i „De Prooi" is het net niet, ondanks de mooie muziek Overtuigende socio-politieke film, uitzichtloos en onheilspellend „U bent mijn moeder" in,fl Filmhuis Appelmarkt 11 GEORGE ORWELL'S „1984" „Carmen" in dinsdag movie-cyclus Alweer hot bubblegum Ettore Scola in de! Filmhuis-nacht SPEELFILMDEBUUT VAN VIVIAN PIETERS kijk op de film DONDERDAG 7 FEBRUARI 1985 „De Prooi", Nederland 1985, regie Vivian Pieters. scenano Vivian Pieters en Ton Ruys naar hel boek „Henrietta Who?" van Catheri ne Aird, belangrijkste rollen Maayke Bouten, Johan Leysen, Marlous Fluitsma. Erik de Vries. Wlm Bary. Yoka Berretty. Rijk de Gooijer en Joop Doderer; muziek Henny Vnenten. eindsong gezongen door Liesbeth List; genre suspense; keuring 12 ;oar Te zien in Grand (door MARNIX KREYNS) Het lijkt een detail. Maar gevreesd moet worden dat het symbolisch is voor de hele film. Wanneer In „De Prooi" moeder Trudy (Yoka Berretty) voor lijk in het ziekenhuis ligt, moet ze door haar dochter Valerie (Maayke Bouten) worden geïdentificeerd. De camera houdt het gezicht van de overleden moeder enkele seconden in beeld en jawel hoor: Yoka Berretty knippert met de oogleden. Niet erg, misschien, maar toch In ieder geval net niet goed. En zo is het met dit hele speelfilmdebuut van Vivian Pie ters: „De Prooi" is best aardig, maar nèt niet goed. Het ligt niet aan het verhaal van de film. Dat is gebaseerd op de Engelse thriller „Henrietta Who?" van Cathe rine Aird. Door de regisseuse samen met Ton Ruys bewerkt tot een scena rio onder de titel „De Prooi". Nu lijkt mij die Engelse titel een stuk adek- water voor een verhaal over een meisje, dat samen met haar moeder in een dorpje woont. Die moeder komt aan de vooravond van het eindexamen van het meisje om door- - Maayke Bouten als Valene in „De Prooi'' dat zij door een auto wordt aangere den. De chauffeur is doorgereden. Het Is voor het tienermeisje het begin van een uiterst verwarrende en angstwekkende periode in haar le ven. Verwarrend, omdat sektle op het lichaam van haar moeder aan het licht brengt, dat zij haar moeder niet kan zijn. De overleden vrouw heeft nooit een kind gebaard. Angstwek kend, omdat de onbekende automo bilist ook een aanslag op het leven van het meisje doet, waardoor duide lijk wordt dat de dood van de vrouw, die haar moeder niet was, geen toe val Is geweest. Maar waarom dat alles dan, vraagt het meisje zich? Als dit mijn moeder niet was, wie dan wel? En wie was die vrouw dan, die zich uitgaf voor mijn moeder? Hoe kwam ze aan haar geld? Wie was mijn vader? Enzo voort, enzovoort. Vragen waarop Va lerie zowel in haar eentje als samen met de rechercheur Mellema (Johan Leysen) een antwoord probeert te vinden. Dat wordt een speurtocht, waarin het meisje onder meer in aanraking komt met een merkwaar dige buurvrouw (Marlous Flultsma), een verloederde oom (Rijk de Gooij er), een norse garagehouder (Joop Doderer) en een behulpzame notaris (Wlm Bary). Een verhaal, waar Iets mee te doen is; een clubje akteurs, waar eer mee te behalen valt; en een film, waarin dat allemaal net niet uitkomt. Ik zou zo één, twee, drie niet aan kunnen geven, waar het precies fout gaat met „De Prooi". Maar bij het zien van de film heb je voortdurend het Idee: het had heel leuk kunnen zijn, maar het Is het net niet geworden. Onvermijdelijk drong zich bij mij na het bekijken van „De Prooi" de vergelijking op met twee andere re cente Nederlandse speelfilms: „De Lift" en „Schatjes". De eerste had die echt angstaanjagende sfeer, die de kwaliteit van films in dit genre bepaalt. De tweede herinner ik me vooral als een geestige rolprent met flitsend spel van jonge acteurs. In „De Prooi" zijn belde elementen aan wezig, maar niet op een nivo, waar