„Resultaten zijn niet te meten, maar het feit
dat je mensen hulp geeft is voor mij essentieel"
ARTIKE
Wrange wetenschap
(Steffie Stokvis over nieuw maandblad Artikel 19":
sinds de Korea-crisis
zijn tussen de 300 en 500 journalisten
om het leven gebracht.
redaktioneel zijn we
nog met tevreden
het belangrijkste is, dat men het
blad inhoudelijk zeer positief beoordeelde
we willen meewerken aan het
in kaart brengen van censuur.
DONDERDAG 28 NOVEMBER 1985
interview
neb *r j
LEUSDEN - „Een ieder heeft recht op vrijheid van mening
en meningsuiting. Dit recht omvat de vrijheid zonder inmen
ging een mening te koesteren en door alle middelen en
ongeacht grenzen inlichtingen en denkbeelden op te sporen,
te ontvangen en door te geven."
Ziedaar de tekst, die de voorpagina van het nieuwe
maandblad „Artikel 19" siert, artikel 19 van de Universele
Verklaring van de Rechten van de Mens, zoals die op 10
december 1948 in de Verenigde Naties werd aanvaard.
Het bestaansrecht - want daar hoeft helaas niet aan te
worden getwijfeld - van het nieuwe maandblad ligt opgeslo
ten in het veel geciteerde woord van de Vlaamse schrijver
Willem Elsschot: „Want tussen droom en daad staan wetten in
de weg en praktische bezwaren."
Een gesprek met initiatiefneemster en redaktie-lid van
Artikel 19", de in Leusden woonachtige journaliste Steffie
Stokvis maakt dat meer dan duidelijk.
sla
•ple
m
/an
wal
tev
s mo
ïaar
lingl
mei:
stopi
i orr
Lie-ta
niet
e at
de e
zo gr
idaa
i aan
hetzt
stop
adder
VOO'
seen,
n in
tgen
:e wir
achi
gei
koml
form te fungeren voor meningen
over censuur Want daar kan men
ook nog verschillend over denken
En tenslotte willen we het werk
publiceren van schrijvers en jour
nalisten, die het slachtoffer zijn van
censuur
DOELGROEP
Een specifieke doelgroep heeft
de redaktie van .Artikel 19" niet
voor ogen. In die zin. dat men ervan
uitgaat, dat journliasten, schrijvers
en ook juristen als eerste in aan
merking komen. ,,Maar eigenlijk
hopen we op iedereen, die geïnte
resseerd is in artikel 19 van de
Verklaring, iedereen die geinteres-
door Hans Mosterd
De oorsprong van het nieuwe
maandblad is te vinden in een
n mc werkgroep van Amnesty Internatio
nal, de beroepsgroep journalistiek
.Het woord maakt al duidelijk, waar
9ede net om gaat gemuilkorfde journa
ls listen, of erger. Want wie een eind
chtei vorjg jaar gepubliceerde lijst van
ten1gevangen gezette, ..verdwenen" of
vermoorde journalisten inziet, heeft
verder weinig vragen meer.
In tal van landen worden journa
listen vanwege hun beroepsmatige
aktiviteiten in van kwaad tot ergere
mate in de uitoefening van hun
beroep belemmerd En bleef het
daar maar bij verdwijningen en
ordinaire moorden zijn aan de orde
van de dag.
Wat dat betreft hoeven we in ons land
J nog maar terug te denken aan de
chud^.ffl^^i^pp^qgtyier
kers-m El
QN-mëdewerkèrs i
Salvador
in de lacune op dit terrein in ons
taalgebied voorzien
Het is daarbij geen toeval, dat de
mensen, die oorspronkelijk deelna
men aan de beroepsgroep journa
listiek van Amnesty International
voor het overgrote deel dezelfde
mensen zijn, die de redaktie van
het nieuwe blad vormen.
