Nieuwe Science fictionromans
uilgelezen
Boeken met een kijk op morgen
I
leusdET hraHt
M
5N
ÏBÉS?'.
ONZE TOEKOMST BEGINT VANDAAG:
KIJK OP MORGEN
A - .t
DE
MT
■tet Huis van de Wat?
s 1
fl
Geen kraii
ontvanger
DONDERDAG 2 FEBRUARI 1984
boek en plaat
10
NIEUWE BOEKEN VOOR U GELEZEN EN BESPROKEN
QSamenstelling Bert Vos
(door Bert Vos)
„Het zwaard van het Lam", door
M. K Wren (deel 1 van de Feniks-
Rebellie) - uitgave Meulenhoff SF-
reeks nr 187 Met alle respekt voor het
soms baanbrekende werk van uitgeve
rij Meulenhoff op het gebied van scien
ce fiction, moet me toch van het hart.
dat de keus de laatste tijd er niet beter
op is geworden Het is dat we Wim
Gijsen hebben, maar anders Neem
nou bijvoorbeeld de dikke pil „Zwaard
van het Lam" van M. K. Wren Afgezien
van de vraag of de SF-aspekten vol
doende zijn om als SF-boek de wereld
ingestuurd te worden, had het verhaal
in plaats van in 475 bladzijden best in de
helft minder pagina's verteld kunnen
worden M K Wren, van wie ik verder
geen ander werk ken, is nogal langlopig
van stijl en weet bovendien lang niet
altijd de spanning er in te houden, wat
de aandacht verslapt Wren schiep in
„Het zwaard van het Lam" een wereld,
Zwaanlvanbet Lam
Mn <mf> botk 4* kniMnt W (utupi
verdeeld in een soort adel (de heersen
de klasse), een groep er tussenin en
een grote massa slaven Niet bepaald
origineel en als dat dan ook nog niet met
voldoende spanning wordt beschreven
dan leg je het boek al snel opzij om het
later nog eens te proberen Nee, geen
goede SF en dat hadden ze bij Meulen
hoff met zoveel jaren ervaring eerder
moeten zien.
„Het einde van de eeuwigheid",
door Isaac Asimov Meulenhoff SF-
reeks nr 189 (nieuwe vertaling van
deze reeds eerder bij Bruna versche
nen SF-roman). „Het einde van de
eeuwigheid" werd door Asimov in 1955
geschreven en draait om het werk van
de Eeuwigers. uitverkoren mensen die
via de werking van de tijdbuis toegang
hebben tot alle tijdperken van de mens
heid Zij zijn de bewakers ervan en
kunnen op gezag van de Tijdenraad
veranderingen aanbrengen in de ont
wikkelingen van een bepaalde periode
Daarvoor heb je een Technicus nodig,
die aan de hand van de van tevoren
bepaalde ingrepen de effekten feilloos
kan berekenen Zo'n technicus is An
drew Harlan. Maar op een gegeven
moment houdt hij zich niet meer aan de
regels en ontdekt daarna waarom er
steeds maar weer ingegrepen wordt in
de tijdstroom van de mensheid Asimov
schreef een voor de vijftiger jaren knap
pe roman over tijd en tijdparadoxen en
ook nu nog laat dit boek zich lezen als
een spannende thriller Voor hen. die
het verhaal destijds hebben gemist
„Een sfeer van duisternis", door
R W Mackelworth Uitgave Meulen
hoff SF reeks nr. 190 Wat ik reeds
eerder zei over de keus van Meulen
hoff. geldt ook voor dit boek van Mac
kelworth. Eigenlijk is het op zich niet
eens zo'n slecht boek Het bevat ver
schillende spannende passages, sfeer
volle beschrijvingen en zo. maar het
manko van „Een sleer van duisternis
is wat mij betreft, dat ik soms moeite
heb door die duisternis heen te prikken.
