-Het gaat niet om mij,
'et gaat om de
■ezins verzorgster s
ie doen het werk"
-interview op
Htaderaagr
kollege wil goedkope
Jvoningen in 't Ruige Veld
"5my Bergh 25 jaar leidster
zinsverzorging
Het blijft natuurlijk
grotendeels huishoudelijk werk.
Regelen is belangrijk,
maar begeleiding ook!
In de jaren zestig was
het koken tijdrovender dan nu.
Vooral in nieuwbouwwijken herkent
men eikaars situatie en springt men voor
elkaar in
Donderdag 30 januari 1986
interview
-tlONwJ
w"Ri>\'n
MtLHt» F
«jten p
ertem,
10PO,
dan de noodzaak af. Is er geen
andersoortige hulp mogelijk? Zijn
er kleine kinderen? Al die gege
vens verzamel ik. Blijkt gezinsver
zorging echt nodig te zijn, dan
bekijk ik welke geszins verzorgster
plaatsbaar is. Niet alleen of ze „vrij"
is, maar ook of ze zal passen m het
gezin dat hulp vraagt. Zo zal ik met
gauw een onervaren kracht naar
een gezm met kleine kinderen stu-
iMERSFOORT-LEUSDEN - Eind van deze maand wordt bij To"opt"de 'zaü"ee~n^~aïdan
^^Maatschappelijke Dienstverlening Eemland een jubileum houd ik in de gaten of alles naar
qyierd: Ermy Bergh is dan 25 jaar leidster bij de gezinsverzor- wens verloopt. Naar de wensen van
g Eemland.Je moet echt sterk zijn om het 25 jaar bij ons uit het gezin, maar óók naar de wens
gouden! Ermy is dan ook de enige", schrijft direkteur Han van de gezinsverzorgster Het moet
Py lings in zijn persbericht. Ermy Bergh zelf kijkt daar vrij aan twee kanten klikken Met de
oniek tegenaan. Het enthousiasme waarmee zij over haar gezinsverzorgster heb ik regelma-
rk vertelt, wekt beslist niet de indruk dat ze er al genoeg van !)g evaluatie9esprekken, bij voor-
ÜL. mi. 1 1-1 keur eens per maand. Dat is heel
nhnt te knjgen. Toch zal ze heel wat veranderingen hebben nun ze hebben een mt.
plaatsvinden m die vijfentwintig jaarFolly van Dijk iaatk]ep nodig en die functie vervul
ak met haar over die periode. ik
en Ruimtelijke Plan
ning). Uit dat onderzoek bleek na
melijk dat tachtig procent van de
ingeschreven woningzoekenden
alleen in aanmerking wenst te ko
men voor een huurwoning. De res
terende twintig procent zou of wil
len huren óf willen kopen.
ONRECHTVAARDIG
In een schnjven aan de raad laten
B en W. weten dat het TERP-
rapport conclusies trekt die met
gerechtvaardigd zijn. Zo zou de
situatie op de woningmarkt steeds
veranderen en waren er te weirug
analyses gemaakt om alle conclu
sies een betrouwbare ondergrond
te geven.
Het ziet er naar mt dat het college
nog voor de komende gemeente
raadsverkiezingen een invulling wil
geven aan 't Ruige Veld. Tijdens de
vergaderingen van de commissies
Welzijn en Onderwijs (maandag,
20.00 uur, gemeentehuis) en Open
bare Werken en Ruimtelijke Orde
ning (dinsdag, 20.00 uur, gemeente
huis) zullen de fracties hun stand
punten in deze nader uiteenzetten.
als er moeilijkheden zijn.
„Een poosje geleden," vertelt zij,
„was er sprake van een vreselijke
drukte op het kantoor. Dat had te
maken met veranderingen die
doorgevoerd moesten worden. In
die periode kwam ik aan werkbe
sprekingen nauwelijks toe; ik voel
de me echt een „regeljuf" Dat
beviel me allerminst. Ik had veel te
weinig contact met de verzorgsters
en het was te merken dat zij daaron
der leden. Die begeleiding hebben
ze hard nodig. Aandacht doet ze
opbloeien. Met alle collega's heb
ben we toen gezorgd dat daaraan
een einde kwam. Regelen is be
langrijk, maar begeleidmg ook!"
MAATSCHAPPELIJKE
VERANDERINGEN
De samenleving is in de afgelo
pen 25 jaar enorm veranderd. Dat
heeft natuurlijk doorgewerkt m de
gezinszorg - zowel in de opleiding,
als in de praktijk. Bestond de oplei
ding vroeger uit één jaar praktijk,
waarbij de meisjes in gezinnen van
opeenvolgende moeilijkheids
graad werden geplaatst, tegen
woordig duurt de opleiding dne
jaar. Ook mannen volgen de oplei
ding tegenwoordig, al zijn het er
nog niet veel.
