interview o
donder
Het continu omgaan met mensen van zoveel culturen
in achtergronden inspireert me voor honderd procent"
je kunt de mens in zijn
totaliteit helpen
eusdenaar Herbert de Ruiter, projektensecretans Tear Fund:
het is een druppel olie
op de woedende golven
het is heel erg, dat we samenleving
afhankelijk maken van produkten, die
ze zelf helemaal niet verbouwen
DONDERDAG 13 MAART 1986
interview
vbJ
nodjJ
OORl
xjfds
etjes,
turlijk
bruj:
sm
ogr*
lf
r
boel
eclee
uwe
ïgd*.
iter e
le
:r aj
rm fa
n voc
ersci
erkli
leen
irpret
het
en
op
de«
3mir<
Spe<
De
c, de
e tel
de
te Ir
Jnjs
'eter
>f ie
wil
tie.
mac!
jnll-
rs.
LEUSDEN - „U kent de uitdrukking blotenvoetendokter,
de man die op blote voeten met een veredelde EHBO-kist
op zijn rug door de bush gaat? Op mijn laatste reis was ik in
Honduras, waar ik onder andere een meisje uit Leusden
opgezocht heb, die vanuit Wageningen haar stage in
Mesquitia loopt. Dat is het gebied waar de Mesquitovluch-
telingen vanuit Nicaragua zitten. We zouden met een
vliegtuigje de rivier afgaan om de resettlements te gaan
bekijken waar de vluchtelingen geplaatst zijn. Afspraak
gemaakt met een bushpiloot, die niet kwam opdagen. Wij
hadden gehoord dat hij aan het drinken was geslagen
omdat er die dag wat collega's waren gekomen."
Het begon vreselijk te regenen, en wij zaten onder de
vleugels van dat vliegtuigje te wachten. Op een gegeven
moment komt die man op zijn brommer aanrijden, in zijn
onderbroek: „Wat willen jullie?" „Je zou ons vliegen
vandaag!" „Nee, dat zou morgen zijn. Nou ja, geen
probleem, dan gaan we nu." De rum kwam ons in vlagen
tegemoet! Maar hij stapt zo van zijn brommertje alleen in
zijn onderbroek in het vliegtuig en tien minuten later
schoten wij de lucht in, en keurig netjes werden we door
onze blotevoetenpiloot afgezet waar we wezen moeten."
„Twee dagen later gingen we met hem terug naar
Decuzicalta. Het was zondag. Hij vliegt, maar gebruikt
nooit zijn radio, dat vindt hij nonsens. Decuzicalta heeft
een heel vervelend vliegveld, waar je tussen twee dicht bij
elkaar staande heuvels moet doorvliegen. Dan in één keer
ben je er. Wij kwamen over de heuvels heen en hij komt
zich netjes melden, dat hij er is. Toen hoor ik hem vreselijk
te keer gaan, een grote slinger aan de knuppel geven en hij
weg. „Wat is er aan de hand?" „We mogen hier helemaal
niet zijn, verboden gebied, het vliegveld is gesloten, want
Bush, de vice-president van de VS moet binnen komen."
Toen zijn we uitgeweken naar een privelandingsstripje,
waar we terechtkwamen bij een echte pistelero, die als
hobby had, allerlei zaken die hij op zijn hacienda vond.
Ongelofelijk wat die man een verstand had van oudheid
kundig spul!"
Aan het woord is Leusdenaar
erbert de Ruiter, die zo'n jaar of
7 Kjwintig terug de zending inging, en
lat<J oor de zending in Columbia zat.
'anuit de zending had hij veel en
irect contact met ontwikkelings-
-hp /erk voornamelijk via de ambassa-
ider
he:
scholen te maken: zo gek kun je niet
noemen of de aanvragen komen er
wel voor binnen. En daar duik je
dan in. Alleen al als je op kantoor zit
is het al ontzettend interessant. Je
doet een heleboel oppervlakkige
kennis op over een heleboel zaken.
Ik denk. dat het ook een beetje in
mijn karakter ligt om van alle mark
ten thuis te zijn. En dan je reizen die
eraan verbonden zijn; dat is elke
keer wel vermoeiend maar toch
bracht worden dat ze iets kunnen."
„Wij werken bijna uitsluitend via
evangelische kerken en organisa
ties. Daar zijn er heel veel van.
