Officiële „adoptie-overdracht"
monument Stenen Man
ateman (ICTO) en Faber (IKV) in Leusden over bewapening en Derde Wereld:
Samen met Oostblok komen tot afbouwen
wapening en uitbouwen ontwikkelingshulp
Joodse vervolging
op NCVB avond
Anti-fascismefilm
voor jongeren in Til
Op 3 mei aanstaande
Oud papier
container
Monty Python
film in De Til
jNDERDAG 25 APRIL 1985
plaatselijk nieuws
|USDEN - „Zowel het Oostblok als het Westen heeft zo'n
i wapenbestand opgebouwd, dat we elkaar vele malen
hen vernietigen. Of we nu voorstander zijn van eenzijdige
jpen, of dat we uitgaan van tweezijdige ontwapening, we
fen in onderling overleg pogingen moeten doen om met 't
Itblok te komen tot het afbouwen van die bewapening en tót
Juitbouwen van hulp aan de allerarmsten in de samenle-
I?" Dit zei de heer W. Mateman tijdens een vergadering van
loecumenische denk-werkgroep vredesvraagstukken,
idagavond in de Marcuskerk.
lens deze bijeenkomst werd
ledachten gewisseld over het
verp „De bewapeningswed-
gezien tegen de achtergrond
!e armoede in de Derde We-
De heren W. Mateman, CDA-
irlid en actief binnen het ICTO,
heer M. J. Faber van het IKV
len tijdens deze vergadering
Ibijdrage door een korte inlei-
jtehouden op het onderwerp en
het beantwoorden van vragen
'er vanuit het publiek,
heer Mateman zette in zijn
ige uiteen, dat we kunnen
ian van de stelling, dat elke
en besteed aan bewapening,
kan worden uitgegeven aan
vikkelingshulp. Anderzijds zo
,zw#°gde hij, moet je deze zaken
anz kunnen loskoppelen, als het
j gif om zaken als vreae.gerechtig-
,n h en vrijheid, die op den duur
en reëel zullen blijken te kunnen
democratisch geregeerde
:op len De huidige wereldsituatie
■J: mde de heer Mateman droevig.
M nihtaire bewapening omvat een
en budget. Indegeïndustrialiseer-
"jjj anden is dat de laatste jaren
abiliseerd en in de communisti-
ohhf iwereld blijft het beslag op het
snaai inkomen ongeveer gelijk
9 juist in de allerarmste landen,
primair meer zou moeten
Jlen besteed aan de eigen ont-
acfi teling, zien we een zorgwekken-
toename van het budget dat
eed wordt aan bewapening
heeft volgens Mateman ook te
ten met het feit dat in de meeste
die landen de democratische
9enschap ontbreekt
De heer Mateman legde vervol
gens ook de vinger bij de economi
sche ontwikkeling in de wereld
Democratisch bestuurde landen
doen het economisch het beste. Dat
zie we ook in ontwikkelingslanden
waar gekozen is voor een vorm van
democratisch bestuur. Daar kan de
economisch zich t snelst ontwikke
len al gaat dit natuurlijk niet altijd op.
Vooral voor de allerarmste gebie
den blijft hulp van buitenaf onont
beerlijk.
Mateman lanceerde in dit ver
band drie stellingen. In de eerste
plaats: de communistische landen
moeten nu ook maar eens daadwer
kelijk gaan bijdragen tot leniging
van de nood in de Derde Wereld,
want wat dat aangaat laat men het
liever over aan het Westen 2: De
ontwikkelingslanden moeten erop
worden gewezen, dat zij minder
geld moeten pompen in het opbou
wen van een forse bewapening,
zeker in die gevallen waar een
duidelijke agressor ontbreekt. Ten
slotte wees Mateman ook op de
taak van het Westen, zich meer in te
spannen voor de Derde Wereld,
want, zo zei hij, al doen we het in
Nederland dan aardig, ook in het
Westen wordt de vereiste inspan
ning voor de Derde Wereld lang niet
overal gehaald.
