,Wij zijn de enige bond op confessionele grondslag die
>ver is binnen de katholieke boeren- en tuinderswereld"
Boekje over jubilerende
vereniging laat
nog op zich wachten
AKTIE
DIERENBESCHERMING
„1 1 IS GEEN 2"
Gradus van de Hengel: „We moeten
afwachten hoe het in de toekomst gaat'
BTB Hamersveld al een halve eeuw actief
Scholekster
DINSDAG 8 APRIL 1986
plaatselijk nieuws
AMERSFOORT/LEUSDEN
De Dierenbescherming Afde
ling Amersfoort e.o. start weer
haar voorjaarsaktie 1 1 is
geen 2. Deze aktie zal gehou
den worden in de laatste twee
weken van april. Particulieren
kunnen hun poesen en katers
weer laten steriliseren of ka-
streren tegen gereduceerd ta
rief. Deze prijzen zijn 72,50
voor een sterilisatie en 25,50
voor een kastratie.
Aan deze voorjaarsactie nemen
de volgende dierenartsen deel:
CF. Walst, Fluitekamp 47,
Hoogland; M. Tijmensen-v.d
Kamp, Landweg 321, Leusden;
C.J. Mol, Bergstraat 16, Amers
foort; F. Feld en G Kaal. Ka-
pelweg 58. Amersfoort; M.
Blom, Hoevelakenseweg 153,
Terschuur; P Noorddijk, Hol-
kerweg 74, Amersfoort; J.
Broekhuis, Dierenartsenasso
ciatie Nijkerk, Spoorstraat 22,
Nijkerk; K. Schiper en P. Werk
man, Dierenkliniek Ringweg
Kruiskamp te Amersfoort.
Belangstellenden voor deze ak
tie kunnen een doorverwijsfor-
mulier komen halen bij Dieren
tehuis Amersfoort, Laan 1914,
tel. 16665. De openingstijden
zijn: van maandag t/m zaterdag
van 10.00 uur tot 12.00 uur en
van 14.00 uur tot 16.00 uur. Met
zo'n doorverwijsformuiier kan
men dan bij één van de boven
genoemde dierenartsen een af
spraak maken voor de operatie.
Dierenbescherming Amers
foort hoopt dat deze voorjaars
aktie weer een succes zal zo-
ren De gevolgen van deze ak-
ties 1 1=2 zijn te merken aan
het veel kleinere aanbod van
heel jonge poesjes. Op deze
manier krijgen de oudere kat
ten eerder een kans op een
nieuw tehuis.
De receptie van de jubilerende ABTB werd druk bezocht.
Na de euchanstie-vienng was er een gezamenlijke broodmaaltijd in jongerencentrum De Til.
kunnen houden, heeft hij het alle
maal op papier gezet.
't Is nog met helemaal zeker,
maar waarschijnlijk komt dat bin
nenkort uit in de vorm van een
boekje. „Het zit 'em nog een beetje
vast op de financien", vertelt Van de
vijftig jaar ABTB Hamersveld wat
opvullen, waardoor de voorzitter
ook weer tevreden is gesteld.
ONBEKEND
Wat de ABTB is en doet. zal voor
de rooms-katholieke boerenbevol
king in en om Leusden geen onbe
kend gegeven zijn. Dat gaat echter
niet op voor veel „import" en niet-
agrariers. Vraag tien Leusdenaren
op de koopavond in De Hamershof
wat de A in ABTB betekent. Zouden
er twee zijn die weten dat die van
„Aartsdiocesane" komt? Waar
schijnlijk niet. En zouden ze weten
dat de geschiedenis van de ABTB
eigenlijk ook een stukje geschiede
nis van Leusden is? Misschien.
Tijd dus om daar wat aan te veran
deren. Het concept van het boekje
van Van de Hengel bespaart een
hoop gevraag naar en gesnuffel in
het verleden van de ABTB, onder
deel van de Katholieke Nederland
se Boeren en Tuinders Bond. De
Aartsdiocesane Boeren en Tuin
ders Bond opereert alleen in Gro
ningen en Utrecht. Daarnaast be
staan er in ons land nog drie bon
den die deel uitmaken van de
landelijke katholieke bond.
„Wij zijn de enige bond die over
is op confessionele grondslag bin
nen de katholieke boeren- en tuin
derswereld", vertelt Van de Hen
gel. „De bisschoppen zijn daar wel
blij mee". Overigens betekent dat
niet dat er geen samenwerking en
overleg is met andere bonden als
bijvoorbeeld de CBTB (Christelijke
Boeren en Tuinders Bond).
