I
Ik zie de dingen nog net zo
ls toen ik kind was"
'hematisch werk van een genreschilder
leusder Icrant
usdense Francien van Westering maakte boek om lang in te kijken
iusdenaar Wilfried de Boer exposeert in galerie Coninck
(NDERDAG 7 JUNI 1984
gevarieerd allerlei
sr laatste in druk verschenen
tuk is het boek ,,Boer wat zeg
mijn kippen". Geen gewoon
vol oude bekende versjes,
ien van brave, nostalgische
ss, maar een opvallend boek.
end door de felle kleuren, het
plaatwerk, de eigentijdse
jeving, de speelse bijna ma-
'benadering en voor Leusde-
komt daarbijde herken-
an gezichten en plekjes. Een
laann de tekst ondergeschikt
:hts de aanleiding vormt voor
jpassende illustratie. Een
voor kinderen en volwasse-
Kunst voor in de kinderka-
ichreef een recesent, in de
waarschijnlijk dikwijls in die
temer te mogen vertoeven.
gevoegde
rden
;rtelde mijn uitgever dat ik
een bijzonder kijkboek voor grote
mensen en voor kinderen.
Respect
Kinderen voelen zich aangespro
ken door de illustraties De felle,
diepe kleuren ontstaan door de
door Francien gevonden techniek
van viltstiften met kleurpotloden,
springen eruit. Kinderen houden
van echt", weet Francien, ze hou
den ook van een grapje, van span
ning in een tekening, van een
verrassing. Ze willen lang naar een
plaat blijven kijken en daarbij
steeds wat nieuws zienof be
denken
Francien van Westering heeft ge
probeerd door haar manier van
tekenen kinderen te laten zien dat
zij ze respecteert. Zij beaamt dat
kinderen dikwijls ondergewaar
deerd worden, en tracht daaraan te
ontkomen.
Kinderen kunnen veel aan, veel
wat echt is, veel wat eng lijkt.
Kinderen weten wat zij mooi vinden
en zijn heel eerlijk in hun oordeel
Wanneer kinderen hun mening ge
ven kun je daar op af gaan. Want
hun oordeel is zonder achterliggen
de, berekende, al dan niet plicht
matige overwegingen."
Francien haar tekeningen zijn
nergens eng, agressief of negatief,
maar ook nergens zacht of poeze
lig en slechts een enkele keer,
toepasselijk lief. ,,lk geloof dat ik
nog heel veel dingen aanvoel zoals
ik de zaken als kind kon aanvoelen.
Ik geloof dat ik nog steeds de
dingen zie zoals ik ze zag toen ik
een kind was Nog steeds zie ik niet
alles in het verband, met de waar
den en betekenissen zoals ze lijken
vast te liggen. Net als kinderen
bekijk ik het allemaal graag wat
dromerig. Dan zie je onvermoede
dingen, haal je de figuur uit zijn
nuchtere, natuurlijke verband. Dan
wordt alles een beetje magisch, op
de grens van droom en werkelijk
heid
Wie naar haar tekeningen kijkt
herkent dit, begrijpt dat Francien
houdt van fabels, sprookjes, van
Tolkien, van dieren, vrijmoedige
kinderen en eigenzinnige mensen.
Dat kinderen dit ook begrijpen blijkt
uit de enthousiaste reakties na
geconsentreerde beschouwingen.
,,Boer wat zeg je van mijn kippen"
is geen gewoon kinderboek, geen
verzameling kinderrijmpjes van
dertien in het dozijn, het is een boek
om heel lang naar te kijken.
De zwart-witte tekeningen zijn
ook „zwart-wit" getekend met
behulp van vele „grijze" viltstif
ten. Wie iets van tekenen weet,
weet dat „kleur" opbouwen door
middel van „grijzen" verschrik
kelijk moeilijk is. De in „full
colour" (zes basiskleuren en
nuances) getekende illustraties
zijn in vier kleuren (met nuances)
afgedrukt. De orginele moeten
dus nog mooier zijn. Wie die wil
gaan bekijken kan tot 19 juni
terecht in de Bijenkorf te Amster
dam, van 25 juni tot 28 juli in de
Bijenkorf te Rotterdam, van 1 tot
25 augustus in dezelfde winkel te
Eindhoven en van 27 augustus
tot 29 september in de Bijenkorf
van Den Haag. Kopen kan zolang
de voorraad strekt. Jammer dat
ze nergens in Leusden te zien
zijn. Zo'n galerie prachtig ver
werkte Leusdenaren zou alle
aandacht waard zijn.
