arkplan Rozendaal als voorbeeld
onderhoud groen door bewoners
Bijzondere expositie
in het Museum
■o-theek opzetten is niet zo eenvoudig
Streep in dramatische en
film „Sophie's Choice"
lp studiedag over natuur in stedelijke omgeving
nMeer dan een goedkope mogelijkheid om aan speelgoed te komen
^DONDERDAG BIJ CINEMACLUB DE KORF
FOTO-KOPIE
FOTO-KOPIE
L
NODIG?
Leusder Krant
Reportage
onze verslaggeefster)
fiisden - De wijk Rozen-
aal in Leusden is een goed
in oorbeeld van door de
'5J uurtbewoners zelf ge-
reëerde groenvoorziening
hun eigen omgeving. Het
penbare groen in deze wijk
fordt door de Groenstich-
waarvan alle bewoners
1 d.ond zijn onderhouden. Deze
hetstntwikke,ing' het zelf ietS
uzieh°®n met het groen in de ei'
<erd a®n woonomgeving, komt
i vanjeeds meer in zwang bij de
emd. erschillende gemeenten in
m varns land. Leusden is daarin
iet aliet uniek maar vormt wel
oten en uitstekend voorbeeld.
afgevaardigden van de
*erd 'foencommissie van de Groen-
9«tlchting Rozendaal lieten vo-
jarigge week donderdag tijdens
de en studie- en informatiedag in
oerderij Groot Krakhorst zien
oe de bewoners van de Euro-
koningen met natuurlijk groen
erken. De dag, die werd geor-
=*aniseerd door het Provinciaal
omité Natuur in de Stedelijke
»mgeving (NSO) in de pronvin-
ICT Ie Utrecht, had tot doel bewo-
ersgroepen, milieuorganisa
ties, scholen en ook gemeente
lijke plantsoenendiensten op de
hoogte te stellen van de moge
lijkheden en onmogelijkheden
bij aanleg en onderhoud van
openbaar groen door de bewo
ners zelf. En dan met name in
overleg met de gemeente,
Op deze studie- en informatiedag
waren onder de ruim honderd be
langstellenden veel vertegen
woordigers van plantsoenendien
sten Greet Hettinga, lid van de
landelijke adviescommissie en er
varen met projekten in het hele
land vertelde in haar inleiding dat
het 'Landelijk Projekt in de Stede
lijke Omgeving' al enige tijd in
volle gang is. Het ministerie van
Landbouw en Viserij heeft van de
245 subsidieaanvragen voor pro
jecten er 155 toegewezen. Projek
ten die uiteenlopen van het knot
ten van wilgen, het runnen van
kinderboerderij tot het plaatsen
van plantebakken op grote plei
nen. Ook voor projekten in de pro
vincie Utrecht werd een bepaald
bedrag beschikbaar gesteld. Hier
kwamen II projekten in aanmer
king waaronder de edukatieve
rondwandeling die de Groenstich-
ting Rozendaal organiseert voor
belangstellenden.
- Met deze bordjes wordt de
wandelroute aangegeven.
TE WEINIG AANDACHT
Toch wordt er, aldus Greet Het
tinga, nog te weinig aandacht ge-
shonken aan de natuur direkt in
de buurt. De dag moest er dan
ook toe bijdragen dat mensen op
de hoogte gesteld worden van het
zelf bezig kunnen zijn met open
baar groen en daardoor gestimu
leerd worden om daadwerkelijk
aan de slag te gaan. Plaatselijke
overheden hebben enkele jaren
geleden het beheren van het
openbare groen hier en daar afge
stoten onder andere uit bezuini
gingsoverwegingen, maar ook
omdat opvattingen bij de bevol
king over de invulling van die
stukjes natuur veranderden Aan
de hand van een tentoonstelling
van geslaagde projekten werd de
aanwezigen getoond wat de ont
wikkelingen en de resultaten zijn
in de provincie Utrecht.
Tijdens het ochtendprogramma
van de studie- en informatiedag
werd de firn 'Natuur je Buur' ge
toond die gemaakt is in opdracht
van het Instituut voor Natuurbe-
schermings Edukatie. De film en
de gelijknamige tentoonstelling
zijn te huur bij het ministerie van
Landbouw en Visserij.
