I Science Fiction in Nederland: het blijft mondjesmaat De Renault-dealers blijvenook in januari buiten het boekje gaan. Leusden; van 't Klooster Leusden, Hamersveldseweg 14, Tel. 033-941243. ■RENAULT' „Under Fire" in dinsdag movie-cyclus Filmkeuze Door de enorme belangstelling voor onze laatst gehouden f2.000,- extra inruil aktie, gaan we hier nog even tot en met 31 januari a.s. mee door. Met wat voor een auto u ook bij ons voor komt rijden, u krijgt er mini maal f 2000,- voor terug. Ook al is het een heel oude auto. Voorwaarde is dat u een nieuwe Renault 5,9,11 of 18 aan schaft en deze laat financieren door Renault Credit Nederland. Heeft, u een wat nettere auto, dan treft u het helemaal. U krijgt dan f200(),- ii iruil bóven de inruilprijs die de ANWB./BOVAG koersÜjst, aangeeft. De auto die u bij ons wilt inruilen moet wel minstens 2 maanden op uw naam staan. De financiering geschiedt op basis van een huurkoopover eenkomst waarbij de wettelijke aanbe taling verplicht is. Mocht u helemaal geen auto in te ruilen hebben, maar toch graag op een aantrekkelijke manier zo'n Renault 5,9, 11 of 18 willen aanschaffen, komt u dan vooral ook langs... Tot steaks! rubrieken DONDERDAG 9 JANUARI 1986 (door Bert Vos) In de tweede helft van de zeventiger jaren, begin tachtiger jaren beleefde Nederland een ware hausse in oorspronkelijke en vertaalde science fictionromans en -verhalen. Verschillen de kleinere, maar zeker ook de grotere uitgeverijen hadden een eigen SF-fonds, waarin tal van grote, internationaal erkende namen terug te vinden waren. Het was smullen geblazen voor de ware SF-liefhebber, die een ruime keuze tot zijn of haar beschikking had. Die tijd is voorbij. De kleinere uitgeverijen hebben het niet kunnen bolwerken en vielen terug op meer risico-loze uitgaven, terwijl de grote uitgeverijen als Meulen- hoff, Bruna en Spectrum weliswaar SF bleven uitgeven, maar zich daarbij wel beperkten tot succesvolle herdrukken of voorzichtige nieuwe vertalingen in een gematigder tempo dan voordien het geval was. Aan de andere kant was daar uitgeverij Loeb, die begon met het uitgeven van verzamel-bundels op het gebied van horror en SF. Dat is de situatie van dit moment. Nu behoort science fiction ruet be paald tot de meest geliefde genre's in de literatuur. Veel mensen beschouwen het zelfs met eens als een onderdeel van literatuur, maar rangschikken SF het liefst gemakshalve onder pulp. Dat is natuurlijk onzin, ook al heeft het genre bepaalde ui tv/assen, die een dergelijke rangschikking oppervlakkig zouden rechtvaardigen. Goede science fiction romans gaan niet over ruimte oorlogen a la Starwars en mijden groene marsman netjes als de pest. Goede science fiction-romans zijn intelligenter van in houd en ook veelal beter geschreven, in de beste denkbare literaire tradities. En dat met alleen. Ook naast de meer literair geschreven SF hebben ook de andere sub-genre's veel meer te bieden dan algemeen wordt aangenomen. De avonturen-SF van bijvoorbeeld befaam de schrijvers als Jack Vance, Frank Herbert. Robert Heinlein en Alfred van Vogt kunnen met gemak wedijveren met de beste avonturenromans van Allister MacLean, Desmond Bagley. Ga vin Lyall of Hammond Innes. Het emge verschil is, dat de avonturen-SF zich niet hoeft te beperken tot de planeet aarde zelf Want wie dacht, dat misdaad zich beperkt tot de eigen planeet, vergist zich. Want de misdaad is universeel SF-schrijvers voegen aan de bekende elementen allerlei ongekende zaken toe, waardoor tal van clichématigheden worden doorbroken en het verhaal een meuwe, vaak onvermoede dimensie knjgt Wat voor de avonturen-SF geldt, geldt ook voor sub-genre's als horror en fantasy. De ruimte-horror kan ongeken de vormen