door de film echt goed wordt. De spannende scènes, die In dit genre films natuurlijk de belangrijkste zijn, zijn net niet huiveringwekkend ge noeg. Zo zie je in de scène, waarin de ontknoping zit, al te lang van tevoren aankomen, hoe die tot stand zal komen. En wat die jonge acteurs betreft: Maayke Bouten en Erik de Vries doen het best aardig, maar „1984", Gr Br 1984 Regie Michael Rad ford Produktie Simon Perry. Scenario Mi chael Radford, camera Roger Deakings, fnonfage Tom Priestley, muziek. Dominic Muldowney, speciale effecten supervisie lan Scoones. mei John Hurt, Richard Burton. Suzanna Hamilton eva Genre politiek dra ma m visionair kader; keuring 12|aar Grand. A'foort „Big Brother watching you". Een uitspraak, die sinds George Orwell hem neerschreef in zijn fameuze toekomstroman „1984", een geheel eigen leven is gaan leiden en nu staat voor de oprukkende elektronische staat, de staats-data-banken, het ogen-netwerk van televisie-bewa- kings-systemen en de verdere aan tasting van de privacy. „Big Brother watching you". Grote Broer let ook op jou. De roman van George Orwell is al eerder verfilmd door Michael Anderson In 1956, met Edmond O'Brien, Michael Redgrave, Jan Ster ling e.a. in de hoofdrollen, maar Sonla Orwell, de weduwe van de schrijver, vond dat zo'n teleurstel lende ervaring (Anderson had er een echte SF-film van gemaakt), dat ze weigerde de rechten vrij te geven voor een nieuwe verfilming. Het was de advokaat Marvin J. Rosenblum, die er in 1980 in slaagde na lange gesprekken met Sonla Orwell om haar ervan te overtuigen, dat het boek van haar man deze keer zou worden verfilmd, zoals het zou moe ten. Niet als science fiction, maar meer als een socio-politieke film, gezien vanuit het standpunt van de schrijver, zoals hij de wereldtoe komst zag in 1948, het jaar waarin het boek verscheen en direkt een best seller werd. Sonla Orwell tekende het kontrakt met Rosenblum kort voor dat ze stierf. Rosenblum - toen nog een man zonder ervaring in de filmbusiness - moest toen trachten de film van de grond te krijgen. Kontakten met Hal Ashby, Milos Forman en Francis Cop pola liepen op niets uit. Een jonge Britse regisseur wilde de film graag doen en nodigde Rosenblum uit naar zijn debuut te komen kijken. Rosenblum „Ik vond het een prachtige film. maar wie zat te wachten op deze onbekende knaap?" Het was een vergissing, erkende Ro senblum achteraf, want de regisseur John Hurt en Richard Burton als gefolterde en folteraar in 1984 naar het boek van George Orwell heette Hugh Hudson en de film heette „Chariots of fire", een filmtopper van de eerste orde en Oscarwinnaar. De Britse regisseur Michael Radford had - met producer Simon Perry - net zijn eerste speelfilm geregisseerd, „Another time, another place" en in oktober 1983 bespraken de twee wat ze zouden gaan doen. Net tevoren had een hem onbekende advokaat uit Chi cago gebeld, die de rechten bleek te hebben van Orwell's „1984" en via Radford's agent was de man bij hem terechtgekomen. Radford „Ik had al vanaf mijn tijd op de National Film School „1984" willen maken en hoewel het allemaal niet bepaald bemoedigend klonk, besloten we de man te bellen. We hadden tenslotte niets te verliezen." Rosenblum werd in Chicago gebeld en hij kwam naar Londen om de film „Another Time, another Place" te ko men bekijken. De film, die al zeven internationale prijzen had gewonnen, werd door Rosenblum schitterend ge vonden Radford: „Rosenblum vertelde me. dat hij al geruime tijd bezig was met het benaderen van regisseurs voor de verfilming van „1984", maar dat zij stuk voor stuk het verhaal als een super spektakel zagen, vol speciale effecten En dat was nu juist niet de bedoeling Want - en dat waren