.Vliegen gebeurt volgens de regels"
er
De geschiedenis van de vliegbasis
Vliegbasis Soesterberg en de mate waarin vliegtuiglawaai wordt ervaren
,Als een landing is ingezet,
kan er nog heel weinig misgaan
Oefeningen aankondigen
scheelt een hele hoop"
'M
ELD
;ld:
butei
ber 19
ir) in e
1 aan
5n (Ce
het Bi
jpbod
je, erli
i GIRO
ite Lei
1.47
t nota
DONDERDAG 29 AUGUSTUS 1985
Reportage
or Caspar van Loo
betal»
srder vi
aer 19
ïhulp v
j en gi iOESTERBERG - De een ergert zich mateloos aan, de
itruimjler stoort zich er in het geheel niet aan. Een
senweg schijnt er niet te zijn als men moet reageren
de vraag hoe het geluid van overvliegende straalja-
s wordt ervaren. Leusden heeft sinds jaar en dag te
ken met vliegtuigen die boven deze gemeente
van hftgen of de landing inzetten, richting vliegbasis Soes-
inancii jerg. De F-15's en de Fokker Friend- en Troopships
het duidelijks hoorbaar wanneer ze via de oostelijke
ivliegroute Soesterberg naderen. Klachten over het
uid dat deze toestellen produceren zijn er zeker:
ig jaar behandelden Soesterberg en Defensie 66
chten over vliegtuiglawaai. Onderzoek wees uit, dat
leen enkel geval de betrokken piloten fouten hadden
naakt bij het aanvliegen. Beter gezegd: ze hadden
te laag gevlogen of onnodig motorgeluid veroor-
ikt.
nderdi
iling t
ling vt
Ijetten
sen:
g 88-
sweg
15.
nze verslaggever werd dit op
hart gedrukt tijdens een ge-
ik in de crew-room van de
keerstoren op de militaire
gbasis in Soesterberg. Hij
daar zijn licht op bij C.
s de b#wenhuysen' officier bij de
^ïtmachtstaf operationele di-
ie (luchtverkeersleiding), en
an Bommel, officier luchtver-
sbeveiliging (verkeerslei-
Het gesprek werd hijge
nd door kaptein J. Piëst, die
ifd is van het buro Voorlich-
van de vliegbasis.
Ilereerst helpen de heren een
hardnekkig misverstand uit de
ild bij het naderen van Soes-
er, überhaupt tijdens een lan-
is er geen sprake van het
zetten van de ..naverbrander"
EN
12.00
•nd vat
aanvoerweg gaat zo n beetje over
het grootste deel van Leusden Van
de zuidelijke merkt deze gemeente
niet zo veel. Voor de piloten is er
een duidelijk verschil in beide aan
vliegroutes. Als ze via de oostelijke
Soesterberg naderen, dan worden
ze met behulp van radarapparatuur
binnengeloodst Dit is dus met na
me het geval bij slecht weer of
slecht zicht De zuidelijke route
daarentegen kan worden gebruikt
bij mooi, helder weer, omdat onder
die omstandigheden de piloot de
landing ,,op zicht" (visueel) kan
uitvoeren Hij heeft dus niet de hulp
nodig van de radar. In de praktijk
betekent dat, dat de vlieger boven
Cothen („point Alpha") de nade
ring richting Soesterberg op eigen
waarneming kan inzetten. De vlieq-
De F-15 Eagle, waarvan er 26 gestationeerd zijn op de vliegbasis in Soesterberg
10005
uitlaat van de vliegtuigmoto-
Sommigen denken, dat het
s optredende, trillende ramen
orzakende motorgeluid, het
is van de naverbrander. On-
zeggen de drie heren. Het
"^•lakeien van deze „turbo"
door het toestel meer vermo-
krijgt, gebeurt alleen bij de
En dan nog niet eens bij elk
ek Het geluid dat sommigen
telen, is het gevolg van een
Bdie door de piloot bij een
[ring. Hij geeft dan wat gas bij
'P de juiste aanvlieghoogte te
tn Dat opschroeven van het
trvermogen veroorzaakt ver-
Bns, dat brullende geluid dat
ige mensen als hinderlijk er
ft, aldus de twee officieren en
ipitein die er alles van afweten.