Zendmgshistonsch vanuit de Pro
testantse hoek zijn de meeste Pro
testanten evangelisch, wat je daar
dan ook onder verstaat, omdat dat
per land heel verschillend is. Er zijn
echter nauwelijks, of heel zwakke,
structuren. Eén van de typerende
zaken van evangelisch denken is
dat het zo individualistisch is. Je
moet altijd met de mém ter plaatse
praten. Ik kan nooit eens in een
land met een overkoepelend or
gaan praten en vragen: kunnen we
dit of dat doen? Het mooiste werkt
dat in de rooms-katholieke kerk,
hoe verdeeld ze ook zijn. Als daar
een bisschop iets wil, gebeurt het,
en loopt het hiërarchisch, mis
schien soms knarsetandend, maar
het gebeurt."
„Die hiërarchieke wegen heb
ben wij niet. Dat maakt het werk
inhoudelijk voor mij wel veel aan
trekkelijker Wij hebben de part
nershipgedachte: met elkaar doen
we het project. Wij werken uitslui
tend op verzoek. Het betekent wel
dat je vanuit onze optiek gezien
altijd met een héél zwakke partner
bezig bent, en dat je zelf ook héél
zwak wordt. Je kunt op niets terug
vallen, je moet je aanpassen bij de
groep die het doet."
„Dat geeft een contmue spanning
doordat je naar je achterban in
Nederland erg onbeholpen over
komt. Nederlanders hebben een
bepaald beeld van: zó meet er
geholpen worden, en zó willen we
het graag, en dan moeten wij het
vertalen, bij de mensen daar gaan
zitten^ en dan wordt het heel wat
anders."
TEKENEN VAN HOOP
Hoe precair de situatie voor men
sen ook kan zijn, altijd weer ziet
Herben de Ruiter tekenen van
hoop. Soms staat zijn verstand daar
volledig bij stil. Neem nou dat
gebied van Armero in Columbia,
waar die vulkaan duizenden slacht
offers heeft gemaakt Het stinkt er
nog van de lijken van mensen en
dierkadavers Het hele gebied is
overdekt met een gigantische bag-
gerlaag, waann een soon loopgra
ven zijn uitgediept. Als je niet zou
weten dat er onder die bagger een
stad verdwenen is met 25.000 men
sen zou je alleen kale moddervlak
tes zien, waar het barst van de
ook nog alle mogelijkheden voor
Het gaat van prenatale tot bejaar
denzorg. Zo'n hele samenleving
daat zich daar m zijn totaliteit mee
bemoeien en gaat helpen. Dat zou
den wij, met onze partiele hulp,
onze lokettendiensten, weer eens
moeten gaan bekijken. Goed bur
gerschap, goede burenhulp. Er is
hier geen tijd meer voor de mens.
We liggen krom om alle akties af te
rennen voor de mensenrechten,
maar we rennen harder voor de
rechten dan voor de mens."
„Ja, het zijn gigantische proble
men in die derde wereld. Drie
kwart daarvétn creeren we zelf. Ik
ben nog steeds erg onder de in
druk van de film die ik op Duitsland
heb gezien, „Wie Hunger gemacht
men we bij een roadblock van het
reguliere Libanese leger. We
mochten niet verder, en mijn bege
leider draaide de auto om omdat
we terug moesten, en toen schoten
die soldaten in de lach: ze vonden
de chauffeur een handige jongen
omdat hij de wagen zó draaide dat
de scherpschutters mij konden tref
fen ais ze wilden schieten."
„Het onheilspellende vém Beiroet
vind ik: op een bepaald moment
ben je de enige auto in dat gebied,
maar ook" als je rijdt en waar je njdt:
elke auto kern een bom zijn. Alle
winkels zijn gebarricadeerd, naast
alle trottoirs zie je obstakels staan,
zodat er maar geen auto's gepar
keerd kunnen worden. Het blijft er
levensgevaarlijk. In Karaktina het
wird". Van de elf voorbeelden van
honger m Afrika waren er negen
voorbeelden, waaruit blijkt dat wij
zelf de veroorzakers zijn. In dit
geval waren dat de EEG en de VS.
Het is heel erg, vind ik, dat je kans
ziet om hele samenlevingen volle
dig afhankelijk te maken van pro-
dukten die ze zelf niet verbouwen.
Dan leer je iemand wandelen met
de strop om zijn nek. Het is puur
egoïsme."
