Ik wilde bewijzen dat je, al ben je oud, invalide en ziek,
allemaal je eigen verhaal te vertellen hebt"
we zijn gelukkig
allemaal uniek.
Jeanne Marleau, Leusdense hoofdrolspeelster in film Maria":
nou ja, ik speel het
maar, ik ben het niet.
je pakt de oude Hamersvelders met
de naam Smoussesteeg iets af, zeggen ze,
nou, dat kan ik niet volgen, hoor
interview
LEUSDEN - In het Amsterdamse Citytheater ging
woensdag 19 februari een film in première, waarin de
Leusdense Jeanne Marleau de hoofdrol speelt.
Het is de film „Maria", gemaakt door Peter Jan Rens,
:eur bij de Kaktusgroep, die een rol had in de film
irandende Liefde, en die om aan geld voor de film te
Komen enkele jaren terug in krantenadvertenties partiku-
ieren en het bedrijfsleven vroeg om op voorhand een
laj Kaartje ad 10,- van hem te kopen.
door
AncoMali
Ik heb het gepresteerd", zegt
anne Marleau, die ai jaren aan
ed gekluisterd is met rheuma,
ar nu ook nog multiple sclerose
gekomen is. Ze is terecht trots op
r prestatie, lacht zonnig en aan-
:elijk tijdens ons gesprek, ver-
dapper haar rolstoel en neemt
its op de zitbank.
Hoe is Jeanne Marleau bij de film
echtgekomen? Enthousiast
►kt ze van wal. Ze is nog wel erg
van alle inspanning rond de
mière, is 's morgens naar bed
tan om later op de middag met
te kunnen praten.
ïtmoeting
dat ik het een heel leuk initiatief
vond. In de praat kwam te pas dat ik
vroeger ook kinder- en ander to
neel gespeeld had. Eigenlijk niet zo
veel verder. Alleen mijn naam ge
noemd en helemaal met waar ik
woonde of wat ook. Ik had wel
gezegd dat ik wel eens naar Groot
Stokkert ging, een groot gebied
met aangepaste bungalows waar je
makkelijk met je rolstoel kimt be
wegen".
die zei: „meid, als je het even kan
moet je het doen." Ze hadden me
direkt gezegd dat ik alle hulp en
alle bijzondere dingen die ik maar
nodig had mocht hebben. Mijn
dochter heeft me zes weken hele
maal begeleid. Ze heeft haar vakan
tie eraan opgeofferd. Ik had een
rolstoelbus te leen gekregen van
een firma uit de Beemster, daar had
zij een bed in gemaakt, en daar
legde ze me ieder vrij moment m
neer, opdat ik het maar vol kon
houden."
GEZORGD
„Het was toch heel wat. Ik ben al
die zes weken dan hier- dan daar
heen geweest. Maar die rust was
verzekerd en ze hebben fantastisch
goed voor me gezorgd; anders had
ik het niet kunnen doen. Een hele
boel scenes waren m bed. Alle
andere scènes waren in de rol
stoel."
„Mijn dochter is ook nog stand-in
voor me geweest. Dat is ook heel
bijzonder. Maison Hartel heeft, te
leen, alle japonnen voor mij gele
verd. Dat was ook heel aardig.
Waar mijn dochter stand-in was
heeft Hartel alles in tweevoud gele
verd. Juwelier Wim Teunissen uit
Vroeger was Peter Jan Rens
otherapeut en heeft hij in een
pleeghuis een Maria ontmoet,
heeft hem haar levensgeschie-
nis verteld, en dat was voor hem
ileiding om het scenario te
„Toen zijn ze gaan zoeken naar
mij, konden me nergens vinden."
