«interview op
donderdag
„Geen selectief toelatings
beleid voor kinderdagverblijf'
Dorpscafé De Swartesteegh bestaat 10 jaar
Het caféleven moet meer
gepromoot worden.
Café is trefpunt voor lieden
van allerlei pluimage
- Planadviesgroep: controle inbouwen
KPJ houdt lezing
over euthanasie
Forse groei
ledental
Amnesty
plaatselijk, nieuws
DONDERDAG 22 JANUARI 1987
LEUSDEN - Jongstleden dinsdag bestond het cafe De
Swartesteegh, gelegen aan de Zwarteweg, precies tien
jaar. Veel Leusdenaren hebben in de afgelopen tien jaar
wel eens een pilsje gedronken in het doorgaans gezellige
dorpscafé. Dezelfde Leusdenaren hebben in die afgelopen
jaren kennis gemaakt met Ab en Truus van Maanen, want
doorgaans is één van beiden wel in het cafe aanwezig om
het de gasten zoveel mogelijk naar de zin te maken.
Voor Ab van Maanen hoeft alle publiciteit rond het
tienjarig bestaan niet zo nodig. Ook Truus vindt alle drukte
niet zo erg nodig, maar toch: „Het caféleven moet meer
gepromoot worden," vinden beiden.
door
Frits van Breda
Wie zich gaat verdiepen in de
1 achtergronden en histone van café
De Swartesteegh komt al snel tot de
ontdekking dat de geschiedenis
baai van het café nauw verweven is met
een stukje dorpsgeschiedenis. Dat
zo juist Truus van Maanen-van den
iaai Hengel m het cafébedrijf is terecht
gekomen, lijkt haast een erfelijke
,98- zaak te zijn. Zelf wilde ze eigenlijk
ïfdfr helemaal niets met kroegen te ma-
033. ken hebben. „Ik heb in mijn jeugd
een negatieve indruk gekregen
van het café. Eigenlijk zijn we er
n in min of meer toevallig ingerold",
d« vertelt Truus.
tst
Beide grootouders van Truus van
Maanen dreven een café. Eén stel
grootouders tapte het pilsje in Ter-
schuur. Het betreffende café, Voer-
mans Welvarren, ook wel bekend
als caïe SmFenbeek, was tot twee
1 jaaf geleden in handen van een
i oom en tante van Truus. Het echt
paar stopte overigens met het café
y toen ze de leeftijd van 60 jaar be
reikt hadden.
Het is wellicht met helemaal toe
vallig dat Ab van Maanen zijn
vrouw voor het eerst tegenkwam in
het bewuste café m Terschuur. Ge
sproken kan worden van „liefde op
het eerste gezicht". Ab van Maanen
had al de leeftijd van 30 jaar bereikt
toen hij over trouwen ging denken.
De grootouders van Truus van
Maanen dreven een café in het
toenmalige Hamersveld. Grootva
der Evert van den Hengel is trou-
wens niet als kastelein begonnen in
Hamersveld. Zoals in het begin van
deze eeuw wel vaker voorkwam
combineerde grootvader Evert zijn
5? boerenbednjfje met het vak van
bakker.
KLEINE SWARTESTEEGH
De gecombineerde bakkerij/
boerdenj van Evert van den Hengel
was te vinden aan de Zwarteweg
iop de plaats waar nu nog een zoon
en van grootvader Evert woont, juist
naast de Rabobank. Op de plaats
waar nu de Rabobank aan de Bie-
zenkamp staat, stond een boerdenj
die de naam „Swartesteegh"
droeg, de boerdenj van Evert van
den Hengel werd „Kleine Swarte
steegh" genoemd.
Dat Evert van den Hengel in het
horecavak terechtkwam had hij te
danken aan één van zijn negen kin
deren. De bij oud-Leusdenaren be
roemde Tiem van den Hengel was
in die dagen een regelmatige be
zoeker van een cafeetje aan de Ha-
mersveldseweg. Het café in het
pand waar nu nog slijtenj Van den
Hengel is gevestigd, was m handen
van Steven van den Berg.
