Het vernieuwde centrum
bij De Koperen Kop
Over een week
begint de
bronsttijd van
de edelherten
DE HOGE VELUWE
htc
Reportage
Ir. C Stefels, directeur van de
Stichting het Nationale Park De
Hoge Veluzve.
Centrumplan
Degene die een paar jaar niet op
de Hoge Veluwe is geweest kent de
omgeving van ,,De Koperen Kop"
niet meer terug. In het najaar van
1984 werd het besluit genomen tot
herinrichting van het zogenaamde
Centrum, het terrein tussen ,,De
Koperen Kop", het bezoekerscen
trum „De Aanschouw", de witte-
fietsenstalling en de autoparkeer
plaats. Van hieruit ondernemen
veel bezoekers hun verdere toch
ten door het park. Het centrum
functioneerde niet bevredigend als
plaats voor opvang en spreiding.
Voor wandelaars was er onvol
doende ruimte voor een onge
stoord verblijf Bovendien kon men
zich niet goed oriënteren op alle
voorzieningen, omdat „De Kope
ren Kop" en „De Aanschouw" te
veel verscholen lagen. Het Tuin- en
Landschapsarchitectenbureau Bak
ker en Bleeker te Amsterdam
maakte een plan voor herinrichting
en de bouw van een plein tussen
„De Koperen Kop" en „De Aan
schouw". Dit plan is inmiddels uit
gevoerd Het plein is beplant met 6
rijen leilinden met een groot aantal
banken ertussen. Het hoogtever
schil tussen het plein en „De Aan
schouw" is door een brede trap
overbrugd. Het plein is autovrij en
de witte-fietsenstalling geeft een
goede aansluiting op het fietspa-
dennet.
Omgeving Si. Hubertus
De reconstructie van de tuin en
het park bij het Jachtslot St. Huber
tus is praktisch gereed. De niet
meer bemeste graslanden lieten de
ze zomer een uitbundige bloei van
wilde planten zien. De meeste soor
ten mogen dan wel niet tot de
zeldzame planten worden gere
kend, het beeld was landschappe
lijk een grote vooruitgang ten op
zichte van de grasgroene en
bloeiarme weilanden in de jaren
daarvoor.
Wilde zwijnen
De varkenspest die in 1983 on
der de wilde zwijnen op de Hoge
Veluwe uitbrak was fataal voor de
toenmalige ca. 50 volwassen exem
plaren Er bleven nog maar enkele
varkens over die de ziekte over
leefden.
Dit aantal nam echter nauwelijks
toe en de stichting besloot om in
1984 varkens uit de vrije wildbaan
van de Veluwe op de Hoge Veluwe
uit te zetten Dit lukte pas deze
zomer Met medewerking van de
Vereniging tot Behoud van Natuur
monumenten konden 6 varkens
t.w. één zeug met 5 grote biggen in
een kooi worden gevangen op de
zuid-oost Veluwe. Deze familie
verhuisde onlangs naar het Otterlo-
se Zand Dit terrein wordt nog dit
jaar bij de wildbaan gevoegd door
verwijdering van het tussenraster.
Dat betekent dat in de tot 3700 ha
vergrote wildbaan in de nabije
toekomst weer een gezonde zwij-
nenstand zal bestaan.
De jeugd
en de Hoge Veluwe
Voor de jaren '85 en '86 heeft de
Hoge Veluwe in samenwerking met
het rijksmuseum Kröller-Müller
een regeling getroffen die het mo
gelijk maakt dat kinderen van ba
sisscholen uit de drie gemeenten
waarin het park is gelegen in de
Steeds burlen om rivalen af te schrikken Het roedel is bij elkaar Het bronsthert gaat even liggen. Het burlen moet doorgaan. Let op de opgezwollen keel.
Restaurant
De Koperen Kop
De Pampel
Kroller-Muller
museum
In april 1935 werd bij notariële akte het Nationale Park de Hoge Veluwe gesticht en daarmee werd
tegelijkertijd de wereldvermaarde kunstcollectie Kröller-Müller overgedragen aan de Staat der
Nederlanden. Nu, bij het 50-jarig jubileum, is de Hoge Veluwe een toeristische topattractie van
internationale allure, want een kwart van alle bezoekers bestaat uit buitenlanders. Kranten, radio en
tv besteedden al aandacht aan het jubilerende nationale park.
Tijdens de jaarlijkse persbijeenkomst vertelde de heer C. J. Stefels, directeur van het park, het
volgende over het jubileum en het nieuwe centrumplan.