De film toonde hoe je te werk kunt
gaan bij het zelf iets doen aan de
groenloze straten, pleinen en ber
men van (snel)wegen. Aangera
den wordt om als buurtbewoners
een comité op te richten en in
overleg met de plaatselijke ge
meente een plan op te stellen en
uit te voeren De werkgroep 'Mi
lieubeheer Rhenen', de ver
eniging 'Maarn/Maarsbergen Na
tuurlijk' en de bewonersgroep van
de wijk Rozendaal gaven vervol
gens een schets van de wijze
waarop zij het groen in hun woon
omgeving hebben vormgegeven
en welke bodembedekkerij zij
plaatsten. Geen 'Verboden zich
op het gras te bevinden' meer,
maar een bloemrijk geheel wat de
stedelijke omgeving opfleurt. De
dia's van de wijk Rozendaal ga
ven een beeld van de ontwikke
ling van een betonwijk met 500
eenvormige woningen in de be
ginjaren tot een leefbare omge
ving met een uitgebreide groen
voorziening waarin een groot
scala van verschillende bomen,
struiken en kruiden te vinden is.
De Groenstichting Rozendaal
heeft op zich genomen het groen
in de wijk toegankelijker te maken
door wandelroutes te beschrijven
en door van de meest voorko
mende bomen en struiken te ver
tellen waarom ze aandacht ver
dienen.
Op de wandelroutes worden de
namen van opvallende bomen en
planten op bordjes aangegeven.
De bewoners zijn niet alleen aktief
bezig met de openbare tuinen
maar hebben ook het zwembad
en de tennisbaan in eigen beheer.
- Het groen in Rozendaal wordt door de bewoners zelf beheerd via de Groenstichting
Bijna alle aanwezigen maakten tij
dens de lunchpauze een rond
wandeling door de wijk Rozendaal
mee
DOORZETTINGS
VERMOGEN
In het middagprogramma werd
aan de hand van thema's gedis
cussieerd. Een probleem dat
daarbij naar voren kwam was de
geringe betrokkenheid van de be
volking bij algehele groenvoorzie
ningen. Burgers worden nog te
weinig geaktiveerd door de over
heid waardoor er een groot door
zettingsvermogen van initiatiefne
mers vereist wordt. Dikwijls ont
breekt de gemeenschapszin
waardoor initiatieven van enkele
buurtbewoners niet kollektief wor
den doorgezet. Daarnaast werden
het vernielen van de jonge aan
plant en de talloze uitwerpselen
van honden als obstakels gezien
voor het opfleuren van de straat.
Ook de financiering van een te
starten projekt geeft vaak proble
men omdat niet iedere groep of
individu voor subsidie in aanmer
king komt.
De conclusie van de dag luidde
dan ook dat er meer gedaan
moet worden aan voorlichting
en educatie omtrent het onder
werp groenvoorziening in de
stedelijke omgeving. Op scho
len zullen de leerlingen meer in
formatie moeten krijgen over
wilde planten en moeten zij
door bijvoorbeeld op zo
genaamde kindertuinen voorge
licht worden en kunnen de ou
ders daarbij ingeschakeld wor
den. Ook excursies naar steden
waar al veel gedaan is aan het
opfleuren van de straten kun
nen er toe bijdragen dat meer
mensen zich gaan realiseren
hoe belangrijk het is om de na
tuur dicht bij huis te hebben.
Het landelijke projekt Natuur in
de Stedelijke Omgeving heeft al
aangekondigd dat er in de
tweede en derde week van sep
tember dit jaar een tentoonstel
ling over dit onderwerp in de
verschillende bibliotheken in
Nederland te bezichtigen zal
zijn.
DINSDAG 29 JANUARI 1985
is
ïsen it
n doe-
1 binnerj^
r een\
r de nvj
nderty
me
ero\
everer
w
AMERSFOORT - Een heel bijzon
dere, sympathieke en mooie ten
toonstelling vindt u deze maand In
het museum, het Koetshuls van
Meerwegen, aan de Utrechtseweg
125. Het aardige is dat aan de ten
toonstelling gewerkt wordt. Sophie
Hoorens van Heijnlngen en Else
Rlngnalda blijven er met werk bezig,
ook al omdat zij door de felle vries
kou bepaalde objekten niet helemaal
konden realiseren.
