Gemeente moet subsidie op
'De Hakhorst' terugbetalen
Ontginning
1
Wethouder gaat nog met ministerie praten:
Jaarvergadering
KPO Leusden goed bezocht
Vergadering
Werkgroep
Milieu
educatie
W erkzaamheden
aan kabelnet
Jaarvergadering
KPO Achterveld
NB VP houdt jaarvergadering
Schrijfa vond
Amnesty in
Achterveld
Informatie
over handel
met Zwitserland
DONDERDAG 15 JANUARI 1987
plaatselijk nieuws
LEUSDEN - Het ziet er
naar uit dat de gemeente
Leusden een fors deel of
de hele investeringssubsi
die die ontvangen werd
bij de verbouw van boer
derij „Hak*10*5*" tot so
ciaal-cultureel centrum,
terug moet betalen. Blij
kens uitlatingen van wet
houder Gijs van Wouden
berg zou het wel eens kun
nen gaan om een bedrag
tussen de tachtigduizend
en honderdduizend gul
den die terug" gegeven
moet worden aan het mi
nisterie van WVC.
Het bedrag zou terug
moeten naar het ministe
rie omdat de Hakhorst
verkocht is en dus niet
meer beschouwd kan
worden als een gebouw
waarin sociaal-culturele
aktiviteiten plaatsvinden.
Tot nog toe heeft de ge
meente zich op de vlakte ge
houden, waar het ging om een
eventuele terugbetaling van
subsidie. In alle voorstellen
over de verkoop van De Hak
horst aan een particulier werd
Naast planologische problemen rijzen er nu ook financiële moeilijkheden rond de bestemmingswijziging
van De Hakhorst van sociaal-cultureel centrum tot pannekoekenhuis. Naar het zich laat aanzien, zal de
gemeente een deel van de subsidie van het Rijk terug moeten betalen. Dat kan wel oplopen tot een ton.
Daarmee wordt het verhaal van wethouder Cijs van Woudenberg, dat de verkoop van De Hakhorst voor
de gemeente ünancieel aantrekkehjk zou zijn, behoorhjk aangetast, om niet te zeggen ontkracht
naar voren gebracht dat de
verkoop geen slechte zaak zou
zijn voor de gemeente. Het ziet
er nu naar uit dat de gemeente
geconfronteerd wordt met een
strop van tegen de ton.
Maandagavond deed wet
houder Gijs van Woudenberg
in de commissie voor welzijn
en onderwijs verslag van een
gesprek dat hij had gehad met
ambtenaren van het bureau
Utrecht van het muustene van
WVC.
In dit gesprek heeft de heer
Van Woudenberg de betref
fende ambenaren gewezen op
de door het ministerie aange
kondigde forse korting op de
rijksbijdrage voor sociaal-cul
tureel werk. De wethouder zag
m deze kortingsoperatie een
reden voor het ministerie om
terugbetaling van eerder uit
gekeerde subsidie voor De
Hakhorst, achterwege te laten.
De wethouder heeft de me
dewerkers van het ministerie
er op gewezen dat de Leus-
dense sociaal-culturele activi
teiten die in de Hakhorst
plaatsvonden, inmiddels el
ders zijn ondergebracht.
Verder ging de mededeling
van de wethouder maandag
avond niet, met dien verstande
dat verklaard werd dat één en
ander door het bureau Utrecht
aan het ministerie gerappor
teerd zal worden en dat het
„nuttig lijkt om hierover ook
nog zelf met het ministerie te
spreken".
Desgevraagd deelde de
wethouder later mee dat het
er voor de gemeente Leusden
niet goed uitziet. De mede
werkers van het provinciaal
bureau hebben zich ongun
stig uitgelaten over de kans
om de eerder uitgekeerde
subsidie in Leusden te laten.
LEUSDEN - De jaarvergade
ring van de Leusdense
K.P.O.-afdeling werd afgelo
pen dinsdagavond door zo'n
negentig dames bezocht. Tij
dens de bijeenkomst, die
plaats vond in De Kom aan de
Hamersveldseweg, werd uit
gebreid verslag gedaan van
de activiteiten in 1986.
