De „organisatieman" Hans Pekelharing
Het echte vakmanschap ligt daar
in, dat je in bepaalde situaties
afweegt wat je moet doen, en niet
alleen methoden en technieken
gebruikt die het zo aardig doen".
Leusdenaar nu direkteur van het Protestants Sociaal Centrum
Ingezonden
jONDERDAG 22 NOVEMBER 1984
interview
nek meekijken, maar dan gebeurt
er niets.
Heel belangrijk vind ik dat je je
voor jezelf die afhankelijkheid
goed realiseert. Hoe kun je daar
mee omgaan? Het geeft ook weer
een stuk bevrediging als je ziet dat
het goed loopt. Je kunt er stimule
rend in zijn, dingen regelen, voor
waarden scheppen, ideeën ont
wikkelen, maar verder kun je prak
tisch niet gaan. Als ideeën niet
landen wordt het trekken van
ideeën, die mensen hebben, en
kijken hoe je die operationeel kunt
maken."
Intuïtie
Ik vraag Hans Pekelharing of hij
ervaring en intuïtie inschakelt om
tot een juiste keuze te komen.
,.Het is inderdaad goed dat je
een stuk feitelijke ervanng hebt, en
natuurlijk heeft het te maken met
intuïtie. Het heeft te maken met je
persoonlijkheidsstruktuur ook Er
zijn methodieken, die ik kan ge
bruiken, omdat ik in elkaar zit zoals
ik in elkaar zit. Ik denk dat mensen
toch altijd kiezen voor methoden
waarvan ze zeggen: daar voel ik
mezelf goed bij, en dat ervaart de
partner als echt. Want als de part
ner het ervaart als een spel dat ik
doe, dan prikt hij daar voor een
langere relatieduur binnen de kor-
Meisjesvoetbal
bij Roda '46
In de afgelopen weken werd
door uw medewerker PC In zijn
Sportcursief een drietal stukjes
gepubliceerd omtrent het meis
jesvoetbal in Leusden. Er werd
zelfs gesproken van emancipa
tieperikelen (gaarne toelichting)!
Met deze artikelen werd de
indruk gevestigd alsof het meis
jesvoetbal voor VV Roda '46 een
taboe is. Dit is echter pertinent
onjuist. Het bestuur van Roda
'46 staat niet afwijzend tegen-
of andere manier klikte het hier
meteen.''
Hans Pekelhanng wijst op zijn
hart. zegt: ,,Je moet een beslissing
nemen, en die neem je natuurlijk
hier En niet hier." Wijst op zijn
hoofd ,,Dat wil zeggen, natuurlijk
neem je hem eerst hier, maar de
echte beslissing neem je met je
gevoel, denk ik Hij lacht nu weer
op de wijze van iemand die een
binnenpretje heeft en zegt ,,Raar
woord misschien, maar ik vind het
leuk, enig. Ja, het is misschien een
beetje merkwaardig om zo over je
baan te spreken, maar ik vind het
echt leuk. Ik heb het ontzettend
naar mijn zin Niet dat het allemaal
erg eenvoudig is.
De directe dienstverlening is erg
boeiend. Je instelling wordt er
voortdurend door gekleurd: wat
kunnen we wel, wat kunnen we
niet. wat is het belang van de
cliënt, wat is het belang van de
instelling, net zo goed, maar hoe
kunnen we het zo goed mogelijk
doen? Dat is heel stimulerend.
Toen ik hier kwam waren er twee
hoofden van dienst, één voor de
gezinsverzorging, één voor maat
schappelijk werk, en inmiddels is
daar de financiële administratie bij
gekomen. De instelling loopt uit
stekend Wat doe jij er naar je vak
toe? We blijken redelijk comple
mentair te zijn. Aanvullend in die
zin dat men kent het vak goed,
terwijl ik de structurele, de organi
satiekant daaraan kan toevoegen
Dat past op één of andere manier
als een legpuzzeltje in elkaar En
dat vind ik zo vreselijk leuk. Je
bent met elkaar bezig, en je er
vaart dat de som meer is dan de
delen Als jij dat inbrengt, hoe zou
je dat vertalen in een structuur,
een vorm of een planning? Laat
mij daar nou eens even over na-
over het meisjesvoetbal, maar er
dient dan ook naast de voetbal
sters een evenredig aantal aan
meldingen binnen te komen van
vrijwilligers voor de noodzakelij
ke aanvulling van jeugdleiders,
-trainers en wedstrijdsecretaria.