Met andere woorden het hoe en waar
om van alle verwikkelingen wordt mij
niet erg duidelijk Het draait allemaal om
twee elkaar bestrijdende machtsblok
ken. van wie het ene blok wèl voor een
massale kolonisatie met de uitgeholde
asteroide „Biosfeer is en het andere
blok niet. Of omgekeerd, dat is ook best
mogelijk. Op de achterflap staat zon
kryptisch zinnetje als „Misschien dat ze
daar onderweg achter kunnen ko
men?", maar helaas onderweg tijdens
het lezen werd het er niet duidelijker op
En dat is jammer, want zonder al die
ingewikkelde poespas zou „Een sfeer
van duisternis aanmerkelijk aan kracht
hebben gewonnen.
„Avernus", door Bob Shaw Meu
lenhoff SF-reeks nr. 193 ..Avernus
van Bob Shaw is natuurlijk in de eerste
plaats een avonturen-roman, zich af
spelend in een duister Afrikaans landje
waar een diktator de boel in handen
heeft Dat daarnaast (op zich) intrige
rende SF-elementen zijn toegevoegd is
meegenomen De vraag is of het dan
ook meteen een science fiction-boek is.
..Avernus' is SF kun je na lezing vast
stellen, hoewel ondanks alles het avon
tuurlijke element heeft overheerst. Pe
ter Snook is de hoofdpersoon, die als
menselijke neutrino verzeild raakt in
een avontuur in dat eerder genoemde
landje dat z'n weerga met kent Want
stel je even voor: nadat via speciale
brillen, gemaakt van zogenaamd „kijk
spulis ontdekt dat een onbekend,
planeet-vormig hemellichaam de aarde
steeds dichter nadert, ontdekken mijn
arbeiders inhet Afrikaanse land „spo
ken" in de mijn, waar ze dagelijks aan
het werk zijn. Ook de mijnwerkers
gebruiken „kijkspul-brillen waardoor
je bij duisternis prima kunt werken
Snook ontdekt, samen met een astro
noom en een vertegenwoordigster van
de Unesco, dat er een alternatieve
wereld naast de aardse samenleving
bestaat. Een wereld, gevormd door
anti-neutrino-materie en daardoor in
feite een alternatieve aarde, waarvan
het bestaan alleen ontdekt kon worden
door die kijkspulbrillen De „onzichtba
re planeet die de aarde eerder was
gepasseerd bleek uit dezelfde materie
men niet kennis heeft genomen van wat
er aan vooraf ging Op zich is dat een
beetje jammer en eigenlijk hetzelfde
euvel, dat gekonstateerd kan worden bij
de serie bij elkaar horende romans van
bijvoorbeeld Tanith Lee Niettegen
staande is „Stormvloedgrens" uitste
kende fantasy en voor de liefhebbers
van dit genre zeker niet te versmaden
„Het huis van de Wolf", door Wim
Gijsen. Meulenhoff SF-reeks nummer
186. De Nederlandse schrijver Wim
Gijsen heeft nu in totaal vier science
fiction-romans geschreven (De eersten
van Rissan, De koningen van weleer,
Iskander de Dromendief en „Het huis
van de Wolf"). Dit laatste boek sluit
nauw aan bij „Iskander de Dromen
dief". is er een gevolg van Hoewel ik
persoonlijk de voorkeur geef aan „De
eersten van Rissan" en Koningen van
Weleer", vanwege een veel sterker
SF-motief, zijn de twee daarop volgen
de romans van Gijsen ook van een
hoog kaliber. Wie wel eens wat sma
lend vaststelt, dat Nederlandse schrij
vers niet kunnen tippen aan SF-
grootmeesters als Vance, Tanith Lee of
Asimov, krijgt beslist ongelijk wat Wim
Gijsen betreft Want hij overtreft zelfs
die buitenlandse kwaliteit Fvenals Is
kander de Dromendief" is „Het Huis
van de Wolf een bijzonder rijke roman,
geschreven in de beste tradities van de
fantasy en science fiction, vergelijkbaar
met de beste romans van Tanith Lee
en/of Jack Vance Kleurrijk, spiritueel
en vooral ook herkenbaar Want de
hoofdpersoon. Iskander. is geen echte
held. Hij heeft zijn tekortkomingen, zijn
angsten, zijn onzekerheid In dit tweede
deel gaat Iskander op zoek naar het
verloren kontinent om daar de myste
rieuze, eigenlijk onbekende vijand op
eigen terrein te verslaan Hij komt - na
talrijke avonturen, door list, bedrog en
ontmaskering, terecht in het „huis van
de Wolf' en moet al zijn krachten en
macht inzetten om het verloren konti
nent haar vrijheid terug te kunnen ge
ven. „Het Huis van de Wolf' is span
nend geschreven, weet van het begin
tot het eind te boeien en bewijst hef
SF-meesterschap van Wim Gijsen nog
maals. Een echte aanrader, evenals
zijn drie voorgaande romans.