Henk Aben, Steffie Stokvis, Dick
Verkijk, Hans de Vreij en Daan
Bronkhorst - alhoewel de laatste er
volgens Steffie geen prijs op stelt
als zodanig te worden genoemd,
maar er wel het werk voor doet -
vormen de redaktie Van beroep
zijn ze journalist, bij het Algemeen
Dagblad, bij de Wereldomroep,
free-lance, als correspondent voor
verschillende bladen in Oost Euro
pa gevestigd, sinoloog
Het zou te ver voeren, om alle
namen uit het colofon te noemen,
maar het zijn allemaal mensen, die
zich zeer betrokken voelen bij dit
werk, en waarop nooit vergeefs
een beroep wordt gedaan, ,^us
Steffie Stokvis.
seerd is in de democratie", zegt
Steffie.
En die moeten er meer dan
voldoende zijn, gezien ook het feit,
dat meerdere instanties zich in een
steeds belangrijker mate bewust
worden van het gegeven, dat hier
daadwerkelijk een probleem wordt
aangekaart, dat om maatregelen
vraagt
In ons land is bijvoorbeeld de vak
bond van journalisten (NVJ) bezig
met het oprichten van een organi
satie, die als een soort-data-bank
voor journalisten dienst moet gaan
doen, ,,CHIPP" genaamd. Die af
korting staat voor.Clearing House
kers.
het is fantastisch, als je het enthousiasme ziet van alle medewer-
welijks is te merken.
Gemiddeld bevat elk nummer 48
pagina's, en met een beperkte mai
ling probeert men instellingen te
interesseren, en specifieke doel
groepen, zoals leden van de PEN
en journalisten Adverteren zit er
niet in". zegt Steffie Stokvis, ,,dat
kunnen we ons financieel niet ver
oorloven."
De uitgever mikt uiteindelijk op
een abonnee-bestand van tussen
de 1500 en 2000 Dat zou beteke
nen, dat ook de prijs omlaag zou
kunnen. Indachtig het feit, dat bij
instellingen meer mensen het blad
lezen, betaalt men daar 160,-
voor een jaarabonnement Voor
particulieren bedraagt de abonne
mentsprijs 125,- per jaar. en in de
losse verkoop (het blad is bijvoor
beeld in Leusden bij boekhandel
De Hamershof verkrijgbaar) kost
het 12,50.
POLITIEK
,,Die prijs is echt het minimum,
waar het voor kan", zegt Steffie
Stokvis. ,,De mensen werken alle
maal voor niets, of praktisch voor
niets Vandaar ook. dat we met een
bescheiden budget kunnen vol
staan. En subsidie van de overheid
willen we niet, omdat zoiets al gauw
een vorm van politieke censuur met
zich mee kan brengen."
,,Dat geldt ook voor advertenties,
waarvan we van mening zijn, dat
dat alleen zou kunnen van bijvoor
beeld uitgevers, die middels wat ze
op de markt brengen aansluiten op
onze doelstellingen. Eind deze
maand verschijnt er bijvoorbeeld
een Nederlandse vertaling van het
boek ..They shoot writers, don't
they". Dat is een boek van de
,,Maar het belangrijkste is toch
wel. dat ook bij een telefonische
enquête heel duidelijk is gebleken,
dat men het blad inhoudelijk zeer
positief beoordeelde."
ENTHOUSIASME
,,Het dubbel-nummer dat nu op
de markt komt, is het beste tot nu
toe Maar redaktioneel zijn we nog
niet tevreden. Maar je moet het dan
ook niet onderschatten, hoor. Een
nieuw blad opzetten vergt hoe dan
ook al de nodige energie, en met
een blad met de inhoud, die wij er
aan willen geven gaat dat nog veel
meer op. Er is zo veel te doen. zo
veel te organiseren. Uit bepaalde
landen is het bijvoorbeeld heel
moeilijk, om informatie te krijgen
Dan is er extra veel graaf- en
spitwerk nodig
Maar daar staat tegenover, dat het
echt fantastisch is, als je het idea
lisme ziet van echt alle medewer
kers. Het enthousiasme van de
mensen
HOOP
,,De resultaten van ons werk zijn
natuurlijk nooit te meten. Maar het
feit, dat je mensen hulp geeft, is
voor mij essentieel Als je dan later
hoort van iemand, die in de gevan
genis heeft gezeten, en die zegt:
..Je hebt me hoop gegeven", dan is
dat precies, waar we voor bezig
zijn".
