J
o;
H
P
e
is belachelijk 'i
ien voetstuk te p!
huisarts
laatsen"
enige dat in Leusden
zwangerschapsduur!"
„Het
is de
„Hamersveld was destijds één van
de mooiste praktijken van 't land"
klopt
Dokter Jan Hendrik Lantink 25 jaar huisarts in Leusden
Dokter Lantink
op spreekuur
bij patiënten
SPIRITUELE SEANCE
VROUWENARTS
ZWANGERSCHAPS
DUUR
BOUWVAKKER
ACHTERVELD
interview
DONDERDAG 10 MEI 1984
LEUSDEN - De jubile
rende huisarts Lantink
moet volgende week ver
schijnen op een openbaar
spreekuur, dat „Aktieco-
mité Jubileum dr. Lan
tink" op touw heeft gezet.
Volgens het comité ge
vormd door een groep pa
tiënten, wordt de dokter
zaterdag 19 mei „doorge
licht", maar „hoeft hij
zich niet uit te kleden".
Het openbaar spreek
uur wordt gehouden in de
tuin van het huis van de
familie Lantink aan de
Burg. de Beaufortweg. De
jubilerende huisarts krijgt
tijdens deze gelegenheid
een scala van surprises
voorgeschoteld. Het
„spreekuur" begint om
10.30 uur en duurt tot
ongeveer 12.00 uur.
Voor nadere inlichtin
gen kan men zich in ver
binding stellen met me
vrouw A. Herder, Hessen
weg 117, telefoon 941015
of met mevrouw M. Huur-
deman, Engweg 1, tele
foon 940249.
Ik heb een machtig mooie tijd achter de rug en ik ben nog
ig niet van plan met werken te stoppen. Zet dat maar in de
ant." Zo begint het interview met Jan Hendrik Lantink,
lisarts in Leusden. De aanleiding om met dokter Lantink te
an praten Is het feit dat hij zich vijfentwintig jaar geleden,
precies te zijn op tweede pinksterdag 19 mei 1959, in het
pnmalige Hamersveld als huisarts vestigde.
Nog nooit heeft dokter Lantink een interview toegestaan
ndat hij niet wil dat een kranteartikel in de verte zou kunnen
zen op gratis reclame voor het „bedrijf" van huisarts
ntink. Ter gelegenheid van zijn vijfentwintig-jarig jubileum
sft de heer Lantink nu een uitzondering willen maken. Uit
es blijkt dat de dokter nog veel plezier heeft in zijn werk.
idrukkelijk betrekt hij ook zijn vrouw bij het gesprek dat we
ithem voerden, want „alleen zou ik het werk nooit
.Jngekund hebben".
jj Toch is het niet allemaal rozegeur en maneschijn in het
ien van een huisartsengezin. „Eén van de grote problemen
dat een huisarts zijn emoties niet kwijt kan", aldus dokter
ntink in het openhartige gesprek dat onze medewerker met
mhad.
EUSDEN - Om een logi-
de he lijn te krijgen in het
e' sprek met dokter Lantink
1 niet mee. Lantink is een
aj itte prater die van de hak
de tak springt. Als er enige
een serieus onderwerp
P» ide orde is geweest, wordt
al snel weer afgedwaald
e ireen wat luchtiger onder-
9 rp. Toch wil de dokter na
jaar werken in Leusden
Pleen aantal serieuze zaken
ijt, omdat hij de mening is
-'Ij gedaan dat er door de
neenschap op een ver-
srde manier wordt aange-
;en tegen het beroep van
sarts.
!et begint eigenlijk al met de
7el «nopleiding, die Lantink heie
tra il niet zo bijzonder vindt. „Om
sje Ier te worden hoef ie geen
0 xiderlijk verstand te hebben.
g| ar het op aan komt is goed
Ai «es te hebben en zin om te
a( leren. Als je een middelbare
i ooi kunt afmaken heb je bewe-
9 Ie kunnen studeren. Als je dan
voldoende zitvlees hebt kun je
s® afstuderen."
bf1 oor Jan Hendrik Lantink zelf
j, i 1 het heel wat voeten in de
traifile gehad voordat hij het papier
oor huisarts in zijn zak had. Pas
33-jarige leeftijd kon Lantink
'huisarts noemen. Dokter Lan-
vindt de periode daarvóór erg
ngrijk. Vandaar dat uitgebreid
stilgestaan bij het leven van
ink, vóórdat hij als huisarts
werken. Alieen de precieze
m,( jd van de Leusdense huisarts
jr I nog een raadsel. We wagen de
en nemen maar aan dat Lan-
nu 60 jaar is Zelf zegt hij
over: „Ik vind zelf mijn eigen
jd niet zo belangrijk. Ik ben nog
van plan te stoppen met
»n Als iemand vraagt hoe oud
n zeg ik altijd dat ik van voor de
>9 stam."