In onze bestaande jeugdafdeling
met ruim dertig elftallen en 400
spelers is reeds sprake van een
nijpend tekort aan kader, waar
door uitbreiding van het aantal
jeugdspelers momenteel niet
mogelijk is.
Dus nogmaals: het bestuur wil
bij voldoende aanmelding - voor
dit seizoen én voor het vorig
seizoen werd geen enkele aan
melding ontvangen - de invoe
ring van meisjesvoetbal in over
weging nemen, mits de hiervoor
benodigde begeleidingsfuncties
denken, en dan blijkt dat zowel het
één als het ander kan worden
gerealiseerd. Wat aardig!
Ik zeg niet dat het hier het para
dijs is, natuurlijk zijn er problemen,
maar we kunnen goed met elkaar
uit de voeten. Ik heb dan ook
helemaal geen spijt van de over
stap."
Naar nieuw gebouw
,,We gaan over tweeënhalve
week verhuizen naar 't Amersnest,
de voormalige kraamkliniek aan de
Beekensteinselaan in Amersfoort,
eigendom van hetzelfde bureau
waar we hier in de Bergstraat van
huren: het Diakonaal Bureau van
de Hervormde Gemeente. We zit
ten nu over drie panden verspreid,
de accommodatie is niet ideaal op
zijn zachtst gezegd Als we gaan
vergaderen in de vergaderzaal ne
men ze koffie onder de arm mee
naar buiten, want we kunnen er
binnendoor niet komen De twee
kleinste spreekkamertjes hier zijn
veel te klein Je kunt er bij wijze
van spreken met goed fatsoen je
hond neerleggen, maar we heb
ben niets anders. Het wordt daar
allemaal een stuk aantrekkelijker."
Het PSC behelst drie sectoren
de gezinsverzorging, het alge
meen maatschappelijk werk en het
sociëteits- of bejaardenwerk De
gezinsverzorging houdt zichzelf
bezig met mensen, bij wie proble
men ontstaan bij de voortzetting
van het huishouden, het zij bij
alleenstaanden, hetzij bij gezin
nen. Kort lopende of vaak bij be
jaarden langer lopende hulp. Het
maatschappelijk werk houdt zich
met allerlei vraagstukken bezig,
huisvesting, budgetproblemen, re-
latiemoeilijkheden, verdrietverwer-
king bij echtscheiding en rouw,
hulp aan buitenlanders Het socië-
teitswerk, dat wel gecoördineerd
wordt vanuit de instelling, wordt
verricht door een groot aantal vrij
willigers. Het betreft enerzijds het
runnen van een ruimte, waar de
bejaarden een kopje koffie kunnen
drinken en een praatje kunnen
maken en anderzijds een aantal
sociëteiten met een gericht pro
gramma, dagjes uit, vakantiewe
ken, gezamenlijke bijeenkomsten
met kerst en inhet voorjaar. Pekel
hanng zegt: ,,ln de gezinsverzor
ging gaat nogal wat om We heb
ben 350 mensen in dienst in de
uitvoerende gezinsverzorging. Het
gros is parttimers, die negen,
twaalf of vijftien uur willen werken
Wij kunnen dat vrij simpel regelen,
omdat de indicatie voor de gezins
verzorging in blokken gaat van één
of meer dagdelen in de week. Voor
bejaardenhulp is de dienstverle
ning vrij langdurig, omdat we er op
uit zijn, dat mensen zo lang moge
lijk zelfstandig kunnen blijven wo
nen. Kort lopende gezinshulp bij
voorbeeld vindt plaats bij uitvallen
van de moeder, als die naar een
ziekenhuis moet Ook kan er hulp
worden geboden als er iemand in
het gezin overlijdt of chronisch ziek
wordt
We hebben 340 cliënten, die
van onze gezinshulp gebruik ma
ken. In het hele jaar, als je de
afgesloten gevallen meetelt, heb
ben we er ruim 600. Al die hulp
wordt hier gepland, wie aan welk
gezin wordt gekoppeld. Dat is altijd
heel ingewikkeld, steeds wekelijks
weerkerend. Het wordt op een
schoolbord aangetekend Aan de
SPOHTSPUNTERS
SCHAKEN - In AC Restaurant
Oud Leusden vindt op 17 novem
ber de voorronde plaats van het AC
Jeugdschaaktoernooi voor club
teams Dat toernooi wordt de ko
mende maanden in samenwerking
met de Koninklijke Schaakbond
(KNSB) voor de derde achtereen-
ook vervuld kunnen worden.
