puzzel o
donder
oep op
leusderL
Ons cryptogram
aartje zon
30NDERDAG 29 MEI 1986
reportage
11
e agenda van de bijeenkomst
Ida Gemeenschappelijke
Uezeggenschapsraad voor het
hbaar onderwijs in de
eente Leusden had alles in
om er deze keer een korte
radering van te maken. De
ida telde slechts 8 punten,
asief de onderwerpen
aing, notulen, mededelingen,
lvraag en sluiting.
Ve kunnen wellicht straks
>ven genieten van een
rtje van de heerlijke zon," zo
in voorzitter Huijgens heel
ousiast de vergadering, die
over achten begon. Het liep
naai even anders. De zon was
ider toen de dames en heren
temeentehuis verlieten.
rlR-lid mevrouw M.
ndaal had het allemaal al
ien komen. „Als we van de
idzon willen genieten kunnen
eter op de stoep gaan zitten!"
iet enthousiaste GMR-lid al
iet begin van de avond
ggereerd. De rest van de
adering volgde de suggestie
>p, met als gevolg dat ieder
;rom in het donker naar huis
it.
(FvB)
Een schilderij dat te zien is in De Drietand.
Expositie De Drietand
Op zaterdag 31 mei is m wijkcentrum
De Dnetand een reizende expositie van
olieverfschildenien te zien. Het zijn cir
ca 250 werken met zeer verschillende
onderwerpen van onbekende, getalen
teerde kunstenaars. De tentoonstelling
in het wijkcentrum aan het Neptunus-
plein 34 is geopend van 10.00 tot 17.00
uur.
Leren solliciteren
Solliciteren blijkt voor veel mensen
problemen op te leveren. Vaak begint
het al met het schrijven van een brief.
Ook het sollicitatiegesprek gaat ruet
altijd zoals men zou wensen. Om men
sen die een baan zoeken te helpen zich
goed voor te bereiden gaat het Ge
westelijk Arbeidsbureau sollicitatietrai
ningen houden Deze zijn gratis, de
enige voorwaarde voor deelname is dat
men ingeschreven staat bij het GAB. De
training duurt vijf dagen en wordt over
dag in Amersfoort gegeven. De eerste
cursus start op maandag 9 juni Wie
belangstelling heeft kan zich aanmel
den bij Jan Kroon, telefoon 641433.
AJO met Ronald Brauhgam
Het Regionaal Amersfoorts Jeugdor
kest onder leiding van Qui van Woerde-
kom heeft een reputatie hoog te houden.
Het speelt al jaren op een behoorlijk
niveau en met een aanstekelijk enthou
siasme. De concerten van het orkest
knjgen vaak een extra aantrekkings
kracht door de medewerking van een
uitstekende solist. Het effect daarvan is
vaak een wederzijdse inspiratie.
Zaterdag 7 juni zal het AJO in de
Stadshal van De Flint een concert spelen
waaraan Ronald Brautigam zijn mede
werking verleent. Hij zal de solopartij
spelen in de Rapsodie op een thema van
Pagaruni, opus 43, voor piano en orkest
van Sergej Rachmaninow (1873-1943).
Aanvang- 20.15 uur.
Harris Family brengt gospels
The Singing Hams Family Band geeft
het komend weekeinde dne concerten
ui Amersfoort Op vnjdag 30 en zater
dag 31 mei treedt de groep vanaf 20.00
uur op in het kerkgebouw van de
Pinkstergemeente Immanuel aan de
Herenstraat 2. Op zondag 1 juni is er
vanaf 10 00 uur een optreden.
The Singing Hams Family Band be
staat uit dominee J. Leon (gitaar, mando
line en viool), zijn vrouw Jean (zang),
dochter DeAnna (zang en keyboard) en
zoon Jim (banjo) Sinds 1963 reist de
groep met gospelmuziek door de we
reld Voor informatie kan men bellen
033-944987
Echtscheidingsgroep in
zomer
De „echtscheidingsgroep" van de
Maatschappelijke Dienstverlening
Eemland en het bureau voor alleen
staande ouders FIOM gaat ook m de
zomermaanden door met ontmoetings
bijeenkomsten. Deze zijn op elke don
derdag van 9.15 tot 11.15 uur Wie meer
informatie wenst of zich wil aanmelden
voor deelname kan bellen met Willem
Beuk, telefoon 633924.
Avond stijldansen
Liefhebbers van stijldansen kunnen
op zaterdag 31 mei terecht bij een avond
van dans-o-theek De Slowfox. Vanaf
i.30 uur kunnen dansparen meedoen
met ballroom, Latin American en oude
dansen.