1 ikter Lantink had eigenlijk
Ms willen worden „Mijn vader
een boerenzoon en mijn moe
een kruideniersdochter. Toen
e de middelbare school een
moest doen kwam de liefde
dieren, die ik van huis uit
jekregen had, naar voren. We
Wen in Borne in Twente. Om
veearts te kunnen studeren
tl ik naar Utrecht. Een hele
Wemmg in die tijd. Ik weet het
9oed Mijn vader had een
*in voor me gezocht. Een
kamertje drie-hoog. Ik was de
student in dat pension Eten
Jik niet genoeg en de pudding
ke altijd toe kregen lustte ik
Hf heb het dan ook niet lang in
«nsion uitgehouden. Op een
J g zijn we met een koppel
vrienden naar Maartens-
isfietst. We hebben daar alle
leuke huisvesting gevon-
eve
uati
ind
>T'
De Duitse bezetter gooide echter
roet in het eten. In 1943 werd de
jonge Lantink opgepakt inhet kader
van de „Arbeitseinsatz". Over de
tijd die dan volgt kan Lantink ook nu
nog alleen maar geëmotioneerd
praten: „Je werd verdomme als
jongen van achttien jaar zomaar
van straat gepikt om ver weg te
gaan werken. Ik ben uiteindelijk in
Oostenrijk, ergens aan de Tsjechi
sche grens terecht gekomen bij
een dierenarts. Een goeie kerel,
een Kroaat. Ook daar was lang niet
iedereen het met de Duitsers eens.
In Oostenrijk heb ik zelfs stiekum
naar Radio Oranje kunnen luiste
ren. Ook het werk viel eigenlijk wel
mee. Ik heb honderden varkens
moeten inenten tegen een vlek
ziekte. Eigenlijk heb ik het aan die
periode te danken dat collega's in
de Amersfoortse ziekenhuizen me
nog wel eens veearts noemen. Ze
zeggen dat ze het kunnen zien aan
de manier waarop ik met de injec
tiespuit en medicamenten omga,
dat ik vroeger veel met vee heb
gewerkt."
De periode tewerkstelling in
Oostenrijk heeft voor dokter Lan
tink niet erg lang geduurd. Al na
drie maanden was hij op weg naar
huis. Voor die tijd gebeurde er
echter iets vreemds. „Zweden be
hartigde de belangen van Neder
land in Oostenrijk. Ik was dus op
het Zweedse consulaat aangewe
zen voor een bewijs waarmee ik
naar Nederland mocht reizen In de
periode dat ik op de nodige vergun
ning moest wachten, ben ik naar
zo'n soort spirituele séance ge
weest. Je weet wel. Allemaal in een
kamertje waar een aantal stoelen
om een tafel staan. Als iedereen
heeft plaatsgenomen worden de
handen op tafel gelegd en begint
de séance. De brandende vraag
die mij bezig hield was, of ik wel
verlof zou krijgen om naar huis te
gaan. Toen mijn vraag werd ge
steld bewoog de tafel precies tien
keer. Geloof me of niet, precies tien
dagen na die séance kreeg ik mijn
verlofpas. Dit zou nog niet zo op
merkelijk zijn geweest als niet juist
op de dag dat ik naar Nederland
vertrok, alle verloven waren inge
trokken omdat op dat moment Italië
door de geallieerden werd aange
vallen.