we eens met Rosenblum - „1984" is niet een futuris tische fantasy, maar een satire op Orwell's eigen wereld, een visie, geba- John Hurt en Suzanna Hamilton in een scène uit 1984 seerd op het Groot-Brittannie van 1948 op het hoogtepunt van de koude oorlog, met de opkomst van het Stalinisme in de Sowjet Unie en met de dictatuur en gruwelijkheden van het Duizendjarige rijk van Hitier als nauwelijks afgebroken decor." Het was de bedoeling om de film in ieder geval in 1984 In roulatie te brengen en dat betekende voor de filmmakers bijzonder hard werken, temeer omdat de financiën nog niet rond waren en het script nog ge schreven moest worden. Terwijl Per ry de financiën rond probeerde te krijgen, begon Radford aan de eerste versie van het script. Het lukte. John Hurt werd gekontrakteerd voor de hoofdrol als Winston Smith, terwijl wijlen Richard Burton, ondanks het feit dat hij het wat kalmer aan wilde doen, enthousiast raakte door het script en de ans om met John Hurt te werken. Vanaf dat moment moest er bijzonder hard gewerkt worden om „1984" nog In de bioscopen te krij gen voordat het jaar 1984 verstreken zou zijn. „1984" zou Richard Bur ton's laatste en wellicht beste filmrol uit zijn zeer gevarieerde carrière wor den^ „1984." Het klassiek geworden toe komstverhaal van George Orwell, na dat de schrijver al de nodige bekend heid kreeg met zijn in 1945 verschenen Animal Farm", behoort tot de verplich te literatuur op scholen en wordt in science fiction-kringen op één lijn ge steld met Aldous Huxley's „New brave world". Het boek is echter eerder een socio-politieke roman, gebaseerd op hetgeen Orwell in de periode na de Tweede Wereldoorlog om zich heen zag De koude oorlog woedde in alle hevigheid, het communisme van Jo seph Stalin kon elke vergelijking met de nazi-terreur onder Hitler met glans doorstaan en de sociologische omstan digheden in eigen land waren trooste loos en somber. Het zijn deze elemen ten, die een belangrijke rol spelen in het „1984" van Orwell, die. naar de overle vering wil, het jaar waarin het boek uitkwam, 1948, eenvoudig omdraaide Regisseur Radford is er in ge slaagd - om geheel volgens de wil van Sonla Orwell - het boek weer te geven, zoals het Is geschreven. Hij heeft elke vorm van futurisme ver meden en liefhebbers van science fiction-spektakels, die denken in de orde van grootte als „Star Wars", zullen tevergeefs naar enige over eenkomst zoeken. Wat Radford schilderde is een dicta tuur. gezien vanuit de samenleving van 1948. De televisie-schermen (in die tijd nauwelijks bekend) zijn rond van vorm. ongeacht de grootte van het scherm De kommunikatie komt tot stand via (in onze ogen hopeloos verouderde) tele foons met slinger en geluids-schelp Maar het gaat in deze indrukwekkende film niet om de techniek, maar om de samenleving die is diktatoriaal, geleid door een ongrijpbare eenheidspartij, die de werkers en niet-werkers voortdu rend indoctrineert en ophitst In „1984" is de wereld verdeeld in drie krachtige staten „Airstrip One", vroeger Groot Brittannië, behoort tot Oceanië Ocea- nië is constant in oorlog met de andere twee staten, Eurazië en Eastazié Winston Smith (John Hurt) - 6079 Smith, W. - werkt op het ministerie van de Waarheid, waar hij Dé „waarheid" van de partij moet formuleren en in z'n vnje tijd brengt hij zijn leven door in een grauwe kamer, die grotendeels gevuld is met het schetterende beeldscherm van Big Brother, die een oogje in het zeil houdt. Elke vorm van plezier is verbo den. inclusief sex Het enige wat de arbeiders van de heilstaat is toegestaan is werken tot heil van dezelfde staat Elke vorm van menselijkheid is geëli mineerd. Denken mag niet. de staat (Big Brother) denkt voor je. Maar