NVSH-middag
alleenstaanden
De NVSH, afdeling Amersfoort/"! Gooi
heeft voor zondag 1 juni een middag
voor alleenstaanden (eventueel met kin
deren) georganiseerd in het vereni
gingsgebouw aan de Curacoalaan 49.
Het begint om 14.00 uur en voor informa
tie kan men bellen 622217, na acht uur.
HORIZONTAAL: 1 Dat manteltje hangt als een wild dier om je nek;
4 Be is in dat kledingstuk een vlotte meid; 7 Gooi dat deel van het
gezicht dicht en je krijgt die vogel; 8 En later ging het een hoop la
waai maken; 11 Dat rad moet goed werken; 14 Die zangnoot en dat
voegwoord is evenveel als al onze vingers samen; 15 Als et tante te
veel wordt blijft het niet droog; 16 Geef Do dat zoogdier, dan kan ze
het inpakken; 17 Zonder voegwoord houden velen er niet van; 19
Leg die spie er voor; 22 Je moet die werkbij roemen dan draait hij
rond; 23 Als de tak in de es zit hoort hij er bij; 24 Als men mort moet
men erop slaan.
VERTIKAAL: 1 dit grappige mannetje draagt geen rokje; 2 Deze
kok was een beetje te behaagziek; 3 Die eerste heilige is hard; 4
Roep dan br.. als het te heet wordt; 5 Deze dorre komt op bevel; 6
In deze zanger zonder haar, ziet men een vrucht; 9 En die komt aan
het slot; 10 Deze Europeaan kan goed zwemmen; 12 Die en Ad
gaan samen naar die jongen; 13 Sta eens stil bij die post; 14 Klaag
met mate over dat lijk; 17 Die Es is bang om te ver te gaan; 18 Dat
telen komt in maart, 19 Deze sport moet in het water; 20 Dat voort
durende vaartverminderen; 21 En Nel vind je steeds bij de bank.
Fania Chapiro speelt
piano-forte
Het concert dat Fania Chapiro zater
dagavond in de Gerfkamer zal geven,
valt in twee gedeelten uiteen; in het
eerste deel zal zij laat-achttiende-eeuw-
se muziek spelen op een vleugel, ge
bouwd naar Andreas Stem (1783), in het
tweede deel muziek uit de eerste helft
van de negentiende eeuw op een ongi-
nele Broadwood-vleugel uit 1820
In dat eerste deel zal ze muziek
spelen van Carl Philipp Emanuel Bach
(1714-1788), Wolfgang Am Mozart
(1756-1791) en Ludwig van Beethoven
(1770-1827). Vooral Mozart had grote
bewondering voor de instrumenten van
de Augsburger bouwer Andreas Stem.
Met hun zgn. „Weense mechaniek"
bezaten ze een bijzonder verfijnd tou
cher
De Broadwoodvleugel zal Fania Cha
piro bespelen m muziek van Clara
Schumann-Wick (1819-1896), Felix
Mendelssohn Bartholdy (1809-1847) en
Frédéric Chopm (1810-1849). Chopin
was zelf, evenals Beethoven m zijn latere
jaren, m het bezit van een Broadwood
vleugel. De instrumenten van Broad-
wood (Londen), met hun al iets meer bij
de modeme vleugel aansluitende En
gelse muziek, genoten in de eerste helft
van de negentiende eeuw m heel Euro
pa grote faam.
Zaterdag 31 mei in de Gerfkamer van
de Smt Jonskerk, aanvang 20.15 uur
Bachkoor met Frans
programma
De vernieuwing van de Nederlandse
Bachvereruging, enkele jaren geleden,
heeft behalve het beoogde doel, een
meer authentieke benadering van
Bachs muziek en zijn tijdgenoten, tot
gevolg gehad dat zij, die zich niet m
deze benadering konden vinden zich
verenigden in het volbloed romantische
ensemble Bachkoor Holland, geleid
door Charles de Wolff
Donderdag 29 mei m de Smt Joris-
kerk. aanvang 20.00 uur.
11 P 4 II
Ml III II
Den Treek (vervolg)
cmi-ctOnooH-'si
.I.I.IIcmi.HJJIHHJJ
>rt
Van den Treek is reeds in
34 sprake als in een rekest
n de bisschop van Utrecht
n vermelding voorkomt: „de
ke aan de Beke". De naam
teek" wordt wel eens in ver-
nd gebracht met eik omdat
k, vroeger gebruikt voor de
rlooierij, de bast is van eike-
Het is echter met waar-
üjnlijk dat er rond 1334 hier
ake was van overmatige
>ei van eiken om daar een
rdenj naar te noemen.
