I
„Ons land zit vol met angsthazen"
,Is er nog leven na school?"
:ees Broekhuijsen over ontwikkelingen op het gebied van computer-graphics:
Je ziet dat in een bestek van een of twee
jaar er een gigantische vooruitgang is"
„Je moet ook een beetje affiniteit met dat hele
apparaatjesgebeuren hebben. Grafische
vormgevers hebben dat niet zo, denk ik wel eens"
pel begeleidt leerlingen Don Bosco
interview
DONDERDAG 2 OKTOBER 1986
NEUSDEN „Ieder jaar is er in Londen een symposium, waarbij het om computergraphics
at: het gesteund door computers vorm geven. Het computergraphics-gebeuren wordt nog
leroaal beheerst door grafische toepassingen voor de techniek. Mensen, die perspectieven
Hen van detailtekeningen, die afgeleid worden van isometrische tekeningen. Dat is een
bied dat zich enorm ontwikkelt. Met plotters werkt het, en het eindprodukt is weer een
enening."
Wat daar verder erg aan de orde is, is dat wat je op beeldschermen ziet, bijvoorbeeld in
ïders of tv-programma's waarbij je geanimeerde situaties hebt, bewegende, zich ontwikkeien-
toestanden. Dat is een terrein waar men redelijk ver mee is. Daar is ook een flinke markt voor.
tq su vanavond naar de tv kijkt, ziet u bij wijze van spreken tien keer dit soort dingen. Je bent het
niet altijd bewust, maar als je er op let kun je er heel fraaie voorbeelden van zien. Praktisch
e leaders van tv-programma's zijn op die manier geproduceerd. In videoclips „beweegt" het
van, terwijl ook in veel STER-commercials gebruik gemaakt wordt van via de computer
gebouwde beelden en beeldwisselingen."
J/e „Een ander gebied is het terrein waar grafische vormgevers zich mee bemoeien, die tot op
no den voornamelijk met printed media bezig waren. Computergraphics dus voor een groot deel
vér jestemd op het „stokoude" medium: drukwerk. Dat is eigenlijk nog steeds zo. Het is ook heel
i d uk om te zien dat wat ze in de computergraphicssituatie aanbieden en wat de output of het
r<* idprodukt is, spullen zijn die je kunt gebruiken voor drukwerk."
h* „Op dit moment is er sprake van een wijze van beelddragervervaardiging waar je niets mee
int, tenzij je het videomatig behandelt. Maar als je geen beeldschermtoepassing kiest zie je dat
insen er weer drukwerk van gaan maken. Dus er is geen nieuw medium in ons vakgebied. Dat
*§nkt een beetje boud, maar het is wel waar".
lin het woord is Cees Broekhui]-
die aan de Buurtweg 11 zijn
;o heeft en clienten bedient zo-
AEGON Verzekeringen, Het In-
iment, Rerrua, Heilijgers Bouw,
!N. Kamerbeek, Museum Flehi-
[NSB. Aan hem heb ik de vraag
rgelegd in hoeverre de gedruk-
eclame) media zich handhaven
anpassen in deze moderne we-
waar electrorusche media zich
ds sneller ontwikkelen.
compagnon smds vijftien jaar
nisje de Roode, die wat anders
de computergraphics en aan-
rante sferen denkt dan Cees.
sje de Roode en Cees Broek-
sen hebben er wel eens over
acht om daar zelf initiatieven in
«wikkelen. Een jaar of twee ge-
«n wilden ze een studiootje op
en, waarvoor ze de hard- en
ware wilden aanschaffen, om er
mee aan de slag te gaan. Ze
en in Londen, maar als ze er iets
den maken waar ook weer
uitkwam, bleek dat een ïnveste-
te vergen van meer dan een
jen gulden. Ze zagen er derhal-
ranaf.
