„Tegendruk" streeft naar
samenwerking in het
progressieve kamp
Zestig jaar zorg voor het
leustler k
Dr.
M.
v.d.
Onafhankelijk maandblad in Amersfoort
Hoeveschool viert feest
reportage
DINSDAG 13 MAART 1984
gaat. In plaats van mensen te verkette
ren, proberen wij hun meningen eerlijk
naast elkaar te zetten, zodat er begrip
kan komen van hé. je bent niet ver
keerd, maar je doet het anders, en
waarom doe je het anders. Dat is
blijkbaar nog heel moeilijk in de pro
gressieve club. Het wordt je niet in dank
afgenomen Bovendien spreekt het nog
een andere groep aan, die anders niet
zou meedoen Het agressieve wat vaak
in die groepen zit schrikt af. De redaktie
van „Tegendruk" en ook de mensen die
het blad lezen zijn wat algemener en
wat breder ingesteld- De partijpolitiek is
weggevallen, en zonder kleurloos te
worden zijn we er in geslaagd verschil
lende invalshoeken in die krant te ha
len
Een voorbeeldje Er zit een aantal
mensen in de redactie, dat elkaar vroe
ger vanuit de partijpolitiek te vuur en te
zwaard bestreden heeft. Die mensen
zitten nu niet meer in de partij en werken
samen als mensen onder elkaar, die
allemaal een beter Amersfoort willen,
en die mensen blijken uitstekend met
elkaar te kunnen samenwerken Dan
kun je over alle dogmatische huisjes
heen elkaar vinden Wat dat betreft lijkt
links nog heel veel op de traditionele
kerkbeweging van „Wij hebben de
juiste leer. God is onze Heiland. Nee,
God is van ons."
„Heel grote acties zwakken wat af
Die vinden niet zo veel meer plaats, en
om toch in beweging te blijven is het
heel goed om zo iets als „Tegendruk"
te hebben, dat signaleert Zodat de
mensen niet inslapen en er van alles
over hen heen gebeurt, vooral in deze
tijd waarin er maatschappelijk wel heel
veel gebeurt, maar waarin een heleboel
mensen het gevoel hebben dat het ze
toch allemaal maar overkomt", zegt
redactielid Rini van Breukelen. „Men
sen uit de vakbeweging kopen ons blad.
Wij hebben ABVA-artikelen gemaakt.
Over het eerste interview waren ze
meteen al erg tevreden en wij werden
uitgenodigd voor een interne vergade
ring over het eind van die acties. We
hebben niet meer het stempel van
„Oh. dat is dat alternatieve clubje waar
we toch niks mee kunnen
Robert Schilling. „Kijk naar het aantal
abonnementen, dat we hebben: dat
groeit elke dag. ook in die hoek. Onze
vormgeving is bewust gekozen om een
De redaktieleden van Tegendruk. VI. nr Theo Hartogs. Robert Schilling, Pim van den Berg en Wiel H
zo breed mogelijke groep aan te spre
ken. Het blad moet toegankelijk zijn
voor heel veel mensen Een goede
uitnodigende lay-out geeft daar een
heel belangrijke bijdrage aan. Wat we
opmerken, als we op straat staan om
dat ding te verkopen, is dat mensen, die
het blad helamaal niet kennen, er in
kijken, en zeggen „Hé, dat ziet er goed
uit'" Het blad nodigt uit om te kopen en
om te lezen We werken met een
typemachine om de zaak uit te werken
Dat is gewoon het goedkoopste. Om
kosten te besparen wordt er zo veel
mogelijk verkleind, zodat er veel op een
pagina kan komen, maar we horen van
een aantal mensen dat dat voor hen niet
te lezen is, omdat het te klein is Daar
proberen we rekening mee te houden
In principe wordt „Tegendruk" voor
iedereen gpschreven Artikelen als anti
racisme bereiken heel veel mensen
Onderwerpen als euthanasie zitten nog
steeds in het verdomhoekje. Een aantal
artikelen ging over stadsvernieuwing
Schimmelpenninckbuurt, Soesterkwar-
tier en Nederberg, waar mensen het vrij
makkelijk mee eens konden zijn. Tege
lijkertijd werden de lesbische studieda
gen aangepakt, een onderwerp dat
behoorlijk taboe is „Zonder alleen
maar lief te zijn proberen we dingen
mee te nemen, die wat minder liet zijn,
en waar mensen best wat moeite mee
zullen hebben. Wij vinden het belangrijk
dat we er dingen in zetten, waarin heel
veel mensen zich kunnen herkennen,
maar nemen ook dingen op van groe
pen die absoluut niet geaccepteerd zi|n.