Het ruikt heerlijk in Het Museum naar
verf, karton, kaarsen en brandend hout,
en zojuist zijn de meisjes er ook in ge-
aagd om de kachel brandend te krij
gen zonder dat de rook in de ruimte
terugslaat. Het doet me er denken aan
een iglo of een wigwam waar met na
tuurlijk materiaal allerlei voor ceremo
nieën te gebruiken tekens, mensbeel
den
en totempalen worden gemaakt. Het
doet me er ook denken aan de bene
denkerk in Saintes Maries de la Mer,
waar de kaarsen branden voor de Zwar
te Madonna, die daar ooit uit zee zou
zijn aangespoeld
Hier branden de rode en witte kaar
sen voor het „Offer aan het Vandalis
me". Else Ringnalda trekt zich het van
dalisme intens aan. Zij heeft het als the
ma gekozen voor deze expositie, omdat
zij het vandalisme eigenlijk niet begrijpt
en er geen weg mee weet. Structureel
moet er iets mis zijn met deze maat
schappij, dat groepen jongeren en ou
deren uit vernielzucht of agressie te
keer gaan op de voetbalvelden, de bus
hokjes en telefooncellen vernielen, de
zittingen in de treinen open snijden,
lampen van lantarenpalen en verkeers-
zuilen stuk gooien en zelfs scholen in
brand steken. Else brengt een offer: ze
weet geen oplossing voor het vandalis
me Het offer is een machteloze poging
van haar om de aandacht op het vanda
lisme te vestigen.
Vanaf de plaat od simpel stenen con
soles branden de kaarsén soms zo
hoog op, dat ze brandgaten schroeien
in het liggend stuk hout erboven dat de
ronde lichaamsvormen heeft van een
godin, die zich als zoenoffer voor het
vandalisme heeft aangeboden. De
sfeer is heel sereen.
Bij de ingang staat een pakket (met
kostbare inhoud) gebrand en geblakerd
hout, dat met ijzeren banden is vastge
snoerd. Else vraagt zich of de dingen zó
moeten worden ingepakt, dat je er niets
meer van kunt zien en er niets meer
mee kunt doen. Vandalismebestendig
is dat monument. Teken van een tijd,
waarin men met zijn tijd geen raad
schijnt te weten!
Vlakbij loopt een rood geschilderd
houten man weg uit een dito frame op
een weegbrug, zijn negatieve afdruk er
in achterlatend en al weer op weg naar
nieuwe vernielingen. Op een biels komt
een ijskoningin te liggen (haar getekend
beeld hangt aan de wand), waar Else
nog aan werkt om de takken aaneen te
voegen. De ijskoningin is het symbool
van de mens. wie alles koud laat en die
totaal geen eerbied kent voor dat wat is
en dat wat geweest is Met touw en
stijfsel zal de figuur nog verder worden
opgebouwd Aan de overzijde zijn twee
geheel verschillend reagerende men
sen opgesteld De één bestaat uit hou
ten balken met een dwarsstuk en een
witte steen erop: hij is de verslagene,
laat het hoofd hangen en de golf vanda
lisme over zich heen komen. Degene
die er naast staat is zijn tegenpool: hij
staat met de benen geschraagd in een
strijdbare houding. Hij wil het vandalis
me te lijf. Else weet alleen niet hoe, en
ze moet de figuur ook nog afmaken
Heel erg fraai zoals Else met natuurlijk
materiaal als hout en takken uitdrukking
weet te geven aan wat haar bezighoudt
Heel beeldend en verrassend vorm ge
geven. Gedacht vanuit de materie.
Geheel anders, maar in de geest
nauw verwant, is het werk van Sophie
Hoorens van Heijningen Haar werk zou
je kunnen zien als tekens aan de wand.
Ze is geïnspireerd door schelpen, die
voor haar geborgenheid betekenen en
hulselementen zijn, waar iets uit te voor
schijn komt. Iemand of iets maakt zich
los en vrij uit de schelp en het oor legt
zich te luisteren aan de oorschelp.
Evenals dat het geval is bij Else is er bij
Sohpie sprake van een schitterend ma
teriaalgebruik. Bij Sophie zelfs van zulk
eenvoudig materiaal als verpakkings
karton In haar composities maakt zij
gebruik van de ribben van het karton
Ze brengt deze in horizontaal of verti-
kaal lopende stroken aan op de vormen
die ze uit het karton heeft gescheurd Of
ze laat de ribbels in rondingen meelo
pen met de uitwendige lijn van de te
kens. De kartontekens schildert ze in
wit, zwart en aardkleurig oker Het wit
rijst op uit de beslotenheid van de don
ker geschilderde schelphelften Daar
komen lijven en hoofden uit tevoor
schijn. Innig en verstild doen de tekens
aan. Vooral een serie van drie kleinere
tekens heeft iets met groeien te maken
Ze doen denken aan het met onpeilbare
kracht door de aarde heen breken en
het naar boven streven van zulke
prachtige groeivormen als inktzwam-
men. Het lijkt of de groeikracht ze om
hoog stuwt en of de vrouwenfiguur erin,
bevallig als een ballerina haar benen in
de hoogte strekkend, de vertolking is
van die groeikracht De grote tekens
zijn verwant aan Indiaanse ceremoniële
motieven en staan eveneens voor ge
dachten en gevoelens, die Sophie be
zighouden en waaraan zij op deze in
drukwekkend sobere manier vorm weet
te geven.
