„Als er iets is waaraan ik mee wil werken, is het te voorkomen, dat een apparaat als de politie een eigen leven gaat leiden" Leusdenaar Dirk Veurmk per 1 november officier van justitie in Zwolle: „Het berechten van overtuigingsmisdadigers heeft altijd een extra dimensie ten opzichte van de crimineel" disfunktionerende personen wortf zeer konsekwent naar Psychologe sche Zaken gestuurd, om <j* I beoordeling er in elk geval bij i» I hebben." ,.Toch hebben onderzoekei I aangetoond dat ongeveer 70% va de dienstplichtigen die in diens I geweest zijn achteraf zegge* I „Toch had ik wel een goede dien$i tijd, maar ik heb geboft, omdat ijl een leuke funktie had, of omdat itl mooi dicht bij huis kwam en elke I avond naar mijn meisje kon, c?| omdat ik in mijn diensttijd tocfi| lekker mijn studie kon afmaken." AANPASSINGSPERIODE ..Moet u. komend uit het militainl apparaat nog een opleiding voor dj burgerrechtspraak of een aanpas-1 smgsperiode doorlopen 9' „Nee, ik voel mij bereid en J staat om onmiddellijk daar in J springen. Natuurlijk zijn er enkels dingen een beetje verschillend! maar ik doe het al verschillendj jaren als plaatsvervanger en ik hebl geen aanvullende opleiding nodig l afgezien van het feit dat ik nu alvj jaar lid ben van het Openbaaj Ministerie." Verschillen9 Ik heb in dienst !s maken met een stukje extra, waaj over we gesproken hebben Ik h bij de knjgsraad te maken met g gekeurde militairen, allemaal N& derlanders, vanaf in het algemeej 18 jaar. Bijna alleen maar manro Ook geen oude mannen, want rr 55 jaar gaan de de dienst uit. Totoj zekere hoogte een geselectei kwantum van mensen dus. Boverl dien. van dienst worden uigeslotef mensen die meer dan een half jaJ onvoorwaardelijke vrijheidsstrJ hebben gekregen. Dus op het mei ment dat de jongens in dierrf komen zijn het nog géén waf criminelen Diezelfde selectie wrif je niet in de burgermaatschappij 1 „Misschien zal ik een paar prol cedureregeltjes even moeten aaf leren. Trouwens: aanstaande v dag heb ik daar een zitting 1 plaatsvervangend officier Dal één van de redenen geweest waa om ik de afgelopen jaren stee! heb gezegd, ik wil betrokken blijvi bij het burger Openbaar Minis! rie." „Graag nog enkele dingen. Er! een aantal gewone officieren justitie, die plaatsvervangend au: teur militair zijn, juist om van wee' kanten op de hoogte te blijven w wat er leeft." „Ik was altijd al van plan, omo ik een aantal jaren bij de krijgsra hd gezeten, naar het burger Ope baar Ministerie te gaan, om breedte te houden in dit beroep niet te verstarren. Nu heb ik te uitdrukkelijk gekozen voor Zwol voor ook wel een beetje omdat ik ale hebb paar jaar plaatsvervangend te maar ook omdat de hele provirc Flevoland onder het parket Zwo valt: het gebied strekt zich uit tol met Almere. We doen in Lelys 5|atje ook politierechterzittingen. Of* wellicht in de toekomst ook andere plaatsen gaan gebeure Wie zal het zeggen. Dat is allemaal heel boeiend We bi gen de strafrechtspleging bij mensen thuis bijna." „Tenslotte: wat het wegzenclHet stai leid betreft (omdat er geen ce iet Spei zijn), daar hadden we bij de mii «erder re dienst geen last van. We hebt ;unt u een eigen gevangenisje: Nieuw luizen r sluis, en daar is voor onze e\ laar rid klanten nooit ruimtegebrek Dj en ree door kon er snel geëxecute poedig worden. Ze zitten bij ons niet losakke jaar of twee jaar te wachten 0; iuto. Lo tenuitvoerlegging van de straf at we hadden ons eigen politieap up raat. de Koninklijke Marechaus iek met die heel eigen maar ook gew iet Spet. justitiële taken heeft. Een 9 iepen er politiekorps. Dat durf ik ruste zeggen. In die zin kennen wij de overlegsfeer." „Er wordt tegenwoordig ge> er ken over driehoeksoverleg tui >ad verd bestuur (burgemeester), po itgesletc (korpschef) en justitie (officie' leiding van het korps Marecte see, de brigadecommandant de Marechaussee en de aud militair zaten ook in een ove Il(e Dat zou je dus kunnen verge-i )e: met elkaar honir onget zwam He „Of we uit Leusden wegg] Dat kan ik u niet zeggen, tweede dochter zit in 5 geen moment om van schcfcef veranderen!" 