zo werkt het natuurlijk niet helemaal. Ter wijl de behoeders van de Staat toekij ken. denkt Winston aan vroeger, droomt van vroeger en ziet een wereld, die hoopvol, warm en menseli|k is. Op slinkse wijze - onttrokken aan het alziend Oog - houdt hij een dagboek bij, waann hij zijn gedachten en gevoelens neerschrijft. Dan wordt hij verliefd op het meisje Julia (Suzanna Hamilton) en hij slaagt er in met haar in gesprek te komen. Tijdens zijn rondzwervingen in de stad op zoek naar zaken, die hij zou kunnen gebruiken, komt hij terecht in een rom- melwinkeltje, waarvan de eigenaar nog een kamer boven de winkel te huur heeft Winston besluit om die kamer te gebruiken voor z'n geheime ontmoetin gen met Julia. Maar het blijkt een regelrechte val te zijn. Tijdens één van hun vertederende vnjpartijen tussen de grauwheid van het dagelijks bestaan, volgt een inval van de Denkpolitie en Julia en Winston worden gearresteerd. Winston komt dan in handen van O'Brien (Richard Burton), de man waar van Winston had gedacht hem als een vriend te kunnen beschouwen. Die vriend wordt zijn folteraar „1984" is bepaald geen opwekkende firn. De door regisseur Radford samen met cameraman Roger Deakings ge creëerde sfeer is grauw en somber, uitzichtsloos en onheilspellend Het filmteam heeft voor de opnamen ge bruik gemaakt van afbraakwijken in Londen en gaf daarmee op uitstekende wijze vorm aan de wereld, zoals Orwell die - vlak na de tweede wereldoorlog - zag in zijn eigen land. Orwell s boek en Radford's film lig gen heel dicht naast elkaar er is vrijwel geen ruimte overgebleven voor eigen interpretatie De invulling van de karak ters wordt perfekt gedaan door zowel John Hurt als het dromende koppige slachtoffer en Richard Burton als de vriendelijke, flijmende, overredende, kwaadaardige, monsterlijke, sadisti sche folteraar. Het zijn juist die beelden, die in het geheugen van de toeschou wer zullen worden gegrift als een pijnlij ke. intense ervaring. En de bevrijding van Winston Smith ligt in de droom, de onaantastbare droom, die door geen enkele folteraar weggevaagd kan wor den uit de gedachten van de man, die weet juist in gedachten alleen vrij te zijn. „1984" is geen humonstisch boek. Het is een uiterst pessimistische filoso fie op macht en het misbruik ervan De film visualiseert dat pessimisme bijna perfekt en laat diepe indruk achter. Er zijn mensen die vinden, dat de film traag is. maar het is juist die traagheid, die de moedeloosheid van de mensen accentueert, zoals ook het stadsland schap in die sombere, bijna zwart-wit- kleuren elk sprankje warmte elimineert Dat regisseur Radford juist op dit ele ment extra de nadruk heeft gelegd, is terecht, ook al ontkom je daardoor misschien niet helemaal aan de indruk, dat de karakters vooral in het eerste deel van de film wat te weinig zijn uitgediept, van voldoende reliëf en ach tergrond zijn voorzien. Maar dat doet niets af aan de totale Indruk die „1984" achterlaat en die Is aangrijpend in haar grenzeloze pes simisme, huiveringwekkend door de demonstratie van macht door voort durende indoctrinatie en onderdruk king. Het enige sprankje menselijk heid dat de film laat zien is de In zichzelf neurieënde vrouw, die tus sen de troosteloze puinhopen van een verwoeste stad haar was op hangt. Het is die warmte, die uitein delijk de hoop levend laat. Vivian Pieters is er niet in geslaagd om er meer dan dat van te maken. En dat is jammer, net zo zeer als het iammw l«5 van da nrpQtatl<*s van Piik de Gooyer en Joop Doderer. De scènes, waarin zij aan bod komen, tonen weer eens de kwaliteit van deze acteurs. Maar binnen het kader van de film zijn zij onvoldoende geïntegreerd om meer te zijn dan een paar aardige kleinoodjes. En