)0 voet
ldenbur.be vliegbasis Soesterberg kent
ie B (èeaanvliegroutes: een oostelijke
ten zuideliike Die oostelijke
tuigen, die meestal terugkomen
van oefeningen boven de Wadden,
dalen vanaf een hooqte van 30 000
voet (zo'n 10 kilometer) In
geval de oostelijke aanvliegroute
wordt gebruikt, zitten de vliegtuigen
41/2 mijl voor de landing boven
Leusden Ze vliegen dan op een
hoogte van circa 1500 voet, omge
rekend ongeveer 450 meter. Op 8
mijl voor Soesterberg moet het
toestel reeds in één lijn zitten naar
de landingsbaan.
Het wil nog wel eens gebeuren
dat bij slecht zicht een vliegtuig uit
zuidwestelijke richting boven Leus
den koerst, op weg naar dat punt op
8 mijl, om vervolgens met behulp
van de radar Soesterberg te nade
ren Overigens benadrukken de
militaire gesprekspartners, dat het
zelfs bij mooi weer met goed zicht
kan voorkomen worden, dat de
toestellen van het 32e TF-squa-
dron en het 334 squadron de
oostelijke aanvliegroute nemen Dit
gebeurt dan zuiver en alleen om
deze vliegmanoeuvre te leren
Nieuwenhuysen vult aan: „Dit wil
niet zeggen dat de vliegeniers nog
m opleiding zijn Elk lid van de
squadrons hier is reeds opgeleid
en getraind als piloot Maar dat
neemt niet weg, dat het op de juiste
wijze naderen van een vliegveld
gerepeteerd moet worden, zo nu
en dan."
Omdat Soesterberg ook over
een oostelijke startbaan beschikt,
is het mogelijk dat de F-15's en
Fokkertoestellen starten in de rich
ting Leusden. Maar een dergelijk
vertrek is slechts mogelijk wanneer
er oostenwind staat, omdat een
vliegtuig nu eenmaal tegen de wind
moet opstijgen Mocht een oostelij
ke start worden uitgevoerd, dan
merkt Leusden daar trouwens niet
al te veel van De vliegtuigen bui
gen namelijk boven de Leusderhei-
de af naar het zuiden, om vervol
gens zeer snel hoogte te maken
Wat die vlieghoogtes betreft in het
gebied dat tot de competentie van
Soesterberg behoort mogen de
vliegtuigen niet beneden de 2000
voet (=600 meter) komen De wet
telijk vastgelegde minimum-hoogte
voor militaire vliegtuigen bedraagt
1000 voet
Hinder
Komen we op de hinder die
mensen ondervinden van over
vliegende toestellen. De meeste
klachten komen binnen tijdens
de zomer, wanneer bij lekker
weer de ramen en deuren open
gaan, er. de mensen verpozing
zoeken in de achtertuin. „Op die
momenten kunnen mensen zich
storen aan de overkomende
straaljagers,'' beaamt Nieuwen
huysen. Hij en de anderen weten
ook, dat er personen zijn die zich
ergeren aan de vliegtuigen, om
dat ze de luchtmacht niet accep
teren. Die reactie op de Soester-
berggangers is dus zuiver prin
cipieel.