„Eigenlijk vinden wij van het
Tearfund, en dat is die wisselwer
ken, dat het ontwikkelingspro
bleem hier moet worden aémge-
pakt. Als we het er over eens zijn
dat wij de boel kapot hebben ge
maakt, dat het voor een groot ge
deelte onze mentaliteit is, dan zul
len wij moeten veranderen Dat
heeft dan veel directere gevolgen
voor de mensen daar dan wanneer
wij er een beetje kleinschalig zitten
te pierewaaien. Het was vonge
week nog op de televisie: van de
bilaterale hulp van Nederland is er
70% voor Nederland zelf, 70% komt
ten goede aan het Nederléindse
bedrijfsleven- Officiële cijfers.
Worden ook niet ontkend. Zo gauw
wij de zaken hier willen veranderen
heeft dat een veel groter stralings
effect, en dan gaat het ook mentaal
en moreel heel anders worden.
Mentaliteitsverandering hier, daar
gaat het om, maar mensen iets
iemand me zien: in zijn pennebakje
op zijn bureau had hij een gesmol
ten granaatscherf üggen die zo
door het raam naar binnen was
komen zeilen. Deze man wil bij de
haven van Beiroet op een stuk dat
vroeger vuilnisbelt was, met een
groente-glas-cultuur beginnen. Een
optimisme: al die mensen waren
groenteverbouwers, en die mensen
willen wéér. Oke, wij willen jullie
met'plastic helpen; ga maar weer
groente verbouwen."
Zoals ik het ook belachelijk vond
dat ze in Beiroet om een piéuiostem-
mer vToegen. Dat vond ik wel het
toppunt van ironie. De man is er
gekomen, hij werkt er."
KRUISJES
„We waren m Israel in verband
met de Joodse kinderen uit Ethio
pië. Niemand had ooit naar die
kinderen omgekeken Een paar
kmderen hadden kruisjes geta-
toueerd op hun voorhoofd en wan
gen. Die kmderen waren onderweg
opgevangen door priesters van de
Ethiopische orthodoxe kerk, en ze
werden geholpen als ze Christen
waren en als bewijs van Christen
zijn kregen ze kruisjes ïngeta-
toueerd. Kunt u zich voorstellen dat
deze mensen met wisten wat ze
overkwöun toen er een Christelijke
organisatie hulp aanbood?"
|de en de Stichting Nederlandse
|Vnjwilligers. In de tijd dat hij er met
/rouw en gezin woonde was Co-
iuinbia nog een concentratieland
]voor Nederland. Er zaten tóen veel
Nederlanders, die later allemaal
weggingen. Hij deed er als enige
Nederlander allerlei werk voor Ne-
Iderlanders, die strandden op de
ook weer verfrissend. Dat geeft
heel veel dynamiek aan je leven."
MENSEN ONTMOETEN
„De mensen, die ik ontmoet vind
ik altijd het meest fascinerend van
alles. De projecten vallen of staan
kruisjes. Iedereen wil naar het ge
bied terug. Het is goede, vruchtba
re grond, zegt de bevolking. Op
verdiepingen van huizen, die boven
de blubber uitsteken, wordt weer
gebouwd, terwijl de vulkaan op
knallen staat, en de vulkanologen
inschatten dat het dmg tegen mei
wel weer eens een meuwe eruptie
grens van Ecuador en Columbia.
I eigenlijk zo'n beetje semi-consulai-
I re diensten. Daardoor kreeg hij
goede relaties met de ambassade,
kwam in een gebied dne keer zo
groot als Nederland in aanraking
met alle mogelijke problemen op
het gebied vém de landbouw, en
kon altijd een beroep doen op de
ambassade voor hulp.
..Ik heb me daar nooit zelf mee
bemoeid, omdat ik vind dat je je bij
je leest moet houden: door de
ambassade had je volop expertise
bij de hand. Het is eigenlijk mijn
eerste directe contact geweest met
ontwikkelingswerk als zodanig.
Toen ik in Nederland terugkwam,
na ook nog in Peru gezeten te
hebben, ben ik gevraagd door
Stichting Tearfund om in het be
stuur te komen. Ik ben toen vanuit
Nederland heel direct betrokken
geraakt bij ontwikkelingswerk,
omdat zij het eerste evangelische
ontwikkehngsbureau in Nederland
waren."
