„Ook een kerl
rechtspositierege
mensen in acï
k moet de
ling van zijn
it nemen"
Koster Schipper is 25 jaar
lid van de vakbond
Het is voor mij altijd nog
een kerk, zei ik. Dan ga ik
even terug op bijbelse gronden"
Vrijwilligers in de kerk is
heel leuk. Maar als er opgeruimd
moet worden, zie je ze niet meer"
leus—en Ssnunfc
5
DONDERDAG 22 MAART 1984
interview
door Anco Mali
is de heer H.
pper uit Leusden-Zuid 25
het CNV. Sedert
sar is Schipper
iaam als koster van de
iskerk in Leusden-Zuid
ien lang is hij nu lid van
otestants Christelijke
ond van Kosters,
voorwashijlidvande
oersbond en de
itelijke Bond van
heidspersoneel,
sclievelijk tien en negen
itwas zijn vader, die zelf
as van het CNV, die hem
eg naar de
ereniging wees. „Ik was
tn toen ik ging werken
jjn vader zeijongen, nu
en lid worden van de
ond". De gouden
ondsspeld van zijn
bewaart Schipper
idiens overlijden vol
ed.
fzou hij op 24 maart
aanstaande uit handen van
CNV-voorzitter Harm van der
Meulen ook een gouden
bondsspeld hebben
ontvangen, maar in verband
met het overlijden van een
bestuurslid van de afdeling is
die bijeenkomst enkele
weken uitgesteld.
Niettemin was er voor
Anco Mali alle aanleiding om
eens met de koster van de
Dorpskerk te gaan praten.
Vooral dan over
vakbondswerk op een plaats,
waar je dat niet zo gauw zou
verwachten. „Bij mijn
collega's binnen de
kostersbond schijnen er
nogal wat problemen te zijn
tussen de kosters en de
kerkbesturen. Wat voor
problemen dat allemaal zijn
wordt niet aan de grote klok
gehangen. Maar dat er
moeilijkheden zijn en zullen
komen met bijvoorbeeld
sluitingen van
kerkgebouwen, dat is zeker.
wilde steeds meer, en maar meer,
en maar meer. Dat vond ik van mijn
kant niet zo'n goeie zaak Dat is dus
ook gebleken met waar we nu voor
staan We moeten terug Dat is
voor de meeste mensen heel moei
lijk.
Het is makkelijker, en niet alleen
voor mensen die lid zijn van een
vakvereniging, ook voor mensen
die geen lid zijn, om vooruit te gaan
dan om terug te gaan. Een stapje
vooruitgaan wil iedereen wel Maar
de economische situatie in Neder
land ligt op het ogenblik zo, dat we
gedwongen worden een stapje te
rug te moeten doen, hoe vervelend
het ook voor veel mensen is en
oudere mensen die moeten leven
van een uitkering van AOW en
AWW of een uitkering in de vorm
van een WW, de WAO, moeten nu
echt op de kleintjes gaan passen
Ook die moeten een stukje terug.
En daarom zegt de vakbond We
moeten niet alleen voor de
werkenden maar juist ook voor de
niet-werkenden sterk zijn. De
schouders er onder zetten, dat we
toch met elkaar kunnen bereiken
om die regering ervan te overtuigen
dat dit op deze voet althans niet
door kan gaan. We zijn er, denk ik,
met z'n allen wel van overtuigd, dat
we de vette jaren achter ons heb
ben liggen, en dat we nu wat met
die magere jaren moeten gaan
doen
Het kan niet eindeloos doorgaan.
Kijk, dat de regering bepaalde
maatregelen moet nemen die bij
ons publiek zeer onsympathiek
overkomen, dat kan niet anders,
denk ik. Want ook het Rijk kan geen
gulden uitgeven als ze maar twee
kwartjes binnenkrijgt. Laten we
eerlijk wezen, dat lukt gewoon niet.
En dat is met een huisvrouw pre
cies hetzelfde. Alhoewel, ik ben er
wel es van overtuigd dat ze bij de
regering makkelijker een gulden
uitgeven en twee kwartjes ontvan
gen dan dat bij een huisvrouw
gebeurt."
Armoede
„Als je de media bekijkt: het
wordt zo gemakkelijk in miljoenen
en miljarden uitgedrukt: dat gaat
daar naar toe. en dat gaat daar
naar toe. Natuurlijk, er moet hulp
geboden worden over de wereld,
en niet alleen in Nederland. Want
er zijn veel mensen die in grote
kant ook een grote uitgave voor de
staat is, want die mensen die in de
WW komen moeten ook een uitke
ring krijgen. Dan zeg ik: waar is die
regering in Godsnaam mee bezig!
