Lachen en huilen in schitterende film
„TERMS OF ENDEARMENT"
„Terms of endearment" met
vijf Oscars bioscoop in
Ingmar Bergman's
„Fanny
Alexander"
„Lili Marleen"
van Fassbinder in
Dinsdag Movie Cyclus
kijk op de film
DONDERDAG 12 APRIL 1984
doorgebracht in gezelschap]
en aardige jonge meisjes. Ei
welijk dreigt - en mama had d
lijk al voorspeld - te strand
haar man een vriendin blijkt t
en zij begint dan ook maar ee
ding met een kennis (John
Ach en iedereen is op de één
manier wei een beetje gelu
valt er een schaduw over j
Emma blijkt kanker te hebbe
Oppervlakkig de inhoud g«
het allemaal inderdaad watd
en typisch Amerikaans. Reg
mes Brooks (die tevens he
schreef), is er echter in ges:<
samen met de acteurs en act-
het verhaal een schitteren
maken. Debra Winger, die re
door haar spel in „An Offi;
gentleman" (waarvoor ze es
nominatie kreeg) is ook in
opvallend aanwezig. Hel
gedeelte is haar op het lijf ge
terwijl ze zonder veel moeite
weet over te brengen, nas
onbevangen. Shirley McLair*
McLaine en - hoewel weer
geworden - heeft ze nog niet
esprit verloren en zet ze Auro
way feilloos neer. Het aardigt
Nicholson is, dat we hem em
in een andere rol zien dan w
gewend zijn. En dan blijkt dal
ook in een comedy zich p'
voelt. Hij weet de ex-astronj
gend neer te zetten, waarbij
zich verbaasden over z'n har
„Term of endearment" is
komedie en dat betekent, d
en het gegnlffel langzaam
ker overgaat In een traa-
denk Ik, de kracht van dezt
vrijwel moeiteloze overgan
mor naar ernst, zonder dat
is van een stijlbreuk of d
storend wordt ervaren. De
spiegelt zo maar een brc
leven van een Amerikaans
dat brok is door regissa
sprankelend en ontroeren
gebracht. Zakdoenen m
Zowel voor de tranen vanl
als voor de tragiek van hetl
FILMNIEUWS
(Van de filmredaktle)
AMERSFOORT - Deze week kan men
In Grand kijken naar een reprise van
de musical „Annie" van veteraan
John Huston, met Alleen Qulnn, Al-
bert Finney en Carol Burnett In de
hoofdrollen. Liefhebbers van dit
genre kunnen hun hart ophalen aan
dit ouderwets stuk top-amusement.
Vrijdagnacht, 00.00 uur start de
Paas-filmmarathon in het Grand Thea
ter Twaalf uur lang film kijken, met deze
keer een cocktail van horror, aktie en
avonturenfilms. Het ontbijt is bij de prijs
inbegrepen.
Wie de film tot nu toe heeft gemist,
kan ik de eerste bioscoopfilm van de
inmiddels befaamde regisseur Steven
Spielberg aanraden „Duel", met Den
nis Waever (de latere McCloud) in de
hoofdrol. Het is een meesterlijke thriller
naar een script van Richard Matheson,
de man die ook zoveel verhalen voor
„Twilight Zone" leverde. Aanbevolen.
Te zien in Duo, van donderdag tot en
met zaterdag.
Filmkijken op maandag is voorlopig
alleen op maandag 16 april nog aan
merkelijk goedkoper in Amersfoort,
maar de Nederlandse Bioscoopbond
maakt bekend, dat zij een algemene
reduktie voor alle bioscopen in Neder
land op maandag aanbeveelt. Maxi
maal mag een bioscoop dan 6,25
korting verlenen op de gangbare toe
gangsprijs. ongeacht de lengte van de
film.
Deze reduktie zou met ingang van 7 mei
a.s. in alle bioscopen moeten gelden.
Adriaan Morriën
Na het fantastische optreden van Jules
Deelder, vorige maand, besluit de Dich
terskring Amersfoort vrijdag 13 april
haar seizoen met Adriaan Morriën.