„Het moet toch verschrik
kelijk zijn, als iemand ergens
in de gevangenis zit in de
vaste overtuiging dat er nog
nooit iemand van hem of haar
gehoord heeft. Dan lijkt me
dat een hele essentiële ge
dachte, dat je denkt: „Ik
hoop, dat er ergens in de
wereld iemand aan me denkt,
iemand met me bezig is."
„Vooral voor mensen in
eenzame opsluiting. Daar is
dat toch essentieel voor,
denk ik."
Steffie zwijgt. Ze kijkt voor
zich uit en zegt dan, heel
zachtjes, „tenminste, dat
hóóp ik".
jagai ÜeroorzasW#. of^te-weten waf,ër 's Ofhet nu gaat om hétvértalen van
vjsiet gebeurd, en om ons te blijven
ealiseren, wat helaas aan de orde
zan de dag blijkt te zijn
Mocht er vooral de laatste jaren
een toename blijken voor de wijze
vaarop en de mate waarin in veel
tenden geweld wordt gedaan aan
het betreffende artikel in de Univer-
Daar
j van
odig:
Rijksie
lar'9
)tie in
ngste1fc
hapje 56,6 Verklaring van de Rechten van
lijkscxie Mens-het probleem speelt uiter
ts ,e aard al veel langer.
..Het echte probleem begon eer
ier. sinds de Korea-crisis zijn tus
sen de 300 en 500 journalisten om
iet leven gebracht", stelt Steffie
itokvis.
ïertig
ch
Bf kur
;woon JLAD
eestje
ir 198
In de hele wereld was er tot voor
een artikel, of om de lay out van het
blad, dat is niet aan de orde.
WERK
Naast het geven van informatie,
stelt de redaktie van .Artikel 19"
zichzelf meer eisen ,,We willen
meewerken aan het in kaart bren
gen van censuur, gericht tegen
journalisten, en kunstenaars Want
ook schrijvers en dichters zijn
slachtoffer van censuur", aldus
Steffie
Daarnaast willen we de achter
gronden weergeven van de men
sen, die het betreft, en de achter
gronden van de manier waarop de
mensen worden vastgehouden. De
omstandigheden, waaronder ze in
for Information of Press People"
Dat zou moeten uitgroeien tot een
effectieve organisatie, die daad
werkelijk bijdraagt aan de veilig
heid van journalisten, waar ook ter
wereld
Ook Amnesty International is daar
in geïnteresseerd
En tekenend voor de ernst van het
hier behandelde onderwerp is ook.
dat het Internationale Rode Kruis
bezig is met voorbereidingen die
moeten leiden tot de opening van
de ,,hot line".
Dat wordt een telefoonnummer
in Genève, dat uitgevers, redakties
en journalisten direkt toegang geeft
tot de organisatie, in gevallen waar
zich problemen voordoen waarbij
men zich tot het Rode Kruis voor
hulp kan wenden.
AKTIES
In het recente verleden onder
nam de beroepsgroep journalis
tiek, binnen het kader van Amnesty
International, al vele akties. Men
voerde akties voor journalisten in
Zuid-Afrika, voor een Poolse dich
ter, voor een schrijver in Tsjecho-
slowakije Men organiseerde een
grote aktie tegen de verdwijningen
in Argentinië, die uitgebreid in pers,
radio en TV kwam, en zo werd vorig
jaar een lijst gebundeld, waarin een
opsomming wordt gegeven van
wat er in verschillende landen
gaande is.
Het is een trieste opsomming
van verdwijningen en moorden in
landen over de hele wereld.
Argentinië. Bahrein, Brazilië, Chili,
China, de CSSR, oftewel Tsjecho-
slowakije, El Salvador, Egypte,
Ethiopië, de DDR, Griekenland,
Guatemala, Haïti. Honduras. Indo
nesië. Iran, Kenia. Libië, Maleisië,
Mauretanié, Nicaragua, Nigeria.