..Toen daar een vacature in de
staf kwam voor projectensecretaris
vond ik dat interessanter dan be
stuurslid zijn, en heb ik voor die
baan gekozen. Door het werk ben
ik 100% geïnspireerd, maar ook het
continu omgaan met mensen van
over de hele wereld, met zoveel
culturen en achtergronden, boeit
me hevig. Je doet het hele scala aan
Projecten: je praat over geiten fok
ken, je hebt het over een kliniekje,
ie zit in waterbouw, je hebt met
met de mensen die er bij betrokken
zijn. Ik denk ook dat dat te weinig
onderkend wordt. In het groot,
bilateraal gezien, helemaal. Ik denk
dat projecten op zichzelf wel zou
den kunnen slagen, maar omdat de
mensen met in staat zijn ze te
verwezenlijken gaan die projecten
ten gronde. Het is de kunst om,
zonder dat je paternalistisch bezig
bent, werkelijk af te meten of een
project door de mensen die het
willen doen gedragen kétn wor
den."
„Vandaar dat Tearfund heel na
drukkelijk gekozen heeft voor héél
kleinschalige projecten, omdat wij
werken op het platteland met de
economisch en daardoor sociaal
meest marginale bevolking. Dat wil
met zeggen dat ze niet tot meer in
staat zouden zijn, maar het is een
zéér langzaam proces, en het is
vaak onze drang tot geven en kwijt
raken die hen in grote problemen
brengt. Het is vaak heel moeilijk om
op een verantwoorde manier zowel
naar Nederland als naar de derde
wereld toe het geld op een goede
manier te besteden. Kwijt raken
kun je het makkelijk genoeg. Daar
zie ik zo veel voorbeelden van.
Maar om het te besteden, dat je
kunt zeggen: „Je kunt gaan kijken,
er is ook echt wat gebeurd," dat is
veel moeilijker. Je hoort ook steeds
meer uit de derde wereld: we zitten
niet op materiaal te wachten, we
zitten op educatie te wachten. De
mensen moet eerst besef bijge-
zou kunnen hebben Daarbij wordt
een gebied van ongeveer een mil
joen mensen bedreigd. Er worden
oefeningen met hen gedaan, ais de
sirene gaat kunnen ze ergens een
zak rijst ophalen, en dan hebben ze
drie kwartier om voor de vloedgolf
uit te komen. Die zak rijst halen, dat
drie kwartier voor de catastrofe
uitlopen: Herbert ziet het met zitten,
maar het is onmogelijk om een
miljoen mensen te evacueren.
„Het is heel duidelijk voor ons
een uitwisselmgsproces,vervolgt
Herbert de Ruiter. „Het is niet
alleen een proces van: ik geef wat:
zij geven óns ook wat terug. Het is
een uitwisselmgsproces. waarin wij
waarden ontdekken die we al lang
kwijt zijn, en zij mogelijkheden aam-
gereikt krijgen waardoor ze met
alleen een actueel probleem kun
nen oplossen maar ook weer kun
nen doorgaan, en andere dingen
kunnen gaan aanpakken."
INDIA
„Ik heb daar een heel moei
voorbeeld van m India. Daar zijn we
ooit eens begonnen met een heel
kleinschalig dorpsontwikkelings-
project. Een beetje op het gebied
van onderwijs, een beetje op het
gebied van hygiene en medicijnen.
Dat heeft heel veel weerstand ge
had. Dat men gezamenlijk daar wat
ging doen betekende al direct dat
een paétr lieden ter plaatse, die
altijd de macht in hémden hadden
gehad, m één keer zagen dat hun
macht ging afbrokkelen. Dat kostte
heel veel moeite, maar dat is nu na
een jaar of zes uitgegroeid tot een
boerenorganisatie, waar zo'n 20.000
boeren bij betrokken zijn, en waar
bij nu voornamelijk gewerkt wordt
met eigen controle van graanver-
koop en overige landbouwproduc
ten, waardoor het hele monopolie
van enkele lieden, die dat m han
den hadden, doorbroken is en het
geheel uiteraard ook m de politieke
sfeer getrokken wordt. Dat groeit
nog steeds."
„Wij hebben ons als ontwikke
lingsorganisatie teruggetrokken.
Wij konden niet verder gaan Wij
hebben de mensen in Nederland
wel m contact gebracht met de
Rabobank om eens te praten: hoe
zet je een goede coöperatie op. We
hebben contact met het CNV ge
legd: mensen, als jullie denken aan
vakbondswerk, ga dan met het
CNV praten, want dat zijn zaken
waar wij als ontwikkelingsorgani
satie ons niet mee bemoeien. Ze
hadden geld nodig om een en
ander goed te kunnen opzetten, en
we zijn met ze geweest bij de
oecumenische hulpbank m Amers
foort. Het is heel leuk om te zien hoe
al dit soort organisaties onmiddel
lijk hun medewerkmg verlenen."
