Grandioze receptie
castoor Ter Bekke
i is
Cf'
lei
int
50 mensen woonden jubileum-mis bij:
Manifestatie
injosephkerk
Auto licht
beschadigd
l 'tin
2é?"<
L -
03
DONDERDAG 4 SEPTEMBER 1986
plaatselijk nieuws
:tei
viels
elei
irink
an een onzer
iin, .dewerkers)
jle<
:r<;b(
Em
IUSDEN - De grote klok-
n luidden bij de Sint Jo-
[kerk te Leusden. De ker-
lijke vlag hing uit, vro-
Ta wapperend naast de
derlandse driekleur. De
ikeergelegenheid rond
kerk was volledig benut,
e 's avonds rond een uur
zeven zijn zondagsplicht
ig vervullen, werd door
n videaocamera geregi-
eerd. Reden voor dit al-
was de viering van het
fendertigjarig priester-
iap van pastoor B. ter
[kke.
4I
Is v
rgerl
Z
kerk was tot de laatste
ats gevuld met mensen die
nen met de jubilaris het
)od wilden breken en delen.
;toor ter Bekke heette de
insen -ruw geschat zo'n 450
getal -van harte welkom. Be-
ieiden als hij is, vestigde hij
iteen de aandacht op zijn col-
la-priesters in de missielan-
Ne|n die meestal onder veel
leilijker omstandigheden
leten werken. Niet voor mets
s er dan ook een collecte
>r de missie.
ncelebrant A. Goes las het
Gi
40
el"
al
Anf)i
295.
IEL
evangelie volgens Lucas 14,
eerste hoofdstuk verzen 7-14.
Het thema "al wie zichzelf ver
heft zal vernederd worden" ligt
aan dit stuk ten grondslag.
PREEK
In zijn preek ging Pastor Goes
in op de betekenis van het
priesterschap. Niet zozeer op
het feit van het jubileum zelf:
immers vijfendertig jaar is ei
genlijk geen echt jubileum. Hij
gaf wel aandacht aan de sym
boliek van het getal vijfender
tig: vijf maal zeven - zeven is
een heilig getal - en zeven maal
vijf: zeven lustra.
"De taak van een priester is
meer het aanwezig zijn bij cru
ciale momenten in het leven
van mensen: bij doop, bij trou
wen, bij sterven. Dan wordt de
priester erbij gevraagd als te
ken van Gods zorg en van de
gemeenschap. Daarom staat hij
toch apart. Hij treedt op als bin
dend element. Het is zijn taak
om het leven naar Jezus' voor
beeld door te geven, gestalte
geven aan vrede en gerechtig
heid."
DANK
Aan het einde van de eucharis
tieviering dankte Pastoor ter
Bekke zijn collega Goes voor
zijn preek die stof tot nadenken
gaf. Pastoraal medewerker H.
van Hattum, die als derde ce
lebrant was voorgegaan, werd
geloofd vanwege zijn assisten
tie met grote vreugde.
De tweede pastoraal medewer
ker Frans Overbeek werd ver
ontschuldigd: hij moest op dat
moment voorgaan tijdens een
viering in de Achterveld. Hij
wrd bedankt voor zijn inlei
dend woord in het kerkblad
"Geloof en Kerk".
Het Parochieel Gemengd Koor
dat de Missa Pontificalis van Pe-
rosie had uitgevoerd onder lei
ding van Jan van Spaendonck
en met muzikale begeleiding
van Steef van 't Slot, werd in de
dank betrokken.
Blij verrast was de pastoor door
de bloemen waarmee het altaar
versierd was: zo uit de natuur
afkomstig. Tot slot werden de
diverse kosters bedankt voor
hun grenzeloze inzet om dit
feest te doen slagen. Alle aan
wezigen werden bedankt voor
hun geweldige inspiratie en
steun voor de toekomst.
RECEPTIE
Na afloop was er een onge
dwongen receptie in De Kom
voor wie behoefte had om de
jubilaris geluk te wensen. Hon
derden mensen kwamen daar
gebruik van maken. Het is dan
ook niet verwonderlijk dat de
receptie uitliep tot voorbij mid
dernacht.
Een aantal mensen kwam de
pastoor toespreken of toezin
gen. Allereerst Ds. N.J. Flink,
die namens zijn collegae ver
telde dat zij blij waren de eu
charistie te hebben meege
maakt. In geestige bewoordin
gen vertelde hij hoezeer de
pastoor bij zijn reformatorische
collega's bewonderd en ge
waardeerd werd, niet m het
minst om zijn geestigheid.