laa Wat komt tot ons? Het zijn alle-
ede 1 grapjes. Het beeldscherm is
aardigste: vormen die geani-
naiird zijn. Er zijn ook statische
zo Iden: teletekst, viditel. We zien
jad r elk jaar in Londen de meest
astische dingen, maar altijd
pi i dan weer de vraag op: het is
/oo I impressief, maar wat doe je
r h ee? Het aardige is dat de fabn-
ien van die spullen het ook niet
nb HL"
Iets anders is natuurlijk de
r w rtgang op dit gebied. Je ziet dat
ietd en bestek van één of twee jaar
,r h en gigantische vooruitgang is.
dra oorbeeld in bedieningsvnen-
hto ikheid. Een aantal jaren gele-
zag je mensen die hadden ja-
op één zo'n apparaat gestu-
l, en konden er dan enigerma
te omgaan. Op het ogenblik is
wel zo dat er dingen op de
[kt verschijnen waar je wat mee
doen. Er zijn een hele hoop
zaken die je op de computer kunt
doen. Die zijn allemaal heel erg in
drukwekkend. Ze kunnen ook op
andere manieren. Dat is een pro
bleem: een aantal mensen dat die
apparaten maakt weet dat niet. Dus
die laten je zien, dat je door middel
van de computer een wit ei geel
kunt maken. De man, die in verf
handelt, weet dat al vierduizend
jaar."
„Het is moeilijk om te weten wel
ke kant het op zal gaan. Ik doe er nu
een beetje vervelend over, maar
het zijn wel dingen die ons opvie
len. Je gaat er met een hele hoop
vragen heen en je denkt: als je daar
zo veel vakmensen hebt, zullen ze
het mij wel vertellen. Maar dat heb
ben we er tot op heden niet zo aan
getroffen. Wat niet zegt, dat die
techniek zich niet zal ontwikkelen."
„Wat ook blijkt, is, dat er een
groot gebrek is aan creatievelin-
gen, die zich bezig houden met in
put in dit soort systemen. Nu praat
ik dus over het vormgevende tra
ject. Vormgevingsmatig zijn al de
dingen die men er uithaalt nog al
arm. Er zijn vaak geen grote arties
ten mee bezig geweest."
„Er zijn wel terreinen m het grafi
sche of druktechnische vak, heel
aardig, waar de computer een gro
te rol speelt. Dat zal bij het kranten-
bedrijf ook het geval zijn. Dat geldt
ook voor gecompliceerd veelkleu
rig drukwerk. Men kan in de litho
grafie hele pagina's opmaken, waar
de kleurenplaatjes inzitten, de
tekstjes, kleurvlakjes en verloop
jes."
„Het klinkt een beetje gek, maar
ik weet eerlijk gezegd met wat ik
met die computergraphics aan
moet, gerelateerd aan de fase
waarin we nu zijn. Er zijn twee rede
nen: A. het is puur toegespitst op
het oude medium; B. de ontwikke
lingen zijn zo gigantisch dat, waar je
nu aan begint, over een jaar achter
haald is".
DIA'S
„Een heel bijzonder aspect is
verpakking. Je bent in staat om in
testfases, vaak meer distnbutiege-
relateerde marketing dan grafisch
vormgeven, testjes te ontwikkelen
rond verpakking. Je maakt een
pakje koffie, en dat kun je op zo'n
scherm groen maken of hoe dan
ook. Je wordt ook vergast op aller
lei Spielerei daar. Ik moet nog zien
hoe dat werkt, en ik weet ook niet
wie daar handig mee omgaat. Ik
denk dat niemand dat nog kan."
„Dat is ook wel aardig om vast te
stellen. Een heleboel mensen wer
pen zich erop, want die zijn als de
dood dat ze voor een beetje achter
lijk worden aangezien. Die gaan er
vaak dingen mee doen, ja, zo'n
beetje kip zonder kopperig. Nog
maals: ik ben van plan om de ont
wikkelingen bij te houden. We zijn
elk jaar naar die beurs m Londen
gegaan, maar gegrepen zijn we nog
niet. Dat komt misschien ook door
onszelf. Je moet ook een beetje affi
niteit met dat hele apparaatjesge-
beuren hebben. Grafische vormge
vers hebben dat niet zo, denk ik wel
eens."