In de praktijk zijn er ook heel wat
'EN - Burgemeester en wethouders van Leusden
jlen in 't Ruige Veld liever goedkope koopwoningen dan
l jidkope huurwoningen. Uit een onderzoek onder alle inge-
Uireven woningzoekenden en alle bewoners van huurwonin-
t in Leusden blijkt dat een meerderheid van die groep een
idkope huurwoning wenst. Volgens het college geeft dat
lerzoek dan ook aan dat er voldoende beslangstelling is voor
fedkope koophuizen.
iRuige Veld is bedoeld om te
rzien m de eigen behoefte. Het
lingbouwprogramma voor dat
|ied voorziet in 723 woningen,
lies volgens plan gaat, kunnen
rond 1989 gerealiseerd zijn.
oor het onderzoek van B. en W
werden 800 mensen aangeschre
ven. Ruim 600 inwoners van Leus
den hebben gereageerd. Ten aan
zien van de woonlasten bij koopwo
ningen gaven zij in hoofdzaak de
voorkeur aan een maandlast van
425 tot 625 gulden. Een kleine
groep opteert voor een maandlast
van 625 gulden tot 725 gulden.
Met het bouwen van koopwonin
gen willen B. en W. de druk op met
name goedkope huurwoningen
verminderen. „Het is duidelijk dat
in 't Ruige Veld een substantieel
aanbod van koopwoningen m de
categorie premie A (tussen 130.000
en 140.000 gulden) en premie B
(tussen 140.000 en 160.000 gulden)
ter beschikking dient te worden
gesteld aan hen die een goedkope
huurwoning in Leusden achterlaten
en aan hen die zijn ingeschreven als
urgent woningzoekende bij het bu
reau huisvesting van de gemeente,"
concluderen B. en W.
Met betrekking tot de behoefte
aan huurwoningen wijst het onder
zoek op een behoefte aan wonin
gen met een huur (na aftrek van
individuele huursubsidie) in hoofd
zaak tussen 425 gulden en 525
gulden. De praktijk bij het bureau
huisvesting van de gemeente wijst
uit dat de behoefte zich vnjwel
geheel ncht op woningen met dne
slaapkamers of desnoods twee
slaapkamers, terwijl het huidige
aanbod aan HAT-woningen de be
hoefte nagenoeg dekt.
De resultaten van het onderzoek
van B. en W. staan haaks op die van
een eerder onderzoek dat werd
uitgevoerd door TERP (Toegepaste
't Ruige Veld gezien vanaf de Valleilaan. Hier komt Leusdens laatste grote woonwijk
Een ander onderdeel van mijn
taak is het aannemen van mensen:
de gezmsverzorgsters, maar ook
helpsters en bejaardenverzorg
sters. Dat zijn meestal huisvrouwen,
die part-time werken, bijvoorbeeld
twee of drie ochtenden in de week.
Ook leerlingen begeleidmg is be
langrijk. Vanuit de opleiding ge
zinsverzorging komen regelmatig
stagiaires, die ik in gezinnen moet
plaatsen en in hun stage begelei
den."
VERSCHILLEN
Als Ermy Bergh over haar werk
praat, vertelt ze eigenlijk veel meer
over het werk van de gezinsver
zorgsters „Daar draait het ook om,"
vmdt ze. „Het gaat om de gezins
verzorging, met om mij."
Zijn er in die gezinsverzorging
veel verschillen met 25 jaar gele
den? „O ja," zegt mevrouw Bergh,
„al blijft het natuurlijk grotendeels
huishoudelijk werk. Maar de ac
centen liggen anders Vroeger
werkte een gezinsverzorgster full
time in één gezm, soms weken
achtereen Het werk bestond uit
veel en zwaar huishoudelijk werk.
Maar de accenten liggen anders.
Vroeger werkte een gezinsver
zorgster full time in een gezm, soms
weken achtereen. Het werk be
stond mt veel en zwaar huishoude
lijk werk. Vaak werd de was nog
met de hemd gedaan, of in ieder
geval gedeeltelijk met de hand. De
gezinnen waren groot, dus je kunt
ie voorstellen hoeveél was er dan
kon liggen.Er was veel strijk
werk, want no iron kende men in
die tijd nog niet. Een gezinsver
zorgster moest ook kinderkleren
kunnen naaien, dat was een onder
deel van de opleiding. Aan koken
werd ook veel aandacht besteed. In
de jaren zestig was koken tijdro
vender dan nu, en bovendien moest
„Mensen inzetten op een prettige en goede manier, dat is het belangrijkste."