MUREN AFBREKEN
IKV-leider Faber zei aan het be
gin van zijn bijdrage, datje in zaken
als deze uit moet gaan van het
inclusiviteitsprincipe, dat wil zeg
gen, dat het werken aan de bewoon
baarheid van deze wereld nooit een
exclusieve zaak kan zijn. Het moet,
aldus Faber, aitijd gaan met inbe
grip, dus inclusief die ander. Je kunt
niet over vrijheid praten, als jouw
vrijheid. Die ander hoort erbij en
gaat zelfs voor. Zonder dat loop je
vast. Het vredesvraagstuk, zo be
toogde hij, heeft in de eerste plaats
te maken met recht, met mensen-
- Links A. W Mateman van het ICTO, rechts Mient-Jan Faber van het IKV
rechten. Wat heeft onze vrijheid te
maken met de vrijheid in Oost-
Europa Daarop moeten we dat
inclusiviteitsbeginsel toepassen.
We moeten geen muur om onze
vrijheid bouwen, maar waar moge
lijk die muur afbreken ook en met
name in de politiek Dit principe, zo
meent hij, kunnen we ook toepas
sen op de vraag waarom het leven
voor sommigen in de Derde Wereld
zo uitzichtsloos is. We moeten over
de Derde Wereld spreken vanuit de
situatie van die mensen daar. Faber
noemde ook het feit dat vooral in
ontwikkelingslanden veel geld
wordt uitgegeven aan bewapening.
Dit heeft volgens de IKV-leider alles
te maken met onze bewapening, die
de Derde Wereld als een model
voor ogen heeft.
..Wij zitten vast in exclusieve
systemen en zouden moeten zoe
ken naar mogelijkheden om door de
sxclusiviteit heen te breken. Pas als
die druk is weggenomen, zou zich
een nieuw Europa kunnen ontwik
kelen, niet gehinderd door syste
men en blokken," aldus Faber.
STAR WARS
„Vandaag echter," zo betoogde
Faber, „zien we juist het omgekeer-
degebeuren Er wordt gezocht naar
nog meer mogelijkheden om geheel
onafhankelijk te worden de tegen
stander door bewapening in de
ruimte te bestrijden." Faber noem
de het verbazend dat ieder daar zo
gemakkelijk over schijnt te denken.
In de discussie die volgde op
de inleidende woorden van de
beide heren, werd op het onder
werp „Star Wars'' nog verder
ingegaan. Mateman toonde zich
op dit punt ook bezorgd. Het is
goed, zo zei hij, dat hierover in
Genève nu al wordt gesproken.
Hij voegde hieraan toe, dat deze
ontwikkeling aan Amerikaanse
zijde nu zichtbaar is, wat in het
Oostblok aan research wordt ver
richt, onttrekt zich aan onze
waarneming. Faber merkte in dit
verband ook nog op dat de ont
wikkeling van de bewapening in
hoge mate afhankelijk is van de
moderne technologie. Star Wars
is, zo zei hij, technologische oor
log ten voeten uit. Met technolo
gie kun je de wereld beheersen.
CONTACTEN
In de discussie werd ook geruime
tijd gesproken over de mogelijkhe
den om democratiesche krachten in
't Oostblok te ondersteunen De
situatie in Polen kwam daarbij
meerdere malen naar voren Faber:
„Bij de gebeurtenissen in Polen in
'80 hanteerde het IKV de stelling,
wat hier gebeurt, is van wezenlijke
betekenis en niet alleen voor Polen
Dit moet ondersteund worden." Con
tacten met een groepering als Soli
dariteit achtte hij dan ook van we
zenlijk belang.
Mateman onderschreef dit. „Een
tijdlang hebben we hier gedacht dat
we met eenzijdige acties hier een
oplossing konden bewerken. Maar
door contacten met het Oostblok,
hoorden we daar juist een warm
pleidooi voor een sterk Westen, zó
dat het Oostblok zich geen avontu
ren zou durven veroorloven. Door
naar het Oostblok toe te gaan
kunnen we daar het wantrouwen
wegnemen, het informatiegordijn
doorbreken en dan moeten daar
krachten zelf gaan werken," aldus
het CDA-kamerlid.
LEUSDEN - De Nederlandse
Christen Vrouwenbond hield op
maandag 15 april in het Dien
stencentrum haar maandelijkse
bijeenkomst. Na de opening
door de presidente was het
woord aan Lize Stilma, voor
drachtkunstenares. Ze is schrijf
ster van boekjes met kleine sket
ches, boekjes over verschillen
de onderwerpen.
Deze avond vertelde ze iets over
de verschrikkingen die de Joden in
de oorlog hebben ondervonden. Ze
heeft dat allemaal van overleven
den gehoord. Uit drie boekjes ho
ren de dames van de NCVB één en
ander.