Soep kun je nu eenmaal niet
zonder lepel eten.
Namens het jeugdbestuur van
Roda '46,
W. de Gans.
ene kant staan de hulpvragende
adressen, aan de andere kant de
helpsters die op dat moment vrij
zijn. In het begin vroeg ik me af of
dat niet beter met kaartjes kon of
weet ik wat. Nee, zeiden ze: we
vegen uit wat we hebben opgelost
't Is heel simpel, en het werkt
voortreffelijk, heel leuk! Zo zie je.
dat je heel voorzichtig moet zijn
om te zeggen zou je dat wel zo
doen? Er zit altijd een ratio ach
ter."
Alphahulp
..We bemiddelen ook bij alpha
hulp. De mensen worden dan
rechtstreeks betaald door en zijn in
dienst van het huisgezin De be
zuinigingen sloegen destijds nogal
toe, en het werk kon op deze wat
goedkopere manier toch door
gaan.
De wijkbejaardenverzorging is
een nieuwe hulpvorm, die dit jaar
is ingevoerd. Er zijn namelijk men
sen die niets hebben aan enkele
keren hulp in de week, omdat ze
een aantal aktiviteiten bij het op
staan, bij het eten klaar maken of
het boodschappen doen niet kun
nen verrichten. Eén van de leid
sters doet dat apart er bij die
organiseert de hulp van een uur
hier en een uur elders, zodat die
mensen de dag weer verder door
komen. De helpster gaat van het
ene adres naar het andere, komt
soms bijvoorbeeld om 12.00 uur
ergens weer terug. Dit soort hulp
slaat erg aan. Het betekent ook
samenwerking met de kruisvereni
gingen en de huisartsen ook wat
de weekend- en avondhulp betreft.
In de eerste lijn zal door de thuis-
zorgers in de toekomst ook veel
meer worden samengewerkt
In het algemeen maatschappe
lijk werk worden de 7,3 formatie
plaatsen opgevuld door 10 men
sen. We hebben spreekuren in de
diverse wijken Ook spreekuren
hier om de drempel zo laag moge
lijk te maken en het beladen odium
van. ik heb hulp nodig, het zit niet
goed met mij. te vermijden. De
geheimhouding is uiteraard goed
gewaarborgd.
We verlenen ook hulp aan bui
tenlanders, maar dan praat je over
de categorie, die de weg weet en
hulp durft te vragen. De Stichting
Buitenlandse Werknemers moet
zijn eerstelijnshulp opheffen en
overdragen aan de maatschappe
lijke instellingen. Uiterlijk 1 januari
1987 moet dat zijn beslag hebben
gekregen. Taal- en godsdienstige
problemen spelen daar een inten
se rol bij, sociaal-culturele achter
gronden ook We kunnen daarbij
gebruik maken van de tolkentele
foon in Utrecht om een aantal
taalproblemen op te lossen Daar
voor hebben we een luidspreken
de telefoon. Verder willen we na
gaan of er uit de minderheidsgroe
pen mensen zijn, die op vrijwillige
basis geconsulteerd willen wor
den."
Tenslotte zegt Hans Pekelha
ring - maar dat is ondertussen
bekend - dat het PSC nu een
dependance heeft in het Ha
mershuis aan de Hamersveldse-
weg, samen met andere instel
lingen en enkele bedrijven.
„Leuk,'' vindt hij, „dat het oude
gemeentehuis die bestemming
heeft. Dan houdt het toch een
algemene funktie."
volgende maal gehouden. Aan het
toernooi, dat in alle 17 Nederlandse
AC Restaurants zal worden ver
speeld. nemen 1.020 schakers van
onder de zestien jaar deel In teams
van telkens vijf personen zullen de
krachten gemeten worden.