Van Bommel voert aan, dat door
de toenemende bebouwing rond
de vliegbasis de situatie er in feite
niet beter op wordt Dat betekent,
dat het om die reden al onmogelijk
is om de vliegtuigen zo te iaten
„aanvliegen" dat niemand er last
van heeft Soesterberg heeft bo
vendien de handicap dat zowel ten
noorden van de basis als ten wes
ten corridors zijn voor de burger
luchtvaart Het militair vliegverkeer
moet daar wel degelijk rekening
mee houden
Kosteneenheid
Gevraagd naar de gemeten ge
luidsbelasting door vliegtuigen bo
ven Leusden, geraken we in een
beetje ingewikkeld verhaal Defen
sie gebruikt om die geluidsbelas
ting vast te stellen niet de gebruike
lijke decibellen, maar een zelf ge
formuleerde „kosteneenheid" Dat
wil zeggen dat een aantal faktoren,
zoals decibellen, vliegbewegingen
e d in een formule opgenomen
zijn, aan de hand waarvan de
kosteneenheid voor een bepaald
gebied rond het vliegveld vastge
steld kan worden In de directe
omgeving van de basis ligt die
kosteneenheid (KE) uiteraard het
hoogst. Huizen in gebieden met 65
KE moeten zelfs, op kosten van
Defensie, afgebroken worden Is
de KE lager dan die waarde, dan is
dit departement verplicht gebou
wen te laten isoleren tegen het
vliegtuiglawaai Leusden ligt buiten
een straal van 35 KE en is derhalve
voor Defensie niet „interessant"
waar het gaat om het terugdringen
van het geluid
Behalve over lawaaiige straalja
gers klagen de mensen ook over de
frequenties waarmee de toestellen
overvlieqen Van Nieuwenhuvsen
„In feite is het zo. dat vanaf zes uur
s morgens tot middernacht er ge
vlogen mag worden Tussen 24.00
en 06.00 uur wordt er in principe
niet gevlogen, ofschoon het wette
lijk wel is toegestaan. Als het ge
beurt, is dat met toestemming van
de minister van Defensie Behalve
tijdens oefeningen, wil het nacht
vinden van de vliegtuigen, ver
telt voorlichter Piëst dat tot en
met 15 augustus een extra squa
dron, het 313e uit Twente, gesta
tioneerd was op Soesterberg.
Dat was voor een periode van
vier maanden, waarin het vlieg
veld Twente een opknapbeurt
kreeg. Piëst: „Door de tijdelijk
aangekondigd in de pers. De men
sen waren voorbereid Dat scheelt
een hoop. denk ik De voorlichter
van de vliegbasis verzekert, dat
elke klacht die binnenkomt wordt
nagetrokken, waarna een verkla
ring of een uitleg volgt. Is de klacht
gegrond, dan wordt niet ge
schroomd maatregelen te nemen
Ramp
Een vraag die Leusdenaren en
anderen (ook) bezighoudt, is: hoe
groot is het risico dat een toestel bij
hun in de buurt neerstort, en wat
voor ergs staat hen dan te wach
ten9 Nieuwenhuysen behoed
zaam: „Wanneer er gevlogen
wordt, houden we er rekening mee
dat er iets kan gebeuren. Vandaar
dat er op de basis altijd een paraat-
heidstatus van kracht is. Dat wil
zeggen dat op elk gewenst moment
de brandweer en medische hulp
verleners kunnen uitrukken, wan
neer er een toestel landt dat proble
men heeft."
Maar wat gebeurt er als het
vliegtuig de landing niet haalt? Hij
antwoordt „Dan is de basis ver
plicht de hulpverlening op gang te
zetten. Maar de kans dat een
toestel van ons in Leusden neer
stort, is heel klein. Bij nadering van
Soesterberg. dus als de landing
wordt ingezet, kan er nog heel
weinig misgaan Kijk, de ongeluk
ken die nog wel eens in Duitsland
gebeuren met militaire toestellen,
zijn het gevolg van laagvliegoefe
ningen. Ik wil erbij aantekenen, dat
de systemen waarmee een vlieg
tuig uitgerust is, in twee- of drie
voud zijn uitgevoerd Wanneer er
één kapot mocht gaan. is dat nog
geen ramp
NATO
Laatste vraag voor de he
ren: hoe belangrijk is de mili
taire vliegbasis in Soester
berg? Nieuwenhuysen: „Het
vliegveld is een ondeelbaar
gedeelte van de NATO-con-
stellatie. Het heeft een vaste
plaats in de NATO-luchtver-
dediging. Ik kan wel zeggen.
vliegen ook wel eens voorkomen
om correcties uit te voeren op
afgedwaalde vliegtuigen Dat kun
nen militaire zijn, maar ook toestel
len uit de burgerluchtvaart. In der
gelijke situaties vertrekken vanaf
Soesterberg twee jets om het be
wuste vliegtuig weer in de juiste
koers te brengen
Extra
Pratend over de mate van hin
der die mensen kunnen onder
aanwezigheid van het 313 squa
dron, dat uit de wat oudere NF-5
toestellen bestaat, zijn er meer
vliegbewegingen geweest. Daar
door is het goed mogelijk dat de
omwonenden van Soesterberg
meer hinder dan normaal erva
ren hebben.