„Overigens is er in Nederland al
een bureau dat al een ontwerpcom-
puter heeft staan, die je op huurba-
sis kunt gebruiken als grafisch ont
werper. Maar het heel bijzondere
blijft toch: het is een fabnek waann
tachtigduizend mensen werken, en
wat komt er uit? Vingerhoedjes of
zo. Dat zie je bij veel ontwikkelin
gen."
„Eén gebied, dat wel interessant
is, is het maken van dia's voor pro
jectie. Dat kan heel handig. Bouw
stenen voor ontwerpen zijn vaak
plaatjes, grof gezegd teksten, typo
grafische en illustratieve elemen
ten. Vaak zijn het kleurenfoto's. De
grafische industrie maakt het liefst
gebruik van dia's. Je kunt veel beter
reproduceren met doorzichtmodel
dan vanaf opzichtmodel. Wat kun
nen die dingen? Makkelijk dia's
maken, een plaatje op een projecti-
scherm dus. Dan zijn we eigenlijk
bij het probleem. Die fijnheid van
het beeldscherm is belangrijk. Uw
televisiescherm thuis heeft 625 lij
nen onder elkaar, die het beeld op
bouwen. De fijnheid die je kimt ha
len is maar beperkt. De computers,
die uit puntjes zijn opgebouwd,
hebben een aantal puntjes per
Cees Broekhuijsen met zijn compagnon Hansje de Roode in de studio aan de Buurtweg 11.
strekkende hoogte. Dat worden er
steeds meer. Hoe meer puntjes hoe
he ver, vooral als je gaat uitvergro
ten. Het plaatje blijft dan fijn. In een
aantal systemen is die definiëring
erg gering. Dat heeft ook te maken
met beschouwingsafstand. U njdt,
als u in Engeland bent, langs die
heel grote affiches die aan de weg
staan. Tot zo'n dertig meter breed,
en die komen heel natuurlijk over.
Gaat u er met uw neus boven op
staan, dan moet u vaststellen, dat ze
heel grof opgebouwd zijn."
„Wat ga ik met het beeldscherm
doen? Dat is ook weer zo bijzonder.
Maak ik modellen voor druk of voor
projectie? Een aardig voorbeeld.
Een bedrijf houdt een aandeelhou
dersvergadering en 's morgens om
negen uur zijn de cijfers bekend.
Dan kun je er via dit soort systemen
voor zorgen, dat je 's middags fan
tastisch mooie grafieken hebt in ve
le kleuren, die inhaken op die cij
fers. Wat doet dat beeldscherm
dan? Die bouwt dat op en dan krijg
je weer het probleem, dat je van dat
stukje electronica een ordinaire fo
to moet gaan maken. Dus wat hangt
er dan achter zo'n computersys
teem? Een ontwikkelsysteem voor
dia's. Dat is ok zo'n zwak punt. Ik
moet fotobaden vers houden enzo
voorts."
„Een ander voorbeeld uit de re
clame is misschien wel leuk. Stel, je
maakt voor een groot bedrijf een
lichtreclamesysteem. Je laat de te
kening ervoor door de computer in
perspectief tekenen. Als je wilt we
ten hoe de reclame op het gebouw
staat, kun je je standpunt bepalen:
Als ik hier sta, hoe ziet het ding er
dan uit. Als ik aan kom vliegen: hoe
ziet het er dan uit? Die computer
kantelt het naar elke zijde: vroeger
moest een echte vakman zich daar
te pletter op tekenen!"
„Reprografie gaat straks gebruik
maken van computers: het opma
ken van pagina's. Wij gaan binnen
kort een tijdschrift waarschijnlijk
per computer opmaken bij de litho
graaf. Dat is dan weer echt zo'n
technisch stukje in dat hele druk-
matige proces".
„En dan is er altijd de eeuwige
vraag, ons land zit vol met angstha
zen: hoe zal het gaan met de ge-
kun je zeggen: dat hoorden we ook
bij de auto. Nee, ik denk gewoon,
dat de gedrukte media zo veel te
bieden hebben wat mensen aange
naam vinden, dat blijft gewoon op
de been. Ik wil niet de futuroloog
uithangen, dat is al veel mensen
slecht vergaan. Maar het aardige in
met het produceren van allerlei
boodschappen. De studio maakt
communicatieconcepten en houdt
zich niet alleen bezig met vormge
ving, maar ook met tekstuele zaken.
