Oma, wij hebben een meester met 'n snor"
het ziekenhuis
Elke dag een aktiviteit
tijdens Vredesweek
is het absurd de opleiding
te beginnen"
Eenzijdige ontwapening
aan deLapeerseweg....
ario en Jaap werken in de speelzalen van Blijhof
iCheidend HSG-direktrice Kitty Verbeek op internationaal congres:
DINSDAG 15 MEI 1984
plaatselijk nieuws
5
door
Tea Middelkoop
in een onze verslaggevers)
STERDAM - "Er doet zich
de gezondheidszorg een
wikkeling voor, waarbij
ishulp, preventie en voor-
ting een steeds grotere
zullen gaan spelen. Dat
ft konsekwenties voor
verpleegkundig beroep.
?n we deze ontwikkeling
i r zijn, en er niet achter
I lopen, zoals in de ver-
egkundige sector al te
k het geval is geweest bij
■ere ontwikkelingen."
met applaus van haar gehoor
angen uitspraak deed me-
w Kitty Verbeek, directrice
de Hogere School voor Ge-
Iheidszorg (HSG) te Leusden.
stleden donderdag op een
jres in Amsterdam. Dat inter-
inale congres is een initiatief
de HSG ter gelegenheid van
25-jarig bestaan van de school
iet afscheid van mevrouw Ver-
i als direkteur. Mevrouw Ver-
is sedert 1970 als direktrice
de school verbonden ge-
si Op het congres in het Am-
lamse hotel Krasnapolsky is
ierdag en vrijdag gesproken
het onderwerp 'De realiteit
iet verpleegkundig beroep in
ireel perspectief'. Met behulp
nleidingen door deskundigen
nnen- en buitenland, zogehe-
paperpresentaties' en forum-
jssies werd dit onderwerp
dagen lang vanuit verschil-
i invalshoeken belicht. Bin-
het kader van het congres-
ia werd met name aandacht
eed aan de verpleegkundige
j epsuitoefening in relatie tot
erpleegkundig onderwijs, het
igement in de verpleging en
verpleegkundig onderzoek,
ens dr. J.H. Baay, de voorzit-
in de H.S.G., die donderdag
en het congres opende, is
oor de eerste keer in Neder-
en vermoedelijk ook de eer
eer in Europa, dat een inter
naal congres van deze om-
aan het verpleegkundig be
is gewijd.
e opening door dr. Baay hield
cheidend direktrice van de
de eerste inleiding Zij sprak
de visie van de HSG op de
eit van het verpleegkundig
ip in cultureel perspectief.
I ouw Verbeek maakte duide-
I lat zij al vele jaren geleden
I dat voor het beroep van ver-
de ervaring met mijn eigen nichtjes
en neefjes Ik had me voorgeno
men er alleen maar bij te gaan
zitten om te kijken hoe het zou
gaan. Ik ben met lego gaan spelen
en de kinderen vonden het prach
tig. Bij de kinderen die niet meteen
naar mij toekwamen nam ik een
afwachtende houding aan. Er was
ook een meisje die zei: ..Ik ben
bang voor jou." Maar dat gaat
inmiddels prima. De kinderen han
gen gewoon aan je De eerste dag
ging ontzettend snel om. Vaak
gebeurt dat nu nog."
Jaap: ..Ik dacht ook dat het veel
moeilijker zou gaan maar de kinde
ren kwamen ook bij mij meteen
zitten Vooral de jongens. De leid
sters vertelde mij dat ook wanneer
een vader zijn kind komt halen of
brengen hij een gevierd persoon is
De reaktie van een peuter die vroeg
of ik al papa was, vond ik prachtig
Bij kinderen die niet meteen ko
men, neem ik geen afwachtende
houding aan. Ik stel mij ook niet
opdringerig op maar ik probeer wel
hun vertrouwen te winnen. Dat doe
ik vaak door middel van een ver
haaltje of het voorlezen van een
boekje
Na de eerste week was ik bekaf,
ofschoon ik me wel goed had voor
bereid. De opleiding doet heel veel
aan opvoedkunde Je leert veel
over de gedragingen van kinderen,
spelleiding, enzovoorts."
In tegenstelling tot Jaap was
Mario na de eerste week lang niet
zo moe Wanneer wij daar nog
even over doorpraten blijkt het
verschil voornamelijk te liggen in de
manier waarop beiden in de peuter
speelzaal werkzaam zijn. Jaap
moet op allerlei facetten letten zo
als gedragingen van de kinderen,
kontakten met de ouders en de
leidsters, zijn eigen ervaringen.