1873 het p wagei Garde feg on# volge se nur hef Dat is mijn vaste overtuiging. Dat heeft ook te maken met de staat binnen de staat. Als er iets is waaraan ik mee wil werken om dat te voorkomen is het om te zorgen dat apparaten als politie en defen sie een apart leventie aaan leiden. Militarisme is een slechte zaak, maar het belang zien van de krijgs macht is géén slechte zaak." „Het is ook een misverstand dat dé krijgsraad strenger zou straffen dan de burgerrechter Dat is niet waar. Ik ontken dat. Men heeft het jaren geleden getracht aan te tonen door een wetenschappelijk onder zoek en toen is men tot de conclu sie gekomen dat het inderdaad niét waar is. (Nu kan dat alleen maar voor vergelijkbare delicten, maar daar loopt het gewoon parallel)." „Wij mogen als krijgsraad niet de aansluiting missen met de burger- justitie Daar hebben we de afgelo pen jaren nadrukkelijk naar toe gewerkt om te zorgen dat wij niet vervreemden van het burger open baar ministerie." „Misschien bedoelen we, met wat u zo net „liberaal" noemde, toch wel ongeveer hetzelfde: men moet weten wat er in de samenle ving te koop is Er mogen geen starre figuren in zitten, noch naar de ene noch naar de andere kant Men moet geen oogkleppen voor hebben, dan ben je volgens mij niet geschikt voor dit vak. In de straf- rechtgeving heb je altijd met daders en slachtoffers te maken. Elke da der heeft óók een individuele bena dering nodig Je moet je wel kun nen inleven in het patroon van zo iemand. Wij zijn niet legalistisch. Wij kijken niet in de eerste plaats naar wat voor straf de wet stelt op een bepaald delict. Of u of ik verkeerd parkeert maakt niets uit, maar het maakt wel verschil uit bij belangrijke delicten, die in de over tredingssfeer worden gemaakt. Daar kunnen de achtergronden van de dader van betekenis zijn." „Uzegt je moet psycholoog zijn. Ik denk dat je enig psychologisch inzicht in dit vak niet kunt ontberen. Je moet inschatten wat de politie met wat hij op papier heeft gezegt bedoelt, en dan kan het best simpel zijn om de verbalisant op te bellen en te vragen: geef mij eens uw persoonlijke inkleuring van deze feiten en omstandigheden Op grond van zo'n telefoontje heb ik wel eens een zaak geseponeerd. Gelukkig kunnen we het bij inge wikkelder zaken aan gedragsdes kundigen vragen. Bij een iets zwaar dere zaak, waarbij we aan onvoor waardelijke vrijheidsstraffen gaan denken wordt er gauw nadere des kundige voorlichting gevraagd." VERSCHIL „Hoe ziet u het verschi' tussen iemands verwachtingen die onder worpen is aan de militaire maatsta ven en iemand verwachtingen in het burgerecht „Voor de strafrechtpleging is er ten aanzien van het overgrote deel van de zaken, zoals ik al zei, geen verschil. Ook in het hele vóórge- beuren van seponeren, voorwaar delijk seponeren, transigeren, par ketstandjes Daarnaast heb je dat stukje militair recht, en daarvan is het verwachtingspatroon nogal ne gatief volgens mij Men gaat niet graag in dienst, men ziet ook dat op tegen het militaire tuchtrecht en het militaire strafrecht „Het merendeel van de mensen gaat met een redelijk negatief ver wachtingspatroon de dienst in Dat is voorstelbaar: het is een lastige onderbreking van studie of carriè re Dan denk ik dat dat voor een deel helemaal