Het landgoed Staverden op rf\\ mooist
Maak eens een wandeling
op het landgoed Staverden
Landgoed
Staverden
KI/l/IEK
Vermenig
vuldigen
vakwerk
uitbesteden:
vaak dé oplossing
DEN HAGEf
ONTSPANNINGSZAAL
'&VILLA*
SCHATERKAMP
HAVERKAMP
akker met I
^omergerst
k KASTE El?
DE MOLEN
posweg
Ostartpunt
PARK
KAPEL
WITTE PAUWEN
De mooiste tijd van het jaar is
aangebroken. Domen, struiken en wilde planten staan
in bloei. In het jonge groen zingen de vogels. Er liggen
weer een paar vrije dagen voor ons. Misschien blijft er
wat tijd over voor een fijne natuurwandeling. Deze
keer op één van de mooiste natuurgebieden van ons
land, namelijk het landgoed Staverden Een reis erheen
is beslist de moeite waard.
Ga eens kijken naar het bloeiende grootbloemmuur
langs de paden, het dalkruid in de schaduw van dikke
beuken en de zachtgroene varens langs de Staverdense-
beek.
Door de grote afwisseling van loof- en naaldhout
houtwallen, hakhoutbossen, beekjes en bloemrijke
weilandjes is Staverden rijk aan vogels. Tussen het
groen liggen karakteristieke boerderijtjes, vaak wegge
doken naast hoogopgaand geboomte.
Rond het fraaie witte kasteel Staverden wandelen
veel mensen, een ijscoboer doet er goede zaken, maar
dieper in het bos kom je niemand meer tegen. Daar hoor
je alleen de vogels, de koekoek, de tortelduif, de roffel
van de bonte specht, het fijne liedje van de fitis en de
krachtige strofe van de zwartkop.
Hier gaan we deze keer een wandeling maken.
Onderweg wijs ik u weer een aantal wetenswaardighe
den aan. De nummers op het kaartje corresponderen
met de nummers in de tekst en bij de foto's. Als er
kinderen meegaan, laat die dan de korte verhaaltjes bij
de verschillende punten oplezen.
Omdat er nu vogels op de grond broeden en er jonge
reeen zijn, op uitdrukkelijk verzoek van boswachter
Tjoonk: honden aan de lijn. Een fijne wandeling
toegewenst.
Het landgoed Staverden, gelegen tussen Ermelo en Uddel is al
heel oud en heeft een rijke geschiedenis. In het jaar 1291 wordt er
al melding gemaakt van Staverden. Het fraaie witte kasteel zoals
het er nu staat dateert van omstreeks 1835.
In 1905 kocht ir. F. B. s'Jacob, burgemeester van Rotterdam, het
huis. Hij liet het grondig verbouwen en uitbreiden. Later is zijn
zoon, H. Th. s'Jacob, er gaan wonen. Hij behoorde in 1929 tot de
oprichters van de Stichting „Het Geldersch Landschap". Bij zijn
overlijden in 1962 was hij het oudste bestuurslid. Zijn erfgenamen
boden Staverden aan de stichting te koop aan. De overdracht had
in 1963 plaats. Het is de grootste aankoop geweest die de stichting
ooit heeft gedaan. Het kasteel is al meer dan 25 jaar verhuurd als
vakantieverblijf voor het personeel van de Stoombootmaatschap
pij Nederland.
Het landgoed Staverden, met zijn bossen, parken en boerderijen,
is in totaal 715 ha groot en strekt zich uit over een lengte van bijna
7 km, vanaf de Stakenberg in het noorden tot nabij het Uddeler-
meer in het zuiden. Centraal door het landgoed stroomt, vanaf het
Uddelermeer, de Staverdensebeek, die verderop Leuvenumse-
beek heet en als Hierdensebeek in het Veluwemeer uitmondt.
Behalve het kasteel staan er 18 boerderijen en nog eens 18
andere woningen op het landgoed. De meeste gebouwen hebben
het kenmerk van „Het Geldersch Landschap" op de groene luiken
afgebeeld: een geel vlak met daarop de rode mispel.