Daarmee wordt een seizoen afgerond
dat een hoog niveau kende en erg veel
bezoekers heeft getrokken Adriaan
Morriën debuteerde in 1935 met een
gedicht in het tijdschrift Forum II Sinds
dien zijn van hem elf dichtbundels
verschenen, de laatste „Avond in een
tuin" in 1980 bij Van Oorschot, Amster
dam. Verder publiceerde hij verhalend
proza, kritisch proza en hij stelde enkele
bloemlezingen samen. Momenteel
werkt hij aan zijn eerste roman. Wat
Morriën in zijn laatste bundel onder
zoekt, is in hoeverre je eenvoudig kunt
schnjven zonder simpel te zijn, hoe
onopvallend een gedicht kan zijn, terwijl
het toch opvalt Zijn poëzie krijgt zo een
helderheid die heel erg beeldend is; hij
heeft geen beeldspraken en vergelijkin
gen nodig zijn woorden zijn beeldend
genoeg en hij hoeft de wereld met niets
te vergelijken omdat hij de wereld zelf
beschrijven kan.
Sommige van zijn dichtregels zijn
bijna anaforistische uitspraken. Ook
heeft hij een grote liefde voor de para
dox. Tekenend hiervoor is bijvoorbeeld:
„Doodgaan zou heel fijn zijn, als je het
heel vaak doen kon" of „Zolang er
leven is, is er dood'Steeds terugke
rende onderwerpen bij Morriën zijn
sexualiteit, het moeder- en vaderschap,
schoonheid van de natuur en het naakt,
en het schrijversschap en de dicht
kunst. Vrijdag 13 april, Theater Appel
markt, aanvang 20.30 uur. Adriaan
Morriën wordt ingeleid door Robert van
't Wout om 20.00 uur Kaarten uitslui
tend aan de kassa, dus liefst tijdig
aanwezig zijn!
HpLLYWOOD - „Terms of endear
ment", het bitterzoete verhaal van
een dominerende moeder en haar
onafhankelijke dochter, heeft maan
dagavond op een telespektakel van
drie uur onder gastheerschap van
Johnny Carson, dat bekeken werd
door een internationaal kijkerspu
bliek van naar schatting 500 miljoen
kijkers, vijf Oscars gekregen. Daar
waren die voor beste film en beste
actrice bij.
De „Zwanezang" van de Zweedse
regisseur Ingmar Bergman, „Fanny
Alexander" kreeg het voor een buiten
lands produkt ongekend hoge aantal
van vier Oscars Bergman heeft gezegd
dat hij met deze film een definitieve
streep onder zijn carriere als filmregis
seur heeft gezet.
De voormalige televisieproducer en
auteur James L. Brooks kreeg voor
..Terms of endearment" de Oscars voor
de regie en het script. Shirley McLaine -
50 op 24 april - werd beste actrice voor
haar vertolking var> de *of van de
koppige weduwe Aurora Greenwayv eit
Jack Nicholson de Oscar voor beste
mannelijke bijrol als de wellustige, aan
geschoten ex-astronaut die haar vriend
is.
Robert Duvall - die vier keer eerder
voor een Oscar voor beste acteur en
twee keer tevoren voor beste mannelij
ke bijrol was voorgedragen - werd
beste acteur voor zijn uitbeelding van
de aan lager wal geraakte Country and
Westërri-zanger in „Tender mercies"
die een nieuw gezin en weer een reden
orfi te leven vindt Horton Foote, die het
script schreef, kreeg de Oscar voor het
beste oorspronkelijke filmscript.
gramma waaraan verschik
ten die al eens in de Witte Z
opgetreden, hun medeweit
nen De Marokkaanse mirre
kim Traïdia, die onlangs te i
Sonja op de televisie, bijti
Margreet Dolman brengt e
uit haar nieuwe programm
fijne avond was dat", dat q
premiere gaat Een akroto
wordt verzorgd door de Tc
geheimzinnige Amersfoo'
„Van Houten konstruktie'
performance. Joeri Gagar
Fade Aways, die ook pree
bestaan en zijn begonnen
kest van de Witte Zaal, be>
feestavond met swingendes
De presentatie van de i
handen van Cor Galis, beter
„VPRO-stem". Het feest
20 30 uur en de zaal is vare
open De entree bedraagt v
De voorstelling van de
welle Show" die voor vrljd
stond gepland, gaat niet
Krochttheater, dat aan
zijn medewerking zou ver)
de voorstelling om artist
nen uitgesteld.