Steven senior combineerde ook
verschillende zaken m zijn pand.
Naast caféhouder was Steven ook
bakker. Verder kon men in de win
kel terecht voor wat grutterswaren.
Door zijn regelmatige bezoek aan
het cafeetje kwam het Tiem ter ore
dat Steven wel wilde gaan rente
nieren. Toen Tiem met dat verhaal
thuis kwam bleken pa en ma wel
belangstelling te hebben voor het
bedrijf van Steven van den Berg.
CONCURRENTEN
De ontwikkelingen volgden el
kaar snel op. Evert kocht voor
veertiehduizérid gulden het pand
van Steven met alle bedrijfsactivi
teiten die er plaats vonden. Evert
verhuisde met zijn gezin naar het
bednjf naast de toenmalige meng
voederfabriek.
Truus en Ab van Maanen bij hun eigen tap:Iedereen moet zich hier thuisvoelen
kersijs. Op warme dagen was dan
ook een flink deel van de Hamers-
veldse jeugd bij de bakkenj van
Tiem te vinden.
Later bouwde Tiem naast zijn
winkel een klein hokje, wat m de
loop der jaren uitgroeide tot een
snackbar.
KROEGLEVEN
Het cafeleven m het Hamersveld
De „Kleine Swartesteegh" werd
in handen gegeven van zoon Jo, die
verder ging als boer. Voor zoon
Tiem liet vader Evert een nieuw
pand neerzetten naast de boerderij
van Jo. Tiem begon op het adres
Zwarteweg 6 een bakkenj en werd
dus eigenlijk concurrent van zijn
vader.
Tiem is later een plaatselijke be
roemdheid geworden. Iedereen
kende Tiem van den Hengel als
„Tiem Beschuut". „Tiem Beschuut"
kan beschouwd worden als de
grondlegger van wat later uitge
groeid is tot de snackbar en café
De Swartesteegh. Op warme dagen
verkocht Tiem vanuit een bak die
voor zijn winkel stond, banketbak
van na de oorlog had niet veel te
betekenen. Toch waren er in het
na-oorlogse Hamersveld met
slechts een paar duizend mwoners
vier cafés. Niet één kastelein kon
echter bestaan van de omzet m de
kroeg.
De vader van Truus van Maanen,
Herman van den Hengel, had na
jarenlang als knecht bij zijn vader
gewerkt te hebben, de bakkenj/
grutterswinkel en het café overge
nomen van zijn vader. Tinus van de
Pol combineerde zijn cafeetje aan
de Zwarteweg met het beroep van
bakkersknecht bij achtereenvol
gens Steven van den Berg, Evert
van den Hengel en tenslotte Her
man van den Hengel.
Op de plaats waar nu restaurant
De Pepermolen te vinden is aan de
Biezenkamp, stond een café van
het gezin Tymensen. Hier werd het
cafébedrijf gecombineerd met een
snoepwinkel. Ook kon men bij Ty
mensen terecht voor enkele krui
denierswaren.
Om volledig te zijn moeten we
ook nog het cafe van Piet Hilhorst
vermelden. Hilhorst beheerde het
toenmalige Ros Beyaart. Naast het
café annex feestzaal stond een
kruidenierswinkel die ook in han
den was van de familie Hilhorst.
Herman van den Hengel besloot in
1963 met het café aan de Hamers-
veldseweg te stoppen.
MEEHELPEN
Truus van Maanen kan zich die
tijd nog goed herinneren. „Mijn va
der stond 's morgens om een uur of
vier, vijf al in de bakkenj. Overdag
ging hij dan brood bezorgen. Mijn
moeder stond bijna de hele dag in
de winkel. Als jong kind moest ik
dan soms bijspringen in het cafe. Ik
heb geen al te goede herinnerin
gen uit die tijd overgehouden. Ca
fébezoekers in die tijd verschilden
nogal van de gemiddelde cafébe
zoeker die wij nu in ons café krij
gen", vertelt Truus.
