i
'Wie gecharmeerd is van
naïeve schilderkunst vindt
ontroerende tafereeltjes'
H* j
September
Oktober
•o
November
December
Naïeve schilderkunst bij Adam Herenkleding
1
y
DINSDAG 30 DECEMBER 1986
■S-BT N
■f*ï
h
t
i
i
Ta]
Weet u het nog? Een of andere dame plukte in Den Treek een heel veld
met Lelietjes van Dalen kaal. Tot grote ergenus van vele natuurliefheb
bers. De dader is nog steeds spoorloos...
vervolg van pagina 8
noemt het „ordinair" dat men wei
gert om misstanden recht te zetten.
Omwonenden van de Wilgen-
laan worden boos als er bomen
gerooid worden. Volgens het col
lege onterecht, want de werkzaam
heden verlopen geheel volgens af
spraak. De barbecue van Juid gaat
in rook op: de vergunning was te
laat aangevraagd.
De winkeliers van De Hamershof
bereiden zich voor op alweer de
zesde jaarmarkt. Achterveld be
leeft hoogtij dagen met het Oosten
rijks weekeinde. Het loslatende
wegdek zorgt voor hilariteit, terwijl
oude tijden herleven met de wer
velende show van circus Tony Bol-
tini. Bij Puddingpop 1986 in De Geut
stijgen de temperaturen. Zeker niet
in de laatste plaats dankzij het sen
suele en oogverblindende trio
Centerfold. Leusden '85 gaat de
boer op met een versierd perso
nenwagenbusje. Maar of er iets te
versieren is??? Na veel ellende
krijgt Zeistenaar Eising alsnog de
kans om de omstreden kavel 25 te
kopen. Het gerechtelijk vooron
derzoek gaat echter door.
Eigenlijk was september een
feestmaand. De brandweer, de
Montessori school en De Geut vie
ren feest. Leusden '85 weet m twee
uur tijd maar liefst 400 handteke
ningen op te halen voor de aanleg
van een buitenbad. Een vergeefse
actie, zou later blijken.
De culturade, met toppers als Hans
Dulfer, het plaatselijke jongeren
koor en de excentrieke Jules Deel-
der, wordt een succes. Maar wel
met iets te veel geweld. Muziekge-
weld, wel te verstaan.
De gemeente presenteert de be
groting voor 1987. Voor de burgers
een geruststelling: de gemeente
lijke belastingen en taneven gaan
De rommelmarkt van de Dorpskerk m Leusden-Zuid was de meest suc
cesvolste van 1986 met een opbrengst van maar hefst 26.500 guide
In september bracht circus Toni Boltini een bezoek aan Leusden. Een
spectaculaire show m een helaas niet tot de nok toe gevulde tent.
Kees van Kooten opende het winterseizoen 1986/87 van de Culturele Raad
met een optreden in een bomvolle zaal van De Korf.
Midden in de zomervakantie vierde pastor Ter Bekke zijn 40-jang jubi
leum als priester. Feest dus m Leusden.
Evert van Benthum bezocht Achterveld m het kader van de SVA-sponsor-
loop.
met omhoog. De handtekenin
genactie van de WD, m het kader
van de grenscorrecties, levert ruim
1000 handtekeningen op. Ze wor
den verzameld tijdens de Hamers-
hof jaarmarkt. Een spektakel waar
duizenden een kijkje kwamen ne
men. Het trio Mai Tai is de topper
van het bijbehorende artiesten
gala.
Aan het emd van de maand viert
de stichtmg Volkstuinen Complex,
de legale volkstuintjes dus, het eer
ste lustrum. B&W schrijven een be
delbrief aan de minister Smit-
Kroes. Onderwerp: de vijf miljoen
voor de aansluiting van Leusden op
de A28.
Voor de initiatiefnemers van de
speel-o-theek Hamertje Tik (hoe
krijgt men het verzonnen) breken
spannende tijden aan: het subsidie
verzoek wordt in behandeling ge
nomen. Tijdens een thema-ochtend
m 't Vooronder blijkt dat vrouwen
vaak in de problemen komen door
de afhankelijkheid. De vraag om
hulp neemt dan ook toe.