Van de zeven mensen, die deel uit
maken van het bureau Broekhuij
sen, houden vijf zich bezig met het
die we voor hen kozen is, als ge
zegd, heel metrisch."
„Styling ontstaat door het hante
ren van vormgevmgskarakteristie-
ken. Het is veel meer dan te pas en
te onpas overal het beeldmerk op
knallen, wat wel eens wordt ge
dacht Styling is gebonden aan de
initiator en is moeilijk over te bren
gen op andere vormgevers. Van
daar dat je ook heel vaak ziet een
soort vormgevmgsbreuk in bedrij
ven als andere mensen zich er mee
bezig gaan houden."
„Je kunt ook een heel systeem
van styling maken, waarbij je per
produkt een produktie-identiteit
maakt. We maken de teksten en de
foto's ervoor. Omdat we de klanten
zo lang hebben, zijn we zo inge
werkt in de diverse bedrijfstakken,
dat we aan weinig woorden genoeg
hebben, en bij elk afzonderlijk pro-
dukt de passende vormgeving kun
nen bedenken. Herkenning door
visuele koppeling is het kenmerk
daarbij. Beeldmerken werken dan
niet anders dan een soort identifi
cerende schakel Ze koppelen of
schakelen dingen aan elkaar".
VELERLEI GEBIED
„Wat wij ook doen is letterlijk il
lustraties maken, dingen behoren
de bij het tekstuele element. Zo ma
ken we voor een artikel over echt
scheiding in een blad, dat we ont
werpen, toepasselijke tekeningen:
illustraties. Tot de illustraties beho
ren ook de cartoons voor de teken
films. Tekenfilms woren geprodu
ceerd door gespecialiseerde be
drijven, zoals Toonder Studio's. Wij
leveren het scenario, de tekst, het
storyboard en de illustraties die uit
gangspunt zijn voor hun animaties.
In een 30 seconden commercial zit
ten 750 tekeningen."
drukte media? Men neme de Barne-
veldse Drukkerij en Uitgeverij. Die
gooit zich als een waanzinnige op
het videogebeuren, want dat zijn de
media van de toekomst. Ja, zeg ik
dan altijd maar, omdat ze er vroe
ger niet waren. Een aantal media m
de printing sfeer, daar ben ik zeker
van, zal geruime tijd op de been
blijven. Het substituut is er met. De
platte media blijven."
„Een ander punt is vaak, en dat
vergeten mensen, dat je zit met
enorme aanloopkosten in deze
sfeer. Als je wat wilt beginnen, en je
neemt er wat tijd voor, blijken een
heleboel objecten en cliënten tot in
lengte van jaren ongeschikt te zijn
om van dit soort sferen gebruik te
maken. Een beeldscherm bijvoor
beeld is zéér gefixeerd. Het staat
ergens in je huis. Je neemt het met
zo gemakkelijk mee in de trein om
eens even de voetbaluitslagen tot je
te nemen. Dan komt er natuurlijk
iemand die zegt: „Dat is binnenkort
ook over". Ik weet het met."
„Er komt nog een ander element
bij, en dat klinkt heel behoudend.
Er zijn dingen, die horen niet bij een
mens. Die zijn mensenvreemd. Dan
deze woelige tijd is: ik heb iets uit
gevonden, en dat komt terecht in
het stenen-tijdperk-systeera, Lau
rens Janszoon Coster lacht zich te
pletter, want bij hém komt het te
recht. Het is net zo iets als je een
geweldige automatische installatie
ontwikkelt voor het trekken van
kiezen bij olifanten. Dat is fantas
tisch, maar ga je er mee vooruit?"