De titels van de boekjes zijn 1
Toen de ramshoorn zweeg, 2.
LEUSDEN - De eerste donder
dagavond van iedere maand is
de vaste „soosavond" van de
jongerenvereniging Virus. Deze
soosavonden worden gehouden
in het jongerencentrum ,,De Til".
Op de soosavond van 2 mei a.s.
nodigt Virus ook graag niet-le-
den uit omdat men een belangrij
ke film op het programma heeft
staan.
De film die donderdagavond 2
mei gedraaid wordt in de Til heeft
als titel „De oplossing?!". In deze
film wordt geprobeerd het opko
mend fascisme aan jongeren dui
delijk te maken De Nederlandse
speelfilm is gebaseerd op een rock-
theaterproduktie van de groep
„Werk in uitvoering". De film werd
geproduceerd in samenwerking
met de Anne Frank Stichting. In de
film wordt getoond hoe jongeren, in
het nauw gedreven door onvoor
ziene omstandigheden en moeilijk
heden geen weerstandkunnen bie
den aan de verleiding om hun
problemen af te schuiven op bui
tenlandse werknemers.
In de film probeert een „centrum-
partij-achtig" persoon gebruik te
maken van de gerezen onvrede
Het bestuur van Virus is van
mening dat niet alleen leden de
film moeten zien en nodigen dus
ook andere jongeren uit de
avond bij te wonen. Van de be
zoekers wordt een rijksdaalder
gevraagd als bijdrage in de kos
ten. De avond in de Til begint om
20.30 uur.
Mammie de trein fluit; 3. Pardon,
het was gister.
Het gaat over mensen die in de
oorlog zijn bezweken of nog bezig
zijn te bezwijken. De schrijfster liet
zien hoe onmenselijk mensen kun
nen zijn. Dit lijkt al weer zo lang
geleden, maar een Joods overle
vende zal zeggen: „Pardon, het
was gister".
Mevrouw Stilma doet dan ook
een beroep op de medemens om
wat meer oog te hebben voor 't leed
van een ander om een betere
trooster te kunnen zijn
Veel Joden zijn bang voor de
toekomst, want de eerbied voor de
naaste verdwijnt, het vandalisme
viert hoogtij en de eenzaamheid is
groot
Aan 't eind van de lezing waren alle
dames erg onder de indruk. Als
afsluiting van de avond las één van
de leden een gedicht voor van
Guido Gazelle: „Jesu, waar 't den
mens gegeven
LEUSDEN - Op de parkeer
plaats bij de Rossenbergschool
zal op donderdag 2 mei een oud
papier container staan.
Hierin kan oud papier gedepo
neerd worden, 's morgens tussen
8.00 en 8.30 uur en 's avonds
tussen 18 30 en 19.30 uur.
LEUSDEN - Vrijdagavond 26
april is de laatste filmavond van
het seizoen '84-'85 in „de Til".
Op deze laatste filmavond van
het seizoen voeren humcr en
satire de boventoon in een film
van het weergaloze team van
Monty Python onder aanvoering
van John Cleese.
In The Meaning of Life zoals de
film heet worden diverse „waarhe
den" uit het leven op satirische
wijze belicht door het Monty Python
team. The Meaning of Life is dan
ook een must voor de Monty Py
thon fans en liefhebbers van een
pittig stuk satire. Vrijdag 26 april,
aanvang 20.00 uur, entree 3,-.
en Man", te vinden aan het eind van de schietbaan van het
\alig kamp Amersfoort
•USDEN - Zoals gemeld in de krant van vrijdag 12 april
t de Montessorischool ,,'t Ronde" een beeld geadop-
j. Het is de „Stenen Man", toonbeeld van verzet tegen
cht, te vinden als herdenkingsmonument op de Fusilla-
aats van het Kamp Amersfoort. Op 3 mei aanstaande
Thom 'aardt de direkteur van deze basisschool, de heer Dick
Gezi den Engel, de officiële adoptiepapieren, in aanwezigheid
tig p de leerlingen van de bovenbouw (vierde, vijfde, zesde
3D, i in oude lagere school-termen), ouders, plaatselijke,
a Inciale en landelijke hoogwaardigheidsbekleders. In de-
|oega 5|gorde, want de scholieren staan bij deze plechtigheid
raai. Na deze officiële gebeurtenis zullen de leerlingen
trans leggen bij „hun" beeld.