PW',:',i:iËr
TJi^iiiiih;!!!'1'11 H !'ij ui in ril'
M Jlteili MliJ)| 11!liiliyji|ijjji|^,ji i
SBpflBKtótVli i i 1 r»n r.Ui li H't
'I
FILMS-SF BUNDELS
Tenslotte aandacht voor twee boe
ken. die werden gemaakt naar aanlei
ding van science fiction-films. In de
eerste plaats is dat de verhalenbundel
„De dag erna" uitgebracht naar aanlei
ding van „The Day After", de film die de
gevolgen van een derde wereldoorlog
laat zien In de afgelopen decennia
hebben talrijke SF-schrijvers zich ge
waagd aan een verhaal o' -oman, waar
in de toestand na een derde wereldoor
log werd beschreven. Schrijvers als
Isaac Asimov. Roald Dahl, Philip K.
Dick. Robert A Heinlein. Richard Ma-
theson Frederic Brown, Alfred Bester
en vele anderen Van die verhalen werd
door Erik Lankester in opdracht van
K-Tel en uitgeverij Loeb een bundel
samengesteld Stuk voor stuk verhalen
die reeds eerder in Nederlandse vj
ling bij diverse uitgevers zijn verj
nen Een interessante bundel, ter
omdat verhalen, gebaseerd op eer
de thema, op verantwoorde wijzeb
zijn gebracht. Het nawoord vai
samensteller is overigens weinig
gend Ik zou hebben verwacht, d|
de kans zou hebben benut om
dacht te vragen voor de verschï
romans, die op dit thema zijn ge&
ven, zoals de befaamde „Dr Bluthj
of het leven na de bom" van Philip
of „Loflied voor Leibowitz" van W
M Miller Jr. Verschillende SF-schr<
hebben het leven na de bom bes;
ven, terwijl schrijvers als bijvoort
Keith Laumer sterk uit de hoek kwa
met hun verhalen over de n
kwaadaardige oorlogsmachines o
een vernietigende oorlog waren i
gebleven. Kortom: de SF biedt
boeiende stof over het thema „ver
ging van de wereld door oorlog et
daarna komt „De dag erna bie-
verhalenbundel slechts een voorf
je.
Robert Bloch (onder meer de s
ver van „Psycho") schreef op bas
de film „Twilight Zone" het gelijk;
ge boek. waarin de vier aflevenng
de film, geschreven door John La
George Clayton Johnson. Richart
theson. Josh Rogan en Jerome
v/eer worden teruggebracht tot d>
haalvorm „Twilight Zone'geba
op de oorspronkelijke, ook in Nede
befaamde televisieserie uit de ze
jaren, geproduceerd door Rod Sa
is een fascinerend vierluik voo
liefhebbers van dit genre, dal
ophoudt in het „tweeduuster" tuss
zwarte plots van Roald Dahl e
mystiek van SF en fantasy. Hel b:
zeker zo goed als de film (WL-
uitgave Loeb te Amsterdam)
Beri
vermaken blijkt het bijwonen van circus
voorstellingen te zijn aan boord van de
talrijke circusboten Zo'n boot en diens
eigenaar speelt de hoofdrol in deze
roman De wereld die Vance schetst is
zoals we van hem gewoon zijn, erg
kleurrijk en afwisselend Het verhaal is
avontuurlijk zonder echt spannend te
zijn Het kabbelt voort als de nvier,
waarop de circusboot vaart. Kortom
voor de liefhebbers van Jack Vance en
fantasy best een amusant boek. maar
ook niet méér dan dat
te zijn gevormd en daardoor was de
alternatieve samenleving (Avernus) uit
balans geraakt en was bezig de aarde
te verlaten Snook en zijn makkers
proberen dit te voorkomen en leggen
kontakt met de wanhopige Avernianen
Op zich een fascinerend gegeven,
maar helaas is Shaw er niet in geslaagd
om het bijzondere SF-element voldoen
de uit te werken Pas aan het slot van
het boek wordt daadwerkelijk kontakt
gelegd en wordt méér duidelijk over
Avernus Maar dat is volstrekt onvol
doende. ook al is het slot aardig gevon
den. „Avernus is geen slechte SF-
roman, maar mist het vermogen om de
fantasie van de lezer extra te prikkelen'
Jammer.