De kraakbeweging zit ook nog steeds in
de taboesfeer: langharig tuig, asociaal,
heeft toch niks anders te doen Wij
vinden, dat die nog steeds een plek
behoren te hebben in ons blad
Andersom werkt het ook Kraakbe
weging en vakbeweging zijn twee orga
nisaties. die zich absoluut niet met
elkaar bemoeien, terwijl krakers die dit
blad lezen wel artikelen tegenkomen
over ambtenarenstakingen Hé, dat zijn
ook mensen die op hun manier misstan
den aanpakken'"
Vanaf het derde nummer draait het
blad quitte De club houdt van een
goede zakelijke planning, een taboe
binnen links en een discussieDunt bm-
3
nen de redactie. Er moet
wordt zorgvuldig met de cent;
sprongen Al het abonnen
gaat in een pot. Iedere maart
van die pot 1,25 per abort
schreven, zodat abonnees. a&
failliet zou gaan, zo veel ma
terug kunnen krijgen, om def
kater van „De Keivreter" tevo
Het is een spanningsveld wa
club het heel belangrijk vind
dacht aan te besteden.
„Tegendruk" wordt nu al
nieblad van links" gen# f
redactie wil er alles aan do?
benaming waar te maken
mens dieper in de materie ft
meer achtergronden te
nog meer gebieden open t'
nog meer de boer op te gi
zien wat er achter de sche
beurt. Vrouwen, huisvesti'
subsidie, het beginnen v.:
bedrijfjes, onderwerpen die
druk" allemaal gaat aan|
ktaan In de startblokken.
het nu heel aardig doen in de maat
schappij, vaak handig zijn Ze verklaart
dat door de andere aanpak, de andere
behandeling, zegt dat haar leukste tijd
op school dan ook de laatste jaren
waren toen elk kind persoonlijk de
aandacht kon krijgen
Dat sluit aan op wat de heren Trinks
en Vonk vertellen „de Dr. van der
Hoeveschool die een school voor prak
tische vorming is, waar minder aan
lezen, dan aan het bijbrengen van
vaardigheden wordt gewerkt
Dat begint al in de z.g. onderbouw,
gevestigd in het schoolgebouw aan de
Ringweg Kruiskamp. In de begingroe
pen wordt veel gespeeld, spelenderwijs
veel dingen - van veters knopen en jas
aandoen, tot het begin van leren schrij
ven, rekenen en lezen - geleerd. „In de
vervolggroepen worden de vakken le
zen, taal, schrijven, rekenen, handenar
beid, handwerken, muziek, kennis van
de wereld om je heen gegeven, wordt
erg veel aan „zorg in de breedte"
gedaan. In de bovenbouw-het vb o
voortgezet buitengewoon onderwijs dat
men tegenwoordig liever met speciaal
onderwijs betitelt - is die zorg minder
breed, richt men zich vooral op de
mogelijkheden, die de individuele leer
ling heeft. „Bij ons - zegt de heer Vonk
- wordt de helft van de schooltijd aan
handvaardigheid besteed Hij noemt
lessen in koken, houtbewerking, me
taal. schilderen, elektriciteit, tuinarbeid,
typen, maar ook fietstechniek en een
voudige voertuigentechniek, waarbij
bijv, het plakken van een band. het
poetsen van een auto worden onderwe
zen
.Het v b.o. kent een rode draad, het
voorwerken om te leren werken. Ons
programma is er op gericht de leerlin
gen voor te bereiden öp de levenstaak,
om als gezinspartner, als staatsburger
en beroepsbeoefenaar te kunnen funk-
tioneren
Wat die beroepsbeoefening betreft
wordt vooral de handvaardigheid aan
gekweekt. waardoor de kinderen heel
goed kunnen funktioneren in bepaalde
- meestal ongeschoolde - arbeid, als
bijv. een afwaskeuken
Vandaar dat de oudere jongens en
meisjes stage lopen in bedrijven en bij
instellingen. „We kunnen dan bijv. zien
in hoeverre ze in de produktiesfeer mee
kunnen doen. hebben goede kontakten
AMERSFOORT - Een nieuw onaf
hankelijk maandblad in Amersfoort:
„Tegendruk", dat al weer zijn achtste
nummer beleeft. Je kunt er een abon
nement op nemen, je kunt het los
kopen. Het blad wordt uitgevent on
der meer op het Stationsplein, en is
te vinden in de zogenaamde gele
bakjes bij diverse instellingen. In
typeletter op glanzend glad papier
ziet dit „onafhankelijk progressief
Amersfoorts maandblad" er aan
trekkelijk uit. De lay-out is overzich
telijk. De inhoud is gevarieerd.