Kindertheater
Woensdag 18 april speelt kinderthea
ter Oplawaai de voorstelling „Pluis en
de maansteentjes". Pluis, een echte
Hollandse smeerpoets heeft van haar
oma een bijzondere lolly gekregen. Het
is een maanlolly die, wanneer je er aan
likt, een seintje geeft aan Moen, het
maanmeisje. Moen spant zich in om
jeugdige bewoners van de aarde te
helpen met allerlei probleempjes. De
maansteentjes die Pluis van Moen
heeft gekregen, vormen daarbij een
belangrijk hulpmiddel. Zo verandert de
vervelende tante van Pluis in een aardig
Spelmoment uit de voorstellingPluis en de maansteentjes
Debra Winger en Shirley McLaine als dochter Emma en moeder Aurora in Terms of endearment".
behoort „Fanny Alexander" tot de rij
meesterwerken van Bergman In een
rijk scala vertelt Bergman het verhaal
van de rijke familie Ekdahl in een kleine
Zweedse stad aan het begin van deze
eeuw. Alle ingrediënten, die Bergman in
zijn voorgaande films gebruikte en die
hem inspireerden, komen in „Fanny
Alexander" opnieuw aan bod. Niet als
een opsomming of herhaling van het
voorafgaande, maar in een nieuwe
samenhang.
De óuder geworden Bergman vertelt
zijn verhaal vol humor en wijsheid,
puttend uit zijn eigen, rijke levenserva
ringen.
Te zien in Grand, Amersfoort
Viering
eerste verjaardag
Zaterdag 14 april viert theater „De
Witte Zaal" (Stadsring 31) zijn eenjarig
bestaan In dit ene jaar heeft dit theater
tientallen voorstellingen naar Amers
foort gehaald, die vaak zeer de moeite
waard waren. Vooral op het gebied van
vernieuwend en experimenteel theater
heeft de Witte Zaal een belangrijke
bijdrage geleverd aan het culturele le
ven in de stad. Buiten deze voorstellin
gen werd er door Amersfoortse
amateur-theatergroepen gebruik van
de zaal gemaakt. Reden genoeg om de
eerste verjaardag te vieren.
Zaterdagmiddag is er van 14.30 tot
17.00 uur open huis waar iedereen van
harte welkom is. „De Flying Meatballs"
zal doorlopend een gratis optreden
verzorgen. Deze Utrechtse groep
brengt clownerie, akrobatiek, vuurspu-
wen, en nog veel meer. Ook Kinderen
zullen plezier aan deze voorstelling
beleven. Ook in de binnenstad zal er
gezorgd worden voor enkele verrassin
gen
's Avonds is er een feestelijk pro-
mens, komt er in de straal'
toilet en een veilige kinder:
Theater Oplawaai stelt 2
op een speelse manier
vormend te werken met tö
tot en met 10 jaar. Door
sketches en liedjes worden
geconfronteerd met alledai
bare kinderproblemen. S3
kinderen zoekt Oplawaai
tieven die in een amusant!
den worden
Dit middagprogramma
14 30 uur Een kaartje kos
Reserveren kan van maa
met vrijdag van 13.00 tol
telefoonnummer 19505
de inhoud op sommige punten niet wat
al te clichématig is, de uitwerking maakt
alles goed.
„Terms of endearment" is het ver
haal van moeder Aurora Greenway
(Shirley McLame) en dochter Emma
(Debra Winger) Moeder Aurora denkt
dat zij weet wat het beste voor haar
dochter is en Emma probeert steeds
haar eigen leven te leven Ze trouwt dan
ook tegen de wil van de moeder met
een erg aardige schoolmeester (Jeff
Daniels), verhuist met hem, onbereik
baar voor de moeder en baart drie
kinderen Moeder Aurora vond één kind
eigenlijk al een hele opgave, maar
alleen achtergebleven probeert ze jong
te blijven en dan wil je wel eens wat. Ze
begint zelfs een verhouding met haar
buurman, de wat verloederde ex-
astronaut Garrett Breedlove (Jack Ni
cholson), die tot dan z'n leven heeft Scène uit:Terms of endearment" met Jack Nicholson en Shirley McLaine.
Jack Nicholson en Shirley McLaine in een uitbundige scene uit .Terms of
endearment".
Scène uit.Terms of endearment" met Jeff Daniels als Flap Horton en Debra
Winger als Emma Horton.
(Van de filmredaktle)
AMERSFOORT - In de dinsdag mo
vie cyclus van het Grand Theater kan
men a.s. dinsdag kijken naar een
reprise van Fassbinder's „Lili Mar
leen" met Hanna Schygulla als Willi
en Glancarlo Giannini als Robert.
Een film, die er uitziet als een spran
kelende musical, maar tevens kan
worden opgevat als een moderne
propaganda-film in dezelfde stijl als
de Duitse filmmaatschappij UFA in
opdracht van de Nazi's dit soort films
met verve wist te produceren. Opper
vlakkig gezien maakte Fassbinder
een nogal commerclëel gerichte
amusementsfilm, maar de tweede
laag biedt meer als een parodie be
doeld.
65 jaar geleden schreef Hans Leip
het liedje „Lili Marleen". Het zou echter
jaren duren voordat het liedje zijn on
sterfelijke populariteit kreeg.