Herhalmgsdiscussie
Hoe leuk het werk ook was. dé
woorden leuk, boeiend en waarde
vol, vallen om de haverklap bij
Hans Pekelharing, en je krijgt het
idee dat hij met één grote kostelij
ke grap bezig is, op een gegeven
moment ontstond de herhalings
discussie: wil je dit werk nou je
hele leven blijven doen? Nee, zo
was het niet. Het was geen baan
die je tot je vijfenzestigste zou
kunnen doen. vond hij. En eigenlijk
had hij in al zijn banen in advise
rende sfeer gewerkt. Bij het rekla-
mebureau had hij adviezen gege
ven voor bedrijven en instellingen
op het gebied van marktonderzoek
en -behandeling. Bij de Gerefor
meerde Kerken had hij adviezen
gegeven aan plaatselijke kerken,
bij de Woningraad aan corpora
ties.
,,Ook in die leidinggevende
funkties had je steeds weer te
maken met problemen van een
ander Dat is heel leuk, heel
boeiend, maar ook moeilijk in die
zin dat men altijd bij je komt als er
problemen zijn. Er is geen sterve
ling. trouwens hier ook niet, en
zeker niet als je bij een adviesbu
reau werkt, die zegt Het gaat bij
ons zo prima, we willen graag een
stuk begeleiding van u. Meestal
vragen ze je bij een conflikt. een
samenwerkingsconflikt. een orga
nisatieprobleem we moeten iets
invoeren en we weten niet hoe
Dat betekent dat je vrij technische
adviezen afgaf we zouden het zo
doen, als wij u waren. Maar in veel
meer gevallen zeiden we: wat wij
er van vinden is niet zo interes
sant. wij hoeven het niet te doen,
wij gaan volgende week of volgend
jaar bij u de deur uit, wij zullen u
dus helpen om de organisatie zo
vorm te geven dat u als wij weg
gaan dóór kunt gaan.
Het vakmanschap ligt daarin,
dat je een goede diagnose kunt
maken van wat je voorgelegd
wordt, en vervolgens een keuze
kunt maken uit het instrumenta
rium dat je als vakman hoort te
beheersen Mijn persoonlijke op
vatting is dat het echte vakman
schap daarin ligt dat je in bepaalde
situaties afweegt wat je moet
doen, en niet alleen methoden en
technieken gebruikt omdat die het
zo aardig doen
ste keren doorheen Als het bij
wijze van spreken om de tweede
handsautomarkt gaat dan kun je
de trucendoos opentrekken
garantie tot aan de hoek, en ik zie
je niet meer."
Kun je je ook trainen in het
toepassen van een techniek of
methodiek die jou persoonlijk ei
genlijk niet zo goed ligt?
„Ik vind eigenlijk dat je in dat
gekke vak van ons moet zeggen
ja, een aantal dingen behoort tot
de basis Of die je liggen of niet,
die moet je beheersen. Je moet
bijvoorbeeld funkties kunnen klas-
sificeren Als je zegt: dat ligt me
niet en dus doe ik het niet. dan is
dat jammer, maar dan ben je niet
een goede vakman."
Hans Pekelharing wou na de
Woningraad naar de uitvoerende
sector, en het werd het Protestants
Sociaal Centrum in Amersfoort
Aan de ene kant omdat het de hem
bekende factor van de dienstverle
ning betrof, en aan de andere kant
omdat hij zijn vak er in kwijt kon
Het Centrum sprak hem aan om
dat het als uitgangspunt voor de
dienstverlening een Christelijke
signatuur heeft en omdat het in de
dienstverlening naar cliënten toe
geen enkel onderscheid maakt,
ledereen, die door het PSC gehol
pen wil worden wordt geholpen
Echt leuk
Pekelharing: „Ik zocht iets
wat ik echt leuk en zinvol vond.