Rozendaallaan 9
Leusden-C.
veel expres kapot gemaakt wordt
en dat veel prachtig speelgoed te
repareren is. Daaruit heb ik ook
geleerd dat een speel-o-theek
geen bedreiging voor de
speelgoedwinkel is. Integendeel;
begrip voor spelen en speelgoed
kweekt begrip voor speelgoed als
middel om te spelen Een
bewuste consument weet wat hij
zoekt in de speelgoedwinkel, weet
wat hij vragen moet en weet
wanneer hij kopen moet. Hij koopt
niet meer, misschien minder, in
ieder geval anders. Een goede
speelgoedwinkelier is daar blij
mee en steunt het werk van de
speel-o-theek
Het organiseren van een speel-
o-theek is een hele opgave.
Veel vrijwilligers zijn nodig.
Bestuurlijk moet het goed in
elkaar zitten. Een goede
subsidieaanvrage, wanneer
nodig, eist de nodige kennis
van mogelijkheden en
moeilijkheden. Administratief
moet een goed systeem
gevonden worden. Er moet
kennis aanwezig zijn over
speelgoed en opvoeding en
tenslotte ruimte verworven
worden en speelgoed
aangeschaft. Maar dat moet In
Leusden toch kunnen lukken. Ik
hoop hiermee duidelijk gemaakt
te hebben dat een goede speel-
o-theek meer is dan een
goedkope mogelijkheid om aan
speelgoed te komen. Ik wens de
initiatiefneemsters voor een
Leusdense speel-o-theek veel
sukses en wil de oproep voor
medewerkers hierbij graag
onderschrijven.
Boen
trum
Isew
lanv
jisho
chters'
oelicht*
Suichija
eelbo;l de Leusder Krant van
de he;onderdag 17 januari
icht bewgstleden werd melding
ikeleremaakt van de plannen in
nactaeusden om een speel-o-
teek op te richten. Volgens
ledewerkster Mananne de
ffltk zeker geën
kemakkelijke opgave. Zij kan
et weten omdat zij de
litiatiefneemster is geweest
an de speelgoedlenerij
Harlekijn' in Hoogland,
k te96|arianne de Valck denkt dat
in La,"
chtbs1
.chte speel-o-theek heeft.
]t een,Een speelgoedkist
issira'dmengesteld door leden
delenraaruit door die leden
had eieleend kan worden, is
00 uiteraard sneller opgezet".
In leolöor Marianne de
1 alck
niget
EUSDEN - Tien jaar geleden, in
1975, werd de eerste
gepNederlandse speel-o-theek,
-eentje Beer* in Haarlem,
H^Meopend voor gehandicapten.
»p 7 augustus 1975 opende in
oogland speelgoedlenerij
#/7^ar'ek,in' haar deur voor
;et nog wel enige jaren zal
iuren eer Leusden een
kinderen („Je mag wel
gehandicapt zijn, maar het
hoeft niet"). Nu zijn er ongeveer
300 speel-o-theken waarvan
ongeveer 70% voor alle
kinderen. Omdat inmiddels ruim
bewezen is op alle niveau^s dat
een speel-o-théek een sociaal-
culturele en pedagogische
functie kan vervullen krijgen de
meeste speel-o-theken subsidie
van gemeenten en particuliere
instellingen. De gemeente
Amersfoort mag van mij als
voorbeeld dienen hoe het kan,
weliswaar moeizaam bereikt,
maar laat de struikelblokken tot
lering dienen.
Op de vraag waarom een speel-o-
theek zo aardig is dat het
nauwelijks een luxe-instelling
genoemd kan worden het
volgende antwoord. Jaarlijks
wordt in Nederland voor 850
miljoen gulden besteed in de
speelgoed-speciaal zaken
(modelbouw, fietsen en
hobbyartikelen dus niet
meegerekend, laat staan de
videospullen), hetgeen neerkomt
op ruim f 250,- gemiddeld per
kind, warvan meer dan de helft
uitgegeven in de laatste helft van
het jaar. De consument geeft in
verhouding tot vorige jaren niet
meer of minder uit aan speelgoed,
maar uit verschillende
onderzoeken blijkt al enige jaren
dat de onvrede rond speelgoed.