Over de oefening, die onlangs
werd gehouden op vliegbasis
Soesterberg die kwam van iemand
uit Spakenburg waarover normaal
gesproken geen toestellen van de
luchtmacht vliegen. Piëst „We
hebben die oefeninq van te voren
dat Soesterberg een steunpi
laar in dit verband is. Het type
vliegtuig, de F-15, dat hier
gestationeerd is, is het beste
voor de luchtverdediging.
Het vliegveld verplaatsen
uit de dichtbevolkte regio zit
er ook niet in? „Haast onmo
gelijk. Waar moeten we naar
toe? In Nederland is geen
plaats meer voor een vliegba
sis. Mocht die er wel zijn, dan
is een verhuizing veel te kost
baar."
uinzijde j
Iramen
dus lage
tsoenen
SOESTERBERG
'liegbasis Soesterberg -
anwege het feit dat de
'ederlandse militaire
luchtvaart hier haar ont-
taan vond ook wel „De
akermat" genoemd - is
het oudste vliegveld van
de Koninklijke Lucht
macht.
In 1910 wordt bij het dorp
ioesterberg door het Haagse
automobielbedrijf Verwey en
ugard een stuk heidegrond
ngericht als vliegterrein De
Maatschappij voor de Lucht
vaart" wordt opgericht en Frits
(ooihoven, later een vermaard
uchtvaartpionier. wordt vlieg-
uigkonstrukteur. Het door
iem gebouwde eerste Neder-
andse vliegtuig, de „Heidevo-
|el", maakt op Tweede Paas-
lag 1911 zijn eerste proef
vlucht In deze periode krijgen
"er infanterieofficieren als
speciale gunst" toestemming
van de Minister van Oorlog, H
-olijn, om een vliegeropleiding
te volgen de luitenants W. C
I Versteegh, F A. van Heijst,
J Roeper-Bosch en L F A
'Oblijn.
Vooruitlopend op de oprich
ting van een militaire lucht
vaartafdeling koopt de Staat
der Nederlanden op 28 maart
1913 een vliegterrein bij Soes
terberg Op 16 april van dat
jaar tekent HM de Koningin
het Koninklijk Besluit nr 29
waarbij met ingang van 1 juli
1913 de Luchtvaart Afdeling
(LVA.) wordt opgericht De
(latere) Koninklijke Lucht
macht is een feit. De eerste
commandant wordt de kapitein
der Genie, H Walaardt Sacré.
Organisatie en materieel zijn
uiterst bescheiden éen van
Marinus van Meel gehuurd
vliegtuig „de Brik" en de vier
officieren-vliegeniers, de luite
nants Versteegh, Van Heijst,
Roeper-Bosch en Coblijn Ver
der bestaat de afdeling uit ser-
geant-majoor-administrateur
Jansen en twee burger-werk
tuigkundigen Er is één Spij
ker-automobiel voor de com
mandant Op 23 en 24 septem
ber 1913 neemt de L.V A voor
het eerst deel aan een leger-
manoeuvre in de Achterhoek.
Aanvankelijk een terrein met
enkele houten gebouwtjes,
verandert het heideveld in een
volwaardig vliegveld met werk
plaatsen, kantoren etcetera
Gedurende en na de Tweede
Wereldoorlog verwijnen vele
oude gebouwen, al dan niet
door het oorlogsgeweld. Nieu
we startbanen worden aange
legd en er verrijzen grote han
gars
Reeds tijdens de oorlogsja
ren ontstaan er in de ^irecte
omgeving van de vliegbasis
een drietal „verzorgingsgebie
den" Het Walaardt Sacré-
kamp (W S -kamp) in Huis ter
Heide, het Kamp van Zeist in
Soesterberg en het Jesserun-
kamp in Soestduinen In deze
verzorgingsgebieden worden
thans ook andere, kleinere
luchtmachteenheden gestatio
neerd Gezamenlijk met de
vliegbasis worden deze com
plexen momenteel veelal aan
geduid als „Groot-Soester-
berg" of het Agglomeraat
Soesterberg
Behorend tot „Groot-Soes-
terberg" worden momenteel
gerekend
de Vliegbasis,
het Logistieke Squadron en
het 298 Squadron van de
Groep Lichte Vliegtuigen
(GPLV).
