„De Mannetjesmaker":
goede, Hollandse film
er
J. W. KNIEP
1
leu
sder krn
n
1
Meubeltoonzaal in Achterveld en
tuincentrum aan Hamersveldseweg?
KPJ vierde Sinterklaas
Voorlichtingsavond over Cara
Amnesty
Schrijf
avond
KOORTS? MEET HET BETER...
DE NIEUWE PHILIPS
THERMOMETER!
I
Bekeuringen
in koopcentra
Bijeenkomst Patiëntenbelangenvereniging
FOTO-KOPIE
FOTO-KOPIE
L
NODIG?
Leusder Krant
DAMES EN HEREN
r.
c
DONDERDAG 8 DECEMBER 1983
kijk op de film
10
door Marnix Kreyns
AMERSFOORT - De beste re
clame voor een film, boek of
grammofoonplaat maakt de au
toriteit, die roept, dat het produkt
schadelijk is voor de democra
tie. Want de democratie is heilig
en wie daar aan wenst te tornen
verdient niet beter dan bekeken,
gelezen of beluisterd te worden.
De beste reclame voor de film
,,De Mannetjesmaker" is derhal
ve gemaakt door Gijs van der
Wiel. oud-direkteur van de Rijks
Voorlichtingsdienst (RVD). Hij
heeft namelijkvoor radio en tele
visie en in de krant verklaard, dat
„De Mannetjesmaker" slechts
voor de democratie zou zijn. Al
zou ik „De Mannetjesmaker"
kwalificeren als een weliswaar
niet volmaakte, maar toch zeer
goede film, dan nog zou ik het
werk van producent Hans Klap
en regisseur Hans Hylkema veel
minder aanprijzen dan Van der
Wiel heeft gedaan. Ik waag het er
niettemin op: „De Mannetjesma
ker" is niet volmaakt, maar wel
een zeer goede film. Ik vrees
zelfs dat ze prima is voor de
democratie.
Voor wie - ondanks de vloedgolf
van publiciteit, die er de afgelopen
weken rond deze film is geweest -
nog niet weet, waar .,De Man
netjesmaker' over gaat, een korte
samenvatting. ..De Mannetjesma
ker" vertelt het verhaal van de
public-relations adviseur Ben Kor
sten. die in de film Ben Mertens
(Gerard Thoolen) heet. Van zijn
vak was Korsten eigenlijk journa
list. maar door een wankelmoedige
houding tijdens de Tweede We
reldoorlog was hem de eerste ze
ven jaar na de bevrijding het recht
op publiceren ontzegd Zodoende
kwam hij in het toendertijd in Ne
derland nog jonge vak van de
public relations terecht, om daarin
ver te komen. Begonnen bij enkele
bedrijven - waaronder het
Zwolsman-concern - kwam hij via
de provincie Zuid-Holland in Den
Haag terecht. Hij werd er de steun
- Egbert van Paridon speelt als Gerrad Kamphuis Gerard Veldkamp
en toeverlaat van staatssecretaris
sen, ministers en premiers en dan
met name uit de KVP. Ze hadden
Korsten niet alleen nodig om hen
uit te leggen, wat je nou in vredes
naam met het nieuwe medium tele
visie moest doen, maar Korsten
mocht ook de helpende hand bie
den bij het schrijven van bijvoor
beeld de Defensienota. Een onge
kende invloed voor een niet-
ambtelijk en niet-gekozen persoon
binnen het Nederlands staatsbe
stel.