In dichtvorm vroeg de KPO -
Leusden de aandacht van het
aanwezige publiek voor hun fe
licitatie. Op zeer charmante Ha-
mersveldeigen wijze werd een
aantal vergelijkingen gemaakt
tussen heden en verleden. Ver
blijd was de pastoor met hun
geschenk, een boek van Maar
ten 't Hart: De Jacobsladder. De
jubilaris vertelde, dat hij 's mor
gens toevallig een recensie van
het boek had gehoord op de
radio en dat hij dacht: dat boek
zou ik wel willen hebben.
BETEKENIS
De voorzitter van het parochie
bestuur, de heer J.C. Burger,
ging in op de betekenis van B.
ter Bekke voor deze parochie
Wie werd hier nu eigenlijk ge
huldigd: de Eerwaarde Heer
Pastoor ter Bekke, Pastor Ter
Bekke of Bernard? Vanwege
zijn grote flexibiliteit en om
gangsbekwaamheid met men
sen werd hij een drieëenheid
van zichzelf genoemd.
Behalve dank en bewondering
kwam er toch ook een klein
beetje kritiek: zijn geheugen
wordt nog wel eens ter dicus-
sie gesteld, maar zijn hart nooit.
De heer Burger voerde de aan
wezigen door notuleringen van
het kerkbestuur waaruit mocht
blijken, dat de pastoor al drie
maal wat beloofd had. Maar
drukte en vergeetachtigheid
hebben kennelijk parten ge
speeld.
Bewondering uitte de heer Bur
ger voor het goede loodsen
van de kerk door een moeilijke
periode: een tijd van verbou
wingen en van het verloren
gaan van de Sint Johannes-
hoeve.
Problemen met zijn hart heb
ben er uiteindelijk toch voor
gezorgd, dat Ter Bekke het wat
kalmer aan moest doen. Het
was niet geheel onbekend dat
de pastoor technisch aardig
vaardig was Hij zou graag met
het parochiebestuur naar de Fi-
rato zijn gegaan
POËTISCH
Als intermezzo in de toespraak
van de heer Burger zorgde
dichteres mevrouw van de
Hengel voor een poëtisch mo
ment. Zij had een speciaal ge
dicht gemaakt ter gelegenheid
van deze dag Na dit gedicht
werd een drietal kado's aange
boden van de twee Sint Jozef
parochies en het Parochiebe
stuur: een enveloppe met drie
briefjes, een compactdiskspe-
ler en een opbergdoos voor
compactdisks.
De heer Burger maakte van de
gelegenheid gebruik om te
vermelden dat een en ander
mogelijk was geworden door
sponsoring van de firma Rotol
in Leusden.
Een en ander tot grote blijd
schap en ontroering van de ju
bilaris. die vertelde dat hij die
techniek al zo lang had willen
hebben maar er gewoon het
geld niet voor had. Hij dankte
iedereen en vertelde dat hij als
een berg tegen het feest had
opgezien.
Hierna begon men met een wat
meer ontspannen onderdeel
van de avond. Onder de aan
wezigen werd een stencil uit
gedeeld met een aantal voor
deze gelegenheid speciaal ge
schreven liederen. Pastoraal
medewerker Han van Hattum
ontpopte zich als een showmas-
ter met grote talenten, terwijl
aan zijn collega Overbeek een
uitstekend zanger verloren ge
gaan bleek te zijn.
ACHTERVELD - Zondag
wordt er in de St. Joseph-
kerk te Achterveld een ma
nifestatie gehouden met als
thema "dienstbaar aan el
kaar".
Belangstellenden kunnen
zich tijdens deze manifesta
tie uitgebreid laten infor
meren over het wel en wee
van de parochie, het werk
van diverse stichtingen,
verenigingen en werkgroe
pen. Tevens zal er door di
verse groepen wervend
worden opgetreden ter ver
sterking van hun gelede
ren.
De manifestatie vangt aan met
een plechtige viering om 10 30
uur. Na deze viering kan ieder
een in het kerkgebouw rond
gaan en zich laten informeren.
De manifestatie wordt beëin
digd om ongeveer 14.00 uur en
wordt opgeluisterd door di
verse koren en D.W.S.