Ooit kwam in Amersfoort het ook door
vrijwilligers doortimmerde blad „De
Keivreter" uit Dat door Wiel Hol (die in
de redactie van „De Keivreter" zat en
nu lid is van de redactie van „Tegen
druk") wordt gekarakteriseerd als een
doorgeefluik van wat er door, zich als
links bestempelend Amersfoort, werd
neergepend „In elk artikel stond. Wij
verkondigen de ware leer Daardoor
kreeg het blad een inhoud waar je
absoluut niemand mee wist te bereiken
Het was een aangelegenheid van een
stel vrienden, die met elkaar een kri
tisch krantje schreven De lezers zagen
het blad na enige tijd niet meer zitten, en
„De Keivreter" ging roemloos finan-,
cieel ten onder."
Toch vonden Wiel Hol en één van zijn
mederedacteuren het idee van een
alternatieve krant in Amersfoort op zich
erg zinnig. Dus stelden zij een brief op
aan lezers van „De Keivreter", en een
kollektieven, die experimenteren op het
gebied van samen leven, wonen en/of
werken We willen ons niet vastpinnen
op éen richting in de zin van die
denkrichting is de enige juiste waar
heid.
Kijk, je hebt partijen als de CPN. de
Partij van de Arbeid Beide zijn progres
sieve clubs, terwijl er verschrikkelijk
grote verschillen zitten tussen die twee
De verkettering binnen de progressieve
club is groot Kijk je naar wat er afgelo
pen weekend gebeurd is in Amsterdam,
dan denk ik dat je je ervoor moet
schamen als je zegt dat je progressief
bent. Dat gebeurt niet alleen op een
CPN-congres. Wat wij willen als „Te
gendruk" is dat er wat meer begrip voor
elkaar komt, dat de discussie onderling
wat meer gestimuleerd wordt om te
kunnen zeggen „Goed, we hebben
verschillen, maar we hebben ook veel
overeenkomsten Hoe kunnen we met
die overeenkomsten gezamenlijk din
gen ondernemen, gezamenlijk naar
een leefbare wereld komen."
VERSCHILLENDE MENIN
GEN
„Ik vond het meest scherpe voor
beeld dat er voor de demonstratie op 29
oktober in Den Haag twee verschillende
meningen in dezelfde krant stonden
Waarom iemand wel gaat naar de
demonstratie, en waarom iemand niet
AMERSFOORT - „Als er kin
deren gevallen waren, vaak le
vensgevaarlijk te gingen - ik had
er nogal een goede kijk op of het
erg was of niet - zette je in het
eerste geval het kind achter op je
fiets en ging je ermee naar de
geneeskundige dienst. En dan
was het bijna altijd raak, hadden
ze een arm of een been gebro
ken", vertelt de nu 84-jarige me
vrouw G. N. Nix, die van onge
veer 1925 tot 1964 aan de school
voor BLO te Amersfoort verbon
den was.
Die school voor buitengewoon lager
onderwijs, die nu officieel „openbare
school voor speciaal onderwijs
(M.L K.)" heet. meer populair de Dr. M.
v.d. Hoeveschool genoemd wordt, viert
in deze dagen het 60-jarig bestaan.