je een behoorlijke dosis fantasie
hebben om afwisseling in het menu
te brengen De meeste beurzen
waren smalle beurzen en twee keer
per week vlees was doorgaans het
maximum. Dus leerden de meisjes
op de opleidmg hoe ze gehakt op
talloze mameren konden klaarma
ken, kenden ze vele variaties van
stamppotten met kool en gebruik
ten ze vaak eieren en bonen. Want
hoe eenvoudig ook: het moest wél
gezond en voedzaam zijn! Ook het
schoonhouden van een huis kostte
toen veel meer tijd. Kleedjes klop
pen, kolenkachels die veel rommel
gaven, toiletten die soms nog buiten
warenHet is eigenlijk nog maar
kort geleden, maar toch was het m
vergelijking met nu heel primitief."
Een gezinsverzorgster raakte
vroeger ook meer betrokken bij
een gezm. De vader bemoeide zich
niet of nauwelijks met het huishou
den: had hij er al belangstelling
voor, dan was er toch in elk geval
geen tijd beschikbaar. Mannen
maakten veel langere werkdagen
dan vandaag de dag. En gmg een
moeder het ziekenhuis m, dan
duurde dat soms wekenlang. Voor
een galblaasoperatie bijvoorbeeld
verbleef ze zes tot acht weken in het
ziekenhuis. Dat was overigens niet
alleen maar omdat men dat me
disch noodzakelijk vond - men
overwoog ook, dat de moeder di
rect na thuiskomst weer volop aan
het werk zou moeten, en dan kon ze
maar beter helemaal opgeknapt en
uitgerust zijn. Dat is nu heel anders
een ziekenhuisopname duurt veel
korter en m die tijd regelt een gezm
zélf hulp en opvang voor de kinde
ren. Vaak wordt dan juist een be
roep gedaan op de gezinsverzor
ging nadat de moeder weer thuis is
Voor de gezinsverzorgster bete
kent dat een heel andere werkver
deling Meestal moet ze dan het
huishoudelijke werk doen, dat de
moeder en de andere huisgenoten
niet kunnen. Dat is dus het vnj
zware werk. Aan de andere kant
heeft bijna geen gezm tegenwoor
dig nog full-time hulp nodig Het
MDE werkt nu met de zogenaamde
3-2 verdeling- dne dagen m het éne,
twee dagen m het andere gezin. Of
er is sprake van een tweedeling m
ochtend en middag. Dat werkt na
tuurlijk versnipperend en de klacht
van veel gezmsverzorgsters is dan
ook, dat er teveel zwaar huishoude
lijk werk gedaan moet worden. Dat
vergt veel inzicht, vaardigheid en
aanpassing.
BEGELEIDING
De gezinsverzorgsters moeten
zorgvuldig begeleid worden Het is
de taak van Ermy Bergh om m de
gaten te houden of het lekker loopt
m een gezin, of een gezinsverzorg
ster het naar haar zin heeft. Nu
gezinszorg vaak plaatsvmdt terwijl
de moeder (weer) thuis is, doet zich
de situatie voor van twee kapiteins
op één schip. Dat kan problemen
geven, al gebeurt het ruet vaak De
gezinsverzorgster heeft geleerd
zich aan te passen en kan niet haar
eigen gang gaan. Tijdens de werk
bespreking heeft zij de gelegen
heid de eventuele moeilijkheden
met Ermy Bergh door te praten,
ANDERSOORTIGE HULP
Een gezinsverzorgster ziet na
tuurlijk verschrikkelijk veel, hoort
veel en constateert misschien wel
eens dat in een gezin andere hulp
(ook) nodig is Gebeurt daar wat
aan? „Alleen als het gezm dat zelf
wil," zegt mevrouw Bergh. „Dat
principe gold vroeger ook al. Vroe
ger werden moeders nog wel eens
overspannen. Ga maar na, soms
kregen ze vier kmderen binnen vijf
jaar en hoeveel werk er m zo'n
huishouden was, heb ik je ai ver
teld. Een gezinsverzorgster zag dan
weieens dat het allemaal best wat
efficiënter kon, om maar wat te
noemen. Werd dat door de moeder
op pnjs gesteld, dan hielp ze bij
voorbeeld met de zindelijks-
heidstrairung van kmderen. Of ze
leerde, heel simpel, een huisvrouw
hoe ze sneller luiers kon vouwen.
Of ze zag dat m een gezm een
wasmachine echt pure noodzaak
was. Stuitte dat dan op financiële
problemen, dan gaven wij wel eens
advies voor een lening.
De huidige problemen in een
gezm zijn vaak van heel andere
aard: huwelijksmoeilijkheden,
dwarsliggende kmderen, werk
loosheid. Ook in die gevallen kun
nen we een gezm advies geven,
bijvoorbeeld voor hulp van het
maatschappelijk werk, maar nog
maals: alléén als ze dat zelf willen.