Dit alles moet in diverse versla
gen weergegeven worden. Mario
hoeft deze achtergrondinformatie
niet te overleggen en kan daarom
gewoon leuk met de kinderen bezig
zijn.
Hoe was de reaktie van de ou
ders op jullie aanwezigheid?
Mario: ,,De reakties van ouders
waren zeer positief. Zij vonden het
erg goed dat er nu eens een jongen
in de peuterspeelzaal werkt zodat
het rollenpatroon eens veranderd
wordt Ik heb geen enkele negatie
ve reaktie gehoord Zelfs oma's
vonden het prachtig."
Jaap: „De vaders waren erg
positief. Ook moeders vonden het
heel leuk. Er waren reakties van
„O ja, een jongen kan dat ook
doen." Ik heb ook niets negatiefs
gehoord. Heel soms dacht ik aan
een moeder te merken dat zij er
een beetje vreemd tegenover zou
kunnen staan maar over het alge
meen is iedereen heel spontaan."
En julie omgeving?
Jaap: „De reaktie van mijn om
geving was ook heel leuk. Bij mijn
vrienden ontlokte het een daverend
gelach. De kop boven het stuk in de
krant hadden zij ook al gemaakt
Zoiets van: „Het ene moment doet
Jaap een pamper om, het andere
moment laat hij zijn motor brullen."
(Voor de deur staat inderdaad een
aardige zware motor, een van de
hobbies van Jaap). Het enige wat je
als negatief zou kunnen beschou
wen is de reaktie die ik wel eens
kreeg van: „Goh, is dat wel iets
voor jou?"
Mario „Ook in mijn omgeving is
iedereen erg enthousiast. Een en
kele keer wanneer ik vertel wat ik
doe is de reaktie: „O, doe je peuter-
werk?" En dan houdt het gesprek
op."
Doen jullie aan alles mee op de
peuterspeelzaal, ook aan luiers
verschonen?
Mario: „Ik verschoon geen
luiers, het is me gelukkig ook nooit
gevraagd. Als het gevraagd zou
DEN - Jaap de Witt (20 jaar)
ario Scheltema (24 jaar)
n beiden op de peuterza-
an Blijkhof. Jaap is als
ire werkzaam bij Blijhof I en
via het vrijwilligerswerk bij
if II terechtgekomen. Or.«-
it nog geen alledaagse ver-
ling is, jongens die op een
rspeelzaal werken, vroeg
liddelkoop naar hun motie-
rvaring en hun toekomst
en.
.Nadat ik de school voor
sierkunst en tuinarchitectuur
sdaan, wist ik niet goed welke
op wilde. Door middel van
eroepentest kwam ik tot de
(king dat ik het liefst met
en wilde werken. Ik heb geko
zen voor de opleiding K.v.J.v. (kin
derverzorging jeugdverzorging) op
de Horst in Amersfoort. Dat is een
hele goede driejarige opleiding.
Tijdens het tweede jaar loop je
stage. De eerste stageperiode heb
ik in een dagverblijf voor geestelijk
gehandicapten gedaan. Dat was
heel leuk. Je kunt gewoon met die
kinderen praten. Mijn tweede stage
is op de peuterzaal. Met peuters
werken is ook heel leuk maar peu
ters hebben heel veel aandacht
nodig, zij stellen ook de hele dag
vragen."
Mario. „Na mijn LTS, richting
horeca ben ik van school gegaan.
Ik heb voor enkele uitzendbureaus
gewerkt en daarna werd ik werk
loos. Omdat ik niet bij de pakken
neer wilde gaan zitten ben ik naar
de vrijwilligersvakaturebank ge
gaan Zo kwam ik bij Blijhof terecht
om te solliciteren naar een be-
stuursfunktie. Ik heb er wel meteen
bij gezegd dat ik liever wat regel
matiger werk wilde doen en toen
vroeg het bestuur of ik er iets voor
voelde om op de peuterzaal te
gaan werken. Zoiets was nog nooit
bij me opgekomen en ik moet
zeggen dat ik de eerste dag be
hoorlijk zenuwachtig was. Ik dacht
eigenlijk dat de kinderen erg bang
voor mij zouden zijn. Dat komt door
vaak het belangrijkste. In dit vak is
het heel belangrijk wie je bent en
hoe je je opstelt
Mario: „Ik kan me nu goed voor
stellen wat een moeder doormaakt
met kinderen van dezelfde leeftijd.
Ik dacht altijd dat het veel minder
tijdrovend was en minder van je
vergde Kinderen in de peuterleef
tijd vind ik enorm veel aandacht
vragen."