Duidelijk werd dat de KPO-ers
terug kunnen kijken op een ge
slaagd en bijzonder actief jaar
Verder nam men afscheid van me
vrouw An van Daatselaar. Zij legde
haar bestuursfunctie na zeven jaar
neer Zij wordt opgevolgd door
mevrouw Greet van Valkengoed
Na het officiële gedeelte speelde
men bingo Daarbij waren leuke
prijzen te winnen.
LEUSDEN - De Werkgroep
Milieu-Educatie houdt op
maandag 19 januari een open
bare vergadering in het ge
meentehuis aan 't Erf 1. Deze
begint om 19.30 uur met de
demonstratie van film- en les
materiaal over de milieuboer.
Daarna volgt om 20.00 uur een
kennismaking met de leden
van de Stichtse Milieu Fede
ratie,
Op de agenda staan verder de
volgende punten vermeld:
-schoolprogramma,
-notulen vonge vergadering;
-mededelingen;
-ingekomen stukken;
-ouderparticipatie;
-onderhoud openbaar groen;
-brandweerkazerne
-rondvraag;
-sluiting.
LEUSDEN - In verband met
werkzaamheden van de PTT
aan het kabelnet van de CAI
dienen de Leusdense abon-
nee's er rekening mee te hou
den dat de ontvangst van ra
dio- en televisieprogramma's
gestoord kunnen worden.
De werkzaamheden worden uit
gevoerd van 19 tot en met 23 januari
en wel van 10.00 uur tot 16.00 uur.
ACHTERVELD - Maandag
avond houdt de KPO de jaar
vergadering in D'Ouwe Peer-
aanvang
om
destal. De
20.00 uur.
De agenda bevat zes punten. Te
vens vindt er een bestuursverkie
zing plaats. Aftredend is Frouw van
Soesbergen, die niet herkiesbaar
is. Door het bestuur is Joke Steen
beek-van de Burgwal bereid ge
vonden in het bestuur zitting te ne
men. Tegenkandidaten kunnen tot
voor de aanvang van de vergade
ring schriftelijk worden ingediend,
ondertekend door tenminste vijf le
den.
Deze avond wordt ook aandacht
besteed aan het feit dat mevrouw
Van Dijk-van Druten 50 jaar lid van
de KPO is.
Na de rondleiding wordt er
pauze gehouden. Daarna volgt er
nog een verrassing. Het bestuur
hoopt op een goede opkomst deze
avond.
LEUSDEN - Op dinsdag 20 jan.
a.s. houdt de Nederlandse Bond v.
Plattelands Vrouwen haar jaarlijkse
ledenvergadering. Deze zal de tijd
voor de pauze in beslag nemen.
Hierna kunnen de leden van een
klein culinair festijn gemeten waar
van de recepten mee naar huis ge
nomen kunnen worden.
De avond begint om 20.00 uur en
wordt gehouden in het Vooronder,
Burg. v.d. Postlaan 2.
ACHTERVELD - Nu het
nieuwe jaar weer is begon
nen, wordt er ook weer ge
schreven voor Amnesty Inter
national. Maandagavond zijn
degenen die willen schrijven
van harte welkom bij Nel
Schwagermann aan de Ver
jaagde Ruiterweg. De aan
vang is om 19.30 uur.
Ook nu wordt geschreven naar
de autoriteiten van de landen waar
de mensenrechten worden ge
schonden. Ditmaal zal geschreven
worden naar de autoriteiten van de
Sovjet-Unie, Zuid-Afrika en Syrië.
Het gaat om personen die onrecht
matig worden vastgehouden.
Tijdens de schrijfavond liggen
voorbeeldbrieven m het Neder
lands, maar ook in andere talen
klaar, zodat men weet wat en waar
over men schrijft. Tevens zijn brief
papier, enveloppen en postzegels
aanwezig. Men kan meer dan een
brief schrijven.