aannemen en de fantasy kent al evenmin grenzen, doorbreekt patronen, opent geheel meuwe universa met de meest wonderlijke figuren en ongekende zwarte en witte magie Me taforische verhalen vaak, met steeds voldoende mdentificatie-mogelijkhe- den. Kortom, science fiction hoeft geen pulp te zijn. Het genre biedt ontzettend veel kwaliteit voor hen, die de durf hebben om van de geijkte literaire paden af te stappen en ingebakken vooroordelen opzij te zetten. Waarbij natuurlijk de keuze van de schrijver belangrijk kan zijn. Uit de beperkte hoeveelheid nieuw uitgekomen titels wordt in dit artikel aandacht besteed aan SF-uitgaven van uitgeverijen als Bruna, Loeb en Mingus. JOB, door Robert A. Heinlein. Uitga ve: A. W. Bruna Zn te Utrecht. Beterback, 345 pagina's. Met de roman „Job, of de schoonheid van het geduld", schreef de nu 78-jange Robert A. Heinlein een science fiction- roman. waarin humor de boventoon voert. Dat is op zich tamelijk uitzonder lijk, want Heinlein's meeste romans zijn veelal wat ernstiger van toon, ook al ontbreekt de humor met. Heinlein houdt van helden. Het liefst perfecte helden, die nergens bang voor zijn. Evenals andere Amerikaanse SF-schrijvers, zo als Van Vogt en Frank Herbert, vinden we in verschillende van zijn boeken de neiging terug een supermens te willen scheppen. Met name „Vreemdeling in een vreemd land" uit 1961 beschrijft het wonderlijke leven van zo'n superman met verve. Het verhaal van een uit de Mars-kolome afkomstige jongeman, die heel enthousiast een meuv/e heilsleer predikt en (uiteraard) een leger aanhan gers achter zich krijgt. Het boek wordt beschouv/d als Heinlein's grootste meesterwerk en werd terecht be kroond met de Hugo Award, de belang rijkste litaraire onderscheiding op SF- gebied (Heinlein kreeg er vier gedu rende zijn schrijverscarrière.) Met „Job, of de schoonheid van het geduld" schreef Heinlein m feite een tegenhanger. Niks geen superheld, maar een eenvoudige, streng-gelovige man, Alex Hergensheimer, die met een cruiseschip reist en zich onderweg laat verleiden tot deelname aan een vuur- dans op een Polynesisch eiland. Dat is het begin van een ware lijdensweg voor de arme Alex, die van de ene wereld in de andere terecht komt, samen met een stewardes van het cruiseschip. Alle ellende van elke meuwe wereld krijgt Alex op zijn hoofd zonder te weten waarom hem dit allemaal overkomt. Maar Alex is als Job uit het Oude Testament: hij aanvaardt alle ellende tamelijk opgewekt en behoudt zijn ge loof. hoewel Bovendien kan Alex zich dag m dag uit verheugen op het aangename gezelschap van de mooie Deense Margarethe, met wie hij lief en leed zorgvuldig deelt. Alex Hergenshei- mer overleeft tenslotte hemel en hel met verve. Heinlein schreef met .Job" een fasci nerend boek. Met een opmerklijke lichtvoetigheid voert hij zijn hoofdper sonen door tal van parallelle werelden, waann de geschiedenis telkens anders werd geschreven om het een beetje moeilijker te maken. Met name in de tweede helft van zijn verhaal voert Heinlein ons op onnavolgbare wijze hemel en hel binnen. Schitterend be schreven, relativerend van toon met de impakt van een modern sprookje .Job" is een boek om in eén adem uit te lezen. GANYMEDES 9. Bruna Pockethuis, Utrecht. Pocket, 300 pagina's. Uitgeverij Bruna houdt (met Meulen- hofD de Nederlandse science fiction in ere. Bruna doet dat o m. met de jaarlijk se uitgave van een korte verhalenbun del, waann puur SF-verhalen van Ne derlandse (en Vlaamse) bodem zijn opgenomen. Eind 1985 verscheen al weer de negende bundel, die onder de naam „Ganymedes" de nodige faam heeft weten te veroveren. In 1986 bestaat de Nederlandse te genhanger van de Hugo Award, de King Kong Award tien jaar Deze pnjs wordt