„Anders gezegd: dat wat uit het
hele gedoe komt is voor de zendge
machtigden de animatie, en wat er
verder plat uit komt is voor de oud-
Hollandse diaprojectie of voor mo
dellen, die dan weer gedrukt wor
den. Er is nog geen vervolg. Waar,
of niet waar, Hans?" Dit vraagt Cees
Broekhuijsen aan zijn compagnon
die ten gevolge van straatopbre-
king en omleidingen wat later is
gearriveerd, ,,'t Is waar," beaamt ze
berustend, hoewel ze wat meer
computerminded is dan Cees. „Er
rolt ook uit wat je er in stopt." Dit
lachend.
STYLING
Studio Buurtweg 11 is een crea
tieve groep, die zich bezig houdt-
creatieve traject op het gebied van
de gedrukte en audiovisuele me
dia. Tachtig procent van het werk
heeft te maken met de grafische
vormgeving voor grote tot zeer gro
te projecten.
„Wat de styling betreft denken
we als bureau vanuit de markt. Dat
is een stukje discipline dat je jezelf
oplegt. Wij denken vanuit de cliënt.
Waken er dus voor dat we geen
eigen bureaustijl ontwikkelen,
maar een stijl voor elke cliënt afzon
derlijk. De dingen die we maken,
zijn dan ook zeer uiteenlopend.
Heel metrisch, bijvoorbeeld GAIN,
een groot internationaal verzeke
ringsnetwerk. Miljardenbedrijven
die m de hele wereld de pensioen
verplichtingen van werknemers
overnemen. Er zijn ontzettend veel
werknemers in grote ondernemin
gen, die van het ene land naar het
andere dwarrelen. Zij hebben m
Nederland of in Venezuela een
pensioenvoorziening en komen te
recht in Sn Lanka, Canada, Frank
rijk. Daar moet een dekking voor
zijn. De maatschappijen zitten in
een netwerksituatie en nemen van
elkaar de zorg voor de oorspronke
lijke verzekerden over. De styling
„Wij schnjven ook veel teksten.
Zoeken naar ingangen voor de arti
kelen, die opdrachtgevers willen
verspreiden. Voor de puur tekstue
le opdrachten verzorgen wij even
eens de opmaak en de lay-out. Het
tekstuele traject ligt voor ons niet in
de marge, is soms heel substan
tieel. We zijn redelijk breed. Leve
ren tours de force op velerlei ge
bied."
„Voor Flehite maakt het bureau
het tijdschrift en de agenda: liefde
werk oud papier, want Cees zit zelf
tot over zijn oren in die organisatie.
Ook de stylingen van de RVU komt
uit zijn koker, de uitwerking komt
van het facilitair bednjf van de NOS.
Het boekje „Amersfoort is met van
gisteren.is gelay-out, opgezet,
geschreven en geresearcht door
het bureau Broekhuijsen. In kort
bestek staat daar het verhaal van
Amersfoort in, bestemd voor be
zoekers en gasten van de gemeen
te Amersfoort. Ook de foto's zijn
van de hand van het eigen bureau.
Met dit voorbeeld van een integrale
aktiviteit willen we dit artikel over
het bureau aan de Buurtweg 11 be
sluiten".
Door
Anco Mali
tiaan: „Ik weet niet wat de MTS is."
Schooldekaan: „Het is de techni
sche school, behorend bij het mid
delbaar onderwijs. Daar kun je via
de MAVO naar toe met d-cijfers en
via de LTS met c-cijfers. De MTS is
vier jaar met één jaar praktijk m het
derde jaar. Het is een complete
technische' opleiding. Als je zegt:
„Ik wil nog vier jaar doorleren, en
ik heb hier op de LTS c-niveau, dan
zou je voor de MTS kunnen kiezen."
Christiaan heeft b-cijfers, en de
dekaan zegt, dat hij daarmee kan
doorstromen naar het tweede jaar
van de monteursopleiding van de
VEV, de Vereniging tot Bevorde
ring van het Electrotechnisch Vak
onderwijs, dat een landelijk erkend
praktijkdiploma verstrekt. „Als je
toch liever direct in de praktijk wilt
werken, dan kan je het beste bij de
VEV je vakdiploma halen." Voldaan
trekt Christiaan weer naar zijn gan
zenbordspel toe.