LEUSDEN - De heer J. Terpstra,
direkteur van de Handelskamer
Nederland-Zwitserland te Zürich,
zal op dinsdag 10 februari 1987 in
het gebouw van de Kamer van
Koophandel voor Eemland te
Amersfoort, Stationsplein 25, te
spreken zijn voor ondernemers
die:
- reeds afzet in Zwitserland heb
ben, maar bepaalde problemen
willen bespreken,
- nog geen zaken doen in Zwitser
land, maar dat wel overwegen en
daarbij geholpen willen worden.
In een individueel gesprek van
circa 20 minuten kan met de heer
Terpstra van gedachten gewisseld
worden. Aan deze dienstverlening
zijn geen kosten verbonden.
Voor aanmelding kan men bel
len met de exportconsulent van de
Kamer van Koophandel, de heer A.
H. M. de Bakker, teL 033-12964,
toestel 234.
is, dat er al enige boerderijen wa
ren ontstaan in de buurt van de be
ken, waarvoor een ieder voor zich
de ontwatering had gegraven. In
deze tijd begon ook Amersfoort tot
ontwikkeling te komen.
Dat betekende ambachtsheden,
beter gereedschap en een markt
om de producten te verhandelen.
Tot die tijd maakten de meeste boe
ren hun gereedschappen, zoals
ploegen, zelf van hout. Die waren
echter alleen geschikt om de lichte
en arme zandgronden te bewer
ken, doch voor het vruchtbaarder
en zwaardere moerasslik was beter
materiaal nodig. Ook de logge en
langzame ossen, tot nu toe als trek
dieren gebruikt, werden meer en
meer vervangen door paarden. Al
met al bestond de behoefte en de
mogelijkheid om dergelijke gron
den te ontginnen meer en meer.
Wie en wanneer aan de ontgin
ning van het veld van de Amer is
begonnen is dus niet bekend, maar
we kunnen nog wel nagaan hoe een
en ander zich heeft ontwikkeld.
Tussen de beide horsten, de Look
horst en de Hohorst door, werd een
afwateringskanaal gegraven naar
de Eem (nu Heüigenbergerbeek).
Deze grava, graft of gnft volgde
precies de grens tussen het droge
gedeelte van de zandrug en het
moerasgebied, langs het gebied
van Lockhorst, de Ruitenbeek en
de Bieshaar om te eindigen, of m dit
geval misschien beter te zeggen, te
beginnen tegen de dwarse uitloper
van de Bieshaar, een uitloper waar,
op het einde, de boerdenj Borch-
horst stond, zoals de naam al aan
geeft, op een hoger gelegen ge
deelte.
Vanaf de Borchhorst werd, nage
noeg evenwijdig aan de Grift, een
gemene, gemeenschappelijke weg
aangelegd, een soort platte dijk ge
vormd door de grond uit twee pa
rallel gegraven sloten. Op onge
veer gelijke afstand van de weg,
naar de andere kant, werd een
tweede afwatering gegraven: de
Wetenng, die uitmondde in de As-
schatterbeek.
Vanuit de sloten langs de weg
groef men, op gelijke afstanden, af-
wateringssloten: aan de ene kant
naar de Grift en aan de andere kant
naar de Wetering. Dat dit werk met
van de ene dag op de andere tot
stand is gekomen zal wel duidelijk
zijn. Vanuit het wat hoger gelegen
gedeelte, de horsten van de Hak
horst en de Krakhors? wijzen m die
richting, begon men gedeelte na
gedeelte in cultuur te brengen.
Ook van uit de Borchhorst werd
een aanvang gemaakt, tot men uit
eindelijk elkaar ontmoette. Men
had echter met precies dezelfde
nchting aangehouden met het gra
ven van de sloten en die kwamen
tenslotte dan ok schuin tegen el
kaar uit. De laatste akker die ont
stond, had aan het einde een heel
lang uitgerekte dnehoek, als een
torenspits; de „Torenakker", zoals
die nu nog bestaat.
Na het ontwateren en min of
meer droogvallen van de grond,
was deze voorlopig echter nog met
geschikt voor landbouw, wat m die
tijd het voornaamste doel van de
boer was. Veeteelt werd minder
De Gnft (tekerung G. van Leeuwen).
beoefend, dus de behoefte aan wei
de en hooiland was minder groot
dan de behoefte aan graanakkers.