Reden om eens te praten met mensen
van nu - schoolleider W Trinks en zijn
collega van de v.b.o-afdeling L C
Vonk - en met een vrouw uit het
verleden, de eerder genoemde me
vrouw Nix.
Want er is heel wat veranderd rond
en in de zorg voor moeilijk lerende
kinderen Dat blijkt duidelijk uit het
verschil tussen vermelding, die staat in
het omstreeks 1925 uitgegeven boekje
„Amersfoort als woonplaats", namelijk:
„De school voor Buitengewoon Lager
Onderwijs, d.i de school voor achterlij
ke kinderen, waar les gegeven wordt,
behalve in de gewone vakken van het
lager onderwijs, voor zoover dat gaat, in
handenarbeid en tuinarbeid." Vergelijk
daarmee de omschrijving, die in de
huidige schooluitgave staat.
„De Dr M. v.d Hoeveschool is een
school voor moeilijk lerende kinderen.
Het onderwijs aan onze school heet
buitengewoon of speciaal onderwijs.
De kinderen die op onze school worden
toegelaten kunnen meestal het leren op
de kleuterschool of de basisschool niet
bijhouden. Het is voor hen soms te
moeilijk of soms gaat het te vlug. Op
onze school doen wij wat langer over
het leren en werken we op een andere
manier."
VAN ACHTERLIJKE TOT DR.
M. V.D. HOEVESCHOOL
Er is een jarenlange strijd gevoerd
om van de naam .achterlijke school" af
tè komen Nog in 1946 lezen we in de
notulen van de schoolvergadering -
een jaarlijkse vergadering van het on
derwijzend personeel, waarbij het
hoofd heel officieel met voorzitter wordt
betiteld - dat een naam voor de school
van belang is. „daar de naam achterlij
ke school dient te verdwijnen."
Dat gebeurt uiteindelijk in 1949 als de
school de naam krijgt van dr M. van der
Hoeve, die van 1 november 1920 tot 1
september 1939 direkteur van de ge
meentelijke geneeskundige dienst
daarvoor - van 1 september 1917 af-
schoolarts in Amersfoort was. Daar een
pionier is geweest van het buitenge
woon lager onderwijs, maar dat ook
was op andere gebieden Dat blijkt ook
uit het feit, dat hij medeoprichter was
van de Algemene Nederlandse Vereni
ging voor Sociale Geneeskunde De
stichting van de BLO-school moet ge
schied zijn op 28 december 1923. toen
met 25 leerlingen in het vroegere gym
nasium aan de Westsingel - nu onder
deel van het Observantencomplex -
werd begonnen Het was een uitvloeisel
van het Koninklijke Besluit van 22 okto
ber 1923 dat met ingang van 1 januari
1924 er dergelijke scholen moesten
zijn Mevrouw Nix - ze zegt dat haar
geheugen niet meer zo goed is - is daar
in 1924 enkele maanden tijdelijk als
leerkracht gekomen, in 1925- toen het
aantal leerlingen kennelijk was toege
nomen - als vaste onderwijzeres „Je
had er toen geen speciale opleidingen
voor nodig Het zal wel een aanbeveling
voor mij geweest zijn. dat ik een jaar
gewerkt had op de BLO-school in Haar
lem. die een goede naam had Ze
herinnert zich. dat men in die school
aan de Westsingel maar 3 klaslokalen
had. dat de afdelingen voor zwakbe-
gaafden en debielen gescheiden wa
ren. vertelt men na een periode in het
schoolgebouw, dat op de plaats van het
huidige postkantoor stond, terecht is
gekomen in een schoolgebouw aan de
Puntenburgerlaan
Dat schoolgebouw moet blijkens an
dere bronnen in het laatste oorlogsjaar
bij een bombardement totaal vernield
zijn. In 1946 staat in het verslag van de
schoolvergadering dan ook: „er wordt
een inventaris opgemaakt van de nog
beschikbare leermiddelen enz om zo te
kunnen nagaan wat ons is overgeble
ven na het bombardement van de
school en de vele verhuizingen.