„Spelen op de Grote Planeet",
door Jack Vance Meulenhoff SF-reeks
nummer 194 „Spelevaren op de Grote
Planeet is een herdruk van ..Showboat
World", dat reeds eerder bij uitgeverij
Scala te Rotterdam verscheen onder de
titel „Circuswereld" De roman behoort
niet tot de science fiction-romans van
Jack Vance, maar dient eerder te wor
den ondergebracht in het ..fantasy-
genre' De wereld, die Vance in deze
roman schetst heeft weinig of geen
SF-elementen in zich De samenleving
is tamelijk middeleeuws samengesteld
met allerlei stad-staatjes en bijbehoren
de tirannen Eén van de voornaamste
„Stormvloedgrens", door Ansen
Dibell. (Het bewind van Een, boek vier)
Meulenhoff SF-reeks nr 192. Wie de
voorgaande drie romans in deze serie,
„De laatste koning". „Ashai Rey" en
„Zomermarkt" heeft gelezen, moet niet
verzuimen dit vierde boek te kopen.
Ansen Dibell is er in geslaagd om een
fascinerend verhaal te schrijven over
een wereld, waarin afstammelingen
van buitenaardse wezens (de Shai)
leven samen met andere merkwaardige
en soms mystieke volkeren (zoals de
Valde). Het is echter wel aan te bevelen
om ook de drie voorgaande romans
over deze bijzondere planeet te lezen,
want ook al zijn de delen op zich zelf
staand, toch mist men bepaalde aspek-
ten. details en subtiliteiten, wanneer
s» -
(door Bert Vos)
Futurologen zijn tegenwoordig ge
woner dan tientallen jaren geleden.
In die tijd werden voorspellingen
gedaan, die op z'n minst ongeloof
waardig werden geacht omdat niets
er op wees, dat die voorspelling aan
de hand van wat toen bestond ook uit
zou komen. Tegenwoordig ligt dat
wat gemakkelijker, want onze sa
menleving Is vergeven van op zich
gewone, maar toch opzienbarende
vindingen als gevolg van de steeds
sneller groeiende computer-
Industrie. Zijn het niet de toekomst
voorspellers, dan wel de computers
die ons vertellen wat ons op grond
van vandaag morgen misschien te
wachten staat. Afgezien van een
kernoorlog die roet In ons toekomsti
ge eten kan gooien, is tamelijk goed
een bepaalde lijn In de toekomst te
voorspellen. Met een zekere regel
maat verschijnen er dan ook tal van
boeken, waarin die toekomstlijn is
uitgewerkt. Boeken van erkende
specialisten als Isaac Asimov bij
voorbeeld. In dit artikel besteden we
ruime aandacht aan hetgeen op dit
terrein pas is verschenen. Boeken,
die een soms verbijsterende kijk
geven op dat ons misschien morgen
al te wachten staat.