LEERLINGSTELSEL
Peter wordt met de vraag gecon
fronteerd welke school hij moet be
zoeken voor sterkstroom. Peter
moet daarvoor naar het Arbeidsbu
reau Nieuwe Stijl: de computer. Hij
drukt op de toets „Inladen" en stelt
zijn vraag nr. 16. De computer ant
woordt:
1. Zie gele boekje achter je.
2. Zoek de dekaan.
3. Zonder drempelvrees kom je
veel te weten.
Het gele boekje blijkt een sa
menvatting voor schoolverlaters te
zijn van de informatieavond op 23
september. Peter kan in het boekje
niet zo snel iets over sterkstroom
vinden. Hij stapt op de consulent
leerlingwezen af, en stelt zijn vraag.
De consulent informeert naar Pe
ters niveau: b-niveau. „Je kunt voor
de sterkstroom twee wegen kiezen.
Vier jaar MTS, vijf dagen per week.
Of via het leerlingstelsel: een com
binatie van werken en leren."
Peter: „Ik wil graag meteen met
mijn handen werken." Aangezien
Peter in Leusden woont, adviseert
de heer Eggerding hem naar de
Streekschool in Leusden te gaan.
Deze is smds een jaar gevestigd
aan de Clarenburg. „Het leerling
stelsel houdt in één dag in de week
naar school voor de theorie. Je
krijgt dus één dag theoretische les
sen in de sterkstroom. Daarnaast
moet je bij een elektrotechnisch bu
reau werken gedurende minimaal
20 uur in de week, zeg maar 2Vz
dag."
SOLLICITEREN
Maakt de school Peter wegwijs in
het woud van elektrotechnische
bedrijven? De heer Eggerdink:
„Als school zeg je: „Pak de Gouden
Gids, en loop de elektrotechnische
bureaus na. Je moet dan gaan solli
citeren. Ik zeg altijd: „Stap er recht
streeks op af, liever dan een brief te
schrijven. Vraag bij een groot be
drijf naar de personeelschef, bij
een kleine onderneming naar de
baas." Wat adviseert de heer Egge-
rink: toch alvast inschrijven voor de
theoriedag van de tweejarige oplei
ding sterkstroom, ook al heb je nog
geen baan? „Een jaar geleden zou
ik gezegd hebben: nee, begin niet
aan de theone vóór je een baan
hebt. Maar op dit moment zeg ik: ja.
Er is zeker m de elektrotechnische
industrieën veel werk, en de kans
dat je een baan vindt is groot."
Er is bovendien juist een nieuwe
constructie in de elektrotechniek
van start gegaan: je werkt 20 uur bij
een baas, gaat één dag naar school
en gaat twee dagen naar gezamen
lijk werk, dat door de bedrijven
wordt georganiseerd om wat meer
leerplaatsen te creeren."
Ook Peter heeft alle informatie,
die hij wenste, en gaat weer terug
naar zijn groep om het levensspel
verder te vervolgen.
TELEURGESTELD
Bij de meeste informatieperso
nen, tot wie de jongens zich moeten
wenden, is het heel druk. De jon
gens staan in de rij. Als ik met de
heer J. Blom, personeelchef Poly-
norm, ga praten, is deze een beetje
teleurgesteld over de opkomst van
de jongens. Hij zit smds half tien op
zijn post en heeft zeggen en schrij
ven één jongen gezien. Die jongen
vroeg: „Zijn er bij u mechanische
technieken?" De heer Blom ant
woordde: „Ja". De jongen wist met
wat hij verder moest vragen en ging
weer weg.
Nu zat de heer Blom ook in een
uithoek van de school. Je zag er
geen mens. Hij was van mening, dat
het werkgeversstukje aan het eind
van de ochtend misschien meer tot
zijn recht kon komen. Hij had er zijn
eigen drukke werkzaamheden
voor onderbroken en hoopte vurig
dat er na de pauze wat veelvuldiger
beroep op hem werd gedaan.
Om twaalf uur zou er evaluatie m
drie groepen zijn, en daar zou hij
zijn ei wel kwijt kunnen.