Wij dringen nóóit hulp op. Een
gezin moet zelf de stap nemen."
BURENHULP
In de jaren zeventig was de
tendens, dat alle hulp van profes
sionele aard moest zijn. Hulp van
buren en vnenden was uit de tijd.
Dat komt nu weer terug, constateert
Ermy Bergh. „Cijfers wijzen uit dat
gezinszorg lang niet altijd wordt
aangevraagd, als de moeder uitvalt.
De gezinnen zijn m de eerste
plaats klemer. Maar vooral m de
vele meuwbouwwijken, waar de
meeste jonge gezinnen wonen, her
kent men eikaars situatie en springt
voor elkaar in. De omgevmg wordt
weer ingeschakeld."
Dat geldt ook voor buitenlandse
gezinnen, die zelden een aanvraag
doen. Meestal wordt bij deze gezin
nen de familie ingeschakeld. Voor
komt dat veel problemen? „Och,"
zegt Ermy Bergh, „natuurlijk zijn er
m buitenlandse gezinnen wel taai
en cultuurproblemen. Maar m ge-
veranderingen, waarvan we al een
aantal hebben genoemd. Zo is er
tegenwoordig nogal eens sprake
van een éénoudergezin. Voor hen
levert de zorg in het weekeinde
vaak problemen op, omdat de ge
zinsverzorging normaliter draait
van maandag tot en met vrijdag.
Een ander aspect waarmee de ge
zinsverzorgster te maken krijgt is
stervensbegeleiding Veelal geven
patiënten met een ongeneeslijke
ziekte er de voorkeur aan thuis te
sterven. Voor een gezinsverzorg
ster betekent dat een behoorlijke
verzwaring van haar taak.
GROTE WERKDRUK
Er is een soort wachtlijst voor
gezinszorg op het MDE. Hoe regelt
de leidster dat bij acute gevallen,
die echt hulp nodig hebben? „Kan
ik zelf niemand inzetten, dan pro
beer ik collega-organisaties in te
schakelen," legt ze uit. „Of ik ga
schuiven. Maar het komt wel eens
voor dat ik nee moet verkopen, al
vmd ik het afschuwelijk. Eenmaal
toegezegde hulp kan ik echter
nooit terugdraaien, ook al is een
rueuw geval urgenter. Het is met
leuk om mensen in de steek te
laten, maar soms kan het niet an
ders." Het ziet er volgens mevrouw
Bergh naar uit dat zelfs de 3-2
verdeling binnen afzienbare tijd
aangepast moet worden. Dan blijft
er alleen nog het werk over dat écht
nodig is en zou een verzorgster
misschien wel naar drie of vier
gezinnen op één dag moeten,
„Dan kun je wel met 'n kaartenbak
gaan werken," zegt ze. „Ik moet er
met aan denken, maar het is heel
goed mogelijk."
Waarvan gemet Ermy Bergh het
meest m haar werk? „Het contact
met de gezmsverzorgsters," zegt ze
na emg nadenken. „Te zien hoe ze
zich ontplooien. De begeleiding.
Dankbaarheid zien als een gezin
geholpen wordt: dat geeft werk-
vreugde. Want dat is het belang
rijkste: mensen inzetten op een
prettige en goede manier
Op vrijdag 31 januari is het
zover: dan wordt Ermy Bergh in
de bloemetjes gezet. Ze krijgt een
receptie aangeboden en haar col
lega's hebben nog wat verrassin
gen voor haar in petto. Het zal
ongetwijfeld een drukbezochte
receptie worden, waarin vele
herinneringen worden opge
haald. Want, en dat benadrukt
maar in pnncipe moeten die eerst
m het gezin zelf opgelost worden. Is
er bijvoorbeeld sprake van een
moeilijk kind, dan moet de gezins
verzorgster eerst met de ouders
praten. Pas in laatste instantie gaat
mevrouw Bergh zelf naar een gezin
vallen dat er een gezmsverzorgster
naar toe moet, blijkt toch meestal
dat ze reuze inventief zijn in het
oplossen van de problemen. Met
handen en voeten kun je ook pra
ten, en kinderen zijn een pnma
tolk."
Ermy Bergh nog eens, de samen
werking is altijd heel erg goed
geweest. Met alle collega's.
Folly van Dijk
de aanvragen binnen voor gezins
verzorging. Soms zijn het acute
gevallen, een plotselinge zieken
huisopname van een moeder bij
voorbeeld, soms is het een aan
vraag op termijn Allereerst tast ik
doet een leidster gezmsverzor-
iet is vooral een coördinerende
[tie," vertelt Ermy Bergh. „Bij
er zijn twee leidsters - komen