DE DREMPEL VAN HET
ONBEKENDE
De hierboven al genoemde Isaac
Asimov behoort tot het selecte gezel
schap van erkende specialisten als het
gaat om toekomstbeschrijvingen hij is
naast wetenschapper ook science
fiction-auteur. In zijn kortgeleden bij
Elsevier verschenen boek „De drem
pel van het onbekende" schetst Asi
mov de weg die de mensheid heeft
moeten gaan om te bereiken wat het nu
heeft gerealiseerd In heldere taal
neemt hij de lezer mee van de vroegste
pré-historie naar het computertijdperk
van vandaag. Een belangrijk brok ge
schiedenis ligt ten grondslag aan onze
elektronische samenleving en dat niet
alleen het vormt de basis voor onze
toekomst, die Asimov uiteraard ook op
wetenschappelijke wijze voor ons bloot
legt. Hij beschrijft het reizen op aarde
van de pré-historie tot het reizen in de
ruimte en laat ons de (voorlopige) gren
zen zien. waar we als nietige mens aan
gebonden zijn. Hij neemt ons mee op
safari in de wereld van de tijd van
eenvoudige voettocht over de steppen
van de vroegste geschiedenis tot de
reizen over de golven van de kosmos
Hij vertelt ons alles over de grenzen van
de stof van de allerkleinste deeltjes tot
aan dè reuzen in het onmetelijke heelal.
En besluit zijn boek met een ontdek
kingstocht door de wereld van de ener
gie.
„De drempel van het onbekende" is
een fascinerende tocht door ons eigen
bestaan, een reis over de toppen van
onze wetenschap op weg naar een in
ieder geval onvoorstelbare toekomst
Dankzij het erfgoed dat wij in duizenden
jaren hebben vergaard dankzij onze
koppige speurzin en vaak onverwachte
vindingrijkheid We staan nu op de
drempel van het onbekende Het wach
ten is op de volgende stap.
KIJK OP MORGEN
Wetenschapsjournalist Dick Teresi
schreef „Kijk op morgen" en dat is
een boek met een heel andere aanpak
dan dat van Asimov. ook al is er wellicht
eenzelfde basisgedachte Teresi gaat
van het standpunt uit, dat mensen, die
weten wat de hedendaagse weten
schap ontdekt, uitvindt en onderzoek,
een duidelijker inzicht krijgt in wat de
OICK TERESI
3NTDEKKINGEN EN THEORSEEN
0IE ONS I EVEN
/Hit FN UTBfiMnt Rt'FJ
Een ziekenhuis in de toekomst volgens de visie van de gebroeders Das.
toekomst voor ons in petto heeft In
„Kijk op morgen" inventariseert hij (ver
deeld per hoofdstuk) hoe de stand van
de huidige wetenschap is op allerlei
terreinen Teresi verdeelde deze kennis
in de hoofdstukken „Heelal en ruimte
vaart", Gezondheid en geneeskunde.
Technologie. Dier en natuur, Fenome
nen, Energie. Geest en gedrag Uitvin
dingen en innovaties. Milieu, Zonderlin
ge zaken en besluit het boek met een
handig register In het algemeen is
Teresi's boek de moeite van het bezit
ten waard als men zich interesseert in
hetgeen de wetenschap voor ons alle
maal heeft ondekt en op dat punt staat
te ontdekken Tóch is ook een zekere
tegenstrijdigheid te ontdekken in de
opzet van het boek Als we uitgaan van
de wetenschappelijke vindingen, dan
past daarin bijvoorbeeld nauwelijks de
„under-cover'-methode die agenten
toepassen om de toenemende smokkel
van beschermde dieren tegen te gaan.
Het hoofdstuk „Zonderlinge zaken" is
best grappig en curieus, maar is te
minimaal om een goed overzicht te
kunnen bieden van wat er werkelijk
allemaal aan curieuse zaken is ontdekt
of uitgevoerd Maar in het algemeen is
Kijk op morgen" een boeiend boek,
dat inderdaad al interpreterend zicht op
onze toekomstige samenleving kan ge-
ONDERZOEKERS VAN DE
TOEKOMST?
Science fiction-schrijvers zijn schnj-
vers. die met een bepaalde wetenschap
in hun achterhoofd een verhaal schrij
ven dat zich afspeelt in de toekomst De
wetenschap is verder uitgebouwd en
allerlei mogelijkheden en onmogelijk
heden vormen een al dan niet belangrij
ke factor in het verhaal Niet alle scien
ce fictionschrijvers gebruiken de in hun
leven ontdekte wetenschappelijke za
ken voor toekomstverhalen Er zijn ook
anderen, die de research aan anderen
overlaten en zelf wetenschappelijk^ za
ken bedenken waardoor hun verhaal
nog fantastischer uit de verf komt.