Wat ze aan de ene kant besparen
willen, gooien ze aan de andere
kant in zee. Laat die mensen aan
het werk blijven, dan hebben ze in
ieder geval een stukje voor zich
zelf, dat ze tevreden zijn wij zijn in
ieder geval nog aan het werk, we
lopen niet bij de deur te lanterfan
ten.
Want dat zie je bij veel mensen:
die weten met hun tijd geen raad
meer. Ze hebben soms geen hob
by's. Ze geven niet om tuinieren, of
ze hebben geen eens een tuin
Mensen die in een flat zitten zitten
tussen vier muurtjes in, en die
zitten bij wijze van spreken de
vrouw een beetje te pesten. Ik denk
dat je gauw verchagerijnt en dat je
naar je eindje toe leeft. Mensen die
er wat dieper over na gaan denken
misschien bij zichzelf waar leef ik
voor? Waar doe ik het allemaal
voor? Het is natuurlijk ontzettend
moeilijk om het iedereen naar de
zin te maken, dat is een ding dat
zeker is, maar we krijgen toch weer
heel moeilijke tijden De jaren der
tig van weleer, (ik heb ze aan den
lijve zelf nooit meegemaakt, maar
ik heb ze van mijn vader, die ze
heeft meegemaakt, vernomen) zijn
beslist geen prettige tijden ge
weest, en als die terugkeren in
Nederland zie ik het erg somber in.
Ik denk dat dan ook de lidmaat
schappen van de vakverenigingen
in Nederland hard terug zullen hol
len."
Belangrijk
„Ik wil vooropstellen, dat ik het
isd
USDEN - „Het is in
tijd moeilijk voor heel
mensen om lid te zijn
een vakvereniging",
it hij van wal, als ik
naar zijn motivatie
„Het is niet alleen
lijk omdat de finan-
positie van veel men-
er toe noopt om voor
dmaatschap van een
lond te bedanken,
het is toch wel een
aide financiële bijdra-
eje daarin moet leve-
touisde P.C.V.K. een
de goedkopere vak-
en, terwijl de andere
enden, Vervoers-
Christelijke Federa-
tan Overheidsperso-
Industriebond, nou
ze allemaal maar op,
orlijk prijzig zijn. Ook
aan de andere kant
mensen die veelal
ogenblik werkloos
Waarom zul-
nu nog lid van een
ond moeten zijn?
id het juist om het wei te
zijn. Want door samen lid
neen vakvereniging kun |e
sterk zijn. Als je dat niet
ie alles vergeten Het is
dage wel zo, en het is
zo geweest, dat nu de
niging helemaal goede din-
sd^or de mensen moet doen
geleden, toen we in
leefden, was
vakvereniging zo men
IE
bi.c
hoeveel mensen erdoor in de pro
blemen komen. Ik merk het ook in
gesprekken die ik voer binnen de
kerk met predikanten en andere
collega's: er zijn nogal wat mensen
die hun energienota niet meer kun
nen betalen, er zijn nogal wat
mensen die een grote huurschuld
hebben.
Magere jaren
,,Als de mensen het allemaal
goed bekeken hadden enkele jaren
geleden hadden ze natuurlijk kun
nen weten: dit blijft niet zo. Ik ga nu
even terug naar een stukje dat in de
bijbel staat. Dat er zeven magere
jaren en zeven vette jaren geweest
zijn. De Israëlieten kregen de waar
schuwing van God: we krijgen ze
ven vette jaren, en daarna zeven
magere jaren. En in die zeven vette
jaren hebben ze de opdracht ge
kregen om voor die zeven jaren, die
niet vet waren, te vergaren wat ze
voor die moeilijke tijden nodig had
den Ik geloof dat wij deze waar
schuwing ook gekregen hadden.
Maar ja, ik denk dat de Nederlan
ders een beetje te nuchter zijn, en
denken: het zal allemaal wel goed
komen, en we zullen wel zien hoe
het reilt en zeilt. Maar zelfs de
armoede leven. We zijn zelf laatst
leden naar een vakantiebestem
ming geweest in Tunesië. Ik heb
voor mezelf nooit kunnen denken,
dat de armoede in de wereld zo
groot is! Dan word je echt met je
neus op de feiten gedrukt, en daar
om zeg ik ook dat deze regering
met ontwikkelingshulp daadwerke
lijk aan de gang moet. Maar niet
alleen de regering, ook wij als
georganiseerde Nederlanders.