De nieuwe Hobbit-school wordt
opgeleverd. Het voormalig WD-
raadslid Sjef ten Berge overlijdt, on
verwacht, aan een hartaanval. De
open dag van Amnesty Internatio
nal trekt veel bezoekers, evenals
het twaalf-en-een-halfjarig huwe
lijk van Jan en Rita Kooloos. Zonder
dat zij het weten, houden vrienden
een open dag op hun boerderij.
CDA-vrouwe Evelien Blom start
met de cursus Zeg eens wat je
denkt. De gemeenschappelijke
medezeggenschapsraad voor het
openbaar onderwijs doet dat ook
zonder die cursus gevolgd te heb
ben: „er moet meer geld voor leer
middelen komen en de schoon
maakkosten moeten omlaag", vindt
men.
Den Treek „dreigt" een stiltege-
bied te worden en na een uitge
breid onderzoek adviseert een
werkgroep om van de begraaf
plaats in Oud-Leusden een alge
mene begraafplaats te maken. In
1984 veegde de raad een gelijklui
dend voorstel van tafel... Bij de ver
bouwing van 't Palet is een aantal
zaken over het hoofd gezien, waar
door het prijskaartje heel wat duur
der uitvalt. Geen wonder dus dat
het subsidie-verzoek van de
Speel-o-theek wordt afgewezen.
Het bejaardenhuis Groot Schut-
terhoef komt geen stap verder:
moet het tehuis dicht of niet? Het
WD Tweede Kamer lid Wim Keja
bezoekt Leusden en deelt mee dat
lokale omroepen de komende ja
ren geen schijn van kans hebben.
Zijn Leusdense partijgenoten on
derstrepen ui Utrecht nog eens dat
er geen enkele noodzaak is voor de
geplande grenscorrecties.
De kwestie omtrent de water
schapslasten blijkt een continuing
story te zijn. Ir. Miggels komt met
forse beschuldigingen. Volgens
hem heeft het Leusdense CDA de
problemen rond die waterschaps
lasten onbespreekbaar gemaakt.
Ook de verkoop van De Hakhorst
blijft niet onbesproken: de 77 inge
diende bezwaarschriften laten wei
nig heel van het raadsbesluit.
De Beco opent het rueuwe pand
m Leusden en Kees van Kooten het
winterseizoen van de Culturele
Raad. In Achterveld herleeft een
stukje geschiedenis met het be
zoek van de Engelse brigadegene
raal b.d. Geddes. De nieuwe plan
adviesgroep gaat aan de slag en
struikelt al meteen over de benoe
ming van een voorzitter: de raad wil
een profielschets, terwijl men uit
twee kandidaten moet kiezen. Ook
wordt duidelijk dat de gemeente
de Gereformeerde Basisschool
wegens verkeerde locatie maar
veertig centimeter in de grond liet
zakken.
Ondanks al die ellende wordt er
bij de KPJ-revue m Achterveld hard
gelachen, men haalt zelfs de voor-
j
Met de opening van de Hema-vestiging, begin november, werd er weer
een stukje geschiedenis van Leusden afgerond.
pagina. Minister Neelie opent in
Amersfoort officieel de A28. De
aansluiting van Leusden op die
rijksweg blijft voorlopig toekomst
muziek. Het gemeente bestuur
krijgt een harde klap van Gedepu
teerde Staten: men wijst de grond
aankoop in 't Ruige Veld af. „De
gemeente handelt in strijd met fi
nancieel en algemeen belang", al
dus GS. Maar op een ander stukje
grond in dat zelfde veld kan de
bouw van woningen in ieder geval
van start.