Hoe het verder is gegaan met de
familie Van den Hengel kan een
ieder elke dag nog ervaren in het
huidige Leusden. Toen vader Her
man m 1963 met het café stopte,
begon hij een slijterij. „Ik denk
trouwens dat rrujn broer, die later
de slijterij van mijn vader heeft
overgenomen, niet eens weet dat
hij volgend jaar zijn 25-jang jubi
leum moet vieren", aldus Truus van
Maanen spontaan.
De bakkerij werd overgenomen
door Everard van den Hengel, die
zijn bedrijf later verplaatste naar
De Hamershof.
SNACKBAR
Ab en Truus van Maanen gingen
mtussen hun eigen weg. Toen oom
Tiem problemen met zijn gezond
heid kreeg werd de combinatie
van bakkerij en snackbar hem te
veel. Ab van Maanen, die tot 1969
de kost had verdiend in het pou-
liersvak, huurde de snackbar en
ging samen met Truus het bedrijf
van „Tiem Beschuut" voortzettten.
In 1976 stopte Tiem ook met zijn
bakkersbedrijf en de bijbeho
rende winkel. Ab en Truus kregen
de gelegenheid om ook de winkel
en de bakkerij bij de snackbar te
betrekken Besloten werd om in het
pand een café te beginnen.
Waarom nu juist een café? „Al
hoewel ik helemaal geen goede
herinneringen had bewaard aan
het café dat we vroeger hadden,
vonden Ab en ik toch dat er in
Leusden behoefte was aan een ge
zellig cafe, waar iedereen zich
thuis kon voelen. We zijn eigenlijk
alleen maar mgesprongen op de
vraag die er was naar een gezellig
trefpunt voor jong en oud", zo ver
klaart Truus.
SWARTESTEEGH
Dat de naam De Swartesteegh is
gekozen als naam voor het café
mag uit dit verhaal wel duidelijk
geworden zijn. In het café zelf is
ook duidelijk merkbaar dat Ab en
Truus erg hechten aan het verleden
van Leusden. Op alle wanden in het
café treft men foto's aan van histori
sche plekjes m Leusden. Een histo
ne die in de meeste gevallen nog
met zo heel lang vervlogen is.
Wie een indruk wil knjgen van
het Leusden van enkele tientallen
jaren geleden moet eens bij Ab en
Truus binnenwippen. Men zal ver
baasd zijn over de vele oude foto's.
Bij de meeste foto's zal Truus van
Maanen wel kunnen vertellen wie
en wat er op de foto's staat.
die opzet geslaagd zijn. Inderdaad
kom je in het café mensen tegen
van allerlei pluimage. Een duidelijk
stempel is er op het cafe met te
drukken. Jong en oud, oud-Ha-
mersvelders en meuwe Leusdena
ren, arbeiders en direkteuren tref
fen elkaar onder het genot van een
drankje
„Toen het oude gemeentehuis
nog in gebruik was, kwamen er na
afloop van commissie- en raads
vergaderingen ook veel politici en
ambtenaren. Sinds het nieuwe ge
meentehuis m gebruik is zien we
die categone mensen niet zo veel
meer", aldus Truus van Maanen.
In de afgelopen tien jaar is de
doorsnee-bezoeker van het cafe
wel wat veranderd. In de beginja
ren werd het café vooral m het
weekeinde bezocht door grote
groepen jongeren. „Jongeren zijn
erg trendgevoelig. Soms is het in
eens ruet meer „in" om ergens te
komen. De jongelui trekken dan
ineens massaal naar een andere
plaats", aldus Truus van Maanen.
