Evangelische Hogeschool Amersfoort bestaat tien jaar
'Wij willen een school 'met den bijbel' zijn'
'Wij zijn voorstander van een duidelijk
gekleurde, levensbeschouwelijke journalistiek'
DONDERDAG 22 JANUARI 1987
'Wij zijn geen EO- school'
AMERSFOORT - De Evangelische Hogeschool aan de
Grote Haag 23 bestaat tien jaar, en is al die tijd gefinan
cierd door giften en gaven van individuele Christenen. Het
afgelopen jaar werd bijna 2 miljoen aan giften ontvangen!
De EH is een overkoepelende instelling van onderwijsvor
men, en werd gesticht, aldus éen der folders, omdat onbij
bels denken het moderne onderwijs beheerst en er nodig
een opleiding moest komen voor studenten „die wél willen
buigen voor het Woord van God, maar niet weten hoe zij
staande moeten blijven tijdens hun toekomstige studie"
Rector N. C van Velzen van de Evangelische Hogeschool in Amersfoort.
Tien jaar geleden is de school
egonnen met wat tegenwoordig
et „basisjaar" heet. Dit basis-
iar is bedoeld voor mensen die
an de HAVO en het VWO ko-
ien, die verder willen studeren,
laar zich eerst en dan vooral als
aadwerkelijke Christen willen
riènteren en zich een jaar willen
„ezinnen over de zin en het aan-
akken van de studie.
„Heel belangrijk vinden wij", al-
is de rector van de EH, drs. N. C.
n Velzen, „en dat komt ook tot
:drukking m de naam van de
hooi, dat wij dat doen vanuit een
■nidelijke christelijke achter-
lond. Wij willen een school „met
Iï bijbel" zijn, zoals ze dat vroeger
f ak op de voorgevels zetten. Dat
opmerkelijk want, naarmate je
►ger in het onderwijs komt lijkt
!t christelijke wat minder relevant
zijn.
Wij hebben vanaf het begin ge-
ygd: wij willen jonge mensen
erzijds geestelijk toerusten, zo-
t ze iets afweten van filosofie,
belkennis en- wetenschap, en
tl problemen waar ze mee ge-
nfronteerd worden op de univer-
sit of in het HBO.
\an de andere kant hebben we
□en dat veel studenten prakti-
le moeilijkheden hebben bij hun
die. Ze weten met hoe ze moeten
deren, hoe ze een scriptie moe-
schrijven, hoe ze op kamers
eten wonen. Dus is een tweede
Dt van het basisjaar: praktische
ming.
"let derde aspect is de oriëntatie
f|le vakwetenschappen en bezin-
...g op de verhouding bijbel en
|||tenschap. Het leuke daarvan is
iemand die bijvoorbeeld ge-
iskunde gaat studeren een aan-
uvcolleges van een arts krijgt èn
ie vakken kiest die daar tegen-
liggen, laat ik zeggen biologie
W psychologie - we combineren
^d drie vakken met elkaar -
irmee we proberen een eerste
•ntahe te geven. Iemand die aan
eind van de rit zegt: - ik vind het
allemaal verschrikkelijk - kan het
beter met gaan studeren, terwijl
een ander juist kan zeggen: nü
wordt het interressant, nü wil ik
verder! Het werkt erg motiverend,
hebben wij gemerkt".
BIJBELSE FUNDERING
In de studiegids Basisjaar Evan
gelische Hogeschool staat een les-
sentabel. Die bestaat in het eerste
semester uit twaalf uur bijbelkennis
en ethiek, bijbelwetenschap en
apologetiek, geschiedenis van èn
systematische wijsbegeerte, we
tenschapstheorie en communicatie
en twaalfeneenhalf uur studievaar
digheid, taalbeheersing, Engels,
machineschrijven, sport en deelne
men aan de mentorgroep, waar in
kleine knng wordt gesproken over
de voortgang van de studie, het
functioneren als student, de ver
volgopleiding èn de grote levens
vragen vanuit bijbels standpunt
belicht. Het eerste semester is voor
alle studenten gelijk. In het tweede
semester volgt een specialisatie en
komen naast of in plaats van eerder
genoemde vakken de keuzevak
ken, de kerkelijke kaart van Ne
derland en het studium generale
aan bod, ook goed voor in totaal
24 V2 uur.
De Evangelische Hogeschool
heeft een uitzonderlijke positie:
het vormt eenlrait d'union tussen
het middelbaar en het universi
tair of hoger onderwijs.