MORFINE
Tegelijkertijd met zijn carrière als
PR-man van KVP-politici ontwikkelde
de Ben Korsten een alcohol- en
morfineverslaving van uiteindelijk
dodelijke aard In het Haagse cir
cuit kon de goed in de centen
zittende Korsten zonder veel moei
te aan morfine komen Met name
de latere voorzitter van de Nationa
le Gezondheidsraad, dr A J C
Haex. heeft daarbij een uiterst du
bieuze rol gespeeld. Hij wordt in de
film in de figuur van Hendrik Ouder
kerk (Carol van Herwijnen) geschil
derd als de man. die Korsten de
weg naar de morfine wees. Hem de
drugs verstrekte, zolang Korsten
van betekenis was voor zijn per
soonlijke carrière, maar hem liet
vallen als een baksteen, toen hij de
PR-man niet meer nodig had Dat
deed in feite heel politiek DenHaag
Toen Ben Korsten op 26 augustus
1969 in de Ursula-kliniek in Wasse
naar overleed, was hij - afgezien
van zijn ex-vrouw en een trouwe
medewerker-een uiterst eenzaam
mens Twee geruchtmakende in
terviews. waarin Korsten zeer vrij
moedig klapte uit Haagse kringen,
hadden er voor gezorgd, dat hij
door politiek Den Haag volledig
was uitgekotst. Aan zijn graf sprak
slechts èen Haagse autoriteit Die
moed had VVD-senator Harm van
Riel, die Korsten kende uit de tijd,
dat hij (Van Riel) gedeputeerde van
de provincie Zuid-Holland was.
Van Riel zei in zijn grafrede, dat
Korsten het slachtoffer was gewor
den van door hem veronderstelde
vriendschap op plaatsen, waar
heel andere belangen speelden.
Dat boeiende verhaal heeft Hans
Hylkema - die als regisseur voor de
IKON-televisie een aantal gedra
matiseerde documentaires ver
vaardigde - ten zeerste geïntri
geerd Hij zag er een film in en
vroeg Vrij Nederland-journalist Ru-
die van Meurs om de research te
doen. Het werd voor Hylkema uit
eindelijk een vijf jaar durend pro-
jekt. Zijn uitgangspunt was dat de
film een grote mate van historische
betrouwbaarheid zou moeten be
zitten. Al werkende kwam hij tot de
conclusie dat het eindprodukt een
synthese zou moeten zijn tussen
een puur journalistieke, documen
taire lijn en een dramatische lijn
Met name scenario-schrijver Ton
Vortsenbosch heeft aan die ontwik
keling en dus het eindresultaat het
zijne bijgedragen.
CASTING
Hoe is dat alles er nu als film uit
gaan zien'' Allereerst verbluffend
door de knappe type-casting voor
de film. Een oudere Haagse ver
slaggever sprak na het zien van de
film van „een feest der herken
ning" Wie naar Roelof Hille (acteur
Hans Veerman) kijkt, ziet Reinder
Zwolsman Cees de Boer (Hans
Man in 't Veld) is Piet de Jong, net
zoals Henk van Ulsen tot in de
details Norbert Schmelzer (in de
film Herbed van der Wal) is. Er zijn
meer van die treffende voorbeel
den - naast overigens ook minder
geslaagde typeringen - die „De
Mannetjesmaker" iets zeer be
kends en vedrouwds geven Daar
toe dragen ook andere historische
elementen - van „Brandend Zand"
tot en met het noemen van een
aantal echte namen - bij.
Maar belangrijker dan deze ge
noeglijkheden voor de oudere kij
ker, is de vraag, wat voor een met
deze periode van de jongste parle
mentaire geschiedenis van Neder
land minder vedrouwde kijker als
de kern van de film overkomt. Een
paar zaken, die mij ook in het
geheel niet alleen voor die periode
kenmerkend lijken te zijn Wie
denkt dat het politieke bedrijf van
een hogere ethische orde is dan de
rest van het leven, vergist zich Een
niet gering aantal politici heeft bij
voorbeeld de neiging om de per
soonlijke ambitie hoger te achten
dan het dienen van het landsbe
lang Ook de vraag, of het bedrijfs
leven geld ter beschikking mag
stellen van een politieke padij in ruil
voor het stellen van politieke eisen,
blijkt niet zonder meer negatief te
Gerard Thoolen als de aan morfine verslaafde mannetjesmaker Ben Mertens
beantwoorden. Dat alles roept een
sfeer op van onwaarachtigheid en
dubbele moraal op. waarin de man
netjes en vrouwtjes ook nog vaak
van een tamelijk kneuterig allooi
zijn
KARIKATUUR?