Het ligt voor de hand om te
vragen of huisarts Lantink nu
eigenlijk geloof hecht aan zaken
als spiritualisme. Het anwoord is
erg openhartig: „Ik ben nooit
meer in mijn leven naar dit soort
séances gegaan. Ook nu nog
weet ik niet wat ik van die tafel
moet denken die mij daar in
Oostenrijk vertelde dat ik naar
huis mocht. De belangrijkste re
den dat ik nooit meer iets derge
lijks heb gedaan is eigenlijk dat
ik bang ben om te weten wat er
Dokter Jan Hendrik Lantink op de tussendoor-stoeltjesvoor zijn spreekkamer „Hier heeft half Leusden op gezeten
omdat hij aktief was geweest in het
verzet
Lantink wilde zich na hef behalen
van hel doctoraal examen medicij
nen verder bekwamen als
vrouwenarts. Voordat hij geplaatst
werd voor de opleiding, ging er een
jaar verloren. „Het viel niet mee om
tot de opleiding toegelaten te wor
den. Ik ben toen weer een jaar lang
veterinair werkzaam geweest in
afwachting van mijn toelating In
inde richting waarin ik verder wilde
Ik heb als assistent driekwart jaar
verloskunde gedaan en in totaal 3
maanden gynaecologie. Toen wist
ik dat ik nooit een ziekenhuisman
zou worden Als |e goed wilt func
tioneren in een ziekenhuis ben je
net een soort ambtenaar met een
witte jas aan. Niets voor mi|
Inmiddels bestond het gezin
Lantink al uit man. vrouw en drie
kinderen Het artsenvak is ook voor
mevrouw Lantink niets vreemd.
Ook zi| heeft het papiertje in haar
gieter? Omdat hij zijn maag belang
rijker vindt dan de waterleiding in
zijn huis."
Als het gesprek duidelijk
ten einde loopt vraagt Lan
tink om nog even geduld. Hij
verdwijnt even om een pa
piertje te halen waarop hij
een aantal dingen heeft ge
schreven dat hij beslist wilde
zeggen. Na terugkomst blijkt
het meeste echter al verteld
te zijn. Eén onderwerp moet
echter nog ter sprake komen
vindt dokter Lantink. Het ligt
op het terrein van de inter
menselijke relaties. We be
sluiten het interview dan ook
met een welgemeend advies
van de mens Lantink: „Laten
we in het vervolg alleen nog
maar praten over wat mensen
goed doen in de samenleving
en wat minder de nadruk leg
gen op de fouten die ze ma
ken."
over mijn toekomst verteld
wordt.
In februari van het vorig jaar
heeft de heer Lantink het Verzets-
herdenkingskruis toegewezen ge
kregen voor het werk dat hij na zijn
terugkeer uit Oostenrijk in de
Twentse verzetsbeweging heeft
verricht. De toewijzing van het ver-
zetskruis is niet gepaard gegaan
met enig officieel vertoon. Lantink
kreeg de onderscheiding uitge
keerd zoals hij dat zelf op prijs
stelde: gewoon toegezonden via
de post. Over de tijd in de verzets
beweging wil dokter Lantink graag
een paar dingen zeggen: „Er ge
beurden in die tijd natuurlijk allerlei
verschrikkelijke dingen Ik heb ze
ker een jaar lang elke nacht in een
ander bed geslapen, omdat ik over
al gezocht werd Achteraf kun je
vaststellen dat je in die tijd écht
leefde Je voelde als het ware
vierentwintig uur per dag elke vezel
in je lichaam leven Wat de samen
leving betreft zou je kunnen zeggen
dat het een ideale tijd was Het
gevoel van saamhorigheid heb ik
na 1944 nooit meer zo beleefd Het
was voor mij een diepe teleurstel
ling dat al de dag na de bevrijding
iedereen weer groen, rood of geel
was. Toen begon iedereen direkt
weer over zijn geloof, zijn afkomst
of politieke opvatting, verschrikke
lijk heb ik dat gevonden Het ver-
zetskruis dat ik heb gekregen bete
kent voor mij erg veel Officieel
vertoon in de vorm van een uitrei
king op het gemeentehuis of zo heb
ik echter niet gewild Ik zie het als
een persoonlijke zaak die voor mij
en mijn gezin waardevol is."