Een rondleiding door de kerk
behoort tot de mogelijkheden,
alsmede een bezoek aan de to
ren.
LEUSDEN-Op de parkeerplaats
aan de Zwarteweg in Leusden werd
een automobilist uit Hooglander
veen onaangenaam verrast toen hij
ontdekte dat zijn voertuig schade
had opgelopen tijdens zijn afwezig
heid.
De auto werd aangereden door
een man uit Zevenaar die daarna is
doorgereden.
LCJöDEIö
Ml III tl
Lisiduna
door G. van Leeuwen
nfie
s.
n 3
Coi
de L
Hoe
6838
)ver het ontstaan van de namen
ïsden en Lisiduna lopen de me-
gen van de geleerden nogal uit-
l De meest fantastische veron-
stellingen worden hierover ge-
p akt. Ik wil al die veronderstelhn-
hier niet aanhalen, maar er één
voorbeeld nemen. Het zou een
bastering zijn van een Romemse
m, Lug Dunum. wat zo veel als
(tijdelijke) Legerplaats zou beteke
nen.
Nu is er geen enkele aanwijzing
dat er op die plaats ooit een Ro
meins legerkamp is geweest. Of het
zou die ene scherf Romeins aarde
werk moeten zijn die hier ooit is
gevonden. Wel een zeer mager be
wijs.
Verder gaat de verbastering van
het woord Lugdunum m Leusden
wel heel erg ver, zeker als we de
betrekkelijk korte tijd in aanmer
king nemen die verlopen is na het
vertrek van de Romeinen en de tijd
dat de namen Lisiduna en Leusden
(Loisden) al worden genoemd.
Er bestaat echter een veel een
voudiger verklaring die, juist door
zijn eenvoud, door sommigen niet
kerkje heeft daar tot 1828 gestaan. TekeningG van Leeuwen)
wordt aangenomen, maar toch wel
de meest waarschijnlijke is.
REGEN
In de loop der eeuwen zorgde de
regen, door uitspoeling, dat het
lichtere zand van de Heuvelrug on
der aan de voet terecht kwam. Ook
de wind hielp een handje mee. Het
grovere zand en het grind bleven
liggen. Zo ontstonden op verschil
lende plaatsen opgehoopt stuifzand
die duinen vormden; duinen van los
zand. Losse duinen.
Toen, na het vertrek van de Ro
meinen, deze streken weer be
woond konden worden, kwamen
van verschillende kanten belang
stellenden opdagen, waarschijnlijk
m hoofdzaak uit West Friesland. De
meeste geschikte plaats voor be
woning was aan de voet van de
Heuvelrug. Dat was de plaats die de
minste kans gaf voor overstromin
gen, als de Rijn weer eens door de
Vallei stroomde. En toch ook dicht
bij het water was gelegen met het
oog op het drenken van het vee. Het
water voor menselijk gebruik
kwam uit gegraven putten, die ech
ter niet voldoende water leverden
voor het vee.
De nederzetting ontstond dus op
die „losse duinen", wat m die tijd
uitgesproken werd als „loise dun'n"
(hienn is nog duidelijk het huidige
West-fries te horen). Als het zo
wordt uitgesproken, dan hoort men
hienn zowel Leusden als Lisiduna.
In latere stukken wordt Leusden
ook vaak geschreven als Loisden.
Loysden, Loosden en Loesden.
Heel opmerkelijk is dat iedereen
„in" een bepaalde plaats woont,
doch als men, nu nog steeds, aan
een echte Leusdenaar vraagt waar
hij woont dan zal hij antwoorden dat
hij „op" Leusden woont. Losse dui
nen, daar woon je niet m, maar daar
woon je op.
GRENS
Leusden was met alleen be
woond op de plaats die we nu nog
steeds kennen als Oud-Leusden, de
bewoning strekte zich langs de he
le voet van de Heuvelrug uit tot bij
na aan Amersfoort, waar toen ech
ter nog mets van bestond. Nog in
onze eeuw hep de grens tussen
Leusden en Amersfoort, voor de
grenscorrectie, bij de van Campen-
straat in Amersfoort.