elk jaar uitgereikt aan de winnaar van een speciaal daarvoor uitgeschreven SF-verhalenwedstnjd. Het meest op merkelijke aan deze prijs is het feit, dat deze bijeen wordt gebracht door SF- lezers en schrijvers samen. Elk jaar minimaal 1000 - voor het uitverkoren verhaal, plus een door een Nederlands kunstenaar vervaardigd kunstwerk. Bruna Pockethuis participeert sinds 1984 m deze King Kong-manifestatie, nadat de in dat jaar vijf winnende verhalen al in het SF-jaarboek „Gany medes 8" werden opgenomen. Die tra ditie is nu gehandhaafd en de King Kong-winnaars van 1985 zijn dan ook in „Ganymedes 9" te vinden. Naast die vijf verhalen, biedt Gany medes 9 uiteraard veel meer Een keur aan korte SF-verhalen van eigen bo dem, zorgvuldig bijeengebracht door samensteller Vincent van der Linden, die er opnieuw in is geslaagd om van dit SF-jaarboek een ideeenrijke bundel te maken, waarin jong en onbekend talent met hun verhalen broederlijk naast die van de meer doorgewinterde SF-schrij- vers als Eddy Bertin, Tais Teng. Gerben Helinga jr Ef Leonard en Peter Cuijpers staan. Gerben Hellinga jr en Tais Teng wonnen overigens samen in 1985 de King Kong Award. Een boeiende bundel van kwalitatief hoog niveau, waann men kennis kan maken met wat er in Nederland op SF-terrein leeft. En dat is veel meer dan men zou vermoeden op grond van het feit dat over Nederlandse science ficton slechts zelden serieus wordt geschre ven in dag- en weekbladen. NACHTMERRIE IN GROEN, door Fredric Brown. Uitgave: Loeb te Amsterdam. Paperback, 341 pagina's. Frednc Brown behoort - evenals Heinlein en Van Vogt tot de veteranen van de Amerikaanse science fiction Daarnaast beweegt Brown zich ook graag op het terrein van het misdaad verhaal en in de bundel „Nachtmerrie in groen" is van beide genre's het nodige terug te vinden. Brown is een meester op de korte baan. Van hem is dan ook het meest befaamde verhaal over de laatste mens na een atoomramp op aarde, die m huis zit. Waarna er op de deur wordt geklopt In de bundel „Nachtmerrie in groen" zijn veel van Brown's verhalen dan ook met langer dan één tot twee pagina's. Brown's verhalen worden vaak vergele ken met die van Roald Dahl, maar helemaal juist is die vergelijking met. Dahl heeft veel meer woorden nodig om tot zijn vaak absurde, bizarre shocke rende slot te komen, dan Brown, die in staat is om m enkele tientallen zinnen naar een plot toe te werken. Wie enkele uren puur leesplezier wil hebben, doet er goed aan om de bundel „Nachtmerrie in groen" aan te schaffen, tenzij men reeds meerdere bundels van Brown in Nederlandse vertaling heeft gelezen. Want van Brown verschenen bij Bruna in de zeventiger jaren verschil lende bundels onder titels als „Hé wat doen die sterren raar", „1999 was me het jaartje wel" en „Huweüjksexpenment op de maan". Veel van de in die bundels verschenen verhalen zijn ook in Loeb's bundel terug te vinden en dat had eigenlijk best eens gemeld mogen wor den. Wie die bundels echter nog niet heeft gelezen, zal - als men bijvoor beeld Dahl goed vindt - ook met deze bundel veel plezier kunnen beleven. Voor science fictionliefhebbers biedt „Nachtmerrie in groen" eveneens vol doende om de bundel aan te schaffen HET GEFLUISTER IN DE DUISTER NIS, door H. P. Lovecraft. Uitgave: Loeb te Amsterdam. Paperback, 351 pagina's. Howard Philips Lovecraft (1890-1937) wordt als de beste schrijver op het gebied van griezelverhalen be schouwd, maar daarmee alleen zou men Lovecraft te kort doen. In zijn korte leven is Lovecraft er m geslaagd om zich een plaats m de literatuurgeschie denis te veroveren met onder meer zijn creatie van de Cthulhu Mythen, die hij baseerde op de (fictieve) vondst van het boek „The Necrenomicon", dat ge