te rechtvaardigen is vanuit die eigen taakstelling van de krijgsmacht, maar dat dat negatief kan werken voor mensen die buiten de boot vallen is soms wel eens echt verdrietig. Anderzijds is het tegenwoordig zo dat de krijgs macht met zijn psychologische en psychiatrische diensten wat beter dan vroeger kan beoordelen heb ben we die man ten onrechte toch in dienst laten komen? Men is gauwer geneigd tot hetzij afkeuren hetzij buitengewoon dienstplichtig maken. De ijsbeer in de Sahara, dat werkt nu. Er zijn wel eens van die jongens die voor de krijgs macht, om wat voor redenen dan ook, totaal ongeschikt zijn Een voorbeeld is de jongen die van jongs af aan met het circus de hele wereld doorgetrokken is. Dat soort wonderlijke samenstelling, ook uniek in Nederland, zes man „Wat uw andere deel van de vraag betreft op zichzelf zit het risico dat u noemt er altijd wel een beetje in Maar ik denk dat u het militair tuchtrecht toch meer moet vergelijken met een stuk discipli naire zoals dat in een onderneming ook geldt. Bij een werknemer in het bedrijfsleven heb je als stok achter de deur altijd het ontslag Datisom begrijpelijke redenen voor dienst plichtigen geen bruikbare sanctie Dat er een stuk bedrijfsdiscipline moet zijn, daarover kunnen we het snel eens zijn, dacht ik. Dat er dus ook middelen moeten zijn om dat af te dwingen, daar zullen we het ook over eens zijn Dat is bij een nor maal bedrijf niet zo erg nodig, ja, een prikklok en waarschuwingen, en bij ambtenaren heb je ook een aantal disciplinaire mogelijkheden. Maar het eigene van de krijgs macht is met name dat daar dienst plichtigen zitten, meestal tegen hun zin, en daar heb je andere sancties voor nodig Nog afgezien van de „Dat is altijd al het probleem geweest. De weegschaal die aan de ene kant zegt het eigene van de organisatie met die specifieke taak stelling rechtvaardigt een apart straf- en tuchtrecht, zegt aan de andere kant het zijn Nederlandse staatsburgers en de rechtsgelijk heid van burgers moeten we zo veel mogelijk bevorderen Die weegschaal kan soms naar de ene, soms naar de andere kant door slaan. Er zijn nu plannen bij de Kamer om tot integratie te komen voor wat betreft het strafrecht. Het is ook beslist wel zo dat we daar naar al jaren stapje voor stapje op weg zijn. Maar vóórdat dat hele maal geïntegreerd is ik vrees dat overtuiging ook, van mening ben dat euthanasie in het algemeen strafbaar behoort te blijven Maar alleen al over de vraag 'wat is euthanasie?' zijn de meningen ont zettend verdeeld. In ieder geval gaat het over aktieve euthanasie, daar zijn we het denk ik wel vrij snel over eens. maar waar liggen de grenzen tussen iemand de kans geven om te sterven of daadwerke lijk laten dood gaan9 De zorgvul- digheidsoverwegingen dienen een grote rol te spelen bij de vraag moet je die zaak aan de rechter voorleggen of niet? We zijn nooit verplicht tot vervolgen. Hooguit in opdracht van de procureur-gene raal, dan is er een moeten.' .Fr znn ook wel eens zaken, die op het ogenblik inhoudt en hoe deze zich ontwikkelt, en ik zal dat zeker in mijn requisitoir ook noe men, maar het is de rechter die het uitmaakt Dan heb je natuurlijk ook dat altijd bij dit soort zaken geantici peerd wordt op aanstaande wetge ving We hebben die staatscommissie gehad, nou, het is niet zo eenduidig wat het advies zal worden, maar er zijn toch vrij grote groeperingen die zeggendan moet op die manier de wet gewijzigd worden Maar. het feit dat het nu zelfs door de regering een beetje vooruitgeschoven wordt en door de politieke partijen ook, bewijst al dat het moeilijk is om een goede formulering te vinden Als de werkgever het al zo moeilijk tuigingsdaders