Hebben Van Meurs, Hylkema en
Vorstenbosch daarmee een karika
tuur geschetst9 Ja, zegt Gijs van
der Wiel. en dat is gevaarlijk voor
de democratie. Nee zeggen vele
anderen (journalisten, politici), zo
gaat dat echt en wie dat in een film
een beetje sec kan laten zien,
bewijst de democratie een dienst
Dat neemt niet weg, dat er aan
„De Mannetjesmaker" ook wel wat
bezwaren kleven Vijfjaar research
en ander voorbereidend werk in
een film van anderhalf uur persen is
een vreselijke opgave Dat bete
kent dat veel weggelaten moet
worden en het verhaal het gevaar
loopt op een aantal punten te sum
mier te worden Zo zou je je kunnen
afvragen, wat nou de kwaliteiten
van Medens/Korsten zijn geweest,
want die moet die man in zijn vak
toch echt wel hebben gehad En
bovendien kunnen in zo n film maar
een beperkt aantal items aan de
orde worden gesteld, waardoor
een eenzijdig karakter niet ondenk
beeldig is. De pogingen van Zwols
man om via de KVP met commer
ciële televisie in Nederland een
poot aan de grond te krijgen, vor
men een nogal belangrijk onder
deel van het verhaal van „De
Mannetjesmaker" Het was natuur
lijk bij lange na niet het enige item,
dat indedijd in de Nederlandse
politiek speelde
Ondanks die tekodkomingen
vind ik dat "De Mannetjesmaker"
de boven aangegeven essentie
van het verhaal uitstekend weer
geeft. En vooral ook. dat wie dat
niet door heeft de niet geringe kans
loopt zichzelf ten gronde te richten,
dan wel ten gronde gericht te wor
den. Wat dat betreft heeft „De
Mannetjesmaker" een enigszins
open einde De vraag of Korsten
werd vermoord, wordt niet beant
woord Hylkema daarover: „Dat hij
in ieder geval in figuurlijke zin
vermoord, dus kapotgemaakt is.
staat vast. Voor ons staat ook vast
dat een onbekende bezoeker hem
in zijn laatste uren een fatale dosis
verdovende middelen heeft toege
diend of verschaft Moord, zeil
moord of moord uit medelijden9 It
zou het in ieder geval toejuichen a
er naar aanleiding van deze film
een nieuw onderzoek kwam naar
de dood van Ben Korsten - er zijn
teveel raadsels rond zijn dood on
opgelost gebleven, teveel mensen
hebben te lang gezwegen."
Nog even terug naar de film om iet?
iets te zeggen over de acteer
prestaties. Die zijn over het alge
meen van een hoog nivo. Aller
eerst die van Gerard Thoolen en
Celia Nufaar als Mertens en zijn
echtgenote. Maar ook van Kitty
Courbois, Jaap van der Merwe
Allard van der Scheer en Siem
Vroom zijn er in grotere en klei
nere rollen goede prestaties te
zien. Zij allen maken van „De
Mannetjesmaker" met zijn ver
haal én al het gedoe er omheen
een zeer Hollands gebeuren. En
die uitdrukking kan je tegen
woordig op filmgebied ook han
teren, wanneer je wil zeggen, dal
iets goed is.
plaatselijk nieuws
(Van één onzer verslaggevers).
LEUSDEN - Er liggen bij de
gemeente aanvragen voor de
vestiging van een schoonheids
salon, een kapperszaak aan
huis, een tuincentrum aan de
Hamersveldseweg en een meu
beltoonzaal in Achterveld. Deze
aanvragen worden komende
dinsdag besproken door de
werkgroep Economische Zaken,
Consumentenbelangen en
Werkgelegenheid (ECW).