Want dat hoor je gelukkig vaak
met name in de Christelijke vakbe
weging We willen aan de mensen
in de derde wereld denken. Daar
om moet je natuurlijk niet alleen lid
zijn van de vakvereniging. Zo iets
heeft veel meer sociale aspecten.
Het is het bevorderen van zo veel
dingen, die in Nederland gebeuren
Het ook kritisch bekijken van de
dingen, die er gaande zijn. Ik kijk nu
eventjes naar hetgeen er met Wil
ton Fyenoord in Rotterdam ge
beurt. Ik vind het heel erg triest dat
minister Van Aardenne durft te
zeggen. Wij kunnen beter met
scheepsmagnaat Damen uit Gor-
cum in zee gaan dan dat de rege
ring er 45 miljoen in stopt om die
2000 arbeidsplaatsen te handha
ven. De regering laat liever 1000
wegvloeien, wat aan de andere
belangrijk vind dat er vakverenigin-.
gen zijn. De vakvereniging is er niet
in de eerste plaats voor onszelf,
maar voor de gemeenschap. Maar
op de achtergrond zit er toch een
stukje in van ik ben lid van die
vakbond, en nou hoop ik toch ook
wel dat ze es wat voor mij doen
Hoe vaak hoor je dat niet op verga
deringen! Ook in het afdelingsbe
stuur wordt er over gesproken, dat
er veel mensen zijn die daar be
hoefte aan hebben.
Bij mijn collega's binnen de kos
tersbond schijnen er nogal wat
problemen te zijn tussen de koster
en de kerkbesturen. Wat voor pro
blemen dat allemaal zijn wordt niet
aan de grote klok gehangen. Dat
blijft binnen een kleine kern, waar
dat uitgezocht wordt. Maar dat er
moeilijkheden zijn en zullen komen
met bijvoorbeeld sluitingen van
kerkgebouwen, dat is zeker. Ik zie
het in Amersfoort gebeuren. De
Grachtkerk gaat dicht Er komt een
koster op straat te staan Die man
heeft privé moeilijke tijden achter
de rug en nog. Dat moet ie kunnen
verwerken. Hij is lid van de kosters-
bond, je probeert zo'n man wat te
helpen. Wat de kerk in Amersfoort
heeft gedaan daar zijn wij als be
stuur van de kostersbond niet ge
lukkig mee Ze hebben namelijk
later, nadat hij was aangenomen,
een nieuwe koster aangenomen
(niet in dezelfde kerk, hoor) Nor
maal gesproken, als er dan iemand
ontslagen moet worden, gaat de
jongste van dienstjaren er uit Maar
wat zegt het kerkbestuur daar:
Laten we jou er maar uitgooien,
even ruwweg gezegd, dan kun jij je
aan je gezin wijden, jij hebt het
privé toch al zo moeilijk1" Kijk, dat is
natuurlijk geen standpunt van dat
kerkbestuur Hij krijgt het daardoor
extra moeilijk. En zo zijn er nog veel
meer problemen in Nederland bin
nen de kostersbond, die we probe
ren op te lossen. Als de^afdelings-
besturen er niet uit kunnen komen
wordt het landelijk hoofdbestuur
ingeschakeld Dat zijn mensen die
rechten gestudeerd hebben, die
weten echt van wanten hoor. Die
komen er dan wel uit, maar het
kunnen soms heel lang slepende
kwesties worden." j
Kort geding
„Ik heb een collega in dezelfde
afdeling als ik, hij is koster geweest
van de Pieterskerk in Utrecht. Deze
man heeft een financiële kwestie
gehad nadat hij op een gegeven
moment een tijdje afgekeurd is
geweest. De afdeling is er niet uit
kunnen komen Het is nu inmiddels
vijf, zes jaar geleden, en het is nog
steeds niet rond. De kerk wil niet
toegeven, terwijl de rechtskundige
hulp van het CNV aan kan tonen
dat de man gelijk heeft. Het CNV wil
er nu een kort geding van gaan
maken. Want ook dat gebeurt te
gen de kerk. Ook een kerk moet de
rechtspositieregeling van zijn men
sen in acht nemen! Maar een kerk
is heel moeilijk te pakken Ook al
omdat ze niet belastingplichtig zijn
wat hun inkomsten betreft
Een heet hangijzer binnen onze
vakvereniging is de kwestie van de
vrijwilligers. Veel kerkbesturen
draaien er op het ogenblik hele
maal naar toe om de betaalde
krachten er uit te werken en daar
voor in de plaats vrijwilligers op te
laten draven, die het werk moeten
doen. Dat is heel leuk, maar men
sen die als vrijwilliger dienst gaan
doen, vinden het leuk om een kopje
koffie te zetten, om de mensen 's
zondags in de kerk een plaats aan
te wijzen, om es een keer een
vergadering te verzorgen of iets
dergelijks, maar nou komt het. Als
er opgeruimd moet worden, als er
afgewassen moet worden, als de
toiletten schoongemaakt moeten
worden, als opgeruimd moet wor
den wat iemand in de kerk heeft
zitten over te geven, zo gauw het
op de rottige baantjes aankomt,
dan is het wel afgelopen hoor Dat
is overal zo. Dan zie je ze niet
meer."