CRISIS
Tijdens de crisisjaren voor de
Tweede Wereldoorlog worden de
boeren m hun bestaan bedreigd. Er
ontstaat behoefte aan 'n plaatse
lijke afdeling van de ABTB. Zodra
deze bestaat, heeft hij recht op een
afvaardiging in het Landbouwcn-
siscomité. De afdeling moet zowel
de stoffelijke als ook de „godsdien
stige, zedelijke en maatschappelij
ke" belangen van de leden gaan
behartigen.
In het winterseizoen van 1935/
1936 worden de eerste voorberei
dende vergaderingen belegd en op
4 april 1936 komt het tot een defini
tieve oprichting Pastoor H. Elbert-
sen uit 't Goy, de geestelijke advi
seur van de ABTB, A.J. de Goey en
G.J. Lieshout uit Montfoort spelen
bij die oprichting een belangrijke
rol. Twintig boeren worden meteen
lid van de afdeling. Dat gaat met zo
gemakkelijk, want dat lidmaat
schap kost geld en dat was nu niet
bepaald m ruime mate voorhanden.
De ABTB Hamersveld begint
daarna zo snel mogelijk haar activi
teiten. In het najaar van 1936 start
men een landbouwcursus voor jon
geren. De daaropvolgende jaren
wordt ook een aantal melkcursus-
sen gegeven. Tijd om veel te verga
deren is er met, dat wordt dan ook
met gedaan. Intussen groeit het
aantal leden gestadig.
OORLOG
De oorlog dreigt en daardoor
trekken de pnjzen voor de land-
bouwprodukten weer wat aan. Al
gauw brengt deze dreiging echter
ook tegenslag. Emd augustus 1939
besluit de regering de mobilisatie
af te kondigen en bovendien wordt
het gebied Asschat-Lapeers-Vos-
kuilen en Leusbroek tot waterlinie
verklaard. Binnen enkele daqen
moeten de boeren in dit gebied
hun bedrijf verlaten en met gezin en
kinderen elders een onderkomen
zien te vinden.
Enkelen besluiten ergens anders
een bednjf te beginnen en keren
ook later met meer naar hun vroe
gere woonplaats terug. Tijdens de
oorlog neemt het episcopaat het
besluit de katholieke boerenbon
den op te heffen. Alle leden geven
namelijk te kennen dat ze niet
langer lid willen zijn. Om lid te
kunnen blijven van de ABTB moet je
je ook aansluiten bij de landstand
en daar bedanken ze voor.
Van de Hengel heeft aan de
oorlog niet zoveel woorden gewijd.
„Over de oorlogsjaren valt weinig
te zeggen", schrijft hij, „het is ieder
bekend dat deze moeilijk, hard en
pijnlijk waren. Emge van onze le
den hebben dan ook voor en door
dit alles hun leven gelaten".
In oktober 1945 wordt tot herop
richting besloten. Het oude be
stuur neemt de leiding weer op zich
en met drie-en-veertig leden wordt
een nieuwe start gemaakt. Zodra
't Landbouwschap is opgericht en
heffingen gaat invoeren, waarbij
leden van erkende landbouworga
nisaties een ruime korting krijgen,
groeit het ledenbestand enorm. Al
le hiervoor in aanmerking komen
de boeren en tuinders in de paro
chie worden lid. Op 'n gegeven
moment heeft de afdeling 104 le
den.
Inmiddels is dit aantal gedaald
tot tachtig. Oorzaak daarvan is de
stedelijke uitbreiding en de vergrij
zing onder de leden. Van de Hengel
verwacht dat dit aantal m de toe
komst verder terug zal lopen tot
ongeveer vijfenvijftig a zestig
„Maar, dat betekent niet dat er
daarom geen bestaansrecht meer
zou zijn voor de afdeling. Ook met
minder mensen kunnen we blijven
bestaan".
Gaat de ABTB met volle moed op
naar de volgende vijftig jaar? Van
de Hengel: „Het zou voorbarig zijn
om daar volmondig „ja" op te zeg
gen. We moeten maar afwachten
hoe het in de toekomst gaat. De
grootschaligheid neemt momenteel
nog steeds toe en dat betekent dat
er verhoudingsgewijs ook steeds
minder leden kunnen komen".
„Dat we gewoon doorgaan met
onze werkzaamheden, dat is zeker.
Maar nog vijftig jaar? Daar kan ik
geen zinnig woord over zeggen".
BESTEMMINGSPLAN
Na de oorlog is de woningbe
hoefte groot. Ook in Leusden moet
de nodige agrarische grond wor
den opgeofferd voor nieuwe wij
ken. Vooral in het najaar van 1953
ontstaat onder de boeren grote
opschudding wanneer de gemeen
teraad zijn „tweede-fase-plan" be
kend maakt. Het hele gebied van
de ABTB Hamersveld valt onder
een bestemmingsplan en dat bete
kent dat een aantal boeren letterlijk
het veld moeten ruimen.
