De Jugendstil van de
Tsjech Alfons Mucha
Imponerend krachtig werk
van Marian Plug en Maja van Hall
Galerie De Muur
op andere toer
Portretten in
,,'t Ezelsoor"
rERESSANTE EXPOSITIE IN DE ZONNEHOF
positie in het Ploeghhuis
Keramiek
in het
Kapelhuis
hie
die
- G
INSDAG 27 MAART 1984
expositie
FOORT - In het kader van
reel ultwisselingsprogram-
nTsjecho-Slowakije en Ne-
sACR directeur Peter Reur-
tkeer In geslaagd -In plaats
laak op folklore gebaseerde
nd afkomstige verzamelin-
n voor het Nederlands pu-
:h Interessanter expositie
te halen. Het betreft het
de Tsjechische kunstenaar
lucha, die geboren werd in
rrljke Zuld-Moravië, en leef-
lev 860 tot 1939. Als Tsjechl-
Vi illder, grafisch kunstenaar
,vaj erper was hij één van de
gevende exponenten van de
reau. Hij Is vooral bekend
posterontwerpen, die ge
kenmerkt worden door weelderige,
vloeiende lijnen en lichte heldere
kleuren. Nu Jugendstil, Art Déco of
Art Nouveau hernieuwde belangstel
ling ondergaan zal het voor het Ne
derlands publiek, en zeker voor de
jeugd, boeiend zijn om kennis te
kunnen maken met Mucha's werk.
De tentoonstelling in De Zonnehof
geeft een beeld van Mucha als topfiguur
uit de perode van de Art Nouveau, een
stijlvernieuwing die alle decoratieve
kunsten beïnvloedde in de jaren rond
1890, en die duurde tot de eerste
wereldoorlog. Gedurende die periode
waren veel architecten en ontwerpers
bezig een nieuwe stijl" te creëren, die
paste bij hun tijd De stijl werd naar het
in 1896 te München opgericht© (tijd
schrift ,,Die Jugend" genoemd. Omvat
te twee hoofdstromingen, die werden
geïnspireerd door de Arts and Crafts
beweging in Engeland, die in de tweede
helft van de 19e eeuw de belangstelling
voor de kunstnijverheid wilde bevorde
ren Het was vooral William Morris die
hierin een belangrijke rol speelde met
het stichten van de firma, die de mooi
ste sierkunst van de 19de eeuw ver
vaardigde door het maken van voorwer
pen, die zowel functioneel als decora
tief waren. Twee hoofdstrmingen in de
Art Nouveau omvatten een voorliefde
voor asymmetrische belijning en
vloeiende organische structuur
WERK OP TONEELATELIER
Alfons Mucha, die gewerkt had op
een toneelatelier, had het geluk, dat
hij In de 80er jaren van de vorige
eeuw in dienst genomen werd door
graaf Khuen-Belassi, die hem muur
schilderingen van zijn kasteel Em-
mahof liet restaureren. Later betaal
de hij Mucha's schilderlessen in Pa
rijs.
De eerste tien jaar van Mucha's werk
wordt gekenmer' i door een akademi-
sche gekunstelheid in de geest van de
histonsche schilderijen van die tijd.
Mucha exposeerde met schilderijen
over oosterse, historische en vader
landslievende thema's. Mucha was en
bleef zijn hele leven erg vaderlandslie
vend van aard. Peter Reurslag heeft uit
die beginperiode slechts enkele werken
opgenomen, onder andere een kamer
scherm voor het kasteel Hrusovany
(1881-1883) en een tekening in wart
krijt uit 1890, ,,De val van Phaëton
In Parijs raakte Mucha snel bevriend
met grootheden als Strindberg en Gau
guin, en in 1894 komt de omslag in zijn
kunstopvattingen. Terecht valt het leeu
wendeel van het in De Zonnehof aan
wezige werk in de periode tussen 1894
en 1914. Na 1894 werd Mucha één van
de meest „progressieve" en ook meest
gevierde kunstenaars van zijn tijd. De
expositie laat zijn veelzijdigheid als
tekenaar, schilder, posterontwerper en
beoefenaar van de toegepaste kun
sten. Wat een zalig sfeertje hebben die
pauwen uit de Parijse boutique Fou-
quet! In 1901 bereikte Mucha's werk als
decoratief kunstenaar zijn hoogtepunt
met de uitvoering van zijn ontwerp voor
het interview van de juwelierszaak van
Georges Fouquet in de Parijse Rue
Royale Etalages en interieur zijn één
juicentte uitstraling van die sensuele
sierlijke decoratie-opvattingen.