,Ja, een soort brugklas, zou je
kunnen zeggen, maar dan aan de
andere kant. Er is nog éen verge
lijkbaar schooltype: de Vrije Hoge
school in Driebergen, in verschil
lende opzichten toch weer een an
dere school. Punt 1: ze gaan uit van
de antroposofie van Rudolf Steiner.
Punt 2: ze hebben veel meer aan
dacht voor allerlei expressievak
ken, hetgeen samenhangt met hun
pedagogiek en hun filosofie. Punt 3:
bij hen moet je in mijn ogen gigan
tisch hoog collegegeld betalen, en
bij ons is het een heel gewoon be
drag net als op een HBO school".
AMERIKAANSE STUDIES
Wat was in 1977 de directe aanlei
ding om de EH te stichten?
Rector Van Velzen daarover:
„De directe aanleiding was twee
ërlei. In de eerste plaats waren er
erg veel studies verschenen in
Amenka over de verhouding van
bijbel en wetenschap. Dat is nu in
de loop der eeuwen altijd een dis
cussiepunt geweest. In Amerika
was men op een heel nieuwe ma
nier begonnen om met name de
natuurwetenschap te bestuderen.
Die stroming wordt aangeduid met
de naam creationisme, de bestude
ring van de natuurwetenschap van
uit het duidelijke uitgangspunt dat
je gelooft dat deze wereld door
God geschapen is. Terwijl de an
deren uitgaan van de evolutieleer
en er evolutionisüsche beschou
wingen op nahouden.
Aanvankelijk was dat water en
vuur en dat is eigenlijk nog, maar in
zoverre is er iets verbeterd, dat
men meer naar elkaar is gaan luis
teren. De creatiomsten hebben ge
poogd om wetenschappelijke ar
gumenten aan te voeren.
Toen heeft een aantal mensen
gezegd: dat moesten studenten in
Nederland eigenlijk óók weten. Er
zijn, meestal op zaterdag, studieda
gen belegd, en iemand kwam op
het idee om een soort cursus te
gaan maken, waarbij dat aspect
van bijbel en wetenschap aan de
orde komt.
Daar speelde óók in mee dat in
de jaren '60, '70 de secularisatie, de
verwereldlijking, op de universi
teiten snel was doorgezet. De men
sen die zich achter het idee van de
EH hebben gezet zijn mensen die
uit orthodox Protestantse hoek ko
men en die stelden: we voelen dat
we een taak hebben om jonge men
sen te helpen on over deze proble
men na te denken. In het tertiaire
onderwijs mislukten, vanuit hun
standpunt gezien veel mensen: die
lieten het christelijk geloof totaal
los".
Toen de EH met haar experi
ment begon meldden zich 28 stu
denten, een aantal dat in korte
tijd groeide tot elk jaar boven de
vijftig. Dat is nu nog steeds zo.
„De studenten worden alleen
maar toegelaten als ze het zelf wil
len. Als ze gestuurd worden door
hun ouders en wij merken dat, laten
we ze niet toe. Wij zeggen altijd:
jullie moeten het zelf willen, want
anders is het van twee kanten met
leuk. Dus ze komen helemaal vrij
willig met de interesse om te weten
in hoeverre ze op wetenschappe
lijk gebied toch nog bijbelse nor
men kunnen hanteren.
Wij hebben gezien dat mensen
die bij ons hebben gezeten, want
dat houden we met statistieken
goed bij, bijna allemaal achter el
kaar afstuderen! Het afvalpercen-
tage van onze studenten is maar
tien procent tegen veertig procent
m het algemeen.
Het is ook een aardige opleiding
als je bijvoorbeld nog erg jong
bent. Je hebt het wel eens met
meisjes, die mogen pas met zeven
tien jaar en zoveel maanden naar
een HBOV of een andere opleiding.
Ze komen dan hier en ervaren dat
als heel zinvol".
APARTE SFEER
„Je hebt hier natuurlijk een heel
aparte sfeer om de eenvoudige re
den dat je met erkent diploma kunt
krijgen aan het eind van het jaar. Je
doet het dus echt helemaal zelf.