Tenslotte hebben ze het Rheuma-
fonds opgebeld, en die belden mij
toen op: „Mogen wij dat kontakt
leggen?" Dat is heel gek, hè. Peter
Jan Rens vroeg of hij mocht komen
Leusden, zo kom ik eigenlijk aan
Leusden, daarom woon ik nu hier,
heeft sieraden te leen gegeven. Die
mensen van de filmerij hadden
daar geen geld voor. Toen was er
een rolstoelfirma uit Zweden, dat
model kwam toen net een beetje in
Holland, en die stelden mij de
DONDERDAG 27 FEBRUARI 1986
het maar proberen, ben ik bij Sonja
Barend geweest, nu twee jaar gele
den. Dat was mijn eerste uitgang
naar buiten."
Ze lacht hartveroverend. Er zich
nog steeds over verwonderend
ook, dat dat allemaal met haar
gebeurde. Op bed had ze altijd
gedacht: dit is het nou geweest. Ze
was zo ziek, ze had zo veel m huis te
doen, ze schildert ook, hoewel ze al
jaren niet meer tentoonstelde: dat
was allemaal te vermoeiend. Ze
kreeg ook dezelfde ziekte er nog
bij die Renate Rubinstein heeft,
waar ze nog vermoeider van werd.
De film was dé absolute belevenis
voor haar. Ze leerde er heel andere
mensen door kennen.
Frans Bromet, de cameraman van
Ciske de Rat, die het camerawerk
voor „Maria" wilde doen. Tonny
Eijk, die de muziek bij de film
maakte. De jongens van de techni
sche ploeg voor het geluid en het
licht bewondert ze mateloos. Ze
werkten keihard. Joekie Broedelet
speelde mee, voor haar echt al lang
een naam.
LEUKE ERVARINGEN
„Dat zijn allemaal leuke ervarin
gen, die ik anders gemist zou heb
ben. Het was de bedoeling dat de
film m Zeist zou worden opgeno
men, maar die lokatie is met door
gegaan. Het werden allemaal ver
schillende lokaties. Aan één kant
wel leuk, aan de andere kant veel
vermoeiender. Het is toch weer iets
anders dan toneelspelen. Ik heb
vroeger veel op de planken ge
staan, maar gefilmd heb ik nooit."
„Zal ik even iets over de film
zeggen? Ik was de oude Maria zal ik
maar zeggen. Het is een film met
flashbacks. Dus ze moesten ook
nog een jonge Maria zoeken, die op
mij moest lijken. De Mana die ze
hadden had geen bruine ogen, en
De Leusdense Jeanne Marleau speelt een hoofdrol in de nieuwe Nederlandse film „Maria van de als regisseur debuterende Peter Jan
Rens. Jeanne speelt m deze film de rol van de oudere Mana, die, geklonken aan een rolstoel, tijdens een reis met leeftijd- en lotgenoten aan
één van de verplegers (Peter Jan Rens) haar levensverhaal vertelt. Duizenden Nederlanders betaalden vooraf hun kaartje om Rens in de
gelegenheid te stellen de film te maken. Hoewel dit een uniek initiatief genoemd mag worden, werd de film toch niet helemaal wat van een
speelfilm verwacht mag worden. Met teveel nieuwelingen uit de filmwereld in sleutelrollen en een door hemzelf geschreven scenario,
overschatte Rens zijn eigen kunnen. Het resultaat van die schromehjke zelfoverschattmgis dan ook een film, die maar bij vlagen weet te
boeien, waarbij duidelijk wordt, dat de regisseur wemig kaas heeft gegeten van spel-regie en óók het schrijven van het scenario beter aan
vakmensen had kunnen overlaten. Endatis jammer voor een dergelijk opmerkelijk initiatief.
Overigens is de vertolking van de oudere Mana door Jeanne Marleau beslist niet slecht te noemen. Hoewel enige filmervaring ontbreekt,
weet zij toch te overtuigen. Op bijgaande foto een scène uit de film, met Jeanne Marlea u en Peter Jan Rens. (V)
rans van mijn leven
toen hebben ze via Zweden uit
Amerika brume kontaktlenzen la
ten komen, die dat meisje uit Lim
burg in moest doen."