„Welke opmerkingen en uitlatin
gen er toen allemaal zijn gedaan, is
maar beter niet op schrift te stel
len", meent Van de Hengel. Hoe
dan ook, de uitbreidingen van
Leusden gaan gewoon door en dat
houdt voor de ABTB Hamersveld m,
dat achtentwintig leden hun bednjf
hier beëindigen.
Het oude dorp Hamersveld ver
andert in een stedelijke agglomera
tie. Van het agrarische karakter
gaat veel verloren. Een zaak die
Van de Hengel betreurt. „Waarom
verschillende oudere gebouwen
moesten verdwijnen, mag een on
beantwoorde vraag blijven, maar
een feit is het wel", zo luidt zijn
conclusie.
VERGADERINGEN
Vergaderingen zijn tijdens de
eerste jaren van de afdeling Ha
mersveld niet zo vaak nodig, ook
niet vlak na de heroprichting De
laatste tijd is daann grote verande
ring gekomen. Er speelt zich dan
ook nogal eén-en-ander af in de
agrarische wereld.
Worden de boeren eerst met
superheffingen op de melk gecon
fronteerd, daarna doen zich proble
men voor met de grote mestover
schotten. En hoeveel graanschuren
liggen nog vol omdat het graan
gewoon met te verkopen is?
Al deze zaken vragen aandacht,
ook van de ABTB. Niet alleen plaat
selijk, maar hierbij zijn vaak ook
streekgroepknngbestuur en
hoofdbestuur van de Bond betrok
ken. Na uitvoerig overleg worden
adviezen en bezwaarschriften op
gesteld.
Daarnaast hebben één of meer
leden van de ABTB de taak de
belangen van hun bond te beharti
gen in de waterschappen. Een zaak
die veel energie en tijd vraagt van
deze leden. Verder vindt overleg
plaats met gemeentebestuur en
provincie over uitbreidingen in
Leusden, ontwerp-streekplannen,
afval afvoer, slootreiiugmg en nog
zoveel andere aangelegenheden
die de boeren en minders in de
streek raken
Een activiteit die bij de ABTB
Hamersveld altijd veel aandacht
heeft gekregen s de zogenaamde
Oogstdankviering. Al vanaf 1962
keert dit feest jaarlijks terug. Maan
den van tevoren wordt al een plan
gemaakt voor de versiering van de
parochiekerk. De leden brengen
„Van hun oogst", zowel in natura als
in geld. De opbrengst biedt twee
kloosterorden een welkome aan
vulling voor hun levensonderhoud.
REIS
De ABTB is er zowel tot nut als
ook tot vermaak. De laatste jaren
wordt ieder jaar minstens één keer
een reisje georganiseerd. Daarvoor
bestaat grote belangstelling. Van
de Hengel vindt het jammer dat er
bij de jongeren met zoveel belang
stelling is. „Het moeten geen be
jaardenuitstapjes gaan lijken".
Ook worden uitwisselingen ge
houden met afdelingen van andere
landbouworganisaties Dit ervaren
de leden als positief en leerzaam.
De ABTB is een levendige orga
nisatie Het voert te ver om alle
„tussendoor-activiteiten" hier te
vermelden; die zijn er nogal wat. Al
zijn de omstandigheden in de land
en tuinbouw niet echt rooskleurig,
de ABTB zit niet bij de pakken neer.
En daarom was er ook reden
genoeg om feest te vieren. „Bijna
alle leden waren aanwezig afgelo
pen vnjdag", vertelt Van de Hengel
trots. „Van degenen die er met
waren, kon je in de meeste gevallen
zeggen dat dat om begrijpelijke
redenen was".
De aanwezigen genoten zichtbaar van hetgeen er tijdens de feestavond
werd gebracht.
De laatste jaren zien we
de Scholekster steeds
meer in onze omgeving.
Het is eigenlijk een emi-
Srant, want van huis uit
is het een strandvogel.
De volksnamen van de
vogel laten dat ook
overduidelijk horen:
Zeekieft, (kievit),
Zeeëkster en Strand-
tóeft. Maar de naam
Bonte Piet is wel de
Meest algemene. De
swart-wit tekening en
de oranje kleurige sna
vel, ogen en poten ma-
ken hem inderdaad bont
en dat Piet laat hij dui-
lang. In de broedtijd is
die snavel oranjekleu
rig, maar in de rest van
het jaar donkerder. Het
oog is scharlakenrood.
De geslachten zijn vrij
wel aan elkaar gelijk,
doch de snavel van het
vrouwtje is iets groter
dan van het mannetje.
In het winterkleed heb
ben ze een witte keel
band.
De vogels hebben een
uitgebreid baltsritueel.
Ze vormen op de grond
een kring en lopen met
vlugge pasjes en om-
laaggerichte snavel in
een ingeengedoken hou
ding. Het schel tepiet-
tepiet volgt steeds snel
ler op elkaar en eindigt
in een lange, fluitende
triller.