„Wanneer men zo'n 50-jarige periode in zijn geheel tracht te overzien dan is de verleiding groot om
de geconstateerde groei, van een nog maar matig bekend park met slechts enkele tienduizenden
bezoekers per jaar naar de huidige situatie met een half miljoen bezoekers per jaar, als een
verschijnsel te beschouwen dat zich zou moeten voortzetten.
De verrassende belangstelling in 1984 voor de tentoonstelling in het Rijksmuseum Kröller-Müller
„278x van Gogh" heeft tot resultaat gehad dat het laatste volledige jaar uit de eerste halve eeuw van
het bestaan van het park alle records heeft geslagen met een bezoekersaantal van meer dan 620.000
personen. Vanwege het minder fraaie weer wordt dit aantal dit jaar echter niet gehaald. Maar het
bestuur is niet eenzijdig gericht op een steeds groeiende stroom van bezoekers. Voor een Nationaal
Park is in de eerste plaats van belang dat het park als een natuurmonument behouden blijft, met alle
elementen van cultuur en kunst."
De heer A J Snijders, hoofd Terreinbeheer van de Hoge Velmve, toont het nieuwe centrum aan de pers. Op de
achtergrond het bezoekerscentrum ,,De Aanschouw"
De vernieuwde witte-fietsenstalling en een gedeelte van het plein beplant met de jonge leilinden
Op de achtergrond restaurant „De Koperen Kop
schooluren onder leiding van leer
krachten een of meer bezoeken
brengen aan het Króller-Muller mu
seum voor kunstzinnige vorming
Hierbij geldt een zeer gereduceerde
toegangsprijs. Er hebben zich reeds
tientallen scholen voor deelname
aangemeld.
Tenslotte mag niet onvermeld
blijven dat het museum voor de
schooljeugd vanaf 12 jaar in sep
tember a.s. een kleine museumgids
zal uitgeven over het rijksmuseum
Kröller-Müller. Doel van het rijk
geïllustreerde boekje is compacte
informatie te geven over het ont
staan en functioneren van het mu
seum en de collectie. Het boekje is
in het museum te koop of is te
bestellen.
Heidewandeling
De laatste jaren is veel beheers-
werk uitgevoerd op de heidevelden
van de Hoge Veluwe Vooral in
Deelense Veld zijn grote stukken
heide afgeplagd. Dit afplaggen ge
beurd met een speciale machine
van de Gebr Van de Haar uit
Wekerom. Om eens te laten zien
hoe de heidevelden zich na het
afplaggen ontwikkelen heeft de
stichting een heidewandeling uitge
zet, waarbij men alle facetten van
het heidebeheer te zien knjgt. De
folder is gratis in „De Aanschouw"
te verkrijgen.
Leven als een
grootgrondbezitter
Slechts een half uur autorijden
van ons woongebied ligt de Hoge
Veluwe (ingang Otterlo). Een uniek
natuurreservaat met ruim 5400 ha
bossen en heidevelden, zover het
oog reikt. Het is het leefgebied
honderden edelherten, moeL
reeèn en wilde zwijnen. Alho JSC
er natuurpaden zijn uitgezet,
overal vrij worden gewandeld skerl
halve in de rustgebieden voo Idien
wild.
De Hoge Veluwe heeft 42
fietspad. Dagelijks staan bi|
Koperen Kop" vierhonderd ®Vieg<
fietsen gratis voor het meene:
Voor één toegangsprijs heeft
vrije toegang tot het Rijksnn
Kröller-Müller, het Beelden]
het Jachtslot St. Hubertus
Bezoekerscentrum „De
kerk
schouw". Een dagje Hoge Vel 0.00 u
en
Hen
i.v.r
ilake
is altijd een succes.
Om met de woorden van
teur Stefels te eindigen: „Niec
van ons kan nog een fortuin vi
ren zoals een halve eeuw gel Kerk
mogelijk was. Maar ieder kani
daag-de-dag tegen een geringe
goeding op de Hoge Veluwe
leven als een grootgrondbezit! i Hat
uur I-
J.
rmde
ger
A. i
lie, v
Rustgebied
edelherten
Wildobservatiewandeling
Een kijkje achter het observatiescherm op een zonnige middag
bronsttijd: (half september tot half oktober).
meer hindes en jonge dieren te
voorschijn. Ineens breekt het
bronsthert met zijn kapitale gewei
uit het bos met jonge dennen op de
achtergrond. Het loopt voortdu
rend om het roedel heen en draaft
even naar een ander hert dat in de
buurt komt. Het publiek geniet
ademloos van de aktie, die wordt
gevolgd door een luid geburl. De
tijd verstrijkt. Als er geen indrin
gers in de buurt zijn gaat het hert
een poosje liggen. De hindes dralen
wat rond en eten wat gras. Het
publiek neemt met moeite afscheid
als het al zo donker is, dat de dieren
nauwelijks meer zijn te onde
den
Echte wildfotografen
hun neus op voor dit plekje
de rietmat tussen de kinderen,
hebben verschillende
hebbers hier schitterende opn
gemaakt van het bronstroede
De beste tijd om daar te
kijken is 's middags om een
vier. Prettige dag op de Hoge
we toegewenst.