't Ruige Veld dus. Wethouder Jan
overweegt om een schadeclaim bij
de provincie in te dienen, omdat
het besluit van GS de gemeente
geld gaat kosten. Bovendien ver
wijt de wethouder Leusden '85 dat
zij de zaken bij GS anders hebben
voorgesteld dan ze in werkelijk
heid zouden zijn. Joop Kool van die
partij vindt die aantijging schande-
lig. „Onlangs trok staatssecretaris
Brokx zijn conclusies", aldus Kool,
„en ik verwacht dat deze wethou
der dat ook doet."
Maar wethouder Jan blijft. Even
als gemeentesecretaris Reier van
Gooi, wiens ziekte aan het emde
van de raadsvergadermg in sep
tember nog steeds veel stof doet
opwaaien. Voor diverse partijen is
dit aanleiding om het alcoholge
bruik binnen het gemeentehuis aan
te pakken. Een meerderheid vindt
dat echter niet nodig.
Vervolgens worden de raadsle
den boos. Het college zou informa
tie achter gehouden hebben bij de
verkoop van De Hakhorst, ons toe
komstige pannekoekenhuis. „U
hebt ons bij de neus genomen", zo
verwoordt Harm Offereins zijn
woede. Wethouder Gijs laat het de
kritiek gelaten over zich heen ko
men. „Dat is mijn stijl met", ant
woordt hij.
Hoe dan ook, het leven gaat
door In Achterveld en Leusden
barst het carnavalsgeweld los tij
dens het 11-11 bal. De belangstel
ling en feestvreugde is groot. Ook
de Hobbieskoop m Zuid heeft over
belangstelling met te klagen. An
ders gaat het er aan toe bij de poe-
zie-avond van de Culturele Raad:
Leusden telt blijkbaar weinig poe-
zie-nunnaars.
Zo vlak voor de behandeling van
de begroting voor 1987 neemt het
gekibbel in politiek Leusden grote
vormen. Burgemeester Rademaker
weigert vragen van Leusden '85
met betrekking tot de representa
tiekosten te beantwoorden, terwijl
de gang van zaken rond 't Ruige
Veld steeds ingewikkelder wordt
en juristen worden ingeschakeld.
En de PvdA wil alles weten over de
grondtransacties die in het verle
den zijn uitgevoerd. Wethouder
Fons houdt de boot af.
Beter gaat het er aan toe bij de
Hema aan 't Erf. Meteen na de ope
ning stroomt het publiek binnen.
De christelijke gemengde zangver
eniging Kunst Veredelt viert haar
zestigjarig bestaan met een jubi
leumconcert. Voordat het zover is,
praat men in de raad over hoe men
met elkaar om (moet) gaan. En voor
de speel-o-theek komt uiteindelijk
alsnog een subsidie: 10.000 gulden.
De getuigenverhoren m de
kwestie rond kavel 25 leveren min
der positief nieuws op: er volgen
wederom drie bezwarende verkla
ringen voor de gemeente Leusden.
Ponyclub Nieuw Hagenauwe strijdt
een verloren strijd: de overkap
ping van de manege lijkt er met te
komen. En de kunstmarkt in het
Claeverenblad is ook al niet zo'n
Gelukkig zorgt de komst van
Sinterklaas voor wat meer vreugde
m de gemeente. Zo ook de verga
dering van de oefenraad. Die strui
kelt over de bestrijding van de hon-
depoep. Maar de pret is van korte
duur. B en W hebben namelijk de
58 inwoners die bezwaar aanteken
den tegen de verkoop van De Hak
horst niet gehoord. En dat schiet bij
menigeen m het verkeerde keel
gat.
De bouw m Hamershof-Noord
tenslotte bereikt het hoogste punt.
Bij die gelegenheid spreekt wet
houder Gijs legendarische woor
den: „Leusden is een dynamische
gemeente." Hij vergeet er bij te
vertellen in welk opzicht.
Het heerlijk avondje resulteert
voor Leusden in een heerlijk
maandje Er gebeurt nog heel wat
zo vlak voor het einde van het jaar.