Dat is heerlijk, want je zit in een
vrij riante positie, dat moet ik
wel zeggen. De gesprekken, die
ik hier gevoerd heb: op de één
handhaven Hij werd bij de Gere
formeerde Kerken staffunktionaris
en deed onderzoek totdat de direk
teur daar wegging ..Ik werd zijn
opvolger, in die zin dat we er een
coördinerend sekretarisschap van
maakten. Het geeft meer aan hoe
we de tent wilden runnen met
elkaar Er is iemand, die verant
woordelijk moet zijn, maar je moet
je verantwoordelijkheid kunnen
delen, ledereen heeft zijn eigen
verantwoordelijkheden, ook in zijn
advieswerk Ik denk dat het be
langrijk is voor een organisatie, dat
er niet heel directief wordt ge
stuurd als het niet nodig is
Onder een koepel
Hans Pekelharing was er in de
periode werkzaam, dat vanuit de
Synode gespeeld werd met de
gedachte om alle binnenlandse
adviesdiensten van de Gerefor
meerde Kerken bij elkaar te bren
gen. en ook de uitvoerende dien
sten en de diensten die zich bezig
hielden met hel werk van de kerk
overzee onder êén koepel te bren
gen Er werden contactraden ge
vormd. en als sekretaris van eén
van die contactraden besteedde
hij veel tijd en energie aan de
bedoelde bundeling, waarin ook
de kleine adviesbureau s van de
plaatselijke kerken moesten wor
den meegenomen Het was zinvol
en boeiend, vindt Pekelharing
achteraf, ook voor hemzelf om te
zien hoe hij daarbij gebruik kon
maken van zijn eigen professione
le vakdiscipline. de organisatie en
het management
„Dat is eigenlijk mijn vak,"
bevestigt hij, „organisatieman.
Ik vind management een vak,
voor profit of non-profit. Je
moet iets weten van organisatie,
communicatie, conflikthante-
ring. Al die dingen komen er aan
te pas die te maken hebben met
het leiding geven, het laten
funktioneren. Het scheppen van
voorwaarden voor het werken
van een organisatie is een apart
j van weggeweest, Hans Pekelharing, die van 1971
I80 met vrouw en kinderen in Leusden woonde,
werkzaam was bij het Dienstencentrum voor de
lormeerde Kerken aan de De Beaufortweg. In 1978
Pekelharing in de Leusdense gemeenteraad voor
DA. Zomer 1980 vertrok hij naar Almere, waar hij
aan gevonden had bij de Nationale Woningraad,
lijke centrale van woningcorporaties. Hij was er
I van de sector bestuursorganisaties en
ikkeling. Toen mr. J. F. Fokkens met pensioen
solliciteerde Hans Pekelharing naar diens funktie
irekteur van het Protestants Sociaal Centrum,
ting voor Sociale Dienstverlening in Amersfoort
ingeving, en werd tot diens opvolger benoemd.
I984 terug naar Leusden dus. Van juni tot
>mber in een directiekeet gewoond, en in
»mber het nieuw gebouwde huis betrokken. De
ste dochter zit nu tot haar genoegen weer op de
ol, waar ze destijds ook op was.
co Mali ging met Hans Pekelharing praten.
5DEN - Welke is de rode
d in zijn maatschappe-
ezig zijn? Wat is hij van
uit? Hij heeft allerlei ba-
gehad, en lijkt als belij-
I lid van de Gereformeer-
srk zo nu en dan terug te
n in eigen godsdienstig
it milieu. „Voor ik bij de
■n ging werken heb ik
Sbaan gehad bij een bu-
uncor reklame- en markt-
•noek. Ik heb wat dat
/tbij nogal wat verschil-
organisaties gewerkt,
s erg leuk trouwens. Ik
dat ik ook meer een
voor de breedte ben dan
nan, die zich zeer speci-
in de diepte met één
aid ding wil bezig hou-
Ik heb vooral in de mar-
gkant gezeten, en heb
ook opleidingen voor
an."