i nieuw initiatief waarvan ge
wordt dat het een begrip zal
a in Nederland, zowel wat
Iinhoud als betekenis. Initia-
n organisatie zijn in handen
2q 5 Stichting Februari 1941, uit
itcdM am' me' ZLJ"en dank-
™werk van vooral oud-verzets-
op elf plaatsen in Neder-
i^j elf verzetsmonumenten,
Iklassen betrokken wor
gden is hipr één van, maar
n beetje bijzonder. De
procedure was door de
ng bedoeld voor zesde klas-
door Marianne de Valck
sers en die kent de Montessori-
basisschool niet. In de drie boven
bouwklassen zitten de drie leeftij
den bijelkaar De school wilde
graag meedoen, maar achtte het
niet juist uit de bovenbouw alleen
de oudste leerlingen te selecteren.
De Stichting had geen enkel be
zwaar tegen de hele bovenbouw en
daardoor zijn er op 3 mei bij de
plechtigheid in de aula van de
politieschool negentig leerlingen
aanwezig.
JA GEZEGD
Waarom juist dit beeld. Waarom
deze school?
Dick van den Engel: „Het beeld
is uitgekozen als één van de eerste
elf, door de Stichting Februari
1941Wij werden door deze Stich
ting gevraagd mee te doen. Naar
wij weten heeft de Stichting ge
zocht naar scholen van verschillen
de signatuur in de omgeving van de
door hen verkozen monumenten
Klaarblijkelijk pastte daar nog een
Montessorischool tussen. Wij heb
ben onmiddellijk „Ja" gezegd Het
idee sprak ons aan. De presentatie
van het idee was uitermate goed
verzorgd en onderbouwd."
Hoelang duurt dit project?
„Het is geen project in de zin van
twee maanden en dan weer wat
anders. Het is de bedoeling dat het
jarenlang bij onze school zal blijven
horen. Er komt een mooie foto van
het beeld centraal in onze school te
hangen. Er zal regelmatig aan
dacht geschonken worden aan dat
waar het beeld voor staat. Het
beeld is daarbij aanknopingspunt,
iets tastbaars voor iets abstracts.
Het is onze bedoeling dat steeds
over te dragen, klas na klas, kind na
kind."
Het is toch de bedoeling dat de
adoptie na een bepaalde periode
wordt overgedragen aan een ande
re school binnen de gemeente?
„Daar is mij niets van bekend."
BETEKENIS
Wat gaat die adoptie voor de
kinderen, in de praktijk, beteke
nen?
„Geen schoonmaak en/of onder
houdswerkzaamheden, zoals wel
verondersteld wordt. Ze hoeven
niet te boenen Het gaat minder om
het beeld als zodanig en meer om
de betekenis die het heeft in ver
band met vrijheid, democratie, his
torische en hedendaagse ontwik
kelingen. Het beeld is het tastbare
aanknopingspunt waarmee het
stukje vredesopvoeding binnen on
ze school gestalte krijgt. Daarbij
gaat het niet alleen om wat er in
Amersfoort of in de Tweede We
reldoorlog is gebeurd, maar in een
veel breder perspectief."
Heeft de Stichting Februari '41
jullie daarin begeleiding gegeven,
in de vorm van lesbrieven, voor
waarden, gastsprekers?
„Dick van den Engel: „Nee, de
Stichting laat ons volkomen vrij om
aan de onderschreven intentie in
houd te geven. Zij onderhouden
slechts het monument, en hebben
ons geld gegeven om het docu
mentatiecentrum naar eigen inzicht
op dit onderwerp uit te breiden.
Daarbij stuurden zij een uitgebrei
de boeken- en literatuurlijst, maar
we zijn volkomen vrij, daar al of niet
gebruik van te maken
Hoe passen jullie de inbreng van
,,het beeld" in het schema der
werkzaamheden van de school?"
„Als een geïntergreerd stuk Vre
desopvoeding. We hebben er geen
speciale uurtjes voor Toevallig zijn
we binnen onze thema-cyclus voor
de bovenbouw nu met „Oorlog en
Vrede" bezig, waarbij uiteraard ook
de Tweede Wereldoorlog ter spra
ke komt. Maar buiten dat komt dit
onderwerp toch regelmatig aan de
orde. Dat past ook binnen de Mon-
tessori-methodiek waarbij „vrijheid
in gebondenheid een belangrijk ele
ment is."