Het verhaal begint in 1938 in Zürich.
De komende wereldoorlog werpt zijn
schaduwen vooruit en dit wordt o a
onderkend door Robert Mendelsohn,
een begaafd joods musicus, die verliefd
is op de jonge Duitse zangeres Willie,
die in Zürich werkt. Robert gaat vaak op
reis naar Duitsland en vertelt Willie dat
hij voor een joodse hulporganisatie
werkt.
Het uitbreken van de oorlog maakt
een eind aan het contact tussen de
beide geliefden. Willie wordt door Zwit
serland uitgewezen en wordt in Duits
land al gauw beroemd door het zingen
van het liedje Lili Marleen.
Op een dag bezoekt Robert haar in
Berlijn, maar Willie wordt gevolgd en
Scène uit„Lili Marleen" van Rainer Werner Fassbinder
(Van de filmredaktle)
„Fanny Alexander", zo heeft de
Zweedse regisseur zelf vastgesteld,
is de laatste bioscoopfilm van Ing
mar Bergman. Hij zal zich nog wat
bezighouden met televisle-fllms,
maar met het echte grote werk is hij
definitief gestopt.
Met „Fanny Alexander" deponeer
de Bergman zijn filmisch testament bij
de talrijke filmliefhebbers. En het is niet
niks: ruim drie uur duurt deze. oorspron
kelijk vijfurige, voor televisie bedoelde
film. Ondanks de tekortkomingen, die
deze voor de bioscoop gekortwiekte
film vertoont (sommige karakters ko
men daardoor onvoldoende.uit de verf)
(door Bert Vos)
„Terms of endearment", 1984. Regie èn produktie James L. Brooks; scenario
James L Brooks; gebaseerd op de roman van Larry McMurtry; camera Andrzej
Bartkowiak, montage: Richard Marks, muziek: Michael Gore. Met Debra Winger.
Shirley McLaine, Jack Nicholson, Danny DeVito. John Lithgow e v a Genre
tragi-komedie; keuring: alle leeftijden; theater: Grand, Amersfoort - première
Nederland
In de Verenigde Staten kan de Amerikaanse tragi-komedie „Terms of
endearment" bogen op maar liefst elf Oscardominatles, waaronder die voor
Debra Winger en Shirley McLaine als beste actrice en Jack Nicholson als
beste acteur. Dat Is niet niks, maar de Europese filmcritici, die in Berlijn
tijdens het Berlijnse filmfestival de film bekeken, waren er niet kapot van.
Sommigen noemden het een sentimentele simplistische „taerjerker" (smart
lap). Tot grote verbijstering overigens van Debra Winger en Jack Nicholson,
die eigenlijk niets dan lof hadden verwacht op de speciale persconferentie.
Vanwaar die grote verschillen In de beoordeling? Ter geruststelling: de
voorstelling In Berlijn voor het publiek was een daverend succes.Je zou
misschien kunnen vaststellen, dat Europeanen en Nederlanders in het
bijzonder, nogal nuchter staan tegenover tragl-komedies zoals de Amerika
nen die plegen te maken. Maar Ik denk, dat dit alleen maar geldt voor
sommige critici, want ook tijdens een speciale voorstelling kortgeleden in
Amersfoort, hoorde ik met name tijdens het laatste deel van de film hevig
gesnik vanuit de zaal
„Terms of endearment" behoort wat
mij betreft tot de categorie geslaagde
films, wal met name te danken is aan
het meer dan voortreffelijke spel van
Debra Winger (An officer and a gentle
man). Shirley McLaine en Jack Nichol
son Je kunt misschien redetwisten of
Robert wordt door de Gestapo gearres
teerd Willie vindt een gewaagde oplos
sing: tijdens een amusementstournee
voor Duitse militairen in Polen maakt zij
zich meester van een geheime film over
de concentratiekampen daar. Zij speelt
de film in handen van Robert vrienden
in Zwitserland en deze slagen erin
Robert uit te wisselen voor het door
Willie verschafte materiaal Maar Willie
wordt nu verdacht door de Gestapo Tot
het eind van de oorlog verbergt zij zich
op een eilandje in de Noordzee. Direct
na de vrede gaat zij naar Zürich, naar
Robert, alleen maar om te ontdekken
dat hij intussen een beroemd dirigent
geworden is en met een joods meisje is
getrouwd.
De liefde tussen Willie en Robert is
dood. maar het liedje Lili Marleen zal
eeuwig verder leven.
Ingmar Bergman tijdens de regie van „Fanny Alexander" met Bertil Guve.