De raad krijgt een onaangenaam
cadeau: de overschrijdingen bij de
verbouw van 't Palet bedragen en
kele tonnen. Er komt alsnog een
hoorzitting voor de bezwaarden
van De Hakhorst. en de planadvies
groep vindt dat de gemeente het
voortbestaan van het kinderdag
verblijf voor minimaal één jaar
moet garanderen. Dat kost geluk
kig geen tonnen.
Als het aan B&W ligt, wordt het
verhuizen naar Leusden straks
moeilijker. Economische binding is
dan noodzakelijk. De WD-vrou
wen knjgen geen emancipatie
subsidie. Politieke groeperingen
knjgen m Leusden nu eenmaal
geen subsidies.
De levendigheid rondom de Korf
komt de omwonenden nu echt de
strot uit. Men schnjft een boze brief
aan de gemeente waarin men
dreigt met burgerlijke ongehoor
zaamheid. De fracties tonen zich
zijn onder de indruk: men gaat een
bemiddelende rol spelen. Het ge
kibbel rond de representatiekos
ten duurt voert. Uiteindelijk roept
het CDA het college op om einde
lijk eens opening van zaken te ge
ven.
De Valleizangers maken hun de
buut tijdens de twintigste Volks
kerstzang m de Jozefkerk. De LTS
Don Bosco viert, aan de vooravond
van het experiment met het bavo-
onderwijs, het veertigjarig bestaan.
Jongerenvereniging Virus zet het
kerstfeest kracht bij met een ge
slaagde cabaret-uitvoering. Om
roep Leusden verzorgt een aardig
jaaroverzicht op de televisie en
Max Milieu vestigt de aandacht op
de container voor schadelijke stof
fen.
Burgemeester Rademaker *.omt
voortijdig met vuurwerk: hij kon
digt zijn vertrek aan. „Met het oog
op mijn leeftijd heb ik besloten
hare majesteit de Koningin te vra
gen miper 15 juli 1987 ontslag te
verlenen", zo deelt hij tijdens de
laatste raadsvergadering van dit
jaar mee. Een mededeling die in
sloeg als een bom: memand was
van zijn voornemen op de hoogte.
Een ander snikje geschiedenis: de njksweg 28. Dit jaar werd die geopend
De aansluiting van Leusden is voorlopig nog toekomstmuziek
Er staat heel wat boven dit artikel, al zal niet elke lezer
zo op het eerste gezicht de inhoud tot zich kunnen nemen,
maak u echter niet ongerust: het zijn allemaal aardige
dingen die u worden toegewenst! En dat is niet weinig,
zodat u zich nog zult verbazen dat er met zo weinig letter
tekens zoveel kan worden gezegd.U wordt in de eerste
plaats schoonheid toegewenst, maar ook kracht, bescher
ming en veiligheid. Verder worden er leven en gezondheid
vermeld, en geluk voor altijd! Tot welk schrift deze sym
pathieke lettertekens behoren? Het zijn hiëroglyfen: de
tekens die de oude Egyptenaren gebruikten.
Toen in het jaar 394 n. Chr. deze
letters voor het laatst werden toe
gepast, was Egypte al vierhonderd
jaar lang een provincie van het Ro
meinse Rijk. Dat waren in die tiid
Engeland en het zuiden van Neder
land ook. Zowel Egypte als Enge
land werd vanuit Rome bestuurd
door de keizer. Maar daarvoor was
Egypte driehonderd jaar bestuurd
door een kleine bovenlaag van
Grieken, en daarvoor een paar
honderd jaar door de Perzen, en
daarvoor was het 2500 jaar lang van
zichzelf geweest. Die hele lange
periode, van voor 3000 v. Chr. tot
394 n. Chr. zijn er in het land van de
Nijl opgeschreven in de fraaie hiëro
glyfen, waarvan u er een paar bo
ven dit verhaal ziet.
Zijn die letters moeilijk te leren?