i een gegeven moment kom
een tweesprong. Ik had vier
uj een Amerikaans bureau
in, en wilde daar weg. Ik had
jllicitatie lopen bij een groot
rn toen ik een advertentie
ogen kreeg van de Gerefor-
e Kerken, Kerkopbouw
dat toen. Kerkelijke organi-
en voorzieningen heet dat
it is typisch een adviesbu-
p het gebied van accommo-
ianning van kerkeli|ke orga-
structuur, communicatie
ide plaatselijke gemeentes,
tochten ze iemand, die wat
toek wilde doen ten aanzien
chaalvergroting van kleine
i. Hoe kunnen ze samen-
i, hoe moet |e dat organise-
at zijn de complicaties en
twenties?"
afgescheiden
iderbreek Hans Pekelha-
ie een rap en niet al te
k articulerend prater is, en
of hij zijn gereformeerd zijn
lat prevaleren „Ik ben gere-
ird. en dat wil ik ook graag
Maar niet in de zin van ik
ereformeerd, en dus afge-
en van anderen. Integen-
ik denk dat er heel breed
morden samengewerkt!"
heb dat grote concern ge
en, dat ik de marketing see
ing, omdat ik voor de Gere-
rde Kerken had gekozen,
ir ook was aangenomen. Ik
daar een heel simpel ant-
op, maar voor die tijd toch
rdig, en behield daar voor
de gedachte over: als ik
g eens iets in de perso-
eer zou moeten doen moet
rekening mee houden Ze
sn. dat ze daar alle begrip
onden opbrengen, en me
icces wensten. Dat zijn van
ne dingen, en ik dacht zo
eigenlijk met sollicitanten
n. Mensen waarderen dat,
s betrekkelijk weinig moeite
gen correct af te handelen
ilharing, van wie ik in het
'an ons gesprek nauwelijks
vangen dat hij opleidingen
ïvolgd op het gebied van
nie en management, met
'oor non-profit organisaties,
zich goed op de arbeids-
te kunnen verkopen en
vak, en in die zin is dat de rode
draad in mijn werk.
Ik had geen reden om daar weg
te gaan. Maar weet u. je loopt
tegen de veertig, je hebt dat werk
een aantal jaren gedaan, en je
gaat je afvragen of je nog eens wat
anders wilt of er tot je pensioen wilt
blijven. Mijn vrouw en ik hebben
dat samen erg overwogen, en ik
wou eigenlijk best nog wel wat
anders. Dus naar die Woningraad
toe, ook al omdat ik het gevoel had
dat het daar heel erg parallel lag.
Bij het Dienstencentrum werkte ik
in de adviserende sfeer naar plaat
selijke kerken toe, en gaf leiding
aan mensen, die dat soort dingen
deden, verrichtte consulaire aktivi-
teiten. Bij de Woningraad was dat
ook zo, zij het, als ik dat woord
mag gebruiken, commerciëler in
die zin professioneler, want daar
werden de mensen ingehuurd voor
woningcorporaties voor advies
werk en moesten ze zelf meeden
ken over het maken van oplei
dingsprogramma's"
Wat hij zelf heel belangrijk vind
is dat opleidingen voor een be
langrijk deel tegen het advieswerk
aan horen, „Je kunt in bepaalde
situaties terecht komen, dat je zegt
van ik kan eigenlijk met mijn ad
vieswerk niet verder als we niet
een stukje training zouden doen
voor de mensen om wie het gaat
Ik vind het in die zin ook heel leuk
om dat bij elkaar te hebben op één
afdeling, ook al doe je een hele
boel dingen ook volstrekt onafhan
kelijk van elkaar
De kogel was dus door de kerk,
en ik ging naar de Woningraad.
Het was daar een beetje een moei
lijke situatie. Er waren wat proble
men geweest, die er toe hadden
geleid dat de afdeling waar ik
hoofd van werd voor een deel was
leeggelopen. Nou. we hebben met
elkaar toch binnen niet al te lange
tijd weer een redelijke club gekre
gen. Op volledige bezetting, en
hier en daar een beetje uitbreiding
zelfs. Het was erg leuk om daar
een bijdrage aan te leveren. Je
doet het niet alleen, want naarma
te je meer in dat soort posities
komt ben je wat in de literatuur
heet. machtsafhankelijk. Als men
sen het niet doen, dan kun je hoog
of laag springen, je kunt over hun
..Het scheppen van voorwaarden voor het werken van een organisaties
is een apart vak. en in die zin is dat de rode draad in mijn werk.