Het nest is een eenvou
dig kuiltje, spaarzaam
bekleed met, of omringd
door wat schelpjes of
steentjes, vaak op wat
hoger gelegen plaatsen
de keus van het wijfje is
gemaakt. Meestal wor
den drie eieren gelegd,
een enkele maal twee of
vier.
Dan begint het broeden
wat bijna vier weken
duurt en voor het groot
ste deel door het wijfje
wordt gedaan. Als ze
wordt gestoord rent ze
in gebukte houding van
het nest, om dan vaak
neer te hurken, alsof ze
op eieren gaat zitten.
Een ander afleidingsge
drag is om voor de in
dringer uit te lopen met
half uitgeslagen vleu
gels en wijd uitge
spreide staart. De kui
kens hebben een scha
kering van grijsgeel,
bruinzwart en wit dons.
Al na één of twee dagen
verlaten ze het nest om
nog drie tot vier weken
door beide ouders te
worden verzorgd.
G. van L.
EUSDEN - .Het is allemaal prima verlopen" Gradus van de
igel is tevreden. Afgelopen vrijdag vierde de ABTB (Aarts-
cesane Boeren- en Tuindersbond) afdeling Hamersveld op
stelijke wijze zijn vijftigjarig bestaan.
Ie Eucharisatieviering in de St. Josephkerk werd door zo'n
iderdveertig belangstellenden bijgewoond. De koffietafel in
gerencentrum „De Til" was uitstekend verzorgd. „Daar had
«el voor gezorgd", aldus Van de Hengel, 's Avonds kwamen
ia driehonderd mensen naar de receptie om het bestuur van
ABTB te feliciteren en de feestavond, die werd opgeluisterd
r het „River Combo" en de cabaret groep „Samen Sterk",
s een groot succes.
las alleen het feit dat de afde-
Hamersveld van de ABTB vijf
aar bestaat aanleiding om de
•nietjes buiten te zetten? Of
|1 de toekomst ook feestelijke
ipectieven? In een tijd waarin
met de landbouw op z'n zachtst
sgd „wat minder" gaat, is dat
.dijk te geloven.
lm één-en-ander aan de weet te
len, ging ik te rade bij een van
meest doorgewinterde ABTB-
jevereniging en als voorzitter van
jongerencentrum „De Til".
Maar liefst dertig jaar was Van de
Hengel bestuurslid van de ABTB
Hamersveld. In 1954 werd hij secre
taris en dat is hij tot op heden
gebleven. „Ook wanneer je niet
meer in het bestuur zit kun je nog
secretaris zijn", ücht hij toe.
Over die vijftig jaar ABTB kan
Van de Hengel heel wat vertellen.
Al was hij dan bij de oprichting nog
netgroep Samen Sterk in actie tijdens de feestavond in De Korf.
debjk horen in zijn
roept: "te- Piet te- Piet
te- Piet".
Ze zijn ongeveer zo
groot als een duif, heb
ben een zwarte kop en
zwarte bovendelen, een
witte buik en stuit en
witte uiteinden aan de
grote slagpennen; de
vlekken op de kleine
slagpennen vormen een
brede, witte vleugel-
streep. De poten en voe
ten zijn stevig en heb
ben drie tenen, terwijl
de kleur daarvan uit
eenloopt van oranje tot
lichtroze, afhankelijk
van de leeftijd.
De snavel is zijdelings
samengedrukt en onge
veer negen centimeter
en soms met wat meer
uitgebreide verzame
ling plantedelen. Er
wordt door beide seksen
heel wat kuiltjes ge
draaid voor uiteindelijk
geen üd, fu) heeft het wel allemaal
van nabij meegemaakt. Om ook het
nageslacht nog van de werkzaam
heden van de ABTB op de hoogte te
Hengel, „we moeten dat allemaal
nog eens goed uitrekenen en met
de drukker bepraten en zo".
Hij heeft zijn verhaal al aan de
voorzitter de heer A.R. Berg, laten
lezen. „Die was het er niet helemaal
mee eens, hij vond dat er ook iets
over mijzelf in moest. Maar daar
begin ik met aan". Misschien kun
nen de, zij het wat summiere gege
vens over Van de Hengel m dit
artikel de leemte in het boekje over
in, de heer G. Th.- ofwel Gradus
de Hengel.
ik aan "de bel trék,
op hetzelfde moment af
hoort, trgëns ih huis wordt
druk getypt. „Ik was nog
zegt hij bij het openen
deur. Deze vijfenzestigplus-
iuet van „stil zitten en uit
kijken". Vele Leusdena-
hem dan ook zeker ken-
zijn activiteiten in de Oran-
scaoc c.»vs.reia