het Depot Algemeen Tech
nisch en Intenance Materieel
(DATIM) op het Jesserun-
kamp,
de Motor Transport Groep
KLu (MTGKLu) op het Kamp
van Zeist.
het Rekencentrum KLu op
het Jesserunkamp,
de Controle Afdeling KLu
(CAKLu) op het W S.-kamp.
de Sectie Luchtvaarthisto-
rie/Militaire Luchtvaart Mu
seum op het Kamp van Zeist;
de Afdeling Bedrijfs- en
Luchtvaartgeneeskunde KLu
aan de Kampweg te Soester
berg
Vliegbasis Soesterberg is
een aantal verzorgende taken
voor de andere, overigens zelf
standige. luchtmachteenhe
den opgedragen Hieronder de
bewaking en beveiliging van
de complexen en gebouwen
Momenteel zijn op de Vlieg
basis Soesterberg. die resor-
teert onder het Commando
Taktische Luchtstrijdkrachten
(CTL), de volgende drie
„vliegende" squadrons gesta
tioneerd:
- 32E Tactical Fighter Squa
dron (32 TFS) Het squa
dron is uitgerust met 26
tweemotorige jachtvliegtui
gen van het type McDonnel
Douglas F-15 Eagle Dit
squadron van de Ameri
kaanse Luchtmacht in Euro
pa (USAFE) is op Vliegbasis
Soesterberg gestationeerd
sinds 16 november 1954.
De regeringen van de Ver
enigde Staten en Nederland
hebben deze stationering in
een bilateraal verdrag vast
gelegd. Het squadron ope
reert onder de (Nederland
se) commandant van de
vliegbasis in de Tweede
Geallieerde Taktische
Luchtmacht (2ATAF) Deze
heeft de beveiliging/verde
diging van het Nederlandse,
Belgische en Noordduitse
luchtruim binnen de NAVO
tot taak
334 Squadron Uitgerust
met 12 Fokker F-27 Friend
ships en Troopships Dit
squadron, dat vliegt onder
de wapenspreuk „Semper
et ubique" (altijd en overall
heeft een luchttransport-
taak. Behalve strikt militaire
opdrachten vliegt het squa
dron ook de meest uiteenlo
pende regeringsopdrach
ten, waarbij ook regelmatig
voor civiele instanties als de
V N het Rode Kruis, e d
298 Squadron Uitgerust
met 24 helicopters van het
type Alouette III Dit squa
dron, dat de wapenspreuk
voert „Nihil nobis nimium"
(niets is ons teveel), maakt
deel uit van de Groep Lichte
Vliegtuigen (GPLV) De staf
en de overige vliegende
squadrons van deze GPLV
zijn gestationeerd op Vlieg
basis Deelen De taak van
de helicopter-squadrons
waarneminqs-, liaison- en
transportvluchten ten be
hoeve van het 1e Leger
korps van de Koninklijke
Landmacht
Camp New Amsterdam is
de naam voor dat gedeelte van
de vliegbasis waarin de werk
zaamheden van de Amerika
nen zijn geconcentreerd
Naast de zuivere militaire ge
bouwen zoals de vliegtuigshel-
ters (onderkomens) en de on-
derhoudshangars. vindt men
er ook de scholen voor de
Amerikaanse kinderen, een
bank. een kerk. etcetera Rui
me aandacht is geschonken
aan de bouw van ontspan-
ningsfaciliteiten. waaronder
bowlingbaan, honkbalvelden.
tennisbanen, een hypermo
derne indoor-sportaccomoda-
tie en een lokaal TV-station.
De Commissary (supermarkt)
is bij het Kamp van Zeist gesi
tueerd Aldaar kunnen produc
ten. voornamelijk levensmid
delen, uit de V S worden ge
kocht. De ongehuwde Ameri
kanen zijn voornamelijk ge
huisvest in het gerenoveerde
W.S -kamp De wijk Apollo in
het dorp Soesterberg is geheel
bestemd voor Amerikaanse
militairen en hun gezinnen.