„Vaak wordt er gezegd als iets
kleinschalig is: dat is een druppel
op een gloeiende plaat. Ik zeg nee,
het is een druppel olie op de
woedende golven. Als er maar
genoeg van die druppels komen
wordt het kalm, dan komt er veran
dering. Als tientallen mensen voor
zichzelf zien dat het werkt, en dat
zien we ook m India, dém komen de
buurdorpen zeggen: dat willen we
ook. Zo breidt het zich uit, en dan
zie je wel degelijk resultaten Daar
mee is het hongerprobleem niet
opgelost, daarmee zijn de mensen
met in eén keer uit de armoede,
maar er komt wel een heel nieuwe
generatie mensen op. Als je die
visie op ontwikkelingswerk met
hebt moet je er mee stoppen, want
dan ren je van de ene frustratie in
de andere."
VERZOENENDE ROL
Herbert de Ruiter, die net in
Midden-Amerika is geweest, denkt
ook dat instellingen als het Tear
fund een verzoenende rol kunnen
spelen. Vooral m Midden-Amerika.
„We hebben overal connecties.
In El Salvador zaten we tussen de
strijdende partijen, zowel aan de
ene als aan de andere kant. Als
Nederlandse organisatie hebben
wij ook m het gebied van Nicaragua
en Honduras een heel goede naam,
en daarom kunnen we ook wat
doen. We hebben op een gegeven
moment contact kunnen leggen tus
sen een groep in Honduras, die
heel duidelijk pro-Amerikaans is
ingesteld, en een nationale groep in
Nicaragua. „Jullie zeggen allebei
christenen te zijn: laat dat nou eens
prevaleren. Ga nou eens met elkaar
praten wat je als christenen Voor de
doelgroep vluchtelingen kunt gaan
doen
„Dat heeft er mede toe geleid dat
er voor de Mesquito's repatne-
ringsmogelijkheden zijn gekomen
Mijn laatste bezoek ging er om: er
dreigde weer een hele groep
vluchtelingen naar Honduras te ko
men. De Mesquito's die m Nicara
gua in kampen zaten zijn vrijgela
ten door de Nicaraguaanse rege
ring en mochten terug naar hun
landbouwgebieden in het noorden,
dat nog steeds omstreden gebied
is. Gisteren kreeg ik er een telex
werkt: de regering heeft toegezegd
dat ze met rust zullen worden gela
ten. Misschien echter hebben ze de
schrik in de kuiten. Iets anders kan
ook. In Nicaragua moeten ze
werken en weer gaan verdienen.
Ze gauw ze over de rivier de Coco
zijn hoeven ze alleen nog maar hun
hand op te houden. Dan zijn het
vluchtelingen en worden ze ver
zorgd In wezen maakt het voor hen
niets uit, waar ze verblijven, want ze
zitten in hetzelfde cultuur- en stam
gebied Daar moet nu over onder
handeld worden."
„Dat gebeurt via de Moravian
Church Die heeft een hechte struc
tuur Zo'n dominee is een „boss" in
de samenleving daar Die dommee
kan doorgeven dat de evangeli
sche hulporganisaties die er
werken met de leiders willen spre
ken om te zien wat er moet gebeu
ren. Ze hebben invloed bij de rege
ring. We vinden het heel vervelend
dat ze naar Honduras gaan. want
dat speelt het Reagan-regime m de
kaart: zie je wel. ik moet mijn
bewapeningsgeld hebben. Nou,
dan zit je in een relatief heel klein
projektje, maar de belangen die
door allerlei blokken worden uitge
speeld zijn dermate groot, dat er
uitermate voorzichtig gehandeld
moet worden. Hoe leg je aan heel
éifleren is veel moeilijker dan men
sen iets bijbrengen."
BEIROET
In Beiroet had het Teéirfund geld
beschikbaar gesteld voor de we
deropbouw van enkele huizen.
Toen de Israëliërs zich terugtrok
ken hadden Moslims de Christenen
verdreven en die vluchtelmgen wa
ren in Beiroet terechtgekomen, het
enige Libanese stuk dat nog in
Christenhanden is. Herbert de Rui
ter ging met degene die met Tear
fund daar het werk doet langs de
groene lijn. „Het is daar of je door
Berlijn njdt in 1945 Overéil langs de
weg vind je trams, containers, au
to's, treinstellen hoog opgestapeld.