Dat zal natuurlijk wel niet: als het
moeilijk was hadden niet zoveel
Egyptenaren er mee overweg ge
kund. Maakt u maar een vergelij
king: als u 24 letters hebt geleerd,
kunt u dit artikel lezen. Als u meer
dan 2.000 Chinese karakters leert,
kunt u in China de krant lezen. En
als u 700 hiéroglyfen leert kunt u m
een museum lezen wat er op de
oeroude voorwerpen staat - als u
tenminste ook de taal nog even
hebt geleerd.
Het Romeinse Rijk werd een
christelijk njk, en ook in Egypte
drong de nieuwe godsdienst door.
Dat ging gepaard met het afschaf
fen van de oude heidense goden,
en ook van het oude heilige schrift.
Vanaf 400 wordt de Egyptische taal
in Griekse letters geschreven. Men
noemt dit Koptisch: die taal werd m
de Middeleeuwen nog gesproken
en tegenwoordig bestaan de Hei
lige Boeken nog in die taal bij de
Koptische Christenen. Niemand
was echter meer in staat de oude
letters te lezen, tot de Franse ge
leerde Champollion in 1822 het
goede spoor vond in de tekens.
Vanaf dat moment begonnen de
oude monumenten hun verhaal
weer te vertellen.
Wilt u er iets van weten? Kijk dan
naar het derde teken vanaf de
rechterkant Die eigenaardige
wandelstok is de letter S. Ernaast
ziet u een aantal golfjes: dat is de
letter N. Onder de golven ziet u een
enigszins vereenvoudigd onder
been met een voet. Dat is de letter
B. Natuurlijk is snb geen woord dat
u zomaar kunt uitspreken: de
Egyptenaren schreven geen klin
kers. En omdat memand eigenlijk
precies weet hoe die klinkers in
dertijd geklonken hebben, vullen
wij maar een E in waar we het ook
met weten. Er staat dus seneb, en
dat is het woord voor „gezond
heid".
Moet je van rechts naar links le
zen? En waarom staan de letters
met altijd naast elkaar maar soms
boven elkaar? Wel: soms moet je
van links naar rechts lezen, soms
omgekeerd, al naar gelang de
schrijver dat leuk vond. En die
schrijver hield ervan de tekens zo
veel mogelijk in een vierkantje te
plaatsen, dus naast elkaar is lang
niet altijd even mooi.
Het derde teken van links is ook
een S, maar dan andersom ge
schreven: hier lezen wij van links
naar rechts! Naast de S ziet u weer
een N, maar nu is de B anders. Het
is dan ook geen letter B. Het kom
metje is geen éénletterteken, maar
een tweeletterteken: NB. We doen
er maar weer een E m om het als
neb te kunnen mtspreken. En hoe
wel er nu „sen neb" schijnt te staan
is het toch gewoon seneb (gezond
heid). Alleen het vierkantje is aar
diger opgevuld door de extra
N Helemaal in het midden staat
een teken, dat eruit ziet als een bol
met een steeltje en twee dwars-
streepjes. Dit is een drieletterte
ken. Dit teken luidt NFR, en dat
spreken wij maar weer uit als nefer
Het betekent „schoon-(heid)".
U heeft intussen al gezien, dat
links en recht het teken voor NFR
tweemaal hetzelfde staat: van links
naar rechts en van rechts naar
links! Dat komt in de inscripties
heel vaak voor: ik heb het echter
fout gedaan. Je hoort van het mid
den uit te schrijven en niet vanaf de
buitenkanten. De reden voor deze
eigenwijsheid is nogal simpel: het
leek mij leuk m het midden een
soort W te knjgen: dat is de begin
letter van mijn eigen achternaam.
Naast één-, twee- en dneletterte-
kens hadden de Egyptenaren ook
nog tekens, die een heel begrip
konden uitdrukken. Naast de „ge
zondheid" ziet u een soort zuiltje
staan: dat drukt het begnp „duur
zaamheid" uit. Het tweede teken
van links zal aan een aantal lezers
wel bekend zijn: het is een Egyp
tisch teken dat je in sieraden nogal
eens tegenkomt. Het is het teken
voor „leven". Dat woordt luidt in het
Egyptisch „anch", waarbij men
moet bedenken dat de A als een
medeklinker gold. Het is dus een
drieletterteken én een begripste
ken. Het is zowel het woord „leven"
als de letter anch. Vaak wordt, als
zo'n woordje een begrip aangeeft,
er een klem streepje bij gezet.