Het oudste geschreven stuk,
waaruit het bestaan van Leusden
blijkt, is een schenkingsoorkonde
uit het jaar 777, waarin op 7 juni
Karei de Grote de villa Lisiduna aan
t><
V
Aanvankelijk was het kerkgebouw slechts een houten gebouw. (Tekening: A. van Leeuwen)
de St. Maartenskerk te Utrecht
schenkt. Keizer Karei de Grote
geeft te Nijmegen aan de St. Maar
tenskerk te Utrecht onder het be
stuur van de vierde Bisschop Albri-
cus ondermeer „het landgoed Lisi
duna in de gouwe Flehite, langs de
bedding van de Eem, m zijn gehele
uitgestrektheid, ook wat daarbij ge
legen of daarvan afhankelijk is, dat
is, met landerijen, hoeven, huizen,
gebouwen, lijfeigenen, wouden,
velden, weilanden, beemden, wa
teren of waterafleidingen, roerend
en onroerend, alles en van alles,
zoveel als Graaf Wigger daar door
onze gift bezeten heeft, ook die
wouden wier namen zijn Hengest-
coten, Fornhese, Mokoroth, Wi-
dock, die aan beide zijden van de
Eem gelegen zijn". (Heda p. 41).
Toch is het, uit andere bronnen,
zeer waarschijnlijk dat de neder
zetting reeds in 697 bekend was als
Losiduna en dat omstreeks die tijd
de bekende Willibrord, de eerste
bisschop van Utrecht, hier de kerk
heeft gesticht.
DUIFSTEEN
Aanvankelijk was het kerkge
bouw slechts een houten gebouw,
hoewel dit moeilijk kan worden
aangetoond. Resten, in welke vorm
ook, zijn dienaangaande nooit ge
vonden Wel staat vast dat om
streeks 1230 de eigenlijke kerk is
gebouwd en wel van tuf- of duif
steen, een uit Duitsland ingevoerde
natuursteen, en daar gestaan heeft
tot 1827.
Toen de stenen kerk werd ge
bouwd, bestond de toren reeds.
Men neemt althans aan dat deze da
teert uit 1050. Kerk en toren vorm
den in ieder geval niet één geheel,
ten eerste door de geheel verschil
lende bouwmaterialen die voor to
ren en kerk zijn gebruikt en vervol
gens gaf het bij de afbraak van de
kerk geen enkel probleem geen
schade toe te brengen aan de toren.
Maar om terug te komen op de
schenking van Lisiduna aan de Bis
schop van Utrecht door Karei de
Grote. Daarin wordt gesproken van
de „Villa" Lisiduna. Een villa was in
die tijd een uitgestrekt landgoed
dat aan een familie of, zoals uit de
schenking blijkt, aan de keizer toe
behoorde. Op zo'n landgoed werk
ten horigen, die het land voor de ei
genaar bewerkten of ook wel zelf
een hoeve in gebruik hadden. De
pacht moest dan worden voldaan in
natura en bestond uit graan, vee en
kledingstoffen, die op de boerderij
werden vervaardigd.
KRUISTOCHTEN
Na de kruistochten, toen meer en
meer het stelsel van lijfeigenen
werd afgeschaft en er ook meer
geld in omloop kwam, werd het le
veren van natura steeds meer ver
vangen door het betalen van pacht
in geld. Ook de diensten, die aan de
bezitter van het land moesten wor
den verleend, werden afgekocht
met geld. De afkoop van vervoers-
verplichtigen noemde men „paard-
jesgeld" en de verplichting om de
Heer of zijn afgezanten logies te
verlenen werd betaald met „hon
dekoren".
De patroonheilige van de kerk
was St. Antomus. Alle bewoners,
die zich in de loop van de volgende
eeuwen in het Noordelijk gedeelte
van de Gelderse Vallei vestigden,
behoorden automatisch onder de
parochie van Leusden. Zo behoor
den in 1132 Hamersfeld, Amersfor-
de, Hoflake, Bachevoort, Hohorst
en Stuthenborch onder het gezag
van Leusden.
De bisschop van Utrecht, An
dreas, verplichtte in dat jaar dat alle
inwoners van die streek de doop,
kerkdiensten, huwelijk en begrafe
nis te Loesden moesten houden.
Het zou toen nog honderd jaar du
ren voor Amersfoort haar eerste
kapel kreeg; de Heilige Geestkapel
aan de Langestraat. Het dichstbij-
zijnde kerkje was de parochiekerk
te Amerongen.
>ch v
ie
HBElj
de
nt
hts
,50
Is).
even,
abel.