Na de oorlog vatte de heer Lan
tink de draad van het studeren
weer op
Nu niet veeartsenijkunde, maar
de richting medicijnen Zoals voor
elke student van vlak na de oorlog
was het wel even wennen om weer
een regelmatig leven te gaan lei
den Bovendien had Jan Hendrik
Lantink al een meisje leren kennen
waarmee hij later overigens trouw
de. Uiteindelijk werd in 1953 afge
studeerd De minister nodigde Lan
tink echter uit om zijn dienstplicht te
vervullen Hetgeen de heer Lantink
deed als reserve-officier kapitein-
ling eigenlijk het meest sportie
ve gebeuren In de samenleving.
Tijdens een bevalling komt het
waarachtige in de mens op een
natuurlijke wijze naar boven.
Toch werden al die bevallingen
aan huls me op een gegeven
ogenblik teveel. Vijf jaar lang
deed ik zo n 100 bevallingen per
jaar. In het topjaar deed ik zelfs
114 bevallingen. Op het laatst
voelde ik me zelf gewoon een
nageboorte."
De heer Lantink wil best kwijt dat
het hem, economisch gezien, niet
slechter is gegaan sinds Leusden
alsmaar groter is geworden. Toch
heeft hij wel bedenkingen tegen de
wijze waarop de gemeente de za
ken heeft aangepakt. „Ik zeg wel
eens Het enige wat in Leusden
klopt is de zwangerschapsduur.
Voor de rest gaat er nog wel eens
wat mis Zo ben ik nog altijd van
mening dat Leusden in de beginja
ren van de uitbreiding te weinig
sociale woningbouw heeft ge
pleegd Mensen die hun hele leven
al in het oude Hamersveld woon
den. werden op die manier ge
dwongen naar Amersfoort te ver
huizen omdat daar goedkopere
huizen beschikbaar waren. Zo vind
ik het nog altijd jammer dat oude
boerenmensen meestal geen wo
ning mogen neerzetten naast de
boerderij waar zij hun hele leven
gewerkt hebben. Het is inzielig om
tussen een rij burgerwoningen in
eens een bejaarde boer aan te
treffen die min of meer gedwongen
werd zijn boerenerf te verlaten. Ik
maak me daar eigenlijk nog vaak
kwaad over. Geloof me of niet, ik
heb boerenmensen als patiënt ge
had die van alle gemeentelijke
toestanden écht ziek werden."
Dokter Lantink weet van zichzelf
wel dat hij geen gemakkelijk per
soon is waar het gaat om het
signaleren van misstanden. „Ik
ben een echte dwarsligger. Dat
weet ik best. Ik ben lange tijd
gemeentearts geweest. Ik moest
toen lijkschouwingen doen, keurin
gen verrichten en adviezen ver
strekken in bijstandszaken. Jaren
lang is dat allemaal goed verlopen.
Ik wil de hele kwestie niet meer
opnieuw oprakelen, maar het komt
er op neer dat ik voor de eer
bedankt heb. Vroeger had ik ook
een veel beter kontakt met allerlei
gemeentelijke instanties Je zocht
toen samen naar oplossingen voor
problemen Het is nu allemaal zo
groot geworden in Leusden, van
een goed kontakt kun je nu niet
meer spreken."
Lantink heeft, evenals zijn
vrouw, uitgesproken ideeën over
zijn eigen functioneren in de sa
menleving als huisarts. „Het is
belachelijk om een huisarts op een
voetstuk te plaatsen Ik zie een
patiënt en zijn arts meer als een
team Het team moet in nauw
overleg een oplossing zien te vin
den voor het probleem dat de
patiënt heeft. De arts is daarbij niet
belangrijker dan de patiënt zelf.
Trouwens, ik sta achter de uit
spraak van een bekende professor
dat de juiste diagnose via de wacht
kamer en de spreekkamer moet
komen en niet via het stopkontakt.
Dit om aan te geven dat de per
soonlijke relatie tussen patiënt en
arts belangnjker is dan het onper
soonlijke onderzoek middels aller
lei ingewikkelde technische appa
raten.
„Een arts is gewoon iemand die
een vak heeft geleerd, net zoals
elke bouwvakker dat heeft ge
daan," vult dokter Lantink zijn eer
dere betoog aan Mevrouw Lantink
doet ook nog een duit in het zakje.