Paraguay, Peru, de Filippijnen,
Zuid-Afrika, Suriname, Syrië, Tai
wan, Tunesië, Turkije, Uruguay,
Rusland, Vietnam, Joegoslavië,
Zambia en Zaïre worden genoemd,
en dan zijn we niet eens volledig.
Wat het wel aangeeft, is dat de
akties van de beroepsgroep jour
nalistiek binnen Amnesty zich keert
tegen iedere vorm van censuur, in
willekeurig welk land zich die voor
doet. Hetzelfde geldt voor „Artikel
19", waar de redaktie artikelen
wijdt aan censuur in Polen, journa
listiek in Suriname, kunstenaars in
Turkije, en censuur in Rusland. Dit,
om maar eens een bescheiden
greep te doen uit de eerste twee
nummers van ..Artikel 19".
GESTART
Het blad is een uitgave van de
Leusdense Uitgeverij Alandsbeek,
en is gestart in september Men
maakte inmiddels drie nummers,
voor september en oktober, en een
dubbel-nummer voor november en
december, dat dezer dagen ver
scheen Het blad wordt met een
beperkt budget gemaakt, wat ech
ter aan de verzorgde uitgaven nau-
hoofdredacteur van „Index on i
Censorship". Zoiets zou zich mo
gelijk lenen voor adverteren m ons
blad op een manier, zoals ons dat
voor ogen staat."
REACTIES
,,De reacties, die we tot nu toe
kregen, waren erg positief Inhou
delijk in elk geval, en wat de uitvoe
ring betreft, dat was eigenlijk heel
raar Er was een groep mensen, die
het rommelig vond. en een andere
groep die duidelijk liet merken, dat
ze het prachtig vond. Echt van
„Zo moet een blad met deze in
houd er uitzien' Daartussen zat
geen andere mening Zelf vind ik
het sober, maar heel netjes. Vooral
de lay out vind ik goed verzorgd, en
het is gebonden hè, het valt niet uit
elkaar, wat je tegenwoordig met
paperbacks nog wel eens hebt. Dat
vind ik zo vreselijk, als zoiets uit
elkaar zou vallen. Het bindwerk is
dan ook naar verhouding in de
totale kostprijs nogal prijzig, maar
daarmee leveren we in elk geval
een degelijk blad af", zegt Steffie.
het vergt enorm veel werk. een blad met deze inhoud.
ort maar eén blad, dat aan deze de gevangenis zitten, soms als
pecifieke toestand aandacht be-
teedde: het Britse „Index on Cen
orship".
Hef nieuwe blad
KPJ
.Artikel 19" wil
slachtoffer van marteling, en soms
met als laatste gegeven, dat er
executies plaats vinden
„Daarnaast vinden we het be
langrijk, om te proberen als plat-
uwbou
Inemi
Blde
earn
den
ïind
;n pri|!
de aam
tn met
e spelli
rs niet
i de wa<
ïg vrijw
nnen sAnsen
vooral in het geval van eenzame opsluiting lijkt het me essentieel, dat
denkenergens in de wereld denkt iemand aan me, is iemand
it me bezig.
Tien jo<ir Helsinki. Koude drukte''
De Arabische pers in Israel
Censuur in Polen.
Extra. De Stromal met de Rode Rand.
De ^aak Schumacher.
Journalist in Suriname.
Een ieder heeft recht op vrijheid van mening en menings
uiting Pil recht omvat de vrijheid zonder inmenging een
mening te koesteren en door alle middelen en ongeacht
grenzen inlichtingen en denkbeelden op te sporen, te
ontvangen en door te geven
De titelpagina van het eerste nummer van Artikel 19". inmiddels
zijn drie nummers verschenen
Om aan te geven, hoe ernstig de situatie is, waar „Artikel
19" over publiceert, geven we hier de gegevens letterlijk
weer van één, willekeurige, pagina uit het boekje „Jour
nalists and human rights", een uitgave van de Professio
nal Group of journalists van Amnesty International,
uitgegeven op 25 september 1984. Het betreft Suriname,
Syrië en Taiwan.
SURINAME
Brahm, Berhr, in december 1982 geëxecuteerd, uitgever van
„Mokro", een communistisch weekblad (de regering ontkent de
executie).