In het midden ziet u een cobra,
de letter DZJ. Het erbij getekende
broodje is de T, en het balkje laten
wij nu even buiten beschouwing.
Omdat ook dzjt geen uitspreekbaar
woord is, zeggen wij maar dzjet, het
Egyptische woord voor „eeuwig
heid" Het eerste teken tenslotte, is
weer iets heel anders: het is een
symbool dat veel op amuletten
voorkomt. Het heeft geen klank
waarde en drukt ook geen com
pleet woord uit: het is een symbool
dat „kracht, bescherming en veilig
heid" moet geven aan de drager
van de amulet, waar het op staat!
U ziet het: de oude Egyptenaren
konden, hoewel zij vele honderden
tekens tot hun beschikking had
den, in verrassend weinig tekens
veel tot uitdrukking brengen!
Drs. Hans Wessendorf
LEUSDEN - Adam Herenkeding aan de Grutterij 6 in
Leusden-Centrum gaat zo'n keer of vier per jaar
kunst binnen zijn modieuze muren halen.
De eerste die zijn werk laat zien is de schilder van
naïeve voorstellingen Ted Moorrees.
Veel heeft hij geschilderd
naar oude foto's, op de
wijze zoals die bekend is
van naïeve schilders; met
een kinderlijk spontaan ka
rakter, los van iedere artis
tieke traditie, in het alge
meen een probleemloze al
ledaagse werkelijkheid uit
beeldend, in bonte kleu
ren, meestal met veron
achtzaming van ieder per
spectief en met een fana
tieke liefde voor details.
Elk bloemetje in de wei
wordt weergegeven, elke
baksteen aan een huis
wordt keurig netjes ge
schilderd, uit elk schoor
steentje knngelt de rook,
elke stukje wasgoed hangt
hagelwit en kraakhelder
aan de lijn.
De vertegenwoordigers
van de naïeve schilder
kunst hebben meestal
geen technische opleiding
genoten Daarom spreekt
men van zondagsschilders,
schilders die in hun vnje
tijd werken. Het verschijn
sel dateert van het einde
van de 19e eeuw.
De douanier Henn Rous
seau wordt meestal als één
van de eerste vertegen
woordigers van naïeve
schilderkunst beschouwd,
al zijn zijn werken wel te
picturaal opgebouwd om
hem als een echte zondags-
schilder te beschouwen.
Andere vertegenwoordi
gers van die richting zijn
Séraphme, Camille Bom-
bois, de joegoslaaf Ivan Ge-
neralic en Grandma Moses.
Ted Moorrees schildert fa
miliekiekjes: het gezinnetje
op de bank met bloese-
mende vruchtbomen op de
achtergrond, een kindje
badend met zijn eendje in
zee, een echtpaar gesecon
deerd door twee poezen,
het voltallige personeel
vóór de slagerij. De hond
wordt uitgelaten, de kin
derwagen geduwd, op
feestjes gaan de hoeden bij
een hiep-hiep-hoera de
lucht in. Er zijn ook veel
groepen, die worden uitge
beeld: voetbalteams, een
zwart elftal met zowaar een
blanke aanvoerder, man
nen in blauwe uniformen
met drie in burgerkledij ge
hulde mannen in rotan stoe
len gezeten daarvoor.
Grotere doeken laten het
kerseneten zien in de
boomgaard, compleet met
verkooptentje en Hol
landse vlag, tonen een win
ters tafereel en een Amster
damse grachtengevelrij.
Op de meeste doekjes drij
ven witte schapenwolkjes,
kleurt de zon rood, tsjilpen
de vogeltjes en bloeien de
bloemetjes.
Wie gecharmeerd is van de
naïeve schilderkunst vindt
bij Adam Herenkleding
aandoenlijke tafereeltjes.