Niettemin vormen al deze SF-ideeën
een onuitputtelijke bron voor de wat
praktisch gerichte wetenschapper Je
zou kunnen zeggen, dat er tussen de
wetenschappelijk georiënteerde SF en
de wetenschappers een voortdurende
wisselwerking gaande is Een befaam
de schrijver als Arthur C-Clarke voor
spelde bijvoorbeeld in één van zijn
verhalen de komst van sateheten in een
periode, dat nog geen wetenschapper
aan een dergelijk idee had gedacht Ze
kwamen er Jules Verne baseerde zijn
verhalen op bestaande technische ken
nis en trok - evenals zijn talrijke opvol
gers - de lijn door naar de toekomst.
Fantasierijke ideeën van SF-schrijvers
kunnen plotseling aktueel worden,
doordat de wetenschap ontdekt, dat het
idee technisch realiseerbaar wordt
De erkende SF-specialist Peter NT
colls, die ook een bekroonde encyclo
pedie van SF samenstelde, nam de
redaktie op zich van het imposante
naslagwerk „Onderzoekers van de
toekomst", waarin fictie en werkelijk
heid in science fiction gedetailleerd
onder de loep wordt genomen Met
medewerking van David Langford (na
tuurkundige) en Brian Stableford (so
cioloog en bioloog) toetste hij de talrijke
„SF-vindingen" aan de hedendaagse
werkelijkheid Het is een bijzonder fas
cinerend boek geworden, niet alleen
bestemd voor SF-liefhebbers, maar ze
ker ook voor hen, die geïnteresseerd
zijn in de wetenschap en de huidige
stand van zaken op allerlei terreinen
Het aardige van dit boek is. dat het in
een populaire, heldere trant is geschre
ven. De verschillende wetenschappelij
ke èn SF-principes worden duidelijk
uitgelegd aan de hand van talrijke
wetenschappelijke en beeldende illu
straties.
De vraag is natuurlijk worden we er iets
wijzer van of blijft alles grotendeels
steken in het stadium van de fantasierij
ke schrijver7 „Onderzoekers van de
toekomst" weet op talrijke gebieden
een vaak verrassende aansluiting te
vinden tussen fantasie en werkelijk
heid En waar de fantasie van de
schrijvers nog geen realiteit is gewor
den, geven de ontwikkelingen aan, dat
er hard aan wordt gewerkt.
Wetenschappelijke inzichten op het
gebied van de ruimtevaart (speciaal
ook het sterre-reizen) worden getoetst
aan de ideeën van schrijvers als Paul
Anderson, Robert Heinlein en niet te
vergeten de vader van de science
fiction Konstantin Tsiolovsky 'zelf een
befaamd natuurkundige). Het wonen in
de ruimte, een uiteraard erg geliefd
thema in de SF krijgt haar theoretische
uitwerking in de opzienbarende ideeën
van Gerard O'Neill. Het zogenaamde
„terraformeren" (het geven van aardse
omstandigheden) van planeten wordt
op technische haalbaarheid bekeken,
de mijnbouw in de ruimte en het gebruik
van kernfusie en zonne-energie
Eén van de meest besproken zaken
zowel in SF-literatuur als in weten
schapskringen is het al dan niet be
staan van buitenaardse wezens Vrijwel
de meeste wetenschappers en science
fictionschrijvers geloven in het bestaan
van buitenaardse wezens en het is
uitermate boeiend te lezen, welke vor
men aan die wezens worden toege
dacht. Schnjvers als Paul Anderson.