Kamperveen. Andre, journalist, voormalig minister, geëxecuteerd
Rahman, Lesley, verslaggever voor Waretiid. begin december
1982 geëxecuteerd
Slagveer, Jozef, geëxecuteerd in december 1982, journalist van
„Informa'voormalig eigenaar van tijdschrift „Aktueel
Wijngaarde, Frank, journalist van ABC-radio, geexecuteerd begin
december 1982.
SYRIË
Hatmal, Jamil, eenzame opsluiting, zwaar gemarteld, overgebracht
naar Mezze militair hospitaal, huidig lot onbekend
Ai Shulak, Zouhier, free-lance journalist, advocaat in mei 1975
werd de orde gegeven tot voortgezette detentie, huidige lot onbe
kend
Shammali, uitgever van de krant Al Thawra, sinds 1972 zonder
proces in gevangenschap in de Mezze gevangenis in Damascus,
huidige lot onbekend.
Khilo, Michel, bestuurslid Union of Arab writers, schrijver en
journalist, gearresteerd op 5 oktober 1980, nog steeds in gevangen
schap, zonder in staat van beschuldiging te zijn gesteld
TAIWAN
Chang Chung-Hung, gearresteerd in 1979. in 1980 tot twaalf jaar
gevangenisstraf veroordeeld
Chang Hua-inin, gearresteerd in 1979, in 1980 tot tien jaar
gevangenisstraf veroordeeld
Chen Chu, gearresteerd in 1979, in 1980 veroordeeld tot twaalf jaar
gevangenisstraf.
Chen Po-Wen, gearresteerd in 1979, vrijgelaten. Weer gearres
teerd in december 1979, in 1980 tot zes jaar en acht maanden
gevangenisstraf veroordeeld
Chi Wang-Sheng, gearresteerd in 1979. in 1980 veroordeeld tot vijf
jaar gevangenisstraf.
Chiu Mao-Nan, gearresteerd in 1980, veroordeeld tot zes jaar
gevangenisstraf
Chou Ping-Teh, gearresteerd in 1980. veroordeeld tot zes jaar
gevangenisstraf.
Hsu Tien-Hsien, in 1980 tot vijf jaar gevangenisstraf veroordeeld
Huang Hua, gearresteerd in 1976. veroordeeld tot tien jaar
gevangenisstraf.
Huan Hsin Chieh, gearresteerd in 1979. in 1980 veroordeeld tot
veertien jaar gevangenisstraf
Hung Chi-Liang, gearresteerd in 1979, vervolgd in 1980. vonnis
niet beschikbaar
Li Ching-Jung, gearresteerd in 1979. in 1980 veroordeeld tot vijf
jaar gevangenisstraf.
Li Chung-Sun, beschuldigd van opruiing in november 1970,
beschuldigd van lidmaatschap Chinese Communistische Partij in
december 1971, veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf. In
1975 verzacht tot vijftien jaar gevangenisstraf
Lin Hung-Hsuan, gearresteerd in 1980, in hetzelfde jaar veroor
deeld tot twaalf jaar gevangenisstraf.
Lin Yi Hsiung, gearresteerd in 1979 In 1980 veroordeeld tot twaalf
jaar gevangenisstraf (zijn vrouw en tweelingdochters zijn vermoord)
Lu Hsiu-Lien, gearresteerd in 1979 In 1980 veroordeeld tot twaalf
jaar gevangenisstraf. Zijn slechte gezondheid (schildklier of kanker)
werd in 1982 gemeld, en in 1983 bevestigd
De lijst van Taiwan gaat verder op de volgende pagina
Waar het om gaat is, hier te illustreren, middels een willekeurige
greep uit het voorhanden zijnde materiaal, dat in allerlei landen
journalisten, schrijvers en dichters worden vervolgd
Waarbij de wetenschap, dat de hier weergegeven feiten nog maar
een slappe weergave vormen van de elders in het geciteerde boekje
voorkomende moorden en verdwijningen, die wetenschap alleen
maar des te schrijnender maakt.