.Treek" is een ander woord
>r dnft. Een schaapstreek of
schapendrift was een weg
gebruikt werd om schapen
de verschillende boerderij
die gerechtigd waren van
heide gebruik te maken, van
schaapskooi naar de heide
leiden. Zo'n dnft liep vaak
sr het grondgebied van ver
diende boeren en moest aan
;chaapskudden ten alle tijde
e doortocht verlenen. Ook
eventuele verandering van
eigenaar bleef dat recht en die
plicht bestaan. Dat recht en die
plicht behoorde bij de boerde
rij, niet bij de eigenaar.
Het woord „drift" is afgeleid
van drijven; de schapen wer
den dagelijks heen en terug
over de drift gedreven. Het
woord „treek" is afgeleid van
trekken. De schapen trokken
dagelijks over die treek naar en
van de heide.
Bij de boerderij, waarvan
hier in 1334 sprake is, zal zo'n
treek over het grondgebied
gelopen hebben, misschien
wel over het erf. Waarschijnlijk
eindigde hier die treek; de
boerderij stond tenslotte aan de
rand van de heide.
In het woordenboek (Van
Dale) heeft het woord „Schaap
streek" of „Schapendrift" meer
dere betekenissen, namelijk:
a. Het recht om schapen te
drijven over een ander
grondgebied om op de al-
mende (gemeenschappe
lijk heidegebied) te komen.
b. De weg die gevolgd wordt
bij het drijven.
c. Het recht om schapen te
drijven op de almende.
d. De kudde schapen die ge
dreven wordt.
VERKOCHT
Na m verloop van enige eeu
wen verschillende malen van
eigenaar te zijn veranderd,
werd de hoeve Den Treek in
1712 verkocht aan Everard van
Weede, Heer van Dijkveld,
voor 4700 gulden. Zoals in die
tijd wel meer gebruikelijk was,
bouwde hij aan de boerderij
een zogenaamde Herenkamer.
Dat was een compleet voor
bewoning ingericht vertrek,
waar de Heer bij gelegenheid
zijn intrek kon nemen. De
vrouw van de pachter was ver
plicht de kamer schoon en fris
te houden en de heer, bij zijn
verblijf, van al het nodige te
voorzien.
De Heer van Weede heeft, in
de tweeentwintig jaar dat hij
eigenaar was van Den Treek,
blijkbaar veel aan de boerderij
veranderd en bijgebouwd en
ook de omgeving in een lusthof
veranderd. Als het in 1734
wordt verkocht aan iemand
zich zich Nicolaas Treeker laat
noemen, wordt het omschreven
als een „herenhuizinge, stallin
gen en koetshuis met (ommuur
de) tuin, allees (oprijlanen),
plantagien (kassen), een grote
vijverkom en watervallen".
In die tijd was het inmiddels
één van de grootste boerderij
en van de omgeving geworden
en had een oppervlakte van
ongeveer honderdvijftig hecta
re.
De volgende zeventig jaar
gaat de bezitting weer verschil
lende malen in andere handen
over. Elke nieuwe eigenaar
knutselt er wel wat bij en koopt
rderij Den Treek met Herenkamer in 1800. (C. van Leeuwen)
of verkoopt bijbehorend land.
Na 1800 heeft de hoeve onge
veer elk jaar een andere bezit
ter, in 1805 wordt het zelfs twee
maal verkocht. De herenkamer
is veranderd in een kroegje met
een niet al te beste reputatie,
bezocht door stropers en ander
ongunstig bekend staand volk.
KOOPAKTE
Tenslotte laat in 1807 mr.
Willem Hendrik de Beaufort
zijn oog vallen op, zoals het in de
koopakte wordt omschreven:
„de buitenplaats genaamd de
Treek, met zijn huizinge, koets
huis en stallingen, boomgaar
den, tuin, bossen, singels, lanen
en land, groot 25 morgen, in
koop met omgaande eike-,
beuke-, esse-, sparre- en ber-
bomen daarop staande". Te
vens werd daarbij overgedra
gen de „Boerenwoninge, mede
genaamd de Treek, bestaande
uit huizinge, twee koornbergen
en wagenschuur en verder ge
timmerten, nevens de bouw- en
weilanden, daarbij behorende,
groot dne en dertig morgen
met zijn houtgewas en schapen-
drift".
Deze mr. Willem Hendrik
was een telg uit het nageslacht
van een familie De Beaufort die
in 1613 vanuit het departement
Seme et Manie naar de Neder
landen was gekomen. Alleen
de familienaam herinnert aast
de Franse afkomst, maar dat de
familie m de loop van tweehon
derd jaar Nederlands was ge
worden, blijkt wel uit de oerhol-
landse voornamen. Hij woonde
in Utrecht, maar onze omgeving
had wel zijn bijzondere belang
stelling. Dat kunnen we opma
ken uit het feit dat hij zeven jaar
eerder al enige perceeltjes
grond kocht in de buurt van
Bavoort.