Toen we aankwamen met de ferry
van Cyprus af zagen we eerst aan
de ene kant van Beiroet een grote
rookpluim, een paar minuten later
aan de andere kant. Dan slaan de
granaten in, zo van: we zijn wakker.
Op een gegeven moment njden we
tegen de Moslimwijken aan Achter
een muur van containers zitten twee
oude kereltjes in de zon midden op
wat er over was van de straat te
dominoën."
„Wij zouden met een falangisten-
leider gaan praten, werden aange
houden door een falangistengroep-
over binnen' ze wandelen recht
streeks door naar Honduréis. Er
komen weer duizenden vluchtelin
gen uit Nicaragua Honduras bin
nen. We hebben er voor gezorgd,
ook met Amerikaans geld, dat die
mensen weer gereedschappen
krijgen, zodat ze zich weer kunnen
installeren. Wat precies de reden is
dat ze weglopen: daar zal ieder
naar eigen behoefte een verklaring
voor geven. Wij moeten nu op
nieuw gaan kijken waarom het met
eenvoudige mensen uit dat het in
het belang van hun land zou zijn als
ze in eigen léind zouden blijven.
Elke boer die produceren kan is er
broodnodig, en elke Nicaraguaan
die naar Honduras gaat wordt door
het regime Reagan naar voren ge
trokken en uitgespeeld
„Wat ik in de derde wereld het
aantrekkelijke vmd is dat je de
mens m zijn totaliteit kunt en mag
helpen. Daar is nog tijd voor, daar is
nog alle gelegenheid voor, daar zijn
je. Mijn begeleider begon vreselijk
emotioneel te praten, hij begon te
zweten, ik moest mijn paspoort
laten zien, kreeg het terug, en wij
weg. Die faléuigisten zijn allemaal
onderling verdeeld. Mijn begelei
der had naar Pietje gevraagd, en
we waren bij de groep van Jantje.
Hij wist zich er uit te redden door te
zeggen dat ik een belangrijke Hol
landse meneer was, dat de ambas
sade enzovoorts."
„Op een gegeven moment kwa-
„In Israel moet je veiligheidsgor-
dels in de auto dragen. We gmgen
uit Jeruzalem nchting Dode Zee.
We waren nog niet uit Jeruzalem of
ik moest mijn veiligheidsgordel af
doen. „Hier," zei mijn begeleider,
„njd je zonder, want hier wordt nog
geschoten, en hier moet je kunnen
bukken en hier moet je weg kunnen
komen." Toen kwamen we bij het
Meer van Galilea en deden de
gordels weer aan, daar was het
buiten de gevarenzone. Het spant
daar nog aan alle kanten. Het komt
met meer in de pers. In de oude
stad vém Jeruzalem werd zwaar
gepatrouilleerd: regelmatig ver
dwijnen er soldaten, en vice versa,
hoor."
„Ik ben naar Nicosia geweest,
waar ik naar de Turkse kant wilde
met een verslaggever, maar we
werden met toegelaten. Dat is ne'
als Beiroet en Jeruzalem een stac
door midden gedeeld. In Egypte
was het helemaal vreemd. Daar lie
mijn begeleider me vol trots monu 1
menten van de oorlog zien. Eers
aan het Suezkanaal: daéir zie jt
basaltblokken liggen die de Iraé 1
liers hebben gebruikt om over he
kanaal te komen. Aan de Egypti
sche kant hebben ze daarvoor eei
monument opgencht. Dan ga je wa
verder landinwaarts en vmd j<
weer een monument met een hee
prachtige bijna bijbels aandoend'
mythe er om heen hoe de Jode
daar tot stilstand zijn gebracht doo
drie Egyptische soldaten, die vei t
dwaald wéiren en nog net zeve
tanks tegen hielden. Als je va
Ismaelia naar Cairo rijdt kom j
weer een monument tegen, ter hei
denking van de plek tot waar d
Joden de eerste keer gekome
waren. Dat komt op hetzelfde nee
wanneer wij een groot monumei 1
zouden oprichten dat de Duitsei
tot de Grebbeberg waren gek«
men. Het drong met tot mijn beg<
leider door."
Binnenkort gaat Herbert c
Ruiter naar Afghanistan, Paki
tan, Bangladesh en Sri Lanka.
geeft de moed niet op om op c
puinhopen van de mensenlijl
samenleving een beetje licht
brengen, want hij is en blijft ove
tuigd van de evangelische waa
de van het Christendom, dat vo
hem een zaak is van goed verai i
woord rentmeesterschap.
I