„De film gaat over een vrouw van
84. Prachtig witte pruik op en zo. Zij
vertelt haar levensgeschiedenis
aan een verpleger in een verpleeg
huis. Het is een heel spannende
geschiedenis met veel romantiek
toen ze twintig was in 1920. Ze hep
weg van huis en kwam in Italië
terecht in een soort fascistische
toestand, waar ze verliefd werd op
een jonge fascist."
MOEITE
„Daar heb ik eerst veel moeite
was van huis mt Luthers. Toen
kwam er een dominee aan de deur
die zijn gangen was nagegaan. „U
hebt een Joodse dokter en een
kathoüeke melkboer." Mijn vader
was vreselijk kwaad, en zei: „Het
gaat mij er met om wat iemand is,
maar hóé hij is!"
In de oorlog ben ik al heel jong m
het verzet terecht gekomen. Ik was
veertien jaar toen bracht ik al kran-
tjes rond. Al gauw raak je van het
een in het ander. Ik zag er wat
ouder uit. De mensen wisten eerst
niet dat ik nog zo jong was zijn er
later vreselijk van geschrokken. Ik
heb Joodse kinderen weggebracht.
Dat vergeet je nooit meer. Zelfs nu
vraag ik je je nog af: hoe zou het
mee gehad. Nou ja, ik speel het
maar, ik bén het niet. Later heb ik in
de film een heleboel tegen het
fascisme kunnen zeggen. Maar met
alles is er daar van ingekomen.
Maar dan was het mijn film gewor
den, en het was mijn film niet. Jan
Vnjman, een heel oude jeugd
vriend van me, zei: „Onthoud één
ding: het is een film van Peter Jan
Rens, en niet van jou". Ik heb een
heleboel geleerd. Je eigen mening
vóór je houden. Stipt alles opvolgen
wat een ander wil. Dat is moeilijk
hoor! Soms was ik het met een zin
helemaal niet eens, maar dan moest
ik die toch zeggen. Je leert ook
geduld hebben. Soms moest je héél
lang wachten. Daar had ik mijn
eigen hokje voor. Joekie Broedelet
is een heel eind in de zeventig. Die
is 's morgens om zes uur wel eens
op de set gekomen, en dan hoorde
ze 's avonds zes uur: „Nee, je komt
er vandaag met meer aan te pas, ga
maar naar huis." Dat is erg, hoor. Er
waren figuranten uit een bejaar
denhuis, daar ging het net zo mee.
Er was een Engelse jongen, Tony
Maples, een heel bekwame akteur,
die een smerige fascist speelde
Maar dan hoor je een Italiaan in het
Hollands spreken met een Engelse
tongval. Dat vind ik dan een beetje
onzorgvuldig. Op een gegeven mo
ment zie je Mussolini, door een
Amsterdammer gespeeld, spre
kend met een sterk Amsterdams
accent. Daar houd ik niet zo van."
EIGEN GESCHIEDENIS
Als ik naar Jeannes eigen ge
schiedenis vraag stelt ze voorop dat
ze er met zo graag reklame mee
maakt, maar dat het vooral voor de
jeugd goed is om te weten hoe het
was, omdat het racisme weer de
kop op steekt.
„Ik ben m 1927 in Amsterdam
geboren. Woonde in Amsterdam-
Zuid. Je buren, de kinderen op
school, waren vaak Joodse mensen.
Dat wist je helemaal met. Mijn vader
daarmee afgelopen zijn? Kwamen
ze goed terecht?"
,Je ging een vriendinnetje afha
len, je mocht er wel niet binnenko
men en dan was haar huis verze
geld. Mijn grootvader had Joodse
onderduikers. Dat is helemaal mis
gelopen. Ze hebben hem gespaard
wegens zijn ouderdom, maar die
mensen zijn weggehaald."