SARAH BERNHARDT
In 1894 maakte Mucha zijn eerste
affiche voor Sarah Bernhardt, en had
daamee zo'n succes dat de beroemde
toneelspeelster hem voor zes jaar con
tracteerde om voor haar affiches, de
cors en costuums te ontwerpen. Op de
tentoonstelling zijn diverse affiches te
zien. Ze behoren tot het beste van
Mucha's werk, en ze getuigen van zijn
inspiratie die hij opdeed in de kring van
de fameuze Sarah Voor het Théétre de
la Renaissance beelde hij haar uit in
haar rollen in „Lorenzaccio" van Alfred
de Musset, „La Samaritaine" van Ed-
mond Rostand en in haar beroemde rol
van Medea Boeiend om te zien is hoe
hij overal met een cirkel bij die vrouw uit
komt. De composities zitten ingenieus
in elkaar, en het werk kan vooral bena
derd worden vanuit de invalshoek van
de esthetica. Mucha's gevoel voor de
arabesk en zijn durf om versieringen te
gebruiken luidde een nieuwe stijl in, en
zijn grandeur gaf een push aan de
stroming van zijn tijd
Mucha's atelier in Parijs stond prop
vol antiquiteiten, kamerpalmen en oos
terse tapijten, en dat trok bezoekers uit
de hele wereld. Hij was er een exotische
vreemdeling, die weliswaar van zijn
roem genoot, maar die ook haar onge
stoorde creatieve arbeid verlangde. Hij
keerde tenslotte weer naar zijn vader
landse onderwerpen terug en zette een
reeks monumentale doeken op. die
uitmondden in „Het Slavische Epos",
waarvoor hij de steun verkreeg van de
Amerikaan Crane, ie hij op zijn vele
reizen met lezingen in Amerika had
ontmoet.
In de Zonnehof is ook enig werk uit
deze periode opgenomen, zoals de
schets voor het feest op Rügen
Persoonlijk heb ik niet zo veel affini
teit met veel van het oveng geëxposeer
de werk van Mucha, buiten de pauwen
van Fouquet en de affiches voor Sarah
Bernhardt moet ik bekken Hij is mij te
sweet and lovely, te „mooi' allemaal
Te Victoriaans en te zeer uit een voor
goed voorbije periode. Op de galerij zijn
een tweetal studies, die mij meer
boeien. Het zijn de schets van een
vrouw met een glas absinth in de hand
in pastelkrijt op papier en de weergave
van een visioen in pastel en zwart krijt
op papier Deze hebben voor mij en
kracht die het andere werk mist.
Een mooie catalogus begeleidt de
expositie met een exposé over de
Tsjechische kunst van prof. dr. Jlrl
Kotalik, directeur van de Narodni
Galerie in Praag, een biografie van
Mucha van de hand van mevrouw dr.
Jana Brabcova, de conservatrice, en
een beschouwing van zoon Jlrl over
zijn vader en de Art Nouveau. De
tentoonstelling blijft tot en met 6 mei,
en Is te zien van dinsdag tot en met
zaterdag van 10.00 tot 17.00 uur, op
zondag van 13.00 tot 17.00 uur.
AMERSFOORT - Galerie De Muur,
gevestigd in het oude Ploeghhuls,
Muurhuizen 159, is kort na de start
reeds een nieuwe weg ingeslagen.