VRIJHEID
„Vrijheid in gebondenheid is een
van de uitgangspunten van de me
thode van Maria Montessori Het
geeft het principe aan dat ieder
zoveel vrijheid kan benutten binnen
de grenzen die de vrijheid van
anderen hem geven. Afspraken,
tolerantie en respect zijn daarbij
sleutelwoorden die niet alleen bin
nen de school toepasbaar zijn.
Wat doet dat Werkcomité van de
Stichting Februari '41, bestaande
uit bestuursleden, vertegenwoordi
gers van de Ministeries, Neder
landse Gemeenten en verzetsor
ganisaties, voor de school?
In direkte zin: niets. Zij organise
ren het hele initiatief en de bijeen
komst van drie mei."
Komt er iemand van de werkgroep
na verloop van tijd een kijkje nemen,
hoe jullie het doen, en gedaan
hebben, of om jullie te begeleiden?
„Nee, daar is niets over afge
sproken. Geen controle of zo. Na
tuurlijk hebben zij belangstelling en
zullen zij, neem ik aan, altijd bereid
zijn medewerking te verlenen zo
dra wij daarom vragen. Maar er
bestaat geen enkele verplichting."
Hoe gaan jullie het idee dan invul
len?
„Het praktische Hoe, Wat en
Wanneer is nog niet bekend. Daar
moeten we nog ingroeien. Over het
idéé,-de intentie en de mentaliteit
zijn we het eens. Nu zijn we nog
vooral bezig met het organiseren
en voorbereiden van de derde
mei."
Waarom sprak juist dit adoptie-
project jullie zo aan? Het is tenslot
te een koud stenen beeld, voortko
mend uit een tijd die ook heel wat
ouders en leerkrachten niet zelf
hebben meegemaakt.
Waarom geen project voor de
Derde Wereld, zoals scholen voor
scholen van Wereldkinderen of een
adoptieproject?
Van den Engel: „Ook zo'n pro
ject in de Derde Wereld is veraf en
haal je dichterbij door middel van
lessen en dia's. Ook daarbij is de
afstand en daarmee de abstractie
groot. Natuurlijk werken die dia's
heel verhelderend, maar toch Het
beeld, „de Stenen Man" is meer
een blijvende confrontatie met een
heleboel zaken en waarden die
gespeeld hebben, spelen en in de
toekomst zullen spelen
Natuurlijk zou je zonder direkt
een monument te adopteren over
dezelfde dingen kunnen praten, en
dat deden we ook wel, maar door
dit initiatief ontstaat een band, een
tastbare herinnering waarmee we
niet alleen naar het verleden kijken
Daarom doet het er ook niet toe of
wij die tijd al dan niet bewust
hebben meegemaakt. Het is niet de
bedoeling om tot een verzetshel
den verering te komen. Het gaat
om de waarden van de vrijheid en
de democratie. De gevaren die
deze kunnen bedreigen. Hoe die te
herkennen en te bestrijden."
FEESTELIJK
Is de bijeenkomst op de derde mei
bedoeld als een soort speciale
dodenherdenking
„Nee, er zal natuurlijk wel wor
den stilgestaan bij wat daar ge
beurd is en ook letterlijk stilte in
acht worden genomen, maar het is
de bedoeling dat het ook een
feestelijke gebeurtenis wordt. Na
de kranslegging door de kinderen,
hijsen twee kinderen de vlag in de
top. Daarna krijgen ze wat te drin
ken en de gelegenheid het mu
seum te bekijken Omdat niet al
leen de bovenbouw, maar de hele
school het beeld adopteert, hebben
we alle ouders hiervoor uitgeno
digd. Gezien de grootte van de
ruimte en het gezelschap hopen we
niet dat iedereen van deze gele
genheid gebruik maakt deze plaats
te bezoeken. We zullen zeker nog
eens teruggaan."
Wat vinden de kinderen er zelf
van?
Spannend vooral. Dat hele offi
ciële gedoe willen ze we meema
ken. Zeker nu zij in de middelpunt
komen te staan Nu nog staat de
officiële gebeurtenis centraal, hoe
wel op de betekenis wel wordt
Dick van den Engel ontvangt 3 mei de officiële adoptiepapieren
ingegaan, zijn de consequenties
nog niet helemaal duidelijk En dat
kan ook niet in de korte tijd die er
was tussen acceptatie en officiële
gebeurtenis Het uitgangspunt is
duidelijk, de uitwerking zal gezien
de voelbare opwinding op school
onvermijdelijk zijn.