De meesten van hen zijn allerminst crimineel." TENDENS „Er zou op dit moment een ten dens zijn om bij justitie meer libe raal denkenden (in de ware zin des woords) te benoemen Hoe is dat te rijmen met uw benoeming, waar u uit de militaire sfeer komt9" (Lachend) „Oh, wat erg' Wat erg'" Dan serieus „Deze tendens is mij niet bekend Ik heb tot nu toe gezien dat het bij de selectie voor de rechterlijke macht en het open baar ministerie om twee catego rieën gaat de mensen die van de Universiteit komen en de RAIO SEPARAATTUCHTRECHT ..Ziet u het nut van separaat tuchtrecht voor verschillende disci plines Zo ja worden het geen rechtstaatjes in de staat er is im mers nauwelijks controle mogelijk een wat andere discipline nodig hebt dan in een gewoon bedrijf De geldboete heeft inmiddels een be hoorlijke vlucht genomen, en dat is iets dat weer vergelijkbaar is met normale disciplinaire straffen." „Maar ik geef toe een stukje risico zit er wel in Overigens be twijfel ik of dat gevaar van een staat VRIJHEID OFFICIER Bestaat de vrijheid die de officier van justitie heeft in verband met het recht van seponeren ook in het militair recht9 Het is vrij politiek te noemen hoe de officier daar ge bruik van maakt. „Tot 1 november ben ik auditeur militair, maar dat is doodgewoon (burger)off|cier van justitie in toga, maar dan voor vervolging van straf bare feiten door militairen ge pleegd. Mijn klanten zijn dus alle maal militairen De richtlijnen die gelden voor de officier van justitie gelden net zo goed voor de audi teur militair Het merendeel van de strafzaken door militairen gepleegd is net als bij andere burgers: rijden onder invloed, diefstallen, vernie lingen, natuurlijk ook af en toe ernstiger feiten net als dat bij ande re burgers het geval is. Daarnaast hebben we één apart gebiedje, ruwweg geschat 10% van de za ken dat zijn de zaken uit het Wetboek van Militair Strafrecht. Dan moet u denken aan zaken als ongeoorloofde afwezigheid, des- sertie, ongehoorzaamheid, heel specifiek sidewachtweigering, to- taalweigering." „Het verschil is. rechter bij de Krijgsraad zijn altijd drie man. een burger-president en twee militaire leden Het is altijd een Meervoudi ge Kamer. (Misschien is een toe voeging toch wel op zijn plaats. Wij zitten daar met vijf man en zijn in principe allemaal wél afkomstig uit de krijgsmacht)." „Het recht om gebruik te maken van sepo hanteren wij voor de 90% strafzaken helemaal parallel aan met wat er in het burgerleven ge beurt, denk ik. De richtlijnen voor het sepogebeuren en de richtlijnen die daar sedert 1983 bijgekomen zijn van transactie, onder voor waarden met vervolgen, schade vergoeding. afstand van in beslag genomen goederen, gelden voor ons nét zo GEACCEPTEERD Ik denk daarbij aan militairen en medici „Er zijn er nog een paar meer, denk ik, waarbij vergelijking haal baar is: de KNVB en het voetbal tuchtrecht, maar dat is een heel andere categorie. Maar ik ontken dat er geen controle mogelijk is. In ieder geval voor wat betreft binnen het militaire gebeuren. Daar is al tijd, als men dat wil, uiteindelijk een beroep mogelijk op de onafhanke lijke rechter. En dat is dan het Hoog Militair Gerechtshof Als men het met een tuchtstraf niet eens is kan men in beklag gaan, en als men het met die beslissing ook niet eens is, kan men bij het Hoog Militair Ge rechtshof een eindbeslissing ver zoeken. Dat betekent dus dat er altijd controle mogelijk is door die gene die als onafhankelijk rechter wordt aangemerkt ..Zo'n eindbeslissing staat of valt met de samenstelling van het Hoog Militair Gerechtshof. „De president is een burger, een jurist uiteraard, en er is nóg een burger lid, die tevens lid