Marianne de Valck
Boer wat zeg je van mijn kippen
Uitgeverij de Kem, Baarn
Verkoopprijs 27,50»
Francien had zich het een en ander
voorgenomen. De tekeningen
moesten op de haar bekende wijze,
de werkelijkheid perfect weerge
ven, maar met net dat tikkeltje
vervreemding, dat grapje, die niet
verwachte benadering of die relati
vering die de tekeningen een meer
waarde moesten geven. Daarmee
maakte zij het zichzelf niet makke
lijk. Het betekende immers dat alle
acht en negentig illustraties aan
deze voorwaarden moesten vol
doen. Na twee jaar werken was het
gelukt. Sommige illustraties kostte
twee dagen van acht uren werk per
dag, andere tekeningen tien da
gen. Het gemiddelde per tekening
was twintig uur. Iedere tekening is
als een schilderijtje gevat in een
kader waarmee de blik gevangen
wordt.
De versjes zijn voor het meren
deel bekend. De illustraties zijn
verrassend Dat „Jan, kleine man"
voor zijn ruiter zijn, de kat als paard
benutte is niet meer zo verwonder
lijk gezien het formaat kat en dat
„schuitje varen, theetje drinken"
het varen in een theepot inhoudt,
opent nieuwe perspectieven.
Maar de illustraties zeggen meer,
ze geven een manier van denken
weer waardoor ogen gedwongen
worden op meer manieren dan de
ingesleten manieren te kijken
Francien zegt daarover ,,lk heb
geprobeerd mensen de andere
kant te laten bekijken. Ze iets te
laten zien op een andere manier
dan traditioneel bepaald is. Ik heb
een enorme hekel aan vooroorde
len, aan beelden die mensen al
hebben voor ze iets zagen, aan
hokjes waarin mensen geduwd
worden op grond van eigenzinnig
gedrag, voorkeur, godsdienst of
afkomst Neem nou heksen; de
meeste mensen stellen zich daarbij
allerlei lelijks en negatiefs voor.
Terwijl heksen in feite wijze vrou
wen waren. Omdat zij zich niet
conformeerden aan wat de ge
meenschap voor normaal hield
werden zij veroordeeld Mijn hek
sen zijn anders. Mijn heksen zijn
zelfstandige mensen die de moed
hebben het op hun eigen manier te
blijven doen. Ik vind het leuk de
zaken op deze manier om te draai
en, anders te belichten". Herken
nen en vorm kunnen geven zijn nog
twee verschillende dingen. Fran
cien is het gelukt. De mensen,
kinderen, dieren en af en toe ge
bouwen zijn door Francien mini-
tieus weergegeven Ze zijn bijzon
der echt en herkenbaar. Zeker voor
Leusdenaren Maar al die bekende
gezichten, poezen, honden, kippen
en paarden hebben een toege
voegde waarde, een beetje ver
vreemding gekregen door de con-
tekst waarin ze geplaatst zijn. Het
maakt dit boek behalve mooi, tot
Boer wat zeg je van mijn kippen,
Boer wat zeg je van mijn haan
durf met zekerheid beweren
een aantal is uit Leusden vandaan.
JSDEN - Francien van
lering, 33 jaar. Opleiding
reld Akademie in Am-
lam. Sinds vier jaar
jachtig in Leusden.
nt zichzelf bij voorkeur
kunstenares: „Bij een
tenaar stel ik mij iemand
die bezeten is van de
I die hij beoefent. Hij kan
il met niets anders bezig
Tekenen is daarintegen
ion mijn werk. Ik verdien
jn brood mee, soms met
soms met tegenzin. Zo-
ivind dat ik voor die dag
eg heb gedaan, stop ik
a ik wat anders doen,
i of wandelen, gewoon
mders".
lertussen maakt ze razend
i tekeningen, met een eigen
ek en herkenbare stijl. Om-
i voor boeken, illustraties in
boeken, bij rijmpjes en vers
oor affiches en leerboeken
ze vol plannen voor wat ze
ju willen, mogen en moeten
graag eens een mooi boek zou
willen maken. Hij gaf me vrijheid en
gelegenheid en een stapel oude
versjes en rijmpjes. Het was een
enorme stapel en ik ben begonnen
met selecteren en combineren."