Eigenlijk was deze weg vanaf het
begin de door de eigenares gewen
ste opzet. De hoge aspiraties, die
aanvankelijk door degene, die de
exposities voor de eigenares zou
verzorgen, werden geformuleerd,
coverden geenszins het sociale ge
zellige aspekt dat de eigenares voor
ogen stond. Zij wilde een ruimte
hebben onder de paraplu van kleine
re en grotere kunst, waar een onge
dwongen sfeer heerste. Waar men
sen kunnen in- en uitlopen, muziek
kunnen maken als ze dat willen. Zelfs
wordt gesproken van: aan het werk
zijn in de ruimte van De Muur, en
waar veelsoortig publiek zich prettig
kan voelen. Met vooral niet te hoog
gegrepen exposities, zeker niet voor
een select publiek, en met werk voor
betaalbare prijzen.
ledereen die zijn werk wil exposeren
kan nu bij De Muur een schot huren
Soms zal het mogelijk zijn gelijkge
stemd werk bij elkaar te brengen. Soms
ook zullen degenen, die exposeren,
volkomen willekeurig bijeen gekomen
zijn Behalve schilder- en tekenwerk
wordt gedacht aan beelden, keramiek,
sieraden, de originele tekeningen van
stripverhalen bijvoorbeeld. De Muur
heeft kontakt opgenomen met de Bond
van Beeldende Kunstenaars, en kun
stenaars die van de BKR afhankelijk
zijn zullen van diverse faciliteiten in De
Muur gebruik kunnen maken Ook hun
werk zal in de loop van de tijd in De
Muur te zien zijn.
Tot en met 30 maart kunt u in De
Muur tekeningen vinden van Harry van
Zomeren in witte en sepia inkt van
landschappen en groepjes paarden.
Wies Verploeg laat de van haar beken
de kleuretsjes zien van libellen, vlinders
en gedrochten, cartoonist Jim Valentine
is aanwezig met vrij werk, portretten
van vrouwen, op nonconformistische
wijze aan het papier toevertrouwd. Van
Loes de Haan zijn in map te zien kleur
en zwart-wit etsen en werk in gemeng
de techniek, voornamelijk van land
schapsmotieven, groeivormen, gras
sen. Inmiddels zullen de airbus tekenin
gen van Peter Janssen en de realisti
sche schilderijen van Wim van Helden
ook zijn gearriveerd
De Muur is open van dinsdag tot en
met vrijdag van 10.00 tot 17.00 uur, op
zaterdag van 12 00 tot 16 00 uur.
IFOORT-ln het Ploeghhuis
nerend krachtige werk van
fnaressen Marian Plug en
Hall. Te zien tot en met 31
in woensdag tot en met
Mn 11.00 tot 16.00 uur aan
Spui 13.
iet werk van twee vrouwen,
erijen en beelden, die op
itale wijze hun innerlijke
•wereld vorm weten te ge-
zouden ze filosofen zijn, in
inologieën met een onder-
verwondering en aarze-
fen uitdrukken welke indruk
op aarde op hen maakt. Dit
elsabsurde leven waarin de
tt zien uit te komen met de
ende middelen die zij heeft
gekregen. Het gebeuren
i
*n« 59roots 9enoe9- Daar be-
blj deze kunstenaressen
iud(
ipio
'dover. Haar werk is vitaal,
•one en wijdse vormen. Het
hoogte van het uitstijgen
enkel moment van geluk en
Maar het kent tevens de
t van het menselijk lijden,
van de onmacht om grip van enige
betekenis te hebben.
Het werk geeft de weerslag van het
pogen van de mens om haar weg te
vinden, om te weten waar haar moge
lijkheden liggen en hoe zij met de
ongerijmdheid moet omgaan dat de
mens bij de geboorte de dood zelfs op
ieder willekeurig moment moet kunnen
plaatsen en verwerken. Daarover gaat
het werk van Marian Plug en Maja van
Hall ook. Over de beperktheid, de on
macht, waarmee de mens haar leven
lang toe moet. Over de poging om daar
boven uit te komen, met welk ander
doel misschien dan de aanvaarding van
de zinloosheid van het bestaan?
Bij Marian Plug klinkt het door in haar
olieverfschilderijen van groot formaat.
Waarop zij in bewogen forse toetsen in
verscheidene boomkomposities uiting
geeft aan zekerheid en twijfel over wat
zij waarneemt. Indrukken van een hete
zomer kristalliseren zich naar een hel
der en lichtend doorzicht toe, langs de
soberheid van een gladde boomstam
die aan de zijcontouren oplicht. Een
zinderende uitbarsting van helder rose
en blauw bloeit open in de schaduw van
de boom, terwijl het bladerdak als een
beschuttende parasol wordt ervaren.