PRINCIPE
Voor zichzelf heeft Truus van
Maanen opgeschreven wat ze be
schouwt als het pnncipe van café
De Swartesteegh „We willen het
de gast zo gezellig mogelijk ma
ken. We willen de bezoekers in
hun waarde laten, wie het ook is
De bezoeker zal zich echter wel
moeten aanpassen aan de ge
woontes in onze zaak,,' aldus de
geschreven verklaring van Truus
van Maanen „Of we in onze opzet
geslaagd zijn, moet de gast zelf
maar zeggen", vult Truus aan.
Het ziet er naar uit dat de opzet
van de heer en mevrouw Van Maa
nen geslaagd is om m Leusden een
echt dorpscafé te dnjven. De sfeer
is in de afgelopen tien jaar altijd
goed geweest.
Over het wapenfeit van Ab wordt
na jaren nog gesproken. Ab is wel
eens over de bar gsprongen om
een lastige klant tot orde te roepen.
Die atletische toer heeft hij nadien
nooit meer uit hoeven voeren. Ge
lukkig hoeft dit met, want de gasten
Het interieur van het café is in de
afgelopen tien jaar niet ingrijpend
veranderd. In een horecavakblad
van zo'n tien jaar geleden is te lezen
dat „De sfeer m en om café De
Swartesteegh nog een romantische
nostalgie ademt". Die sfeer is nog
altijd aanwezig, al moeten trouwe
stamgasten lachen als ze horen dat
het café een „romantische nostal
gie uitstraalt".
DORPSCAFÉ
Ab en Truus van Maanen hebben
er altijd naar gestreefd van hun
etablissement een echt dorpscafé
te maken De heer en mevrouw
Van Maanen vinden zelf dat ze in
in het café gedragen zich altijd cor
rect, een dwarsligger wordt snel
tot andere gedachten gebracht. Als
het met anders kan wordt een gast
die zich met weet te gedragen
vriendelijk verzocht op te stappen.
SLUITINGSTIJD
Het echtpaar Van Maanen is best
te spreken over de samenwerking
met de gemeente. „Met de politie
hebben we een goed contact. Nu
de gemeente het goed gevonden
heeft dat we een uur langer open
blijven, hebben we niet veel meer
te wensen", aldus Ab van Maanen.
De sluitingstijd is lange tijd een
punt van discussie geweest in de
gemeente Leusden. Van Maanen
moest vaak tandenknarsend toe
zien dat mensen bij hem weg gin
gen om „nog even in Amersfoort
het laatste pilsje te gaan kopen". Nu;
de sluitingstijden van de Amers-
foortse en Leusdense cafés elkaar
niet veel meer ontlopen, blijven de
Leusdenaren ook werkelijk in
Leusden.
„Ik heb mijn hart wel eens vast
gehouden als ik merkte dat iemand
met de nodige borrels op achter
het stuur stapte om naar Amers
foort te njden. Nu komen veel men
sen lopend naar het café om een
drankje te dnnken", aldus Ab van
Maanen.
Toch blijft er nog wel wat te wen
sen. Van Maanen zou graag zien
dat er in Leusden een taxibedrijf
kwam. Nu moeten er taxi's uit
Amersfoort komen om mensen m
Leusden naar huis te brengen.
„Een kostbare zaak", vindt Ab van
Maanen, die van mening is dat een
plaatselijk taxibedrijf de mensen
voor een paar gulden 's avonds
naar huis zou kunnen brengen.
SOCIAAL TREFPUNT
Het cafe De Swartesteegh kan
met een gerust hart een sociaal
trefpunt genoemd worden. Lieden
van allerlei pluimage treffen elkaar
in het café. Ab en Truus doen ook
hun best om activiteiten te organi
seren voor de regelmatige of inci
dentele klant. Al bijna tien jaar lang
wordt er steevast tweemaal in de
maand geklaverjast in het café.
Traditioneel is het dauwtrappen, I
wat een grote groep stamgasten in
de vroege morgen van Hemel
vaartsdag doet. Verder treffen de
leden van een loterijclub elkaar op
regelmatige tijden in hun stamcafé.