Koster Schipper heeft vaak onre
gelmatige werktijden. Hij maakt ve
le uren per dag, terwijl hij vaak 's
avonds laat nog aan de gang is.
Een concert is in de regel pas om
elf uur 's avonds afgelopen, en dan
moet hij nog opruimen. Ook maakt
hij 's avonds, voordat hij naar huis
gaat, de toiletten nog wel schoon
Als het een drukke avond is ge
weest, wordt er veel gebruik ge
maakt van het toilet. Vooral de
heren-wc ziet er vies uit Dat wil hij
niet laten liggen tot de volgende
dag Hij kent kerktoiletten in een
andere gemeente, waarvan hij zelf
niet graag gebruik maakt' Overdag
heeft hij allerlei bedrijvigheid in het
wijkcentrum 't Trefpunt. Deze och
tend liep hij al vroeg de ruimte daar
schoon te maken. Om kwart voor
tien had hij er een groep yoga-
beoefenaars zitten. Die mensen
kan hij niet in een smerige zaal
laten komen, en hij moet zorgen dat
de verwarming aan is. 's Middags
heeft hij vaak groepen oudere men
sen. Die moeten op hun plaats
gebracht worden. Die mensen
Of ze zelf hun sneetje brood niet
konden klaar maken! Nou, ik heb
me kapot gelachen, dat mag u best
weten. Afgelopen kerst hebben we
voor het eerst een echte koffietafel
voor ze klaar gemaakt, echt geser
veerd, nou, die mensen waren er
verrukt van! Het was veel gezelli
ger Ik ben blij dat wij dat een beetje
terug hebben kunnen draaien, dat
de oude mensen niet meer het idee
hebben we zitten helemaal in de
verzorgingsstaat, zelfs in de kerk'
satie wat meer naar buiten komen'
vervolgt koster Schipper, als hij met
kennelijk genoegen van zijn kopje
koffie heeft genoten „Het is altijd
zo dat de media aandacht beste
den aan het FNV. Waarom komt
het CNV niet vaker naar voren? Ik
ben sterk van plan om dat tezijner-
tijd te zeggen aan Harm van der
Meulen, en dan wil ik van hem ook
graag een antwoord daarop heb
ben. Het is erg belangrijk voor de
vakverenigingen om in de open
baarheid te treden, dat de mensen
kunnen zien en horen wat de vak
verenigingen betekenen in Neder
land.
Zoals ik al zei. ik kan best begrij
pen dat mensen de contributie niet
meer kunnen betalen, er zijn bon
den met hoge contributies, maar bij
de kostersbond betaal je heel wei
nig. Dat ligt aan het feit of de
mensen het stakingsrecht hebben.
Als ze geen stakingskas vol hoe
ven pompen hebben ze ook niet zo
veel geld nodig. Als koster zijnde
heb je geen mogelijkheden om te
zeggen we leggen het bijltje er bij
neer Dat is eigenlijk ook de menta
liteit van de Christelijke vakorgani
satie niet. Die probeert altijd in der
minne te schikken. Er zijn middelen
genoeg om toch bepaalde pressie
uit te oefenen' Als het uiteindelijk
helemaal niet meer gaat met praten
is de tijd wel gekomen om het es
wat harder aan te pakken, maar als
uiterst middel.
Wij zitten in Nederland te
schreeuwen als we een paar cen
ten minder ontvangen op de giro of
de bank. Als je dan die berichten in
de krant leest dat er duizenden
mensen de hongerdood sterven in
Mozambique zeg ik op mijn beurt
waar zijn we in Nederland mee
bezig? Wij hebben in Tunesië met
een jongeman gesproken, ge
trouwd, twee kinderen, hij leefde in
de medina, en was tevreden met
zijn plaatsje in de gemeenschap.
