700 jaar ratten vangen in beeld
KITE-
KAT
3 KIPPEN
BRIO planten-
REMIADEX
MARGARINE
Mora 4
St.
SUPRA
KOFFEv.Neiit
■CAVEAU
Blanc de Blanc
349
1.8
6 Bollen of puntjes0.98
Fr. Kruidkoek1.98
4 Mueslibolletjes1.69
495
KERNHEMSE
KAAS 79
Knorr Soep groente of kip
Petsing Chinese Tom.
of Kippesoep ,2.09 nu
Meter echte Hansaptast
Fritessaus Emmer 3/4 lit
Croky Chipsnat paprof
0.69
1.49
1.99
2.29
0.79
M en M's voordeelpakvp3j9ai2.98
Bonzo Voordeelvriendiookogr.i.98
Voor Pannekoekendap:
Pannekoekmix
Basterdsuiker
Sciienkstroopts9r1Q
handige^fjacorwan^ASfc. lu
0.99
1.29
Zomertentoonstelling in Flehite
2i9
NOG MEER MEEVALLERS
dr°9®
\a^e
VAN ONZE SAKKER
HOLLANDSE
BLOEMKOOL
ANDIJVIE
PERZIKEN
BIETEN
02®
LEVEBW0RST
PALINGWORST
GEBRADEN
KIPVLEES 049
AALRAUCH-
SCHINKEN Oi9
OUDE GOUDSE
KAAS fi95
GRASKAAS
JONGE GOUDSE
Koopmans
wit 500 gr
GROENTE FRUIT
KAAS VLEESWAREN
alle
soorten
per blik
250 gr
v.
2.49
voor
'Macaroni
spaghetti
nasi of Bami
v. 1.89 -1.59
van
3.99 nu
Aanbiedingen geldig van
donderdag t/m woensdag
Bolognese.
DONDERDAG 28 JUNI 1984
LEUSDER KRANT
i
Sofidariteitswinkel Leusden
koffie, thee, wijn, kunstnijverheid
Houtvestei 2 Leusden
Verkooptip iedere donderdag van
18 00 20 00 uur
A.s. zaterdag marktkraam op de
Hamershof.
Achterveld: 's zaterdags van 10.00-12.30
uur, achterzijde R.K. Kerk, 't Laantje 2.
Voorbestellingen en informatie:
Hertenhoeve 9, telefoon 941729
AMERSFOORT - Museum Flehite
heeft de hele zomer een echte pu
bliekstrekker in huis: de tentoonstel
ling 700 jaar ratten-vangen. In de hal
van het museum staat een kooi met
een aantal ratten, die zo nu en dan uit
hun zaagselberg tevoorschijn ko
men. Kinderen verdringen zich er
omheen. Wat oudere meisjes gillen
als de ratten komen snuffelen aan
hun vinges, die ze uitdagend bij het
stevige ijzergaas houden. „Enge
beesten!" roepen de meisjes grieze
lend en springen in paniek achteruit.
Ratten en muizen zijn altijd al
cultuurvogels geweest. Dat wil zeg
gen dat waar mensen zijn er ook
ratten en muizen zijn. Ze eten als het
ware mee van dezelfde tafel. Dat was
zo bij de Egyptenaren, dat is nu nog
zo. Ratten zijn weinig gedifferen
tieerd, maar aangepast aan uiteenlo
pende biotopen als rivieren, water
kanten, struiken en bomen. Ratten
zijn tot 30 centimeter lang. Hun
staart, die ongeveer even lang is, is
kaal en geschubd, of dun behaard.
Hun vacht verschilt sterk in kleur en
dichtheid. Oorspronkelijk waren ze
beperkt tot oostelijk en zuid
oostelijk Azië, maar na de laatste
ijstijd hebben ze zich ook In Europa
en Noord-Afrika verspreid.
Ratten planten zich zeer snel voort,
en kunnen zeven maal per jaar tot 20
NIEUWS v/d WEEK
en °P o 50
,0^ot9»o|
P
T/m zaterdag:
mandje
Maandag en dinsdag:
2?
0g9
v. Stegeman, 150 gr. 69
150 gr. émm
100 gr.