Wat zijn jullie toekomstplannen?
Mario. „Tot de grote vakantie
kan ik in ieder geval op de peuter
zaal blijven. Verder volg ik de
avondmavo en werk voor m'n hob-
bie bij de ziekenomroep Ik vind het
erg jammer dat ik het peuterwerk
niet vakgericht doe. Als ik het
eerder had geweten was ik een
opleiding gaan volgen maar voor ik
nu klaar ben' Ik heb wel gesollici
teerd naar een baan op een peuter
speelzaal in Amersfoort. Daar vroe
gen ze bijvoorkeureen man Zou ik
op de betaalde markt echter geen
baan krijgen dan blijf k sowieso
vrijwilligerswerk doen daar staan
ze om je te schreeuwen."
Jaap „Of ik het peuterwerk altijd
zou willen doen weet ik nog niet. Ik
weet eigenlijk helemaal nog niet
v/elke kant ik uit wil. Eerst moet ik in
dienst. In mijn achterhoofd speelt
wel een beetje dat tehuis voor
gehandicapten wat in Leusden
komt. Misschien dat ik tegen die tijd
daar kan komen werken
LEUSDEN - Aan eenzij
dige ontwapening, zo
wilde de spreker op de
forumavond aan het Vre-
desplatform Leusden
niet verhelen, zijn risi
co's verbonden. Maar de
risico's van kernbewape
ning zijn nog veel groter.
Die opmerking had Hein
Brouwer, een van de
aandachtige toehoorders
op de forumavond van
het Vredesplatform,
goed in zijn oren ge
knoopt. Hein, die wij al
kenden als een milieu
vriendelijk agrariër aan
de Lapeerseweg, ont
popte zich op de vredes
bijeenkomst als een fel
tegenstander van de
plaatsing van kruisraket
ten en een genuanceerd
denker over eenzijdige
ontwapening. Want op
die risico's van eenzij
dige ontwapening wilde
Hein aan het einde van
de avond nog wel even
terugkomen.
„Kijk", zei Hein Brou
wer, „ik heb meer dan
tien jaar alleen op de
boerderij gewoond.
Komt er zo maar iemand
op mijn erf, dan kan ik
hem wel verjagen. Heeft
hij een mes bij zich, dan
kan ik ook wel een mes
pakken. Maar heeft hij
een geweer bij zich, dan
sta ik machteloos. Toch
heb ik nooit een geweer
gekocht.
En dan lees je wel eens
over de onderwereld, dat
iedereen daar een pistool
koopt om zichzelf zo
genaamd te beveiligen.
Nou, daar gebeuren heel
wat meer ongelukken
dan bij mij met m'n een
zijdige ontwapening."
Blijkens het klaterend ap
plaus kon Heins visie op
de instemming van veel
aanwezigen rekenen.
Op de Vredesmarkt vrijdagavondmoest in de kraampies een koude wind getrotseerd worden
(van een onzer verslaggevers)
LEUSDEN - Ook In de gemeente
Leusden is er het nodige te
doen geweest in het kader van
de Vredesweek. Zoals op vele
andere plaatsen in het land
werd het ook hier een echte ak-
tieweek; iedere dag van de
week was er wel een aktiviteit,
georganiseerd door het Vredes
platform Leusden.
Het begon maandagmorgen (7
mei) om twaalf uur precies. Toen
loeiden, zoals gebruikelijk op de
eerste maandag van de maand
om 12.00 uur, de sirenes. Het was
de bedoeling van het Vredesplat
form, dat op dat moment een aan
tal mensen 'dood' zou neervallen
op 't Erf, terwijl anderen het ge
meentehuis zouden binnenvallen
op zoek naar de schuilkelder.
Doordat slechts een handjevol
mensen aanwezig waren, viel
deze aktie in het water Enkele ak-
tievoerders liepen wel het ge
meentehuis binnen met de vraag,
waar de schuilkelder te vinden is,
maar er waren niet genoeg aktie-
voerders om ook op 't Erf tot een
demonstratie te komen
Meer belangstelling trokken de
avondaktiviteiten van het Vredes
platform. Maandagavond was er
een bijeenkomst in het Vrouwen
café. waarbij onder leiding van
Ted Janssen gediscussieerd werd
over het onderwerp 'vrouwen en
vrede' Dinsdagavond vonden op
nieuw enkele tientallen belang
stellenden de weg naar de schuur
van 'De Hakhorst', toen daar een
bijeenkomst over de medisch-po-
lemologische kant van de kernwa-
penproblematiek werd gehouden.