schreven zou zijn door een mysterieuze Arabische magiër Een godslasterlijk boek, waann werd verhaald van gruwe lijkheden, die alle verstand te boven ging. Over zwarte magie, zwarter dan de zwartste nacht en het bestaan van een oeroud volk, dat ooit op aarde heeft geleefd en door Lovecraft „de Grote Ouden" wordt genoemd Rond dit basis gegeven bouwde Lovecraft een com plete geschiedenis, gebaseerd op my then en legenden, waarbij de gruwelij ke en vaak magische overblijfselen van de Grote Ouden zich ook in hedendaag se tijd manifesteren. Die verhalen rond de monsterachti ge, maar zeer intelligente wezens, die in de pré-historie de aarde beheersten, werden door Loeb in Nederlandse ver taling bijeengebracht m éen bundel: „Gefluister in de duisternis." De bundel werd voorzien van een voorwoord van een moderne horror- meester, Robert Bloch (Psycho), die de literaire kwaliteiten van Lovecraft ken schetst en aangeeft, hoe groot de in vloed van Lovecraft is geweest op na hem geboren schrijvers, die zich ook met dit genre bezig hielden. Sterker nog. die de Cthulhu-mythe dankbaar verwerkten in eigen verhalen. In: „Ge fluister in de duisternis" werden alle Cthulhu-verhalen van Lovercraft opge nomen, zeven in totaal. Liefhebbers van horror, fantasy en science fiction heb ben met deze bundel een boeiende en complete verzameling in handen. SPRONG IN HET HEELAL, Het Marsmysterie, door Charles Hilton. Uitgave: Mingus te Baam. Paperback, 266 pagina's. Inderdaad" het boek van de befaam de hoorspel-reeks, die de KRO in 1955 uitzond en in 1985 herhaalde. „Sprong in het heelal" was voor Nederlandse be grippen een uitzonderlijk succesvol hoorspel Als een aflevering werd uitge zonden, zat Nederland aan de radio gekluisterd. In de vijftiger jaren was het begnp „ruimtevaart" nog nauwelijks bekend en het was dan ook geen wonder, dat de avonturen van de man nen van de „Discovery" op de rode planeet Mars ieders fantasie prikkel den De hoorspelkern had het er maar moeilijk mee, want veel geluiden (waar een hoorspel de spanning en identifica tie aan ontleent) waren onbekend Hoe laat je bijvoorbeeld de start van een ruimteschip horen, als er nog nooit een raket was gestart nchting maan? Dat men er in slaagde om zo goed mogelijk de „bijpassende" geluiden te produceren, bewees het succes van de reeks. „Sprong in het heelal" is als boek natuurlijk hopeloos verouderd Maar aan dat euvel lijden meer SF-romans uit de beginperiode vein dit genre Inmid dels weten we veel meer van Mars dan toen en de befaamde Kanalen van de rode planeet zijn een fabeltje gebleken Zo zijn er meer elementen, die nu wellicht wat lachwekkend overkomen, maar waar zelfs de generatie jongeren van nu weer met evenveel plezier naar heeft geluisterd, als ik tenminste op mijn eigen zoon's afga, die geen afleve ring hebben gemist en zich kostelijk hebben vermaakt met dit historische hoorspel. Voor de ouderen is „Sprong in het heelal", net als het boek, een aardig stukje nostalgie. Om nog eens na te lezen en zelf de bijbehorende geluiden in hennnehr,; roepen, inclusief de enthousiaste, v. bijsterende en angstige uitroepen Jan Borkus, Paul van de Lek en al anderen, die „Sprong in het heelal een klassieker hebben gemaakt 77 KELVIN, door John Vennen], Uitgave: Bruna Zn. te Utrecht, bet back, 288 pagina's. Tenslotte aandacht voor een scie; fiction/avonturen-roman van de Vla?- se schrijver John Vermeulen, die op: terrein m de loop der jaren al schoots zijn sporen heeft verdiend laatste jaren beweegt Vermeulen op de grens tussen spionage-romar SF en v/eet verschillende elementen beide genre's aardig te kombint- tot een boeiend en spannend verhAj ook al laat Vermeulen het toeval nogi' eens een handje helpen, om het ééi.