van het Hof van Den Haag De rest bestaat uit vier militaire leden Het is een heel LEUSDEN - De Leusdenaar Mr. Dirk Veurmk is met ingang van 1 november benoemd tot Officier van Justitie te Zwolle Hij is geboren op 5 augustus 1950 te Hoogeveen. doorliep het Christelijk Lyceum te Zwol le. werd officier bij de Konink lijke Landmacht (majoor) en oefende vanaf 1960 binnen de krijgsmacht uiteenlopende funkties uit Tot 1968 comman- dofunkties. Van 1970 tot 1973 studeerde hij Nederlands Recht aan de Universiteit van Amsterdam. Tot 1976 was hij stafjurist, waarbij de bijzonde re taak kwam van het ontwer pen van een aantal wetten ten behoeve van de regering in Suriname. Hij maakte m dit kader een viertal reizen naar Suriname, hetgeen hem eer Koninklijke onderscheiding opleverde Vanaf 1978 was hij tevens lid van de Arrondissementskrijgs raad te Arnhem Tot 1980 was hij docent militair recht Com mando Opleidingen Koninklij ke Landmacht. In 1980 volgde zijn overgang van Defensie naar Justitie. In 1981 was hij substituut Auditeur Militair bij de Arrondissementskrijgsraad te Arnhem en de mobiele krijgsraden Sedert 1983 was hij plaatsvervangend Officier van Justitie te Arnhem, thans te Zwolle Officier van Justitie met. frequentie van één keer per maand Op 1 november wordt hij officieel geïnstalleerd als Officier van Justitie bij de Rechtbank te Zwolle Ter informatie diene dat de officier van justitie de funktio- naris van het Openbaar Minis terie is bij een arrondisse mentsrechtbank of een kanton gerecht. In elk van de 19 arron dissementen vormen enkele officieren van justitie het arron dissementsparket onder lei ding van een hoofdofficier Zij behoren tot de staande magi stratuur. vormen een hiërar chisch geheel onder de minis ter van justitie, en zijn niet zoals de rechters voor het leven benoemd Hun voornaamste taak ligt op het terrein van het strafrecht, waarbij zij fungeren als openbare aanklager in za ken die in eerste aanleg door de rechtbanken en kantonge rechten worden behandeld Niettemin hebben zij ook een funktie in het civiele recht, hetzij tot voorlichting van de rechter, hetzij tot het zelfstan dig vorderen van beslissingen in zaken waarbij het openbaar belang is betrokken Anco Mali stelde de heer Veurmk een aantal vragen ..Als op bepaalde zaken, neemt u euthanasie, in het wetboek van strafrecht straffen staan, maar de ze zaken worden door een groot deel van de Nederlandse bevolking geaccepteerd, zou u dan als officier van justitie wel of niet tot vervolging overgaan „De officier heeft nooit de ver- Mr Dirk Veurmk in de staat in hoofdzaak te maken zou hebben met het militaire tucht recht. Ik denk dat andere punten daarvoor misschien nog riskanter zouden kunnen zijn Ik denk aan „de kazerne", vrijwel grotendeels een mannengemeenschap, en aan „de specifieke taakstelling" De meeste politieke partijen in Neder land willen niet van de dienstplicht af met name om te voorkomen dat een beroepsleger een staatje bin nen de staat zou worden Dat vind ik een heel legitiem en ook een goed argument. En ook omdat het een unieke taakstelling is Het is het enige orgaan dat een dergelijke taak heeft, er is geen vergelijking mogelijk met andere organen. Het is één van de weinige organen, waarvan we allemaal hopen dat ze nooit effektief hoeven op te treden Dat alleen al geeft er iets heel eigens aan." „Alleen: de dienstplichtige mi litairen zijn gewone burgers en vallen dan toch tijdelijk onder een ander soort recht." plichting om te vervolgen Het Openbaar Ministerie kan elke straf zaak, al is het moord, theoretisch, seponeren, afdoen met een parket standje of transactie." „In Duitsland geldt de legaliteit, in Nederland