Men is dan gehuisvest in het school
gebouw Plantsoen N51, deel van het
oude schoolgebouw Coninckstraat.
met een apart houten gebouw voor
imbecielen Later - op 29 juni 1949 -
betrekt men het vroegere Geref. Wees
huis aan de Hogeweg 4. waar eerder
het Gewestelijk Arbeidsbureau in ge
vestigd was. Een interessant citaat uit
de krant van oktober 1948 „Het be
doelde perceel is verhuurd geweest
aan de Staat der Nederlanden, die in
gebreke is gebleven het gebouw bij het
einde van de huur in behoorlijke staat
van onderhoud te brengen
Met de vestiging in het vroegere
Geref Weeshuis, dat toen in keurig wit
aan de Hogeweg stond, eindigen de
omzwervingen van de Dr. M. van der
Hoeveschool. die tot 1961 aan de Ho
geweg gevestigd blijft, dan een volko
men nieuw gebouwde school aan de
Ringweg Kruiskamp kan betrekken
Het is illustratief hoe in 1949 de
inspekteur van het BLO het schoolge
bouw aan de Hogeweg beoordeelt -
„ga eens kijken in Amersfoort, daar
verrijst een juweeltje van een BLO
school" - en wat in 1961 de heer D
Sixma zegt: „Voor de kinderen, die
zoveel jaren in de oude en vieze, als
schoolgebouw eigenlijk totaal onge
schikte gebouwen aan de Hogeweg
vertoefd hebben, moet het. bij het betre
den van dit nieuwe schoolgebouw, er
weïop geleken hebbèri! alsóf zè'in eèn
sprookjespaleis kwamen."
Mevrouw Nix vertelt hoe ze vanaf de
Hogeweg met de kinderen langs het
Zandpad door de weilanden liep. ging
kijken naar „onze school aan het ka
naal'Het zag er in de huidige Van
Randwijck-regie wel heel anders uit.
Zestig jaar onderwijskundige zorg
voor het gehandicapte kind is nauwe
lijks in bestek te beschrijven. Toen -
zegt mevrouw Nix - was het eigenlijk
gewoon klassikaal onderwijs. „Je had
toen, naar ik meen, 18 leerlingen in je
klas. Dat is nu veranderd in hoofdelijk
onderwijs, maar het heeft een hele tijd
geduurd voor het zover was Toen ik
begon stond het BLO nog in de eerste
schoenen en dat gaf wel erge moeilijk
heden. Al je materiaal moest je zelf
maken Ze denkt daarbij aan een
leescursus. vertelt ook hoe de kinderen
meestal pas kwamen nadat ze eén of
twee jaar op een gewone lagere school
waren geweest Dat veroorzaakte in de
klas vaak een groot leeftijdsverschil
Tot de taak van het onderwijzend per
soneel behoorde toen ook het halen
van de kinderen, die van buiten kwa
men. van het station „Die nam je dan
achterop je fiets of je ging lopen, ook
nog toen we al in het Plantsoen zaten
En dat was een hele wandeling."
Daardoor was soms de school al
begonnen „Dan was er een meisje uit
de hogere klas - die niet tot de snugger-
sten behoorde, maar eigenlijk een heel
begaafd kind was - die erin slaagde de
klas bezig te houden, ze in hun eentje te
laten werken.
In feite komt het verhaal van mevr
Nix erop neer. dat men men met kinde
ren die vrij laag staan toch wel wat kan
bereiken „Je vraagt je weieens af
waarom kinderen die op de gewone
school in de gordijnen zaten en op de
achterste bank bij ons zo opknapten.
EEN BUITENGEWONE WEG
„Gehandicapte kinderen slagen niet
in het leven langs de weg die normale
kinderen volgen. Ze zijn aangewezen
op een buitengewone weg. willen zij
gelukkig en nuttig worden Deze uit
spraak van de heer N IJ. Vlietstra, het
eind van de zestiger jaren hoofdinspek-
teur van het buitengewoon lager onder
wijs, geldt nu nog, zal altijd blijven
gelden want de gemeenschap zal altijd
gekonfronteerd worden met kinderen,
die speciaal onderwijs nodig hebben
„Het is de vloek van onze scholen, dat
men nog altijd over debielen spreekt.