In de nabije toekomst zal er in Dei
Swartesteegh regelmatig live mu-j
ziek te beluisteren zijn. Het trio!,
Wiebe Haanstra zal voor de eer
ste maal op donderdag 12 februari
m het dorpscafé optreden. Als dit;
optreden aanslaat, zal het triol
voortaan elke tweede donderdag
van de maand in De Swartesteegh;
te beluisteren zijn.
FEEST
Wie verwacht had dat er rond]
het tienjarig bestaan van De Swar-1
testeegh een groot feest zou los-!
barsten, heeft het mis. „Geen
kouwe drukte", zo luidt het devies
van Ab van Maanen. Toch zal de
tiende verjaardag van De Swarte
steegh met helemaal aan het echt
paar Van Maanen voorbijgaan.
Dinsdagavond hebben de klaver
jassers al laten merken dat ze Ab
en Truus een warm hart toedragen.
De kastelein en zijn vrouw hebbent
één avond gereserveerd voor hun
vaste klanten.
Aanstaande vrijdag, zaterdag
en zondag kunnen wat Ab en
Truus betreft alle Leusdenaren
een bezoekje brengen aan „hun"
dorpscafé. Helemaal gratis zal de
drank niet vloeien op die dagen.
Toch zal men wat goedkoper uit
zijn dan normaal. Morgen, over
morgen en zondag worden er in
De Swartesteegh prijzen gehan
teerd zoals die tien jaar geleden
van kracht waren. Dat de prijzen
in de afgelopen tien jaar dras
tisch zijn gestegen, kan elke be
langstellende zelf de komende
dagen vaststellen.
(Van één onzer medewerk
sters)
LEUSDEN - De maande-
lijkse planadvies-gr oepver-
gadering vond dinsdagavond
plaats in het gemeentehuis
van Leusden. Na de medede
lingen waarin bepaald werd
dat de zaak De Hakhorst en de
huisvesting van Nijntje in de
volgende vergadering behan
deld zullen worden, kwam de
plandadviesgroep op het sub
sidieverzoek voor de speel
tuin De Zonnebloem.
Getwijfeld werd aan de nood
zaak van een speeltuin in Leus
den-Zuid. Er zouden daar nog maar
weinig kinderen zijn. Dit werd door
de heer Pellikaan van de gemeente
Leusden echter tegengesproken.
De heer Venselaar vroeg hoe het
stond met het onderhoud in Leus
den-Centrum en wat er daar voor
de kinderen was. Volgens de heer
Pellikaan worden er m Leusden-
Centrum veel meer kosten ge
maakt dan in Leusden-Zuid.
Ook kwam de baldadigheid ter
sprake. Het bestuur van de speel
tuinstichting denkt echter dat alle
moeilijkheden opgelost zijn, mdien
het toegangshek gerepareerd
wordt.
De mensen in Leusden-Zuid zijn
bijna met meer bereid een bijdrage
te leveren aan de speeltuin, daar
deze zeer slecht onderhouden
wordt. Het subsidie-verzoek, dat
om die reden ook werd ingediend,
werd goedgekeurd.
Het volgende agenda-punt werd
zeer uitvoerig behandeld. Dit be
trof het kinderdagverblijf Pinke-
lotje. Er waren nogal wat twijfels
over wat de stichting kinderdag
verblijf Leusden nu eigenlijk was:
een particuliere instelling die op
eigen nsico functioneert of een ge
meentelijke instelling. Men vond
dat er een tweeslachtigheid in het
voorstel zat.
Vooral de heer Seton vond het
met redelijk dat een stichting op
eigen risico moest functioneren.
Door de subsidie zou het een ge
meentelijke instelling worden,
daar de gemeente bepaalde voor
waarden stelt.
De subsidie, die eventueel ge
geven zal worden, hangt »af van de
ouderbijdrage. „Hierin schuilt een
gevaar dat alleen njke kinderen
toegelaten zullen worden", volgens
Seton.