de opportuniteit. Van elk delict, waarvan proces-verbaal is opgemaakt, moet je bekijken of er wel of niet vervolgd moet wor den. Door de jurisprudentie wordt bovendien een aantal criteria ont wikkeld, u noemde voor euthanasie de Groningse uitspraak, de Rotter damse en de Alkmaarse zijn zeker zo uitgebreid. Ik denk dat het een verbazend moeilijke zaak is waar noch de medici, noch de ethici, noch de juristen op dit moment uit zijn We hebben de zaak van De Terp nog onder de rechter zitten, we hebben een aantal zaken ge had waarbij straffen zijn opgelegd, we hebben een paar zaken gehad waarbij men gekomen is tot ontslag van rechtsvervolging „Ik wil u best zeggen dat ik principieel, vanuit mijn geloofs- vrij principieel liggen, waarvan je zegt: al zal ik hier schuldigverkla ring zonder strafoplegging vorde ren wordt er tóch juridisch door de onafhankelijke rechter een schul digverklaring uitgesproken. Maar dan is de strafmaat niet zo heel belangrijk." ,,lk wil nog even terug naar de euthanasie is het niet zo dat je als arts in twijfelgevallen beter in Gro ningen of Alkmaar terecht kunt komen dan bij u in Zwolle?' „Er ontstaan natuurlijk zo lang zamerhand al duidelijke richtlijnen vanuit de procureur-genraal-verga- dering voor de officieren van justi tie Afgezien daarvan ik ben geen rechter wat dat betreft. De jurispru dentie die zo langzamerhand ont staan is heeft een aantal criteria ontwikkeld, waarvoor het verder op zichzelf niet zo belangrijk is of ik het daar mee eens ben of niet. Juist vanwege de jurisprudentie en voor alle zorgvuldigheid zullen we zeg gen leggen we een zaak wél voor aan de rechter. Natuurlijk zal ik mij eigen maken wat de jurisprudentie vindt, laat staan dat ik het moeilijk zal vinden' Ik vind het natuurlijk moeilijk, en wat er in de wet als strafmaat bepaald is zegt op zich zelf verschrikkelijk weinig Dit soort zaken kan variëren van uitermate ernstig tot nauwelijks verwijtbaar Een doodslag ook, die kan variëren van zo volstrekt begrijpelijk (we hebben het geval gehad van die mevrouw die verkracht werd en het pistool gebruikt terwijl ze geen rechtmatig vuurwapen had en die de man doodschoot) tot een dood slag die zo ernstig is dat er levens lang op staat „Bij euthanasie gaat het vaak om overtuigingsdaders Het berechten van overtuigingsdaders heeft altijd een extra dimensie ten opzichte van de gemiddelde delinkwent of de crimineel. Er zit altijd een politie ke of ethische dimensie aan vast die naar mijn mening natuurlijk in rekening behoort te worden ge bracht Ik heb daar zelf aanzienlijke ervaringen mee voor wat betreft de totaalweigeraars. Dat zijn ook over- (rechterlijke ambtenaren in oplei ding) ingaan en de buitenstaan ders Voor beiden geldt dat men met mensen te doen wil hebben die met beide benen op de grond staan, die weten wat er in het leven te koop is, afgezien van een aantal formele zaken als opleiding en ervaring. Voor zover u dat liberaal wilt noemen vind ik dat prima, maar om te zeggen dat er een tendens waar te nemen is: ik betwijfel het. Ik constateer benoemingen van men sen van allerlei kerkelijke, politieke, maatschappelijke stromingen, van links tot rechts, van wel of niet godsdienstig, ja. dat wel1" „Het tweede deel van uw vraag hoe kunt u dat rijmen met uw vorige funktie ik denk dat dat suggereert dat militairen in principe nogal rechts, minder liberaal, zouden zijn: ik voel mij al diverse jaren helemaal lid van het Openbaar Ministerie, en voorts beweer ik nadrukkelijk dat binnen de krijgs macht net zo goed mensen zitten die met beide benen midden in de Nederlandse maatschappij staan

Historische kranten - Archief Eemland

Leusder Krant | 1985 | | pagina 6