Tussen twee wijkende bomen door
golft een geel opgewekt landschap met
doorwerkte structuren. Alles beweegt in
dat landschap. Het is een totaalvisie op
groei en ontwikkeling van leven in de
natuur. Maar ook de donkerten komen
ruimschoots in andere landschappen
tot uitdrukking. De dimensie van het
bos. de spanning van al wat daar
gebeurt, wordt naast warme tinten met
zeer brede kwast in lange zwarte toet
sen op het doek weergegeven. In eén
groot expressief spel van donker en
kleur Op een ander doek is de buiten
wereld in het bos doorgedrongen Er
staat een blauw blikkende Citroën op
het bospad, in schel contract met de
omringende bezonken kleuren, Een uit
daging voor de schilderes om zo'n
vervreemdend element waar te kunnen
maken in al zijn schrilheid.
Van Maja van Hall is een klein aantal
beelden uit haar kollektie te zien. Een
groot gepolijst brons, een warm rood
geting en gestructureerd gipsen beeld,
twee middelgrote zuren donker gepati-
neerde en enkele kleine bronzen Voor
de Maliebaan in Utrecht heeft zij een
liggende figuur ontworpen, waarvan in
brons en steen een klein model is te
zien. Het is maa een willekeurige greep
uit haar werk. Haar gehele oeuvre wordt
vanaf 24 maart in De Lakenhal te
Leiden geëxposeerd.
De beelden van Maja van Hall in het
Ploeghhuis tonen de mens. gebonden
als zij is door haar beperkingen De
mens is een heel kwetsbaar en eigenlijk
hulpeloos wezen Ze probeert zichzelf
en haar individuele bestaan te handha
ven te midden van het mysterie van
leven en dood Maar de krachten die
van buiten op haar aanvallen zijn vaak
meedogenloos, en de mens is er nau
welijks tegen opgewassen. De mens
die Maja van Hall uitbeeldt is de mens
van alle tijden. Zij is geabstraheerd.
zodat zij terugreikt naar Egyptische
vormen en vooruitreikt naar de mens
die nog zal komen. Zij zit op haar zetel
van het aardse leven, is omwonden
alsof zij zich nimmer uit haar banden zal
kunnen bevnjden. Zij is één met haar
zetel, waarvan ze zich wel probeert te
verheffen, maar de windsels zijn te
strak, haar kracht is ontoereikend. Ook
is wat zij waarneemt zeer beperkt,
omdat ook haar gezichtsvermogen is
ingezwachteld.
De windselbeelden dateren uit het
begin van de 70-er jaren. In 1977
worden de windsels plotseling doorge
sneden. De beperkingen van de gebon
denheid worden aanvaard, en omgezet
in aanzetten tot bloei en bevrijding De
aardse stoel is niet veel meer dan een
steunpunt geworden, het lichaam toont
zelfs een begin van vleugels
Het is prachtig boeiend werk, dat
universele facetten in zich draagt.
AMERSFOORT - Het Kapelhuis
komt dit keer uit met een mooie
tentoonstelling van honderd kerami
sche kommen, vaak heel vrij geïnter
preteerd door een zeventiental kun
stenaars.
Daar zijn in de eerste plaats de
heldere kleurige schaalkommen van
Barbara Nanning, die in Mexico is
geweest, en die de motieven die ze
daar gezien heeft op een heel eigen
wijze in haar keramiek toepast. Ze
maakt rechthoekige inkepingen in haar
schalen waarvan ze de strips omwindt
met draad in een contrasterende kleur.
Een heel vrolijke geel gekleurde schaal
heeft ze voorzien van geel zijden franje.
De delen van sommige schalen houdt
ze „met draadjes bijeen", wat een
verrassend effekt oplevert.
Van groot vakmanschap en verfijning
getuigen de stille porseleinen kommen
van Geert Lap, die een heel zuivere
vorm hebben.
Spectaculair zijn de kleurige lapjes
kommen van Babs Haenen, vervaar
digd in een vederlicht porselein. Om
een gedraaid voetje plooit zij een lap,
die is samengesteld uit vele kleurtjes
klei, en naar boven toe geeft zij de
komvormen uitstulpingen en gracieuze
deformaties.