500 gr.
per 100 gr.
jongen werpen Het zijn praktisch all
seters. Ze kunnen ziekten overbreng*
op de mens als pest, ziekte van We
rattebeetziekte en tyfus, maar het hei
eeuwen geduurd voordat men da
achter was Aanvankelijk werden
ratten, die door hun vraatzucht ve
overlast bezorgden, alleen maar b
streden als rivalen van de mens, die z
voedselvoorraden zag aangetast P
toen de wetenschap had vastgeste
en dat was tegen 1900, dat ratti
ziekteverwekkers zijn, werd de knaa
dierbestrijding serieus ter hand gen
men en een taak van de overheid
PROCESVOERING
Wat erg vreemd aandoet is dat or
voorouders gerechtelijke processen
gen ratten en muizen aanbonden
beschouwden het als een wettel»
maar ook magische bestrijdingsmelf
de. Tussen 1120 en 1710 werden
Europa twee processen tegen veldrr
zen en acht tegen ratten gevoerd
veroordeling luidde ex-communica
van de knaagdieren. Beroemd is
proces tegen de ratten van Autun
advocaat van de ratten wist het proc
zo lang te rekken, dat de ratten
waren voordat de definitieve daging
geschieden'
Nog veel beroemder is de rattf
plaag, die Hameien in het voorjaar
1284 teisterde. Geen middel hielp
kwamen steeds meer ratten,
burgers van Hameien waren wanhoj
Toen verscheen een bont gekle
vreemdeling Hij zei dat hij de ratten k
verdrijven, noemde zijn loon, waarrr
de burgers van Hameien accoord
gen De rattenvanger speelde op
fluit, alle ratten kwamen uit de huizen
liepen de man achterna, waardoor
allemaal in de Weser verdronken
de burgers wilden het loon niet uitbe
len omdat ze van mening waren dal
het werk van de duivel was. Op 26
1284 kwam de man terug en
kinderen trokken mee de oostpoort
en werden nooit meer teruggezien
Het zou kunnen zijn dat er
sprake was van een communevorm
van jongeren Het gegeven zou
ontleend kunnen zijn aan een and
sage. In 1250 zou in de buurt van P;
een rattenvanger al het vee heb! 0
weggelokt, toen zijn beloning uitb'< C
Wie zal het ooit weten!
ENGELSE JACHT
ui
8
Typisch Engels is de jacht op rai c
met fret en hond. De fret joeg de
uit de schuilplaatsen, en de tem
wachtten ze op. Er was zelfs een Ro
Rat catcher, die de knaagdieren uil
Engelse paleizen dreef Hij droeg
sjerp met daarop twee zwarte ratter
een kroon. In 1672 werd zo waar
vrouw aangesteld als koninklijke rar
vanger. Elisabeth Wickley. Ze kree»
acht Engelse ponden per jaar
Natuurlijk gingen de Engelsen ook
den in verband met ratten. In rat;
toonden afgerichte terriërs hoeveel
ten ze in een tevoren vastgestelde
konden doden. Dit gebeurde in
schotte ruimten in de pub Er werd
gewed. In het begin van deze
sprongen de dierenbeschermers
de ratten in de bres, en de rattenw
strijden werden voor goed verbodei
Al in de 17de eeuw bestond er
bloeiende straathandel in klemmer
kooitjes om ratten te vangen In W
Europa was de produktie van vallem
taak van de schrijnwerkers Met uil
dering van de metalen vallen. Die
den door de kleinsmld gemal|
Vreemd genoeg mochten de sch
werkers hun vallen niet zelf verkoj
Die laak was toebedeeld aan de dr
ers.
Vanaf de 17de eeuw werden mui
en rattenvallen ook afgebeeld op
prenten Vaak werden ze symbo'
gebruikt als zinnebeeld van erotie
bedrog, of als aansporing tot voort
tigheid. Een mezzotint naar Gerard
van 1740 laat heel romantisch bij
kerend kaarslicht een vrouw en
jongen zien met een muizenval
kleurprent uit Augsburg van 1730
een muizenvallenmaakster en
koopster zien De vallen zijn opge
gen aan een grote vork, die ze ovi
schouder draagt. Aan haar gordel
gen allerlei zagen, scharen en tanl
Een mooie litho van Delaporte laai
vallenverkoper zien la Wim So
veld met enorme gevaarten van
omhangen
Uit de collectie van de Amsterdt
verzamelaar Arie van de Berg
allerlei rattenvallen in Flehite te
Met val-, klap- en schapedeu
guillotine- en wurgvallen. Er is ooi
zogenaamd rattenklooster of ratter
teel te zien Deze rattenherberg n
onder de vallen, die de knaagdiei
leven lieten, een aparte plaats in I
eigenlijk een verraderlijke nestka
diverse provincies van Nederland
ten de boeren dit ding toe Het klo
kreeg een plaats op de hoogste b< 1
het liefst boven het vee, waar het I )rd
warm was. Het was een ideale b 's
zing voor een rattenfamilie, die
nestelen en jongen kreeg. Na eni<
bleek de kraamkelder familiegraf
te worden. De boer sloot het kloos
liet het in de sloot zakken en haalc
pas tevoorschijn als alle ratten ver
ken waren.
fa
kr
'di
i kc ?t'
H
Ai
>dt
0
RATTENGIFVERKOPER3
ld
Op gravures staan ook veeï
rattengifverkopers afgebeeld 1
meesten waren charlatans. Hunf on
dt
do
nd
vlc
vervolg op pag 7