„Ik had een opdracht om bon
kaarten weg te brengen, kwam op
de Buitenveldertse Wandelweg,
zag Duitsers aankomen. Ik zag een
sloot, ben daar ingedoken om maar
onzichtbaar te zijn. Daar heb ik me
een hele tijd verscholen gehouden.
Het was spertijd toen ik er kletsnat
uitgeklommen ben en naar huis ben
gelopen. De volgende dag heb ik
de bonkaarten nog ter bestemde
plaatse kunnen afleveren. Toen
ben ik doodziek geworden, ben
maanden ziek geweest en heb die
rheuma-aanval gekregen."
„Thuis wisten ze niet waar ik mee
bezig was geweest. Mijn broer ver
moedde wel iets. Die zat zelf in het
verzet, mijn vader ook, maar alle
maal in andere groepen. Ik deed
gen bij Gemt van der Veen. Dat
soort dingen vergeet je nooit meer:
ik ben nu nog steeds heel fel.
Daarom ben ik zo kwaad om die
naam Smousesteeg. Smous is het
gemeenste van het gemeenste
scheldwoord voor Jood. „Je pakte
de oude Hamersvelders iets af',
zeggen ze, nou, dat kan ik met
volgen, hoor. Ik blijf wel dóórstrij
den. Die scheldnaam móét verdwij
nen!
VEEL OPGETREDEN
„Na de oorlog ben ik bij het
toneel gegaan. Ik heb veel opgetre
den met Lou Bandy, Kees Pruis,
Joop de Leur begeleidde vaak. Ik
ben gevraagd om voor de NI WIN
naar Indië te gaan. Ik had al gete
kend, was te jong, dus mijn vader
maakte dat meteen ongedaan.
Toen zei Cor Ruys: „Ga op de
Toneelschool, na die tijd kan je bij
mij terecht." Ik ben veel opgetre
den door het hele land heen, zat een
keer m De Bonte Dinsdagavond-
trein, deed mee aan hoorspelen,
trad vooral ook voor kinderen op.
Ik had me opgegeven voor de
school, kreeg een vreselijke rheu
ma-aanval die maanden duurde.
Mijn vader sleepte allerlei boeken
aan over het leven van toneelspe
lers: een normaal leven is niet voor
je weggelegd, zei hij heel wijs, en:
„je kunt met thuis blijven voor de
kat." Wij hadden een kat thuis en
gingen niet met vakantie omdat die
dan in het asiel moest."
„Toen zeiden ze tegen me: „Je
kan zo goed piano spelen, ga daar
in door." Ik naar het Muzieklyceum,
maar dat bleek helemaal niet ge
schikt te zijn voor iemand die rheu
ma heeft. Dat lange zitten kon ik niet
volhouden. Toen ben ik me op
tekenen en schilderen gaan toeleg
gen. Ik heb nog wel eens voorstel
lingen in huis gegeven. Met gedich
ten van Li Tai Po en dichters mt de
tijd van Conficus, en Joop de Leur
speelde daar. Ik leerde mijn man
kennen en we trouwden. Toen wa
ren die dokters er nog erg van
overtuigd: trouwen en kinderen
knjgen, daar word je altijd beter
van. Tijdens de zwangerschappen
Jeanne Marleau heeft zich door het feit, dat ze aan een rolstoel is
gekluisterd, met laten weerhouden.
vind het nog steeds ongelofelijk. In
het begin hebben we een heel stuk
film m Ermelo opgenomen, daar
waren ook kinderen bij betrokken.
Hoeveel handtekeningen ik toen
niet heb moeten uitdelen. Hoe het
kan lopen, hè. Soms dacht ik: is het
aan mij wel allemaal besteed, want
ik ben zo nuchter. Ik wilde met die
gewoon boodschappen voor thuis,
en deed dan onderhand die dingen.