De heer Pellikaan zei dat er uit
sluitend sprake was van particulier
initiatief, waarbij de gemeente af
en toe een kijkje in de keuken komt
nemen.
SELECTIEF
Voor noodgevallen heeft de
stichting een grote verantwoor
delijkheid. „Daarvoor is 'n selectief
toelatingsbeleid niet uit te sluiten",
volgens Seton.
De heer Pellikaan zei dat de ge
meente na een half jaar gaat bekij
ken of het goed draait. De voorzit
ter besloot een advies uit te bren
gen aan het college.
1. Allereerst moet er een con
trole van de gemeente ingebouwd
worden door middel van ver
slaglegging.
2. Na een half jaar een evaluatie te
besoreken in de Planadviesgroep-
vergadering
3. lederen moet er gebruik van
kunnen maken, geen selektief toe
latingsbeleid.
Nadat dit advies werd er een
kunstwerk bekeken, dat op het Erf
zou komen te staan. Niet iedereen
vond het mooi. Er rezen emge vra
gen over hoe men tot keuzes van
kunstwerken kwam. Men vond dat
daar emg beleid in moest komen. Er
is echter een commissie binnen de
Culturele Raad die beslist over de
keuzes en nauw contact heeft met
de gemeente, aldus één der leden
van de planadviesgroep.
ACHTERVELD - Woens
dagavond 28 januari houdt de
KPJ een discussieavond over
euthanasie. Deze avond
wordt gehouden in De Moes
pot en begint om 20.00 uur.
Iedereen die hier belangstel
ling voor heeft, is deze avond
van harte welkom. Eerst zal
er een film worden vertoond
waarna er een discussie is.
Deze discussie zal worden
geleid door de plaatstelijke
huisarts dr. Schaeffner en
door de verpleegkundige An-
net Boersen.
Zaterdagavond werd door de
KPJ een gezellige avond gehouden
in café Buitenlust. Voor deze avond
waren ook de ouders van de leden
uitgenodigd. Het werd een hele ge
zellige bijeenkomst met een grote
opkomst. Er waren ruim honderd
personen aanwezig.
De avond begon met een H. Mis
in de St. Joseph kerk. Hierna verza
melde men zich in de zaal bij Jan
Voorburg waar de bijeenkomst
werd geopend door de voorzitter
Peter van Middelaar. Hij verwei- I
komde de aanwezigen en hoopte; I
dat het een goede avond zou wor
den. Hij was heel blij dat er zo'n H
grote opkomst was.
Na de opening was er een optre- I
den van twee komieken Urban us I
en zijn vriend. De twee jongens
zongen een aantal zelfgemaakte I
liedjes en wisten allen te vermaken I
met hun grappen. Tijdens hun op- li
treden kwamen er zo nu en dan I
hele leuke reacties op een lied of I
grap. Eén en ander lokte wel veel
hilariteit onder de aanwezigen op
Na dit optreden werd er een I
verloting gehouden, waarna de
dansliefhebbers hun hart konden
ophalen. De muziek werd deze j
avond verzorgd door Bebo Discc
uit Hoogland.
LEUSDEN - Het aantal leden
van Amnesty International is
in de gemeente Leusden het
afgelopen jaar aanzienlijk ge
stegen en wel van 174 naar
263. Een stijging van ruim
50%. De grootste toename
kwam tot stand in de wijk
Groenhouten nadat daar een
speciale ledenwerfactie was
gehouden. Het ledental kwam
in die wijk van 17 op 51, een
groei van 200%.
Deze cijfers werden bekend ge
maakt op een één dezer dagen
gehouden vergadering van de
groep actieve leden (thans 22). In
dezelfde vergadering werd een
nieuwe voorzitter en een nieuwe
secretaris gekozen, respectievelijk
Elizabeth Verstoep en Jacqueline
Rutten.
Het adres van de laatstge
noemde is Azunet 34, telefoon 033-
940418.