Het eindresultaat: 181 rijmpjes ver
werkt in 98 tekeningen. Door het
combineren werd het mogelijk ver
schillende rijmpjes met een over
eenkomst te verbeelden in een
tekening Daarna duurde het nog
een hele tijd voor uitgangspunten in
een vorm gegoten werden, want
IJSDEN - Bij Galerie Co-
Coninckstraat 20 in
rsfoort, heeft de Leus-
e kunstenaar Wilfried de
een expositie in de be
nzaal. Wilfried heeft een
il thema's gepakt, en
aan elk thema diverse
derijen gewijd. Hij is een
itijds genreschilder, zou
sschien kunnen zeggen,
rm „genre" opgevat in
nene zin als categorie in
nst, waaronder bijvoor-
I het landschap en het
ven vallen.
fieeft ook een serie geschil
de de elementen vuur, water,
lucht en aarde tot thema heeft. Het
achterliggende idee is om met kleu
ren en vormen te spelen, en de
toegepaste symboliek van de drie
hoeken tot zijn recht te laten ko
men. Een driehoek, die naar boven
wijst, is het symbool voor vuur, naar
beneden; water, naar boven met
dwarsbalk: lucht, naar beneden
met dwarsbalk; aarde.
In de serie Steenlanden heeft
hij misschien een boodschap willen
leggen, hoewel die niet al te opdrin
gerig is. Deze serie gaat over oude
culturen, die vervallen of verdwe
nen zijn. Wilfried heeft er paaltjes
bij geplaatst, voorwerpen, die de
mens neerzet als hij iets nieuws
begint te bouwen. Die paaltjes wor
den eveneens gebruikt door wis
kundigen, die de meest ingewikkel
de berekeningen maken. Als de
mens maar goed meet, en de
gegevens naast elkaar legt, zegt
Wilfried, denkt hij precies te weten
hoe de wereld in elkaar zit. Maar de
mens ziet een heleboel over het
hoofd. Gevoelens kun je niet me
ten, de temperatuur op dat moment
kun je niet in je meting verwerken,
en ga zo maar door.
Wilfried heeft zich in de serie
Steenlanden bezig gehouden met
volkeren, die heel plotseling zijn
verdwenen, niet met volkeren, die
langzaam tot decadentie zijn geko
men. Die oude verdwenen culturen
zijn schilderachtig, en dragen een
hoeveelheid historie met zich mee.
Hij is er mateloos door gefasci
neerd. De Inca's bouwden met
kolossale stukken steen, die in de
meest grillige vormen feilloos in
elkaar pasten: daar is geen mes
heft tussen te krijgen! Het legenda
rische Atlantis wordt door Wilfried
geplaatst op Santorini, in de buurt
van Kreta. De vulkanische gesteld
heid van Santorini zou er de reden
van kunnen zijn, dat Atlantis ver
dwenen is.
Reizen
Wilfried mag graag reizen. Hij is
naar Nepal, Marokko, India ge
weest. Heeft zijn indrukken van
India vastgelegd in schilderijen,
maar die schilderijen waren erg
druk, en de kleuren wild. De men
sen schrokken ervan. Wilfried is nu
veel strakker en verstilder gewor
den. Hij heeft de vele mensfiguren
op zijn doeken weggelaten. Heeft
zijn neiging bedwongen om een
hoge horizon te zetten en daar, net
als in de middeleeuwen, zo veel
mogelijk op te proppen. Hij heeft
zichzelf aardig beperkt, vindt hij,
zowel in de hoeveelheid verwerkte
gegevens als in het gekozen kleur-
gamma.
Op de tentoonstelling zijn nog
enkele wat oudere schilderijen te
zien. Van de Steenlandschappen is
dat van Schotland het oudst. Daar
wordt nog vrij veel op verteld Uit
dezelfde periode dateren de twee
grafhuisjes op het Parijse kerkhof
Père Lachaise. Père Lachaise is
nog vrij druk: er beweegt van alles,
er valt licht, er valt regen
Wilfried heeft bij Galerie Coninck
een schilderij van Gaia, de aarde,
hangen. Voor hem is het de vrouw
die uit de aarde komt. Er zit veel
symboliek aan de vrouw, vindt Wil
fried. Vrouwen krijgen een stempel
op: ze zijn of hoeren of maagden
Precies zoals de bijbel met vrou
wen omgaat: Maria is de goede
vrouw, Maria Magdalena de slech
te. Normale vrouwen komen er niet
in voor, vindt hij. Wilfried de Boer
heeft ook de grafiek beoefend, en
als hij meer tijd had zou hij nog wel
grafisch bezig willen zijn. Omdat
zowel de schilderkunst als de gra
fiek tijdrovend zijn heeft hij bewust
een keuze gemaakt en is hij de
schilderkunst gaan uitdiepen. In de
vakanties tekent hij veel. Maar,
zegt hij, een tekening beschouw ik
als een produkt dat niet af is. (Bij
een schilderij heeft hij echt het
gevoel dat het af is: alles zit er op en
er aan, er zit kleur in).