Ik moest een keer bij Nick Pallar,
die later in de regering van Indone
sië is gekomen, een boodschap
afgeven, en die man is zich wild
geschrokken, war.t die wist hoe
jong ik was. Groot gevaar dat zo'n
jong kind doorslaat op een gege
ven moment. Voor commissaris
Voordewind, een collega van mijn
vader, die aan mijn wieg stond,
moest ik altijd boodschappen bren-
was de rheuma er inderdaad met.
Ko van Dijk, die net als ik op 25 juli
was geboren, hij wat ouder, trachtte
me altijd nog op het toneel te
krijgen, maar ja, ik hield die be
langstelling. „Als is het maar een
klem rolletje", zei hij altijd. Maar het
ging met: toneel was te zwaar voor
me.
KANS VAN HAAR LEVEN
„Peter Jan Rens was mijn kans. Ik
film bewijzen dat, al ben je oud,
invalide en ziek, je allemaal je eigen
verhaal hebt gehad en dat nog
steeds hebt. Dat wordt vaak verge
ten. Kijk maar naar zieken-, bejaar
den-, verpleeghuizen. Mensen wor
den vaak over één kam geschoren,
en dat kan niet, want we zijn geluk
kig allemaal uniek. Ik hoop ook dat
iedereen dat uit die film proeft,
want die Maria is een oud mens die
een heel spannende geschiedenis
vertelt."
„Bij de premiere kwamen allerlei
wildvreemde mensen naar me toe.
Sommige mensen weten dat met
goed te scheiden: eén zei tegen me:
„Mevrouw, wat hebt u veel meege
maakt! In welk huis zit u eigenlijk?"
Mijn dochter heeft de stunts ge
daan. Op een gegeven moment zie
je mij met die kar het zwambad in
duiken: dat deed zij. Er komt een
gekke scène in voor met Hells
Angels uit Utrecht op Harley David
sons, vanuit een rock and roll-café
gefilmd. Daar hadden ze me voor
gewaarschuwd, maar het waren
toch zulke aardige jongens. De
eerste dag kwamen we op de set in
Velsen bij een theeschenkenj. Die
hadden ze helemaal in het zwart
verpakt: het moest nacht zijn. 's
Nachts moest ik ergens zijn, en toen
maakten ze daar dag van. De hele
dag werd ik dan door mijn dochter
in bed gelegd: Vanavond om elf uur
gaan we weg, moeder!
„Ik hoop dat de film door een
hoop mensen gezien wordt. Niet
alleen door de mensen die aan
tientjes hebben geholpen, maar
ook door anderen. Want voor deze
jongen is het een begin. Een hele
boel mensen hebben gelachen, en
kwamen er ontroerd uit. Dat vond ik
een goed teken."
lijven. Om geld voor de film te
[gen, staittB'hij^jittientjesaktie.''
pk vond het een leuk initiatief,
leen jcmgecvent,zo véél ïdealis-
had om zonder subsidie een
B\ te maken, en op zo'n manier
aaiigeld te komen.
EBELD
een uitzending op de televi-
ik opgebeld en hem gezegd
praten. Ik dacht gewoon een aardig
gesprek om raad te geven. Toen
ging hij weg en zei: „Wat mij betreft
heb je de hoofdrol." Nou, dat komt
dan zo gek over je, want ik lag al
jaren het meest op bed. Ik kwam er
een enkele keer af, en naar buiten
kwam ik haast helemaal niet."
„Ik zeg: daar moet ik over naden
ken. Thuis besproken. Twee heel
lieve dochters, een aardige man,
mijn moeder leefde toen nog, en
rolstoel ter beschikking, en die
mag ik nu nog steeds gebruiken.
Dat is fantastisch, hè."
TEGEN FASCISME
„Uit idealisme deed ik aan de
film mee. Er kwam ook nog iets m
voor tegen het fascisme. Dat onder
werp heeft me altijd geboeid. Kort
daarop, toen ik gezegd had: laat ik