De Amersfoortse huisarts Berger,
die een 'kernwapenspreekuur'
houdt, vond een aandachtig ge
hoor.
Woensdagavond maakten enkele
tientallen Leusdenaren gebruik
van de gelegenheid om aan
Tweede Kamerleden van het CDA
een brief te schrijven. De brief
schrijvers richtten zich tot die
christen-democratische Kamerle
den, die hun standpunt ten aan
zien van de plaatsing van kruisra
ketten nog niet hebben bepaald
Men wil proberen deze Kamerle
den tegen de plaatsing van kruis
raketten te doen stemmen
Donderdagavond werd de kern-
wapenproblematiek vanuit ver
schillende invalshoeken bena
derd. Dat gebeurde op een forum
avond in de schuur van de Hak
horst, waar mensen vanuit we
tenschap, politiek, vrouwenbewe
ging en de kerk hun afwijzing van
kernbewapening toelichtten On
der voorzitterschap van Pieter
Arts (Vredesplatform) hadden
Corri Verduin (gemeenteraadslid
PvdA), Ella Keuchenius en Anne-
mie Ummels (Vrouwen voor
Vrede), Hans Bakker (Kerk en
Vrede), de kernfysicus Eric Jan
Tuininga en de polemoloog Her
man Fontijn zitting in het forum.
Zij hielden ieder een inleiding,
waarna er met de ongeveer vijftig
aanwezigen werd gediscussieerd.
Vrijdagavond trotseerden leden
van vredesgroeperingen en maat
schappelijke bewegingen de
koude wind op 't Erf, toen daar
een vredesmarkt werd gehouden.
In kraampjes konden belangstel
lenden kennis nemen van de akti-
viteiten van IKV, Pax Christi,
Vrouwen voor Vrede, basisgroep
'De Keerkring', Stop de N-
bom/FNV, Kairos, Wereldwinkel,
en het Toerustingscentrum van
de Gereformeerde kerken De be
langstelling voor de vredesmarkt
was niet overweldigend, maar het
nare weer zal daar ongetwijfeld
aan toe hebben bijgedragen
Zaterdagmorgen rond half
twaalf stapten enkele tientallen
Leusdenaren bij de Marcuskerk
op de fiets om deel te gaan ne
men aan de poging tot omsinge
ling van de vliegbasis Soester-
berg. Zij werden over Leusdens
grondgebied begeleid door een
politieauto, die met name bij het
oversteken van drukke wegen
behulpzaam was. Bij het politie
bureau in Leusden-Zuid sloten
wat fietsende aktlevoerders uit
Zuid zich bij de groep aan. Ook
ging een aantal Leusdenaren
met auto's naar de plaats van
handeling.
Leusdenaren op weg naar de omsingeling van Soesterberg
worden, denk ik, dat ik het wel zou
doen."
Jaap: „In het begin stond ik een
beetje raar tegen het verschonen
aan te kijken. De eerste keer heb ik
gekeken hoe het moest en de
tweede keer heb ik het zelf gedaan
Nu vind ik het heel gewoon." La
chend zegt Jaap: „Het zijn verstan
dige moeders die pampers gebrui
ken." Klaarblijkelijk ziet hij de luiers
in strikslips niet zo zitten „Kinde
ren naar de wc brengen vind ik
ondertussen heel gewoon, dat is
vrij gemakkelijk aangeleerd Over
het beroep zelf heb ik ook wel iets
te zeggen Er zijn een heleboel
beroepen waarbij je als persoon
een kleine rol speelt. Kennis is dan
pleegkundige een opleiding op
het nivo van een hogere beroeps
opleiding noodzakelijk is. Volgens
mevrouw Verbeek gaat het bij ver
pleging om professionele hulpver
lening, waarbij de patiënt zich vei
lig en comfortabel moet kunnen
bevinden. Al in 1953 pleitte de nu
scheidende HSG-direktrice voor
een harmonisch afgestemde ba
sisopleiding, waarbij vooral haar
idee van integratie van A- en B-
opleiding op veel verzet stuitte.
Mevrouw Verbeek: "Ik werd voor
onnozel en gek versleten."