De meuwe eigenaar van Den
Treek had blijkbaar grote plan
nen met zijn pas verworven
bezit en liet er letterlijk en
figuurlijk geen gras over
groeien. Meteen begon hij met
bouwen en verbouwen. Er was
echter een moeilijkheid: er was
door de oorlogsomstandighe
den waarin ons land verkeerde,
aan geen bouwmaterialen te
komen. Maar daarvoor had hij
een oplossing gevonden. Hij
kocht een oude en vervallen
buitenplaats aan de Vecht, liet
het grondig slopen en alle
bruikbare materialen naar Den
Treek vervoeren.
Dit vervoer van materialen
ging per schuit de Vecht af,
over de Zuiderzee en de Eem,
Achterzijde van Den Treek in 1930. (A van Leeuwen)
om tenslotte via de Lunterse
beek en een brede sloot, op de
bestemde plaats te komen. Aan
weerszijden van de boerderij
met de herenkamer werd een
vleugel aangebouwd Later
werd de gevel van de boerderij
opgetrokken en het geheel
werd weer verbouwd.
OOIEVAARSHORST
Enige jaren later kocht mr.
De Beaufort het aan zijn gebied
grenzende landhuis Ooievaars
horst met de daarbij behorende
boerderij. Ook dit landhuis
werd gesloopt ten behoeve van
vergroting en verbetering van
Den Treek. Aan de overzijde
van de weg verrees een fraai
koetshuis als onderkomen voor
de paarden, rijtuigen en de
koetsier. Weer een paar jaar
later werd de Bruine Haar aan
gekocht en in de volgende
jaren volgden Bavoort, Ravens-
beek, Vlooswijk, 't Hek en ver
schillende percelen akker- en
weidegronden.
Tot zover in het kort een
beschrijving over het ontstaan
van het landgoed Den Treek.
Nu, in het jaar 1930 waann we
onze wandeling maken, is het
nog steeds één van de voor
naamste buitenplaatsen van on
ze gemeente. Het voorname
koetshuis heeft in deze tijd als
zodanig geen nut meer en is
thans in georuiK als boerdenj.
Aan de overzijde van de weg,
recht tegenover de buiten
plaats, zijn nog de restanten te
herkennen van eèn ijskelder
die hier jarenlang heeft dienst
gedaan. De ijskelder was uitge
graven in een natuurlijke heu
vel en lag boven het maaiveld,
dit om geen hinder te hebben
van grond- en zakwater en
tevens om het smeltwater van
het ijs gemakkelijk te kunnen
afvoeren.
De toegang tot de kelder
was, koeltechnisch zeer juist
gezien, aan de bovenkant van
de kelder en afgedekt met een
prima isolerend rieten dak.
Rondom de kelder zorgden de
daar geplante bomen voor de
nodige schaduw en koelte, 's
Winters werd het ijs in de
veenplassen, bij voldoende
dikte, wat m het stilstaande en
open water spoedig het geval
was, in handelbare stukken
gezaagd en in de kelder opge
slagen
ln die kelder kon dat ijs tot
laat in de zomer bewaard en
gebruikt worden voor de ijs
kast in de keuken van de bui
tenplaats. Nadat de buiten
plaats aangesloten was op het
openbare elektriciteitsnet, na
eerst een eigen elektriciteits
voorziening te hebben gehad,
kon een elektrische koelkast
de ijskast vervangen en werd
de ijskelder overbodig.
CULTUURGROND
De Trekerbossen, zoals we
die heden kennen, zijn nog met
oud Omstreeks de helft van de
vonge eeuw was alles, wat
geen cultuurgrond was, nog
heide. Slechts een paar hec
taren rond de buiten
plaats was met bomen be
plant. Rond de eeuwwis
seling, toen een flink afzetge
bied voor hout ontstond door de
mijnbouw in Limburg en het
hout daardoor goed geld kon
opbrengen, werden op grote
schaal dennen aangeplant.
Op de meeste plaatsen in ons
land werd in die tijd, met de
komst van de kunstmest, veel
heideterrein ontgonnen en ver
anderd in weide- en akker
gronden. Hier was de grond op
de meeste plaatsen zo schraal
en van een dusdanige structuur,
onder andere stuifzanden, dat
het in cultuur brengen (geluk
kig) met lonend leek.
Omstreeks de eeuwwisse
ling zien we dat dan de helft van
het terrein met hout is beplant.
Nu, in 1930, zijn nog slechts
enkele heideterreintjes over,
de rest is allemaal bebost. Al
leen de Leusderheide, het ge
deelte ten westen van de
Doornse Grindweg, is nog in de
oude staat. Dit gedeelte van ons
eertijds zo enorme heidege
bied is in 1887 verkocht aan het
Rijk voor het houden van militai
re oefeningen.