Vilma Henkelman vertegenwoordigt
de brute natuurkracht. Zij werkt met
ongeglazuurde klei, laat de aarde zoals
deze is. Haar logge kommen vertonen
oerprocessen, en lijken soms door een
onverwachte beweging een flinke push
te hebben gekregen.
Van Heidi Daamen zijn er ontwape
nende plastiekkommen in blauw en
rose van moeders met kinderen door
wie niet alleen het badwater wordt
weggegooid, maar die alles moeten
geven wat ze bezitten. Kwalitatief goe
de draaivormen met uitgezochte glazu
ren komen van Hans Hendriks Frans-
sen Lies Cosijn maakte fraaie gordijn
kommen in haar schaalkommen zitten
achter bloemetjes- of streepjesgordij
nen mensfiguren, een uijzunaer aan
trekkelijke decoratie.
Jan van der Vaart toont zijn pudding
vormachtige bronskleurige gietvormen.
Simone ten Bosch interpreteert de kom
vormen heel vrij, en levert er commen
taar bij Marja Hooft heeft haar kommen
in het heelal geplaatst: een ster valt in
een bak met een ringbaan er om heen
Er zijn kommen, die het hemelgewelf of
de aarde voorstellen Marja Hooft heeft
zelfs ons melkwegstelsel uitgebeeld, en
grappig is ook de flying basket De
hemelse van kom naar objekt gegroei
de vormen zijn van een stralend wit met
helder blauwe dekoratie
De kommen zijn te zien tot en met 3
april van dinsdag tot en met zaterdag
van 11 00 tot 17.00 uur
AMERSFOORT - In 't Ezelsoor,
Arnhemseweg 5, kunt u tot zaterdag
28 april een tentoonstelling zien van
de portretten die door Bert van der
Vegt uit Wageningen zijn getekend
of geschilderd.
Bert van der Vegt heeft enkele
jaren geleden het tekenen weer op
genomen, dat hij sinds zijn middel
bare schooltijd niet meer had ge
daan. Portrettekenen -en schilderen
Interesseerde hem In hoge mate en
momenteel begint hij ook wat model
te tekenen. Hij volgt een kursus bij
het Kreativlteitscentrum In Ede.
Het was aanvankelijk een uitdaging
voor hem of hij de kop die hij wilde
tekenen of schilderen een beetje gelij
kend kon krijgen. Die periode heeft hij
nu achter de rug, en hij vindt zelf dat hij
in een fase begint te komen, dat hij er
wat anders mee wil Wél portret en
figuur, maar hij wil deze op een speciale
manier gaan brengen Hij wil wat meer
met doorgaande lijnen en in vlakken
gaan werken, een tikkeltje kubistischer,
zegt hij. Wat minder op gelijkenis letten
Hij wil ook niet meer zonder achter
grond werken, wil het levendiger ma
ken, wil er meer een schilderij van
maken.
In 't Ezelsoor toont hij een aardige
kollektie portretten Enkele zijn in olie
verf op papier vervaardigd Het zijn
allemaal vrouwenportretten, zestien in
totaal. Sommige zijn met pastelpotlood
of zachte pastel gedaan De meisjes en
vrouwen, die hij uitbeeldt, zien er in de
meeste gevallen integer, een beetje
verdrietig misschien uit. Soms zijn ze
wat agressiever
Er is één olieverfportret bij, dat hij vrij
snel heeft geschilderd, en dat hij in
grote vlakken heeft gehouden. Het is
het portret van een meisje dat de
handen in de schoot heeft. Van de
handen zijn alleen de grote lijnen aan
gegeven. Het gezicht daarentegen is
nog wat te veel gedetailleerd. De kle
ding heeft mooie partijen, is niet te veel
uitgewerkt. De kleur is enigszins afge-
toond, doet wel warm aan.
Er is ook een vrouwelijk naakt op de
rug gezien, dat vri| glad is geschilderd,
tegenover een achter- en voorgrond die
in vrij ruige toetsen zijn opgezet. Het is
sympathiek werk van Bert van der Vegt.