als je die dan afgewisseld ziet met scènes van een houterigheid, die je in een Nederlandse film niet meer hoopte aan te treffen, wordt de tegenstelling helemaal schrijnend. Misschien is dat kleine beetje, dat de film mist om goed te worden, er de oorzaak van, dat je op andere dingen gaat letten. Bijvoorbeeld op de sto rende reclame In „De Prooi". Er worden al opmerkelijk veel Marsen genuttigd en Pall Mails gerookt, maar het toppunt is toch wel de scène, waarin het meisje en de re chercheur iets eten in een cafetaris. Op de bar staan veel te prominent een doos Marsen en een asbak van het sigarettemerk, waarvan boven dien nog een lichtbak achter de spelers is opgehangen. Het zal best moeite kosten om een film gefinan cierd te krijgen, maar van dit soort sponsorinbreng word je toch echt enigszins droevig. Ook opvallend, maar dan juist in zeer positieve zin, is de muziek van „De Prooi". Gecomponeerd door Henny Vrienten en door hem samen met onder meer zijn maten Belinfan- te en Pijnenburg uitgevoerd. Prima - Hoofdrolspelers Maayke Bouten Valerieen Enk de Vries regiseusse Vivian Pieters muziek voor dit genre film en vermo- delljk daarbuiten ook zeer het aanho ren waard. Dat Liesbeth List over de aftiteling heen komt zingen „Nu ben jij alleen, ja je bent alleen, je kunt er niet omheen", Is dan weer wat min der geslaagd. In het voor de pers ter begeleiding van de film beschikbaar gestelde informatiemateriaal Is ook een inter viewtje met Vivian Pieters opgeno men. Nadat ze jarenlang als regie assistente werkzaam is geweest bij mensen als Wlm Verstappen, Frans Welsz, Ate de Jong en haar broer Guido Pieters. was ditn eigen speelfilm. Ze wisii begon. Vivian Pieters: j een rotfilm kunnen mak» dat Ik het zelf een slecta vinden, maar dat de mea men voor het theater jrei dersom is natuurlijk 09 Li hele mooie film makeral. geen hond voor kormiaj filmmaker dus altijd irnml wicht bezig." tc 10. In „De Prooi" heeft Vint die vereiste stabiliteit Jn; heel gevonden. dei Scène uil ..Carmen" van Carlos Saura ">ej (van de filmredaktie) vai >ej AMERSFOORT - In®*] Movie Cyclus van het kan men dinsdag kljke r0< „Carmen" van de Spaa Carlos Saura. Het is ee-1*®' befaamde opera van „Carmen", met tevens dat op hetzelfde thema cl als dat van de opera. S»?®' deze gegevens een sch^j gemaakt met fraai car natuurlijk de oog en &®c muziek en dans, waart*n< het accent op de flamer, en 3ikl )35 Opmerkelijk is, dat S geslaagd om een spa^y maken en dat verwacht een opera. Dit effect door het verhaal van c- V filmverhaal op subtieleflg kaar te weven tot e-roes patroon van emoties ^er daardoor niet alleen eesec pure opera-liefhebber, r.t -j ook voor hen. die een t»|d, prijs stellen De moeite ..'an ruimschoots waard Van vrijdag 8 t/m 11 februari kan men In filmhuis Appelmarkt kijken naar de filmversie van het succes volle toneelstuk „U bent mijn moe der". Op overtuigende wijze speelt Joop Admiraal afwisselend een oude dementerende vrouw en haar zoon. De voorstellingen beginnen om 20.00 uur. Na een intensieve voorbereiding met Jan Ritsema speelde Joop Admiraal op 6 november 1981 in de voorstellings- ruimte van Het Werktheater voor de eerste keer het stuk „U bent mijn moeder". Door de loneelkritici werd het zeer enthousiast ontvangen en het pu bliek liep storm „U bent mijn moeder" is een heel bijzonder toneelstuk. Admiraal schetst erin een eerlijk een integer beeld van het leven van zijn dementerende tach tig-jarige moeder, die hij ieder zondag in een verzorgingstehuis in Delft bezoekt Het is ook een beeld van een moeder- zoon relatie. Zijn dergelijke stukken bijzonder. Admiraal gaf „U bent mijn moeder" een extra dimensie door niet alleen zichzelf, maar ook zijn moeder