Wie dat niet ziet zitten stopt er van
zelf mee. Maar dat hebben we ook
heel weinig. Er zijn maar weinig
mensen, die m de loop van het jaar
weggaan Een enkele keer, als ie
mand een oproep krijgt voor mili
taire dienst zegt hij: ik ga geloof ik
toch maar liever in dienst. Dat
wordt vaak van tevoren ook al aan
gekondigd: Ik moet even zien hoe
het loopt met de dienst"
DE JOURNALISTIEK
„We waren nog maar goed en
wel bezig toen we vanuit het land
het verzoek kregen: Kunnen jullie
ook met wat aan journalistiek gaan
doen. In die jaren bestond nog al
leen maar de School van de Journa
listiek in Utrecht. Nu hadden wij in
ons praktische gedeelte al een he
leboel elementen ingebouwd die
voor de journalist heel belangrijk
zijn. ik noem: taalbeheersing. We
hebben toen een vervolgopleiding
van één jaar gemaakt, een soort
spoedcursus voor mensen, die dat
willen Dat waren er in het eerste
jaar negen en die kregen alle ne
gen werk.
Ik was er inmiddels bij gekomen,
en het bestuur vroeg aan mij of ik
een programma wilde schrijven
voor een dnejange opleiding alsof
het een HBO opleiding zou zijn. Ik
ben een oude rot in het onderwij s-
vak, ik heb alle mogelijke schoolty
pen meegemaakt, en ik vind het
ontzettend leuk om dat soort din
gen te doen. Ik schreef een pro
gramma en toen zei mijn collega.
Dat sturen we op naar het Ministe
rie met de vraag of we voldoen aan
de wettelijke eisen.
Wie schetst onze verbazing dat
we zonder enige wijziging een
erkenning kregen.
Dat was wel even een schok,
zowel voor ons als voor Utrecht,
denk ik. We hebben toen een drie
jarige HBO school gesticht onder
de naam Evangelische School voor
Journalistiek".
APARTE AFDELING
„Doordat de school erkend werd
moesten we een aparte afdeling
vormen met een eigen directeur.
Erkenning betekent ovengens met
dat je subsidie knjgt.
Het betekent dat de overheid toe
zicht houdt op het mveau van de
lessen, de overheid controleert of
de leraren bevoegd zijn, de over
heid geeft ook bevoegdheden (ik
heb bijvoorbeeld de bevoegdheid
„massacomunicatie" gekregen) de
overheid houdt toezicht op de exa
mens met Rijksgecommitteerden.
Het betekent ook dat onze studen
ten van de ESJ een erkend diploma
mee naar huis krijgen, dat ze vallen
onder de nieuwe wet Studiefinan
ciering, wat bij het basisjaar niet zo
is".
In hoeverre wijkt de ESJ nu af
van de andere scholen voor jour
nalistiek. Inmiddels zijn Kampen
en Tilburg er ook bij gekomen.
„Er zijn een paar heel duidelijke
verschillen naast veel overeen
komsten, want je moet technisch
gezien natuurlijk ook een aantal
dingen goed doen. Heel belangrijk
is dat m het eerste jaar van de ESJ
een behoorlijk stuk wijsgerige en
bijbelse vorming zit, veel meer dan
elders. Ik vind het nog steeds heel
erg fijn dat de Inspectie belang
stelling heeft, en in zekere zin
waardering, voor een opzet waar
bij je heel precies probeert de
identiteit die je zegt voor te staan
ook in je programma waar te ma
ken. We zeggen altijd tegen de
journalisten die hier komen: Je
moet hier niet komen puur en al
leen omdat je journalist wilt wor
den, maar je moet journalist willen
worden vanuit een duidelijk Pro
testants Christelijke levensbe
schouwing. Wij beginnen elke dag
met bijbellezing en gebed en er
wordt veel gezongen. Ze hebben
bij de ESJ een combo.
Studenten moeten instemmen
met de grondslag. Dat is het ver
schil met Kampen: daar moet je
de grondslag respecteren. Dat
betekent dat je hier een kleiner
aantal studenten krijgt, maar de
identiteit van je school kun je op
die manier wel makkelijker reali
seren.