Waar ligt Staverden?
Via Garderen njdt u een paar
kilometer richting Uddel. langs 't
Solletje. Bij de eerstvolgende stop
lichten: rechtdoor en dan de eerste
weg links: Uddelermeerweg.
Na een kilometer of drie ziet u
vanzelf het witte kasteel Staver
den. Uddelermeerweg helemaal
uitrijden: dan linksaf, twee smalle
stenen bruggetjes over. Parkeer uw
auto in de brede berm rechts van de
weg. Het startpunt van de wande
ling is iets verderop bij een blauw
paaltje rechts van de weg.
1Het Startpunt
De wandeling begint bij een slag
boom en loopt langs een akker.
Deze akker is vele jaren verpacht
geweest aan een boer, die er zoveel
gier opgooide dat het er in plassen
op bleef staan. Ieder jaar werd er
mais op verbouwd. Dit werd een
bron van ergernis. ,,Het Geldersch
Landschap" heeft de akker uit de
pacht genomen en gaat er nu zelf
gewassen op verbouwen, die er
vroeger ook werden geteeld. Zo
loopt u hier nu langs een veld met
jonge zomergerst.
Aan het eind van de akker gaat u
een bruggetje over en komt u in een
hele andere omgeving terecht.
2. Grootbloemmuur
Al spoedig komt er weer een
bruggetje in zicht. Rechts van het
pad groeit hier overal het groot
bloemmuur met zijn helderwitte
sterretjes. Het bruggetje ligt over
de Staverdensebeek, één van de
mooiste beken van ons land. Geluk
kig ongekanaliseerd. De malse wei
landjes langs de beek zijn al vele
jaren in cultuur. Let eens op het
kleinschalige landschap. Zulke klei
ne weilandjes passen eigenlijk niet
meer in onze produktiemaatschap-
pij. Het grootbloemmuur zult u
2. Hel grootbloemmuur.
ongetwijfeld verderop nog meer
tegenkomen.
3. Dalkruid
In de schaduw van dikke beuken
groeit hier massaal het dalkruid,
links en rechts van het pad. Het is
een klein plantje met 2 of 3 blaadjes
en een trosje witte bloemen erop
Het dalkruid is maar met weinig
licht tevreden.
Aan het eind van dit pad linksaf,
weer de beek over en iets verder
rechtsaf, een onbetreden bospad
Ook hier groeit overal het dalkruid
4. Lelietjes der dalen
Halverwege dit pad groeit een
groot aantal Lelietjes der dalen,
echter met weinig of geen bloemen.
Deze planten zijn te herkennen aan
de langwerpige bladeren. Het pad,
waarop u loopt, is aan het eind
dichtgegroeid. Tussen de beuken
gaat u naar de asfaltweg en meteen
rechtsaf. Deze zandweg loopt naar
een boerderij.
5. Boerderij Den Hage
U staat hier bij de boerderij „Den
Hage", één van de 18 boerderijen
van Staverden. Let op de luiken
met het kenmerk van „Het Gel-
5. Boerderij „Den Hage".
I
De nummers op het kaartje corresponderen met de
nummers in de tekst en bij de foto's. p J
dersch Landschap". U loopt over
het erf om de boerderij heen en
ontdekt al gauw de weg achter de
kalverenschuur, die weer verder
het bos inloopt. Na ongeveer 25
meter voorbij de schuur even wach
ten.
6. Geen toegang
Links van het pad is een dam
over een sloot. Daar staat een eik
met een bordje „Geen toegang".
Dit bordje is in de loop der jaren in
de boom gegroeid. Rechts van het
pad staat een boom met meerdere
stammen en een ruwe schors, een
wilde appelboom. Iets verderop
gaat u weer de Staverdensebeek
over. Iedere keer weer anders,
maar overal het heldere water, de
zandige bodem en veel varens langs
de oevers.
7. Kerke pad
U staat hier aan het begin van een
lange laan met oude beuken Dit is
de Oude Elspeter Kerkweg. Men
sen die in Leuvenum woonden lie
pen vroeger over dit pad naar de
kerk in Elspeet. Achter u, aan de
overkant van de weide, ziet u in de
verte het „Huis te Leuvenum". Dit
landgoed is van „Natuurmonumen
ten". Langs dit pad loopt een klein
helder beekje.