te spelen Voor meer dan driekwart is „U bent mijn moeder" het relaas van een bezoek van Admiraal aan zijn moeder, dat op zondagmorgen in zijn eigen huis begint. Daarna volgen de ritten met de metro, de trein en de bus, waarin hij bij het publiek zijn moeder en zichzelf introduceert. Bij het binnenko men van haar kamer begint zich te kleden als zijn moeder, die met veel moeite uit haar bed komt Ondertussen ben je dan al helemaal vertrouwd ge raakt met de dialogen tussen de twee, die door de acteur met verschillende stemmen worden gebracht Die ge sprekken zijn niet bedacht, maar ont leend aan wat Admiraal week-in-week- uit meemaakte Een veelvoud van on derwerpen passeert daarbij de revue die te maken hebben met het leven van vroeger en nu. met de onderlinge ver houding, met pijn en sterven, opstan digheid en plezier Voor de Norddeutsche Rundfunk maakte Horst König'stein in 1983 een filmversie van „U bent mijn moeder waarvoor praktisch alle scènes op loka- tie zijn gedraaid. Alleen het laatste gedeelte waarin de m« in haar kamer in een opgenomen, speelt zictj] af Daarmee is de fiir.k, moeder" een mew.™" creatie geworden. diec:"er van Joop Admiraal er ten van de dialogen de com: met de toneelversie ve^ld' is gebruik gemaakt van jnc< bepaalde teksten oft s len Met de camera wc.uaj ritme van handelingen volgd. terwijl ook nuar< beeld zijn aangebrac* toneel versie niet zo gi In 1982 ontving zijn theaterversie de j van de hoogste toneaQ gen in ons land. Meldt* hij de „Gouden 1983", de belangrijkste» i. .i..!aa voor tv-produkties (Van de filmredaktie) AMERSFOORT - De Nederlandse titel is „Hot Bubblegum: Dikke liefde", maar het is de vijfde uit de reeks „Lemon Popsicle' met als Engelse titel „Baby Love". De regie is in handen van Dan Wolman. de film werd opgenomen in Israël en werd geproduceerd door het inmiddels befaamde duo Menahem Golan en Yoram Globus Een film uit de Cannon-stal dus Meer is er eigenlijk niet van te zeggen Wie de vorige avonturen heeft gezien van Benji, Huey. Bobby en andere vrolijke jongelui op vrijersvoeten, kan zich best voorstellen hoe deze film er uit ziet Niets anders Ook de muziek komt bekend voor. toppers uit de vijftiger en zestiger jaren. Hete kauwgum voor de echte liefhebbers van dit schier onverwoestbare genre (Monica Vitti), een meö" Scène uit „Hot Bubblegum Dikke Liefde (Baby Love) In filmhuls Appelmarkt draait a.s. vrijdag 8 en zaterdag 9 februari de film: Dramma Delia Gelosia (Drame van de jalousie) van Ettore Scola. Aanvang is om 23 uur. Scola is naast Fellini en Antonioni een van de belangrijkste Italiaanse filmers van deze tijd Bij het grote publiek kreeg hij bekendheid met zijn film ..Una Giornata particolare" en al geruime tijd draait zijn laatste film „La nuit de Verennes" in de bioscopen Ruim een jaar geleden kreeg hij voor zijn hele ouvre de Nederlandse Sik- kensprijs uitgereikt. In het filmhuis worden deze en vol gende week twee films van Scola ver toond. Volgende week „C'eravamo tanto amati" en deze week „Drama Delia Gelosia" In 1970 maakte Scola deze tragi komedie over een driehoeksverhou ding tussen een bloemverkoopster in 1 Mastroianni) en eenp^Q carlo Giamini) De gebeurtenissen sc^ deels af op de vuilnish"'** stranden in de nabije verhaal is een rekoró[ moord. De personage:' pen af en toe uit hun rc te geven op wat er Deze techniek pasie^jjjj* „C'eravamo tanto ar 9 Het verhaal gaal k puzzel lijken, maar i' elkaar, dat het ne# word! 9' Humor en tragiek in deze film, waan»1 I nalaten flink ironisch tisch te zijn. Zo is er twee geliefden met e® strand in het rode av0"^^ is echter totaal verwf^™ tussen hun tenen kif''

Historische kranten - Archief Eemland

Leusder Krant | 1985 | | pagina 8