Als u dan weet dat hij met vier
gezinnen in een huisje met vier
kamers zat Als u zag in wat voor
een kamertje die mensen leefden!
En als ze rijk waren hadden ze bij
de bedden misschien nog een tafel
en een stoel. Wat hier de kinderen
aanspreekt, ik heb een excursie in
de kerk moeten geven voor de
school hier, in de tijd nadat we in
Tunesië geweest waren. De kinde
ren hier vragen vaak om chips, en
ze krijgen een paar kwartjes om
zo'n zak te gaan halen. Zo iets is
voor die mensen daar niet te beta
len. Waar ze hier twee kwartjes
voor betalen, geven ze daar zes
gulden voor uit. omgerekend in
Nederlands geld. We hebben met
een kameeldrijver gepraat. Die
werkte van 's morgens vijf tot 's
avonds negen, en had dan twaalf-
eneenhalve gulden verdiend. De
bedelarij komt daar dan ook vrij veel
voor."
Koster Schipper kijkt op zijn hor
loge. Hij moet weg, want hij is
behalve koster ook doodgraver en
heeft het beheer van de begraaf
plaatsoud-Leusden. Heeft vanoch
tend een begrafenis op Rusthof.
moet de jas uitgetrokken worden.
Hij moet zorgen dat er koffie en
thee voor hen is.
Eigen waarde
„Die wil een kopje koffie waar
geen suiker in zit". Als ik daar van in
de lach schiet zegt hij „Het is in het
verleden hier zo geweest dat ze
binnen de kerk dachten dat die
ouden van dagen een beetje kinds
waren of zo. De koffie werd klaar
gemaakt voor ze, met suiker en
melk erin. Waar zijn ze in vredes
naam dan toch mee bezig' Wij
hebben ondernomen om die men
sen in hun eigen waarde te laten,
om het ze zelf te laten doen.
Dat is idem dito geweest met een
koffietafel, die ze een keer per jaar
aangeboden krijgen van de kerk.
Dat is altijd net voor de kerst. We
hadden brood besteld, en dan
kwam er een heel stel dames brood
smeren. Ik had vleeswaren ge
haald, en die werden er tussen
gelegd en dat werd op elkaar ge
klapt en op schalen gelegd, en dan
mochten die mensen dat afpakken.
Twee keer per jaar hebben we in
't Trefpunt een kledingbeurs Ik
ergerde me aan hetgeen er om
heen komt. Ze gebruikten de kerk
als inzamelplaats voor de kleding
Het is voor mij altijd nog een kerk,
zei ik. Dan ga ik even terug op
bijbelse gronden. Jezus heeft de
tempel een keer gereinigd, het
tempelplein schoongeveegd, met
die geldwisselaars Ik zie dit pre
cies hetzelfde Ik zie het als handel
drijven, al is het dan voor een goed
doel, binnen een bepaalde plaats
waar het niet thuis hoort. Ook dat
hebben we terug kunnen schroe
ven, met puur geluk. Op die dag
van de kledingbeurs had ik een
trouwerij in de kerk. Dus die kerk
moest leeg wezen. Achteraf blijkt
dat ze het net zo handig vinden om
het niet meer in de kerk te doen,
want die moesten ze naderhand
schoonmaken!"
Meer naar buiten
„Wij willen als christelijke organi-
waar hij helpl dragen bij Brandsen
b.v „Voer doodgravers hebben ze
geen vakvereniging, lacht hi| ..De
meeste begraafplaatsen zijn in
handen van de burgelijke overheid,
en die doodgravers zijn dan
vaak lid van overheidsfederaties.
Koster Schipper vindt het
vak van doodgraver geen
verdrietig iets. „Ik heb al di
verse malen meegemaakt,
dat mensen die op zo'n be
graafplaats zijn (natuurlijk
kan het erg droevig zijn ais
een familie een klein kind
moet wegbrengen) boven het
graf een familiereünie had
den. Dat mag u best weten: ik
heb me kapot lopen lachen
daar, hoor, zoals die mensen
te keer gingen, in positieve
zin. „Och gut, ben jij er ook,
wat leuk, zeg!" En dan staan
ze boven de kist, die nog niet
eens onder de aarde zit, me
kaar af te fleppen!"