„Weet je waarom de mens een arts
soms hoger aanslaat dan een lood-
arts. Pas na één jaar legerdienst dat jaar heb ik me bezig gehouden
kwam dokter Lantink er achter dat met baarmoederonderzoek bij
hij vrijstelling had kunnen krijgen, merries, in ieder geval al een beetje
bezit waarop staat dat zij met goed
gevolg het doctoraal examen medi
cijnen heeft afgelegd. Lantink be
sloot, samen met zijn vrouw om
zich ergens te vestigen als huis
arts. Ook in die dagen een groot
probleem „Tegenwoordig lees je
grote verhalen in de krant dat het
voor een afgestudeerde arts zo
moeilijk is om een baan te vinden.
Laat ik je vertellen dat dat toender-
tijd ook een probleem was. Ik heb
een paar jaar overal in het land
waargenomen, zoals dat heet. Als
een arts met vakantie ging of ziek
was kwam ik opdraven als vervan
ger Je kreeg daar destijds 15-
tot 25,- per dag voor Dat bete
kende voor mij en mijn gezin geen
vetpot en voor de arts die mij liet
komen daarentegen een behoorlij
ke rib uit zijn lijf. Ik moet wel zeggen
dat ik het huisartsenvak in die tijd
door en door geleerd heb. Wat ik
erg goed geleerd heb is om niet in
paniek te raken. Ook leer je door al
dat waarnemen goed improvise
ren."
De kennismaking met deze stre
ken dateert van de tijd dat Lantink
moest waarnemen voor de Achter-
veldse arts Braun „Ik weet het me
nog goed te herinneren. Ik deed de
visites toen op de motor Een
prachtige tijd. Het katholieke deel
van de Hamersveldse bevolking
had ook voor dokter Braun als
huisarts gekozen zodat ik in die
periode ook Hamersveld leerde
kennen. Het is ook aan dokter
Braun te danken dat ik in 1959 naar
Hamersveld kon komen om me
daar als huisarts te vestigen Braun
had me warm aanbevolen bij de
heer Bergink, de huisarts van Ha
mersveld die op het punt stond zich
terug te trekken. Ik moet zeggen
dat ik, achteraf gezien, erg geluk
heb gehad Ook toen al was Ha
mersveld één van de mooiste prak
tijken in het land. Een prachtig mooi
huis stond er voor me klaar, in een
prachtige omgeving. Een echte
plattelandspraktijk waarbij je hele
maal op jezelf was aangewezen."
Op dat moment valt mevrouw
Lantink haar man in de rede:
„Dat kun je nu wel zeggen. Het
had ook wel nadelen, dat platte
landsarts zijn. Tot 1968 kenden
we geen weekenddiensten. We
werkten zeven dagen per week.
We gingen zelfs geen stukje
wandelen omdat er wel eens
iemand kon bellen die mijn man
nodig had." Toch blijft Lantink er
bij dat het een enorme tijd was:
„Ik heb zelfs wel tanden en kie
zen getrokken en botbreuken
behandeld," zegt hij breedla-
chend.
Dokter Lantink wijst ook nog op
het feit dat hij in die tijd een
apotheek aan huis had „Mijn
vrouw verzorgde eigenlijk de apo
theek. Tijdens het spreekuur
schreef ik recepten uit. Ik deed
daarna nog een aantal visites waar
ook nog wat recepten geschreven
werden. Tussen de middag maakte
mijn vrouw dan de medicijnen
klaar. Vaak was de kreet: Tuiten of
tellen?. Erg goedkope pillen wer
den namelijk niet precies uitgeteld
Die werden gewoon in een pot
„getuit". Dure pillen werden echter
wel degelijk geteld. Als we krap in
de tijd zaten deed ik het zelfs nog
wel anders. Ik gaf dan iemand een
potje pillen mee en vroeg of hij ze
thuis wilde tellen. Ik kreeg dan later
een telefoontje hoeveel pillen er in
de pot gezeten hadden, zodat ik de
juiste rekening kon schrijven."
Dokter Lantink laat er geen
enkele twijfel over bestaan wat
hij het mooiste vind in zijn be
roep: „Ik heb bevallingen altijd
iets fascinerends gevonden. Als
ik jong was zou ik alle bevallin
gen nog zelf willen doen. Als arts
krijg je namelijk tijdens een be
valling een schat van informatie
over het gezin waarin je op dat
moment bent. Ik vind een beval-