ANDERE
SCHOOLSTRUCTUUR
De leraar-coördinator van het le
vensspel vertelt, dat de twee vor-
mingsdagen bij Don Bosco aan het
begin en het eind van het schooljaar
vallen. Is de bedoeling van deze
dagen de leerlingen wat geestelijk
voer in hun rugzak mee te geven? In
de loop van het schooljaar wordt op
het spel van de levensweg inge
haakt. Er wordt eens een sollicita
tiebrief geschreven, vragen wor
den op een rijtje gezet, keuzes voor
vervolgopleidingen of werk wor
den nog eens met de leerlingen
doorgepraat. Vong jaar waren ver
scheidene jongens op eigen initia
tief nog eens met de direkteur van
de PTT gaan praten. Aan het eind
van het jaar wordt een voorlich
tingsfilm gedraaid, en gaat men met
de jongens op excursie naar bedrij
ven.
Een nieuwtje is, dat Don Bosco
het volgende cursusjaar met een
veranderde schoolstructuur begint.
Don Bosco krijgt dan een bredere
opleidingsschool in het kader van
het voortgezet basisonderwijs. Don
Bosco en enkele andere scholen
hebben hiervoor toestemming aan
gevraagd en verkregen.
Het technisch karakter van de
school zal worden aangevuld met
een bredere algemene opbouw.
Leerlingen van Don Bosco zullen
dan ook kunnen doorstromen naar
andere vormen van vervolgonder
wijs dan uitsluitend het technisch
onderwijs.
werkloosheid, uitkeringen, ontslag.
Soms ook werden ze verwezen
naar de heren Broers, PTT direk
teur; Blom, personeelschef Poly-
norm; Eggenkamp, aannemer of
Eggerding, consulent leerlingwe
zen, om vragen te stellen en ant
woorden te krijgen.
MTS
Christiaan komt op het vakje: het
schooladvies is MAVO, maar je
vriendjes gaan naar de LTS en jij
wilt zelf ook naar de LTS. Chris
tiaan, die dus al vierde-klasser LTS
is, weet niet wat MAVO precies in
houdt. Dus stapt hij naar de school
dekaan, de heer De Feiter. Die legt
uit dat de MAVO een ander vak
kenpakket heeft, waar bijvoor
beeld Frans en scheikunde in voor
komen. Hij zegt dat het een bredere
opleiding is, waarmee een leerling
kan doorstromen naar de MTS. Een
MAVO-leerling krijgt daar dan wat
meer technische vakken, terwijl de
doorgestroomde LTS'er aanvanke
lijk wat meer in de algemene vak
ken zal worden geschoold.
Schooldekaan: „Je moet goed na
denken, waar je mee bezig wilt zijn:
liever met je handen, of met de
theorie." „Ik werk liever met mijn
handen", zegt Christiaan. „Ik wil
met weerstandjes en zo werken."
Schooldekaan: „Je wilt m de elek
tronica dus. Is het de bedoeling om
dóór te gaan na de MTS?" Chris-
concentratie bij het levensweg-spel.
jEUSDEN In het kader van de vormingsdagen werd op de
Mnskatholieke technische school Don Bosco op vrijdag 26
rtember met de leerlingen van de vierde klasse metaal,
ktrotechniek en bouwkunde het spel „Levensweg" ge
teld. Onder leiding van ouders of leraren speelden de jon-
i, die aan het eind van de cursus eindexamen doen, een
ganzenbordspel met de ondertitel „Is er nog leven na de
|hool?"
school hun levensweg stapje voor
m groepjes over de hele stapje uit te zetten tot en met hun
verspeid en hanteerden de pensioen aan het einde van de rou-
om vanaf de basis- te.
Ze kregen allemaal 250 (nep)gul-
dens en daar moesten ze het mee
doen. Voor een stofjas moest op
nummertje zo en zo 20,worden
betaald, een goed rapport leverde
5,op en het zakgeld voor een
basisschoolleerling 1,
Het spel moet gezien worden als
een voorbereiding op de maat
schappij of hun studievoortzetting.
Stap voor stap kregen ze tijdens het
spel te maken met sollicitaties,