De plannen voor een schoon
heidssalon en een kapperszaak
aan huis zijn van particulieren. Een
tuincentrum aan de Hamersveldse
weg 78 is een idee van Ton Hilhorst
die reeds een dergelijk bedrijf aan
de Ursulineweg heeft. Hij wil in zijn
tweede zaak tuin- en kamerplan
ten, een beetje snijbloemen, mest
stoffen, bestrijdingsmiddelen, bol
len, zaden, potgrond, bindmateria-
len en klein gereedschap verko
pen Ook zouden klanten op mon
ster bij hem bielsen, tegels en
dergelijke kunnen bestellen.
Wat de meubeltoonzaal in Ach
terveld betreft, Kela Woninkrijk BV
wil een dergelijke showroom vesti
gen in haar leegstaande bedrijfs
pand in Achterveld (Hessenweg).
De toonzaal moet een filiaal wor
den van de Kela-vestiging in Soes-
terberg.
De werkgroep ECW, een ad
viesorgaan van burgemeester
en wethouders, vergadert dins
dag 13 december om 20.00 uur in
de commissiekamer van het ge
meentehuis.
LEUSDEN - De patiëntenbe
langenvereniging Leusden orga
niseert in samenwerking met het
Nederlands Astma Centrum een
voorlichtings- en gespreks-
avond over Cara. De bijeen
komst wordt gehouden op dins
dag 13 december om 20.00 uur in
De Hakhorst aan de Waarden.
Zeker 10% van de Nederlandse
bevolking heeft een vorm van
Cara, waarmee het een nationaal
probleem is. Cara is een verza
melnaam van aandoeningen als
astma, chronische of astmati
sche bronchitis en longemfy
seem.
Bij Cara is er sprake van een be
lemmerde ademhaling die een
groot probleem kan zijn, terwijl hier
wel wat aan te doen is. Sommige
mensen zijn allergisch of extra-ge
voelig voor bepaalde stoffen, huis-
stof bijvoorbeeld, waar andere
mensen geen last van hebben. In-
fekties, inspanning of overbelas
ting kunnen ook aanleiding geven
tot klachten. Mevrouw Evelien Snij
ders, werkzaam bij het Astma
Fonds, zal over dit onderwerp een
voordracht houden en vragen
beantwoorden.
Zwarte Piet bij Panterhuis
Heel veel Leusdense kinderen hebben hel vorige weekend gebruik gemaakt van de mogelijkheid om bi/
schoenhandel Hel Panierhuis hun schoen Ie zeilen Ze mochten hem vrijdag komen brengen bil de in hel
winkelcentrumDe Hamershot" gevestigde zaakZaterdag konden ze hun eigendom gevuld weer in ontvangst
nemen bij een Zwade Piel Alle schoenzellers werden bedacht mei een kleurboek en viltstiften
v
LEUSDEN - Maandag 12 de
cember vindt de maandelijkse
schrijfavond plaats van Amnes
ty International. Op zo n schrijf
avond worden belangstellenden
in de gelegenheid gesteld brie
ven te schrijven naar autoriteiten
van diverse landen waar de men
senrechten worden geschon
den. Het gaat in alle gevallen om
mensen, die onrechtmatig wor
den gevangen gehouden en/of
gemarteld.
Deze maand wordt geschreven
aan de presidenten van Kenia.
Afghanistan en Turkije Men be
hoeft deze brieven niet zelf op te
stellen. Ze worden door de Schrijf-
groep Leusden voorbereid, zodat
men deze kan overschrijven.
Verder is men vrij om één of
meerdere brieven te schrijven.
Briefpapier, enveloppen en postze
gels zijn aanwezig Schrijven voor
gewetensgevangenen is een goe
de zaak. Kom daarom op 12 de
cember tussen 19.30 en 21.30 uur
naar de school aan de Lijsterbe
slaan 54, Leusden-Centrum.