Wilfried heeft diverse nieuwe
dingen op stapel staan. Met zijn
collega van de school, waar hij les
geeft, zet hij de samenwerking
voort. Cor Uitham schrijft gedich
ten, Wilfried maakt daar tekenin
gen bij, of Cor ziet een schilderij
van Wilfried, en schrijft daar een
stuk tekst bij. Zij hebben al vier
bundels uitgegeven Afstand, Snip-
perwerk, Kopspijkers en Steenlan
den. Ron Boerma uit Amersfoort
heeft de bundels gedrukt, en ze zijn
te koop onder andere bij de Alge
mene Boekhandel aan de Leusder-
weg
Het lijkt hem leuk om een aantal
mensen, die hij kent, in een bepaal
de omgeving te zetten, hun bepaal
de kleding aan te geven en ze te
schilderen. Dat wil hij dan in een
wat universeler context uitvoeren
dan dat het alleen leuk zou zijn voor
de mensen, die deze personen
kennen.
Andere gedachten
Had hij aanvankelijk de neiging
om anekdotisch te schilderen, nu
zoekt Wilfried er meer naar om
dingen aan te geven, die zouden
kunnen gaan gebeuren. Hij hoopt
mensen op andere gedachten te
brengen door de manier waarop hij
met zijn onderwerpen speelt.
Hij is het er niet mee eens hoe
over het algemeen over schilders
als de Prerafaélieten wordt ge
dacht (een groep Engelse schilders
die sedert 1848 de eenvoud en de
morele betekenis van de schilder
kunst van voor Rafaël wilden terug
vinden. Zij wilden de Engelse aka-
demische traditie, die zj steriel von
den, en de overheersende maar
onbeduidende genreschilderkunst
bestrijden). „Het zijn best knappe
schilders, zegt men, ze hebben een
grote vaardigheid, lopen over van
de symboliek, maar meer is het
niet. Ik vind het heel slecht dat men
er zich niet van op de hoogte stelt
hoe die lui geleefd hebben, en wat
ze hebben gedaan, en dat men
alleen oordeelt over het beeld zoals
dat nu op ons overkomt Dat beeld
is misschien wel heel Engels en
beladen, de kleuren schetteren je
tegemoet, maar omdat ze de pech
hebben gehad dat ze opkwamen
omstreeks dezelfde tijd als het
Impressionisme in Frankrijk wordt
het nu opeens afgedaan als „edel
kitsch"
Zulk soort stromingen, vindt hij,
moet je in de tijd zelf bekijken. Hij
denkt dat het in de Victoriaanse tijd
echt zo geweest is De Prerafaélie
ten waren best sociaal bewogen
Net als Morris, die zich heeft afge
zet tegen industriële vervaardiging
„Je kunt bijna zeggen dat Steiner
van de vrije scholen daardoor beïn
vloed is. Handgemaakte dingen,
het kreatief bezig zijn héél belang
rijk in zijn opvattingen Daarom
spreken de Prerafaélieten mij aan,
omdat zij ook de combinatie van
sonnetten en schilderijen hebben
Ik heb dat met Cor Uitham, wij
inspireren elkaar wederzijds In
Duitsland had je de Nazareners
(een groep Duitse en Oostennjkse
schilders, die in Italië werkten Zij
streefden naar een vernieuwing
van de religieuze kunst, putten uit
de laat middeleeuwse Duitse schil
derkunst, en ontleenden hun
krachtige contouren en heldere
kleuren aan de Italiaanse Renais
sance schilderijen) Als je van dat
soort werk een tentoonstelling ge
had zou hebben in de 60-er jaren,
waren dat zulke jongens geweest
(Wilfneds duim gaat een halve
maandagmiddag in elkaar. Dat is
zeker zijn genre niet. Het werk van
Wilfried is nog te zien tot en met 10
juni. Galerie Coninck is op donder
dag tot en met zondag van 13.00 tot
17.00 uur geopend.
Vermeldenswaard is nog dat
Wilfried de Boer van plan Is om In
't Claeverenblad in Leusden
teken- en/of schilderles te gaan
geven aan maximaal vier perso
nen. Met ingang van september
1984 wil hij daarmee van start
gaan. Wie wil meedoen kan hem
daarover thuis bellen: 945578.
meter de hoogte in!). Zeker de
Nazareners, want die woonden in
communeverband in een of ander
klooster
Ik denk dat schilderkunst heel
tijdbepalend is. Sommige schilders
stijgen daar boven uit Michelange
lo, Rembrandt zijn van alle tijden."
Het ambachtelijke, het goed aka-
demisch schilderen vindt Wilfried
erg belangrijk. Hij vindt wel dat
iedereen dat voor zichzelf moet
weten, maar hij kan zich verschrik
kelijk ergeren aan werk waarvan hij
denkt; dat ram ik ook op een vrije