Het gaat om moeilijk en langzaam
lerende kinderen", zeggen de heren
Trinks en Vonk. die ook vertellen, dat er
nu in de onderbouw 100, in de boven
bouw 60 leerlingen zijn „Uit de kernaf
deling gaan heel wat leerlingen naar het
IBO (individueel beroepsonderwijs), zo
als het individueel technisch onderwijs,
het individueel huishoud- en niver-
heidsonderwijs en de individuele afde
ling van de agrarische school Het is
echter frustrerend en ontzettend demo
tiverend als ze daar ondanks het fraaie
HULS
En aan de Ringweg Kruisl
èn aan de Zangvogelwegi
daaraan gewerkt, op sch
die niet vergeleken kunnen
den met scholen voor ge
onderwijs, maar die wel de
scholen zijn in de zin va
kennis en vaardigheid bi
gen aan hen, die met een ai
stand in hun ontwikkeli
kampen hebben. Daardoor
toch in het leven een i
zelfstandigheid kunnen
ken.
Scholen, die - en we ha
op de beeldspraak, die I
meester H. Molendijk in
gebruikte bij de ingebr
ming van het schoolgeboi
de Hogeweg - de huls zijn,
in de inhoud vorm krijgt.
IfcOGRESIEF
M1ERSFOORTS
honderdtal maatschappelijke instellin
gen, politieke partijen en actiegroepen,
waarna een initiatiefgroep voor een
nieuw op te zetten blad tot stand kwam
„Na een half jaar discussiëren over
financiën en doelstellingen zijn we ge
woon begonnen. Naast de vaste redac
tie (Theo Hartogs, Wiel Hol, Rini van
Breukelen, Anja van Nunen. Pim van
den Berg, Robert Schilling en Dick
Schlüter) hebben we een aantal vaste
medewerkers als een cartoonist, ie
mand die voor een boekbespreking
zorgt, en naar een aantal groepen toe
hebben we kontaktpersonen, die als
vast informatiepunt functioneren
PROGRESSIEF
Theo Hartogs „Wat we willen met
„Tegendruk"? We willen informatie ge
ven over allerlei zaken, die spelen in
Amersfoort, bekeken vanuit de progres
sieve hoek. Progressief wat houdt dat
in? Zo breed als het inderdaad gezegd
wordt Je kunt aangesloten zijn bij een
politieke partij, je kunt ook een progres
sieve overtuiging zonder meer hebben
Onze editie nummer 8 varieert van
discrinatie, racisme via een stukje infor
matie over zeg maar een superlinkse
partij als de oude Internationale Kom-
munisten Bond tot aan euthanasie in
Amersfoort en activiteiten in het Vrou
wenhuis en de situatie in het Soester-
kwartier Dus een heel breed scala van
onderwerpen. Daarbij kiezen we voor
namelijk voor het recht van mensen om
hun eigen leven in te vullen, zoals zij
denken dat het goed is Als redactie
werken we met deze gemeenschappe
lijke basisgedachte. „Tegendruk" wil
meewerken aan een maatschappij,
waarin ongelijke verhoudingen zijn op
geheven, onder andere door basisbe
wegingen te steunen die daar naar
streven. „Tegendruk" wil ruimte geven
aan mensen, organisaties, partijen en
met een aantal bedrijven Ongeveer de
helft van de leerlingen van de boven
bouw - een dertig - loopt stage, die
overigens van 1 dag in de week tot 3
dagen kan variëren In die bedrijven
wordt in de middagpauze vaak gekla
verjast, of andere spelen gedaan Daar
aan wordt op de school ook aandacht
besteed - biljarten, sjoelen - want „ze
moeten ook in die middagpauze mee
kunnen doen."
voorzieningenpakket mislukker
daar dat een tiental jaar geleden1
in het leven is geroepen als zelfs
school Daarvan zijn er nu 1 ei
land, waarvan 70 echt zelfstar<
de anderen aan een kernafdefj
bonden
De beide schoolleiders zijn
gelukkig mee. dat ze niet de
leerplan worden geplaagd, r
hun onderwijs „kind volgend
wijs waarmee ze onderstrep
het speciale onderwijs zich uitd-
richt op de mogelijkheden, die:
ling in zich heeft, op het vergrp
de vaardigheden van het inc>
kind, dat aan hen is toevertrow