Pas de invoering van de Mam
moetwet maakte de subsidiëring
van een verpleegkundige oplei
ding op HBO-nivo mogelijk. Een
belangrijke ontwikkeling, niet in
de laatste plaats omdat er ook
vanuit onderwijskundig oogpunt
sterke argumenten zijn om de
opleiding op een andere plaats
dan in een ziekenhuis te doen
plaatsvinden. Mevrouw Verbeek:
"Eigenlijk is het een absurd idee
de opleiding daar te beginnen,
waar voor veel mensen het leven
eindigt. Het ziekenhuis is voor de
patiënt altijd een plaats, waar hij
vervuld is van angst, spanning en
onzekerheid. De leerling mag zich
daardoor niet van zijn stuk laten
brengen. Dat alles in een omge
ving, waar aan de leerling hoge
eisen gesteld worden ten aanzien
van technische vaardigheden, hy
giëne, routine en dergelijke, ter
wijl voor inventiviteit, creativiteit
en eigen oordeel nauwelijks
plaats is. Waarom zouden we niet
thuis beginnen? Daar kan de pa
tiënt de leerling als gast ontvan
gen, daar kan een relatie worden
opgebouwd, zonder de afhanke
lijkheid, waarin een patiënt in een
ziekenhuis ten opzichte van de
leerling-verpleegkundige altijd
verkeert."
VOORUITSTREVEND
Mevrouw Verbeek besteedde in
haar inleiding ook aandacht aan
het management in de verpleeg
kunde. Daaraan is door de HSG
van meet af aan veel aandacht
besteed. Het begon in 1960 als de
éénjarige 'Hogere Opleiding'
(H O.). Omdat aan het leider
schap binnen organisaties op het
terrein van de gezondheidszorg
steeds hogere eisen worden ge
steld. is deze cursus inhoudelijk
steeds bijgestuurd. Dat heeft re
centelijk geresulteerd in de twee
jarige, part-time opleiding 'Mana
ger in de Gezondheidszorg'. Me
vrouw Verbeek: "Van het begin af
aan hebben we in de Hogere
Opleiding veel aandacht besteed
aan het sociaal leiderschap Het
functioneren binnen een team,
het belang van werkbesprekin
gen, het begeleiden van mede
werkers, het jezelf kwetsbaar dur
ven opstellen. Leiding geven dus
zonder daar bij terug te hoeven
vallen op bevoegdheden, verbon
den aan rang en titel. Dat was
toen zeer vooruitstrevend."
Nogal wat mensen, die aan de
HSG de Hogere Opleiding volg
den kwamen terecht in leidding-
gevende functies binnen de ge
zondheidszorg Bijvoorbeeld in de
direktie van een ziekenhuis als
verpleegkundig direkteur of ad-
junkt. Een goede ontwikkeling,
volgens mevrouw Verbeek, omdat
de verpleegkundige mee verant
woordelijk is voor het samenwer-
kingsklimaat en de harmonie bin
nen een organisatie. De ver
pleegkundige heeft binnen de di
rektie een belangrijke inbreng
wanneer het gaat om de vraag, of
een organisatie zal verkillen tot
een bedrijf of zich zal ontwikkelen
tot een therapeutische gemeen
schap."
BEROEPSINNOVATIE
In haar speech ruime mevrouw
Verbeek ook plaats in voor het
derde aandachtsterrein tijdens
het congres: het verpleegkundig
onderzoek. Een gebied, dat in Ne
derland duidelijk nog veel te wei
nig ontwikkeld is. Zeker als men
het vergelijkt met Engeland, waar
niet alleen meer aan onderzoek
gedaan is en wordt, maar waar
ook bij de verpleegkundige stu
denten veel sterker een zekere
'research mindedness' wordt aan
gekweekt Daaraan gaat de HSG
nu ook het een en ander doen.
Per augustus van dit jaar gaat de
voortgezette opleiding 'Beroeps
innovatie' van start Daarin komt
duidelijk de nadruk te liggen op
het verpleegkundig onderzoek,
zonder dat dat echter in de naam
zo direkt tot uiting komt. Mevrouw
Verbeek liet weten, dat het Minis
terie van Onderwijs daar geen ge
noegen mee nam, omdat de wet
het onderzoek voorbehoudt aan
het wetenschappelijk onderwijs.
"Een discriminatie in de wet", al
dus mevrouw Verbeek.
De scheidende direktrice sloot
haar bijdrage aan het congres af
met een dankwoord aan een
aantal mensen, die voor haar
veel betekenis hebben in haar
loopbaan. Mevrouw Verbeek zei
het fijn te vinden, dat zij samen
met veel andere mensen heeft
kunnen werken aan een aantal
veranderingen en ontwikke
lingen binnen de gezondheids
zorg, met name op het terrein
van het onderwijs. Niet in de
laatste plaats dankte zij alle
mensen, die in de loop der jaren
bij de HSG betrokken zijn ge- I
weest. De vele honderden con
gresgangers brachten mevrouw j
Verbeek na haar speech een
langdurige staande ovatie.