TEKST EN
GERRIT DE
Ongeveer half oktober is de
bronsttijd ten einde. De sterk ver
magerde herten hebben al die tijd
nauwelijks gegeten Ze laten hun
roedels in de steek en beginnen
weer te eten en gaan veel slapen om
weer op krachten te komen. Maar
zover is het nog lang niet.
Observatieplaats
Gedurende de bronsttijd is de
wildbaan gesloten. Publieke be
langstelling zou dit belangrijke ge
beuren in de war sturen
Om de geïnteresseerde natuur
liefhebber toch in de gelegenheid te
stellen een glimp van de bronst op
te vangen heeft men een wildobser-
Dat er op de Hoge Veluwe veel dieren voorkomen „weet" iedereen zo
langzamerhand wel. Veel mensen komen dan ook vaak naar het park „om
wild te zien". Maar de Hoge Veluwe is geen wild- of safaripark waar je
maar in hoeft te rijden om dieren te zien. De Hoge Veluwe is een
natuurgebied, waar weliswaar met veel zorg en moeite aan wildbcheer
wordt gedaan, maar waar de dieren zich betrekkelijk normaal kunnen
ontwikkelen. Dat betekent, dat edelherten zich hier niet anders gedragen
dan bijvoorbeeld in de Kroondomeinen. Nee, een dagje Hoge Veluwe
wordt niet altijd bekroond met het zien van wild. Maar de dag dat men wel
herten ziet wordt er des te mooier door en een volgende dag nog
avontuurlijker.
De bronsttijd
Naarmate de nachten kouder
worden barst in de tweede helft van
september het liefdestumult van de
edelherten op de Veluwe los. De
herten, die het hele jaar stom waren
blijken opeens te beschikken over
een machtige stem een geluid dat
een beetje aan leeuwegebrul doet
denken. Men noemt het burlen.
Ineens is het gedaan met hun rustig
en teruggetrokken leven. De
bronsttijd is aangebroken en de
dagen zijn vol aktie. Elk hert (man
netje) probeert een harem van hin
des (vrouwelijke dieren) te verza
melen en daarvoor moet soms strijd
worden geleverd met rivalen.
Als de roedels (groepen) eenmaal
zijn gevormd zijn ze vrij plaatsvast.
Een oudere hinde, meestal met kalf,
heeft de leiding van het roedel. Zij
Een wat oudere hinde heeft de
leiding van een bronstroedel.
zal ook steeds letten op onraad en
zo nodig het initiatief nemen om te
vluchten. Het bronsthert. ook wel
plaatshert genoemd, loopt meestal
gedwee achteraan, maar zorgt dat
het roedel bijeen blijft en uit de
buurt van andere herten Eén en
ander gaat gepaard met veel geburl
Het weer is van invloed op de
bronst van de herten, vooral koel
en helder weer prikkelt tot ver
hoogde aktiviteit. Als 's morgens
vroeg de eerste gele zonnestraal
boven de dennenbossen uitkomen
zwelt het burlen aan tot een mach
tig concert.
Wildobservatiescherm
De „echte" Koperen Kop.
vatiescherm (rietmat met gaten er
in) gebouwd tegen een rustgebied.
Verschillende jaren achtereen kon
je daar een bronstroedel heel goed
waarnemen De route naar die ob
servatieplaats is als volgt:
Links van het Bezoekerscentrum
„De Aanschouw" begint de wild-
observatiewandeling, gemarkeerd
met groene paaltjes. Na ongeveer1
800 m geeft een bordje „Stilte
a.u.b." aan dat u het observatie-
scherm nadert Meestal zijn er al
wat bezoekers.
Het is begin oktober, op een
door-de-weekse-dag, 's middags om
4 uur. Aller ogen zijn gericht op het
toneel dat nog leeg is: een gele
grasvlakte met een decor van don
kere dennen
Als na een uurtje de eerste hinde
verschijnt gaat er een lichte fluiste
ring door de rijen. Verrekijkers
gaan voor de ogen. Er komen nog