9. Hol van de zwarte specht.
8. Kussentjesmos
Langs het Kerkepad groeit veel
vuldig hel kussentjesmos rond de
dikke beukestammen. Dit mos zie
je steeds minder in de Veluwse
bossen. Hier kan het zich blijkbaar
handhaven.
Aan één van de beuken zit, op
ooghoogte, links van het pad een
enorme knobbel. De onooglijke ro
de caravan bij de boerderij zal er
nog wel staan. Ongeveer 30 meter
voorbij de kruising met een brede
zandweg even stoppen
6. Eik met bordje „Geen toegang
i 4
9. Zwarte specht
Aan de voet van een dikke beuk
ligt het bezaaid met houtsnippers.
Het werk van de zwarte specht
Boven in de beuk ontdekt u al
spoedig het ovale hol. Dit hol is
ongeveer 50 cm diep en 25 cm
breed. De zwarte specht is onlangs
met het uithakken van dit hol drie
weken bezig geweest Het resultaat
van dit hakwerk vindt u aan snip
pers rond de stam. Verderop bij een
wit paaltje rechtsaf.
10. Geheim
Kijk goed op het kaartje. De
route gaat hier rechtsaf. Via een
geopende slagboom, een bruggetje
over en langs een weide de route
vervolgen.
Dit stukje bos is eigenlijk niet
toegankelijk, maar bij uitzondering
mocht u dit stuk bos in de route
opnemen. (Laat vooral kinderen
niet bij de woningen rondrennen of
in de schuurtjes rommelen.)
Het typische vierkante huisje is in
gebruik als vakantiewoning. Spoe
dig daarna eerste weg rechts.
lijks in en worden er vergaderingen
gehouden. Van daar de eerste weg
links- een prachtig laantje met oude
beuken. Al spoedig komt het kas
teel in zicht.
14. Kasteel Staverden
Ineens staat u voor het witte
kasteel. Ga even op dat mooie
nieuwe bankje zitten (als het vrij
is). Let op de windwijzers op het
dak: pauwen. Al in 1400 had men
witte pauwen op Staverden. Ook
nu nog. Ga ze maar eens bekijken,
(zie kaartje)
De prachtige waterpartijen wor
den gevoed door de Staverdense
beek Via allerlei stuwen en sluisjes
staat het water veel hoger dan de
omgeving. Overal hoor je het geruis
van het water. Let ook op de oude
watermolen.
De wandeling is ten einde. Hopelijk
is het een kennismaking om nog
eens op terug te komen.
DOOR GERRIT DE GRAAFF
8. Beuk met eigenaardige vergroeiing
11. Hulst
U loopt hier door een stuk bos
met veel hulststruiken, die hier
spontaan zijn opgekomen. Hulst
wil lang niet overal groeien. De
vogels hebben de zaden verspreid.
De meeste hulststruiken zijn in de
winter bevroren, maar hier stonden
de struiken kennelijk beschut onder
het geboomte.
12. Villa met pauw
In deze fraaie villa heeft de laat
ste eigenaar H. Th. s'Jacob tot zijn
overlijden in 1962 gewoond. Het is
nu verhuurd aan particulieren. Let
op de witte pauw op het dak, het
symbool van Staverden. Iets ver
derop zandweg oversteken.
13. Ontspanningszaal
U staat hier bij de „Ontspan
ningszaal" Dit gebouwtje heeft de
heer s'Jacob al eens laten bouwen
tot genoegen van de burgers rond
Staverden. Thans oefent het zang
koor „De Witte Pauwen" er weke-
V centrum voor tekstverwerking bv
v 8ergstraat 10
Amersfoort 033 - 631824*
12. Villa, waar de heer 's Jacob woonde.
(advertentie)
8. Overal kussentjesmos rond de beuken
Kwiek maakt er
van: typen, kopiëren, snel-
druk, afwerking, rapport-
vervaardiging