Hal Clement, Brian Aldisch en Jack
Vance zijn daarbij uiterst inventief aan
het werk gegaan en komen in de
meeste gevallen (door een doordachte
aanpak) tamelijk geloofwaardig over
Ursula LeGuin munt uit in het beschrij
ven van de culturele antropologie van
buitenaardse samenlevingen, terwijl
Stanislaw Lem in „Solaris" en geheel
ander soort „leven" beschreef, een
hele planeet
Er zijn natuurlijk heel wat door SF-
schrijvers verzonnen zaken, die nooit in
de praktijk zullen kunnen worden ge
realiseerd Hetzij doordat natuurwetten
daar een stokje voor steken of doordat
men waarschijnlijk nooit de theorie in de
praktijk kan toetsen James Blish is één
van de knappe denkbeeldige-
wetenschap-bedenkers. die in zijn ro
mans allerlei technisch onvoorstelbare
zaken introduceert als een nieuw was
middel.
Peter Nicolls en zijn collega's gaan in
het boek ook uitvoerig in op de nieuwe
wapens, die ongetwijfeld nog zullen
worden ontwikkeld en door SF-
schrijvers reeds geruime tijd geleden in
gebruik zijn genomen, laserkanonnen,
oorlogvoerende robots, en allerlei an
der gevaarlijk tuig dat onze hedendaag
se kernraketten overtreft De verschil
lende mogelijkheden van een „einde
der wereld" worden uiteraard ook op
hun „uitvoerbare" merites bekeken De
robots van Isaac Asimov worden bijna
realiteit en ook de supermens staat op
het punt geboren te worden. Tenslotte
wordt de vraag gesteld wat de mens
heid doet met die ontwikkelingen op
technisch en biologisch gebied, die een
ongewenste maatschappij tot stand
kunnen brengen.
„Onderzoekers van de toekomst" is
een fascinerende tocht door fictie en
werkelijkheid van de science fiction,
waarbij tevens uitzicht wordt geboden
op hetgeen ons misschien ondanks of
dankzij die SF-schrijvers te wachten
staat. (Uitgave Meulenhoff Nederland
te Amsterdam).
ZICHT OP DE TOEKOMST
„Zicht op de toekomst" is de titel
van een puur Nederlandse uitgave,
die kortgeleden bij Elsevier te Am
sterdam verscheen. Het is de verras
sende en fascinerende visie van de
gebroeders Rudolf en Robbert Das
op de wereld van tachtig jaar na nu.
Een boek dat een maand na verschij
nen (november 1983) al een tweede
druk beleefde. En terecht. Want het
is een boek, waarin onze toekomst
op een bijzonder aansprekende wij
ze wordt geschetst. Rudolf en Rob
bert Das zijn gespecialiseerd In het
technisch tekenen en ontwerpen en
verwierven zich in de afgelopen der
tig jaar wereldwijde bekendheid als
„de tekenaars die in de toekomst
kunnen kijken".
Je kunt je natuurlijk - aan de hand
bijvoorbeeld van andere in dit artikel
genoemde boeken - een voorstelling
gaan maken van de wereld, onze sa
menleving, over tachtig jaar. Maar het is
de kunst om dat beeld zichtbaar te
maken De tweelingbroers Das ver
staan die kunst perfekt
In acht hoofdstukken belicht „Zicht
op de toekomst" essentiële zaken als
energie, verkeer, kommunikatie, wonen
en werken, rekreatie, welvaart en ge
zondheid. macht en de nieuwe mens
De gebroeders Das „We hebben ge
probeerd in globale trekken te schetsen
welke kant het met de mens en de
aarde op zou kunnen gaan. Daarbij
hebben we ons gericht op die richtin
gen, die niet uitzichtloos en zonder
perspectief zijn. Natuurlijk zijn we er ons
van bewust, dat lang niet alle voorspel
lingen en visies werkelijkheid zullen
worden. Het is als met een weersvoor
spelling Er zijn zoveel grillige en wisse
lende factoren in het spel dat zelfs de
kundigste voorspeller niets met zeker
heid over de nabije toekomst kan zeg
gen."