KOOKBOEKJE
De uitgifte, door de Groep Leus
den, van een kookboekje waarin
recepten uit 20 verschillende lan
den staan, is een succes gewor
den De eerste oplage is uitver
kocht Inmiddels is de tweede opla
ge verschenen. Het boekje, een
aardig cadeautje voor de feestda
gen, wordt toegezonden na over
making van 4,25 op giro 3240882
t.n v Amnesty International Leus
den, Maisland 21 Leusden
ACHTERVELD-De KPJ vierde
met een groot aantal leden een
zeer gezellig St. Nicolaasfeest.
Voordat de Sint in De Moespot
arriveerde was hij vergezeld van
twee Zwarte Pieten op bezoek
geweest bij een ziek lid van de
vereniging. Om ongeveer 21.00
uur arriveerde de Sint met zijn
knechten in de zaal waar zijn
komst vol spanning werd afge-
i wacht. Hij werd door de voorzit
ter hartelijk verwelkomd,
i Sint vond het ook fijn dat hij weer
bij deze bijeenkomst aanwezig
mocht zijn. Veel van de aanwezige
j leden waren geen onbekenden
voor hem Dit bleek wel uit het feit
dat hij enkele KPJ-ers bij zich liet
komen en hen bepaalde dingen
onder ogen bracht, dit tot groot
vermaak van de andere aanwezi
gen.
Hierna werd het een gezellig sa
menzijn. Om ongeveer 22.30 uur
vertrok de Sint daar hij nog twee
huisbezoeken af moest leggen.
Daar dit vlugger vérliep dan was
gerekend keerde hij nogmaals tot
ieders verrassing in de zaal terug
LEUSDEN - De rijkspolitie
heeft deze week zes bekeurin
gen uitgedeeld aan mensen die
in de winkelcentra fietsten. Twee
verbalen gingen naar fietsers in
De Biezenkamp, de vier andere
werden opgemaakt in De Ha
mershof. Deze koopcentra zijn
voetgangersdomeinen.
Rozendaallaan 9
Leusden-C.
Wie brengt mij, mijn
zwarte portemonnee,
verloren op De
Biezenkamp, terug.
Er zat veel geld in,
o.a. deduurbijeen-
gespaarde centjes
van de kinderen.
Stel mij niet teleur.
We hebben er hard
voor gewerkt en
gespaard.
Een verdrietige
huisvrouw.
Tel. 945905.
In het BESTUUR VAN DE STICHTING OPENBARE BIBLIOTHEKEN
TE LEUSDEN komen op korte termijn een aantal vacatures.
Ter opvulling daarvan worden gezocht
die in het bestuur zitting willen nemen.
Er wordt naar gestreefd personen uit verschillende leeftijds
categorieën, beroepsgroepen en achtergronden in het bestuur op
te nemen.
Kontakten op het terrein van het sociaal-kulturele werk worden
voorts op prijs gesteld.
Bent u bereid wat vrije tijd op bestuurlijk vlak aan het bibliotheek
werk in Leusden te geven, of wenst u hiervoor eerst nadere
informatie, dan verzoeken wij u bij voorkeur schriftelijk kontakt
op te nemen met onze sekretaris
C. JONGSMA
Grifthorst 13 - 3833 GC Leusden-C. - Tel. 033-945928.
't Is nieuw. De elektronische koortsthermometer van Philips, 't Is veilig. Geen kwik
en onbreekbaar, 't Is duidelijk. Goed afleesbaar in cijfers, 't Is handig. Eén druk
op de knop en de meter staat weer op nul. 't Is snel. Binnen één minuut is de koorts
zéér precies gemeten, 't Is te koop. Bij de vakhandel.
"flllbc
DROGISTERIJ-PARFUMERIE
WINKELCENTRUM HAMERSHOF
't ERF 2 TEL. 033-941462 -LEUSDEN-C
Compleet met Philips minicel batterij.