« ander kloppend te maken. Dat komt de geloofwaardigheid helemaal ten goede en ook de ke» van zijn onderwerpen is met even vanzelfsprekend geloofwaai?** maar dat doet mets af aan de goede spannmgs-opbouw van avonturen/spionage/science fictior jp mans met Europees geheim agent sen Wagner en diens fraaie en pir^ vriendin Verena in de hoofdrollen, yj In „77 Kelvin" is ene Manfred Asgajtf] de snoodaard, die hele merkwaard^ plannen met de aardse bevolking hê}.( Asgaard is doodsbenauwd, dat birc>x korte tijd een kernoorlog of een anó:p| nucleaire ramp 'n einde zal maken nu zijn aardige leven en hij is dan ook dm bezig met het treffen van afdoet voorzorgsmaatregelen om zichzelf zijn impenum veilig te stellen voor Jij nageslacht. Daartoe laat hij door verknipte en gechanteerde geleed allerlei proeven uitvoeren. Proe^ waar een echte Nazi-wetenschap^J zijn vingers bij af zou Ukken. ol Ansen Wagner en zijn vnendin V-:J4 na worden op het spoor gezet vando< walgehjke en excentrieke AsgaariJ3 wat zij ontdekken lijkt op science^ tion[G Afgezien van de eerder genoerft< tekortkomingen, is „77Kelvin" ya redehjk goed geschreven SF thril3 van eigen bodem, met veel vaan .15 teld. Tc ïh Da KJ Bert Vos (Hoe meer sterren, hoe hoger de waar dering) (Van de filmredaktie) KING SOLOMON'S MINES (Grand). Hoewel de groots opgezette avonturenfilm „King Solomon's Mines" in veel opzicht lijkt op de Indiana Jones-films van Spielberg en Lucas, kan men zich toch kostehjk amuseren met deze avontuurlijke speurtocht naar de mijnen van koning Salomo, dankzij het aanstekelijke spel van Richard Cham berlain en Sharon Stone. Aan aktie en humor geen gebrek, ook al is het soms wat te veel van het goede, (alle leeftij den) BREWSTER'S MILLIONS (Grand). Met Richard Pryor als Brewster, die, om een erfenis van 300 miljoen dollar te kunnen innen in dertig dagen dertig (advertentie) 5 jaar plaatwerkgaranlio Renault adviseert elf oliën. miljoen gulden moet besteden. Turbu lente komedie met een wat al te grote overdaad aan al dan niet leuke grappen. Voor kandidaat-miljonairs, (alle leeftij den) BACK TO THE FUTURE (Grand). Schitterend futuristisch spektakel, waarin een jongen terug reist door de tijd en terecht komt in de vijftiger jaren, waar zijn moeder verliefd op hem wordt. Regisseur Donner wist van het verhaal van Spielberg een geheid in elkaar zittende aktie-komedie te ma ken, die klinkt als een klok. De hand van Steven Spielberg" is in "deze film tevens duidelijk te herkennen. Humor en aktie m een bijna ideale mix. (alle leeftijden) HOT CHILI (Grand) Eigenlijk geen ster waard, deze kromme tenen veroor zakende ongem van het duo Golan en Globus. Een film in de „Porky" en „Hot bubblegüm-sfeer", maar dan in sterk dalende lijn. Walgelijk. (16 jaar) VKISS OF THE SPIDERWO- MAN (Grand). Uiterst boeiende film over twee mannen in een Zuid-Amen- kaanse gevangeniscel, die langzaam maar zeker naar elkaar toe groeien, ondanks het feit, dat hun karakters zeer verschillen. Schitterende spelprestaties Vein John Hurt als de homo-sexuele Molina en Raul Julia als Valentin, een politiek gevangene. Hector Babenco (Pixote) regisseerde deze film, die een Gouden Palm voor Hurt opleverde als beste acteur. (12 jaar) UNDER FIRE. Integere film over journalisten in het Nicaragua vlak voor en tijdens de val van dictator Somoza. De hoofdrol wordt gespeeld door Nick Nolte als oorlogsfotograaf, die betrok ken raakt bij de stnjd en partij kiest. De film geeft een uitstekend beeld van de dilemma's waarvoor journalisten aan het front komen te staan en de omstandig heden, waaronder gewerkt moet wor den om het thuisfront van nieuws te kunnen voorzien. (16 jaar) COMMANDO (Cinema 1). Na Syl vester Stallone als Rambo nu spierbun