„Zicht op de toekomst" gaat inder
daad uit van tamelijk optimistische ver
wachtingen. De rnilieu-dreiging wordt
drastisch aangepakt, er is een grotere
stabiliteit tussen machtsblokken, het
energieprobleem krijgt een betere
aanpak, de grondstoffen worden beter
verdeeld, het vervoer wordt gestroom
lijnd en in feite minder individueel,
kortom als alles gaat zoals de gebroe
ders Das ons in prachtige panorama's
voorschotelen, moet het relatief plezie
rig toeven zijn in de toekomst van
tachtig jaar na nu.
Blijft over de konfliktsituaties tussen
Oost en West. Ook dit boek biedt ons
geen uitzicht op blijvende vrede en dat
kan als een realiteit worden be
schouwd Wèl worden de bij een even
tueel konflikt te gebruiken wapens
enorm geavanceerd, waarbij de huidige
diskussies over al dan niet plaatsing
van kruisraketten op Nederlandse bo
dem als volstrekte onzin over zullen
komen Er wordt niets meer geplaatst
Ze „zijn" er gewoon, ergens aan boord
van vliegtuigen of uiterst geavanceerde
marinevaartuigen
Hoe men ook zal denken over de
gepresenteerde toekomstvisie van
de gebroeders Das, over één ding zal
men het In ieder geval eens kunnen
zijn: die toekomstvisie is op een
schitterende, aansprekende wijze in
beeld gebracht. „Zicht op de toe
komst" is een boek om te lezen en te
herlezen, te bekijken en nog eens te
bekijken.
Kamperen in de toekomst, zoals de gebroeders Das dat zien
DE MENS EN DE COMPUTER
Tenslotte in dit artikel aandacht voor
een ander boek van eigen bodem, het
door de bekende Chriet Titulaer ge
schreven populaire naslagwerk „De
mens en de computer". Over compu
ters is de' laatste jaren al heel veel
geschreven. Met name de laatste tijd
wordt veel aandacht besteed aan de
lUiscomputer en computer-onderricht
op onze scholen. Het is velen duidelijk
geworden, dat de computer zeer snel
terrein wint in onze samenleving en dat
die opmars en de daarmee gepaard
gaande sociaal-maatschappelijke ver
anderingen niet meer tegen te houden
zijn.
Chriet Titulaer - de mans die sinds de
Amerikaanse Apollo-vluchten niet meer
weg te denken is van het technologie
front zette op de zijn gebruikelijke,
populaire wijze alles wat de computer
betreft voor ons op een rijtje Wat zal die
computer (in allerlei vormen en toepas
singen) voor ons samenlevingspatroon
gaan betekenen? Wie „De mens en de
computer' leest, zal tot de wellicht
verbijsterende conclusie komen, dat er
veel meer aan de hand is dan de
stijgende verkoop van video-spelletjes
en huiscomputers. De samenleving -
ook de onze - bereidt zich voor op een
totale overschakeling naar het compu
tertijdperk In tal van economische fac
toren worden voorbereidingen gegrof-
fen om de menselijke schakel te ver
vangen door de met chips gevulde
breinen van de computers Een natio
naal betalingscircuit is op komst, in de
gezondheidszorg, het transportwezen,
het onderwijs, in hel leven van alle dag
zal de computer een centrale plaats in
gaan nemen
Wie tenminste een beetje voo
wil zijn op wat ons allemaal te w
staat, krijgt door „De mens
computer een aardige doors
zien van onze nabije toekomst
definitieve intrede in het comp
perk. (Uitgave- Elsevier te AmS
met tal van illustraties).
De toekomst. Wordt het
wordt het uiteindelijk toef
niks? Wie dat wil kan heel wa
worden. Want aan onze toe
voorspellers en wetenschai
profeten ligt het niet. Boveni
boeken bewijzen dat. Over
jaar weten we meer en zul
misschien glimlachen om we
1984, door erkende specialh
ons is gepresenteerd als
komst"
Wanneer u voor
dinsdag- resp. dond
dagavond 18.00 uur
Leusder Krant niet t
ontvangen, bel dan
onze hoofdagent
(dinsdag en donder
tussen 18.30 en 19
uur). Tel 033-94069
Wanneer hij - om w
voor reden dan ook
niet te bereiken is,
u kontakt opnemen
onze inspekteur
bezorging, overdag
bereiken onder tel
03420-16141.