De grond bleef daarom emge jaren
braak liggen, waardoor het spoe
dig begroeid werd door opslag van
berken en elzen. (De Schoolsteeg
bosjes zijn daar een nog levend
voorbeeld van).
Als door deze begroeiing de
grond droger was geworden, wer
den deze bosjes niet afgebrand, zo
als dat bij een „laar" gebruikelijk
was, doch ge„veld", omgehakt. Zo
ontstond een „veld", in dit geval het
veld van de (H)Amer. de Eem.
De boerderijen werden ge
bouwd langs de gemene weg. In
die tijd nog van hout, met wanden
van planken of vlechtwerk, bestre
ken met leem. Het dak werd bedekt
met net of stro. De stalruimte was
nauwelijks groter dan het woonge
deelte omdat het houden van vee
van ondergeschikt belang was. De
veestapel bestond in hoofdzaak uit
pluim- en klemvee en had meer de
mestproductie ten doel dan het le
veren van melk en vlees.
Aangemoedigd door het succes
van het droogleggen van Hamers-
veld het men het oog vallen op het
gebied dat achter, aan de andere
kant van de Borchhorst lag; het
Leusder Broek. Hier was het graven
van een gnft of een wetering niet
noodzakelijk, daar de laatste sloot
van het Hamersveldgedeelte, de
Zuidwindse sloot, een goede afwa
tering bood voor het ene gedeelte
en de Lunterse beek aan de andere
kant.
Daartussen werd de Leusbroe-
kerweg aangelegd en van daar uit
werden de afwateringssloten ge
graven naar bovengenoemde afwa
teringen. Zo ontstond een verkave
ling m een Noord-Zuidelijke rich
ting m tegenstelling van Hamers-
veld, waar die Oost-West verloopt.
Bij de Borchhorst wendde de rich
ting van de akkers naar het zuiden
en de naam van de Borchhorst ver
anderde in „Zuidwende", wat later
verbasterde in „Zuidwind".
Noot: De historische en de Natuur
historische waarde van de School
steegbosjes is duidelijk.
Huize Hedigenberg (tekening A. van Leeuwen).
Als we nu van de Heiligenberg
richting Hamersveld lopen en we
zien aan alle kanten de groene wei
landen, dan kunnen we ons maar
moeilijk voorstellen dat het hier,
duizend jaar geleden, een onafzien
baar moeras was. Zover het oog
reikt was het water, afgewisseld
met drassig land, begroeid met net
en biezen. Slechts hier en daar stak
een heuveltje boven het water uit,
waar een enkele els en berk zich
met moeite wisten te handhaven.
Met de Eem, aan de andere kant
van de stuwwal, was het al met be
ter gesteld; afwisselend diepe ge
deelten en half verlande stukken,
waardoor het water moeilijk af kon
vloeien.
Toen in de twaalfde eeuw, door
bevolkingstoename en specialisa
tie van verschillende ambachten,
de steden ontstonden of zich ont
wikkelden en de handel toenam,
kwam er ook behoefte aan meer en
beter bouw- en weiland. In ver
schillende delen van ons land wer
den pogingen ondernomen om
drassige gebieden te ontwateren
en aan dergelijke gebieden ont
brak het in ons land zeker met.
Ook de Gelderse Vallei bestond
grotendeels uit moerassen. Vaak
werden die ontginningen, en vooral
in het begin, gedaan door kloos
ters, maar later ook door groepen
personen, een soort emigranten.
Van Hoevelaken weten we zelfs
de namen van de personen die dit
pionierswerk ter hand hebben ge
nomen. Dat waren Otward, Heri-
bert, Hemelric en Remward. Die
zijn waarschijnlijk met met z'n vie
ren aan het werk gegaan, maar
hebben een groep vertegenwoor
digd. Daar konden ze een nviertje,
de Laak, als afwatering gebruiken
en daar ontstonden de Hoeven aan
de Laak.
Wanneer hier precies de ontgin
ning ter hand werd genomen is met
bekend. Het meest waarschijnlijk
