wars
a). USA-1983. Regie Richard Mar-
,d. scenario Lawrence Kasdan en
rge Lucas; muziek: John Williams,
lera Alan Hume; Montage; Sean
on, Marcia Lucas, Duwayne Dun-
Visuele effecten Richard Edlund,
ns Muren en Ken Ralston; mecha-
he effecten. Kit West (supervisie),
erpers van aliens Phil Tippett en
rt Freeborn, speciale effecten (su-
isie): Roy Arbogast. Matte pain-
Chris Evans. Frank Ordaz en
lael Pangrazio (supervisie); Anima-
ipervisie: James Keefer e.v.a. Met
Hamill (Luke Skywalker). Harrison
I (Han Solo), Carrie Fisher (prinses
Organa), Billy Dee Williams (Lan-
ïarlnssian), Anthony Daniels (See
iepio -C-3PO). Peter Mayhew
wbecca), Sebastian Shaw (Anna-
i tywalker), lan McDiarmid (Empe-
m Frank Oz (Yoda), David Prowse
Darth Vader), Alec Guinness
Kenobi), Kenny Baker (Artoo De-
R2-D2) e.v.a. Produktie: George
s. Alle leeftijden. Theater:
Luke Skywalker (Mark Hamill) aan het duistere hof van Jabba de Hutt Scène uit
Scène uit
„Local Hero"