del Arnold Schwarzenegger als kolonel la Matrix, die in een enerverende aktie.el vloer aanveegt met de bedreigers r,S zijn dochter. Een film die zelden sjr veelt door de voortdurende aktie. m;^ wel bestemd is voor mensen, die aan stoken zijn door de Ramboitis (16 ja-Jj MIAMI SUPER COPS (Cmema) nieuwste aktie-komedie met Bud eer en Terence Hill, waar het dluste^ tweetal achter een rruljoenbuit aan c' en en passant Miami van allerlei gesp.3® verlost. Beslist niet de beste film var<e' duo (alle leeftijden) TARAN EN DE TO VERKETEL nema). De allernieuwste Walt Disr v film. geheel in het Nederlands gesynC roniseerd. Een spannend verhaal rr een zwarte toverketel, waar de kwiU L J.I aardige gehoornde Koning gebruik:* v/il maken om zijn dode leger tot le^ te brengen. Taran en zijn vrien: Pi :uT>- zetten alles op alles om dat te voce;*"' men. Uitstekend getekend met speciale effecten, maar toch mei cc wel verschillende enge scenes, w» door de film minder geschikt zou te nen zijn voor al te kleine kinder* (adviesleeftijd- 6 jaar) DE GOONIES. (Euro) Naast M to the future" alweer een Steven Sp berg-produktie en dat is beslist deze film af te zien. Een groep jonger die zich de Goonies noemen, gaai zoek naar een verborgen piratensc en komt in de meest gevaarlijke sis ties terecht. Een groots opgezet avo: ren-spektakel voor jong en oud in traditie van Indiana Jones. Spamvt van het begin tot het eind, met v humor in de sprankelende dialoge: talrijke beeldgrappen. Een voltrefi (alle leeftijden, maar adviesleeftijd v af 6 jaar) AMERICAN NINJA. (Duo 2) Derdi een reeks Ninja-films van regisseurs Firstenberg. Amerikaanse soldaat aan geheugenverlies lijdt, ontdekt.:" hij uitblinkt in Oosterse gevechtsporSl Als hij betrokken wordt bij een over_ op zijn legerkonvooi, komt hij in aktie ontdekt tenslotte zijn identiteit. (16 iipj to sp io la fo I/C hit dc di 10 (Van de filmredaktie) AMERSFOORT - Naast „Killing Fields" is de Amerikaanse film „Un der Fire" van regisseur Roger Spottis- woode één van de meest recente films over de gedragingen van journalisten in oorlogsgebied. Speelde „Killing Fields" zich af in Cambodja, „Under Fire" heeft Nicaragua tijdens het be wind van president Somoza en diens val na de overwinning van de Sandi nisten tot onderwerp. Hoofdpersoon in deze uiterst boeien de film, die volgende week in de Dinsdag Movie Cyclus van Grand te zien zal zijn, is de oorlogsfotograaf Russell Pnce (Nick Nolte), die samen met zijn collega's Alex Frazier (Gene Hackman) en Claire Stryder (Joanna Cassidy) de roenge gebeurtenissen vlak voor de val van Somoza verslaat en door toedoen van de Sandinisten be trokken wordt bij de oorlog zelf Een betrokkenheid, die Price niet wil, maar waaraan hij echter niet langer ontkomt. Oorlogscorrespondenten horen zich af zijdig té houden en geen partij te ttt™ ken, maar langzaam maar zeker kr^® Pnce een afkeer van Somoza en wrede bewind en gaat zijn voorled steeds meer uit naar de opstandeling Dan v/ordt hij gedwongen door a Sandinisten om een voor de opstart lingen strategisch uiterst belangr3U „nep-foto" te maken en op dat mon*® is hij zelf bij de strijd betrokken 1U „Under Fire" schetst op integere ze de problematiek van een oorlogst respondent tegen de turbulente acte"" grond van een aktuele burgeroofi'. De centrale vraag m deze film is: kar^j mag een journalist zich mengen in oorlog die hij neutraal hoort te verste De film geeft daar geen direkt ant op. maar laat wel de dilemma s waarvoor journalisten aan het waar ook ter wereld, worden gepla* „Under Fire" biedt uitstekend acte" spel van Nolte, Hackman, Joanna C& dy en Jean-Louis TrintignanL BeiD»

Historische kranten - Archief Eemland

Leusder Krant | 1986 | | pagina 12