de verwachtingen, de kwaliteit en
de onzekerheid rond de
pedagogische waarden enorm
toeneemt. Uit onderzoeken van
onder andere de Rijksuniversiteit
Groningen (dr. R. van der Kooy en
R. de Groot) komt ongerustheid
over spelpeil en diepgang van
kinderen uit de jaren tachtig naar
voren
Een goede speel-o-theek wenst
informatie te verstrekken
Informatie waarmee de
consument vooruit kan, waarmee
de ouder begrip krijgt voor het
spelen en speelgoed van zijn of
haar kind Binnen dit pakket van
informatie past het uitlenen, en in
veel speel-o-theken ook de
mogelijkheid dat kinderen zelf
speelgoed lenen. (Speelgoed is
bezit van het kind).
Speelgoed lenen om het uit te
proberen Lego bijvoorbeeld is
zo'n goed systeem dat veel
mensen denken dat het het enige
goede systeem is. Maar niet alle
kinderen kunnen en willen
hetzelfde. En voor alle kinderen is
het zinnig ook met andere
systemen kennis te maken, met
schroeven, schuiven of timmeren.
Speelgoed lenen als variatie. In
de puzzelperiode koop je niet
steeds weer nieuwe exemplaren,
lenen kan wel.
Speelgoed lenen als stimulatie;
'Probeer dit eens'.
Speelgoed lenen als verdieping
bij het spel, bijvoorbeeld
speelgoed passen bij datgene wat
al thuis is
Daarnaast vele speelgoed
mogelijkheden voor speciale
gelegenheden, voor zieke
kinderen, voor feestjes, voor
kinderen met een bepaalde
handicap, in een bepaalde
situatie en natuurlijk voor het
opdoen van veel ideeën. Met
bekende speeltjes is meer te doen
dan de spelregels doen
vermoeden. Vier ouders weten
meer dan één. Praten over hoe je
(samen) kunt spelen, kunt
aanbieden, hoe probleempjes
worden opgelost en vooral hoe je
eikaars mogelijkheden kunt
gebruiken. Het biedt kinderen de
kans op het leren kiezen, kritisch
bekijken, en zelfs het leren
afstaan.
Geen bedreiging
Natuurlijk raakt er weieens wat
kapot, maar dat komt meestal
omdat het materiaal minder goed
was dan verwacht werd. In de tien
jaar ervaring die ik met
speelgoedlenerijen heb
(speelgoedlenerij is mijns inziens
een beter woord dan speel-o-
theken) is mij gebleken dat niet
jongeman (na heimelijk drugge
bruik), depressief, agressief en ja
loers als zijn paranoïde schizofre
nie naar boven komt. Hij heeft een
„heilige der heiligen", een ruimte
vol foto's en dokumenten over Na
zi's en Jodenvervolging. Nathan
kent Sophie's geheimen niet, Sop
hie kent de zijne niet
Tenslotte is er Stingo (Peter
Macnicol), een onervaren dorps
jongen uit de Zuidelijke staat Virgi
nia, waar rassenhaat ook niet on
bekend isHij denkt in New York
de nodige inspiratie te vinden als
schrijver en heeft een kamer in
hetzelfde huis als Nathan en Sop
hie.
In „Sophie's Choice" wordt
door regisseur Alan J. Pakula
het levensverhaal verteld van
vooral Sophie, die in gesprekken
met Stingo tenslotte haar gehei
men blootlegt en de gruwel van
het verleden opnieuw tot leven
brengt in flash backs. „Sophie's
Choice'' is een indrukwekkende
film met drie prachtige hoofdrol
len.
i, 20.(7an de filmredaktie)
OP het programma
20 010 de Cinemac|ub De Korf staat
rinri00' a s' donderda9 de ontroe-
nde en dramatische film „Sop-
Choice", met Meryl Streep
in de hoofdrol als de Poolse
immigrante Sophie.
„Sophie's Choice" is niet zo
maar een film, maar het dramati
sche verhaal van een jonge vrouw
vlak na de tweede wereldoorlog in
New York. Sophie is getekend door
de oorlog en verbergt zorgvuldig ae
geheimen uit die gruwelijke tijd vol
herinneringen aan het concentra
tiekamp en de door Hitier bevolen
„endlósung". In hetzelfde huis
woont de Joodse Amerikaan Na
than (Kevin Kline), een innemende
20.(X
Dmm
éne uitSophie's Choice".
Donderdagavond 31 januari in
de Korfzaal van het aktiviteiten-
centrum De Korf gebracht door
de Cinemaclub De Korf. Aan
vang 20 uur. Zaal open: 19.30
uur.