Naar Kampen toe zitten de ver
schillen vooral in de wijze waarop
wij de toelating regelen, wat gevol
gen heeft voor de identiteit, en het
zit in de opbouw van ons pro
gramma. Wij hebben als enige
school voor de journalistiek ook
nog een maandstage in het tweede
jaar behalve de dne maanden
stage m het derde jaar Het is met
een snuffelstage, dat zou maar een
week zijn, maar het is een stage
waarin je nog wel wat kunt doen.
De school wordt per 1 augustus
vierjarig naar analogie van de an
dere scholen. We kunnen met ach
terblijven, hoewel het financieel
voor ons wel wat nadelig is".
CHRISTELIJKE JOURNALIS
TIEK
Hoe benadert een evangelisch
journalist zijn onderwerpen. Zijn er
onderwerpen die hij perse met wil
behandelen. Legt hij zijn eigen ten
densen in een interview met voor
standers van voor hem controver
siële onderwerpen als abortus en
euthanasie?
„Een journalist is met zonder
meer een doorgeefluik. Hij is een
mens van vlees en bloed met eigen
opvattingen, of dat de onze zijn,
marxistische, liberale of andere.
Dat maakt met uit: hij zal als vak
man/vrouw onderscheid moeten
weten te maken tussen feiten en
commentaar Een eerlijke bericht
geving staat voorop, hoor en we
derhoor toepassen, oppassen voor
gekleurd taalgebruik.
Anderzijds zeggen we tegen de
studenten: journalistiek is niet
waardevrij. Een school voor jour
nalistiek is met een soort techni
sche school Om te beginnen: voor
honderd procent objectief zijn, dat
kun je nooit. Het begint namelijk,
zoals u zelf al zei, met de selectie
van de onderwerpen. Wij praten er
met elkaar over op welke wijze een
journalist selecteert. Er komt van
alles op je bureau. Dan heb je een
zekere macht in je handen- je kunt
dingen weglaten, je kunt duigen
naar boven halen. Dat heeft duide
lijk te maken met je eigen arbeid
sethiek, met je opvattingen over je
werk, maar je bent ook lid van een
groter team en moet je dus afvra
gen wat relevant is voor je lezers.
Daarbij moet met je eigen menmg
voorop staan. Je moet mensen in
formeren Wij gebruiken darvoor
liever het begrip eerlijkheid dan
objectiviteit, omdat objectiviteit ten
onrechte suggereert dat dat zou
kunnen bestaan.
Wij zijn voorstander van een
duidelijk gekleurde levensbe
schouwelijke journalistiek maar
dan wel zo dat deze duidelijk is.
Een journalist mag best duidelijk
maken waar hij staat. Als hij dat
niet doet heeft hij tóch een visie,
maar die zegt hij niet en tegen
over de lezers is dat niet altijd
even goed.
Als ik een meneer X of mevrouw
Y interview over abortus of femi
nisme en ik ben het er totaal mee
oneens, dan is mijn taak om pnmair
wel om keung netjes weer te geven
wat die mevrouw of meneer voor
argumenten aanvoert. Wij advise
ren de studenten altijd om, als het
enigzins kan de mensen inzage te
geven van wat je gaat schrijven. Het
is correct om iemand te vragen,
heb ik U goed begrepen?"
Je zou dus kunnen conclude
ren, dat er sprake is van christe
lijke journalistiek.
„In Kampen heeft men vnj kras
gezegd: dat is het niet, wat vervol
gens op het Departement toch
weer verbazingwekkend werd ge
vonden. Is er katholieke journalis
tiek m Tilburg0 Nee hoor, zei de
directeur, nog nooit van gehoord!
Wij zeggen in een bepaalde con
text: Er is wel zoiets als christelijke
journalistiek: de journalist die van
uit een duidelijk levensbeschou
welijk kader werkt en binnen dat
kader de feiten verzamelt, selec
teert en vervolgens dóórgeeft
Maar als een journalist feiten zou
wegmoffelen, omdat deze niet uit
komen m zijn levensbeschouwing,
is hij gewoon fout als journalist".
Maar niet elke journalist die bij
de ESJ is opgeleid, gaat werken
bij het Reformatorisch Dagblad.
Zulke mensen moeten dan toch
vaak in botsing met hun redactie
komen.
„Dat is een goede vraag. Wij
hebben discussie over de opstel
ling binnen een team. Iemand gaat
bij de NRC werken, of De Tele
graaf, of de Bameveldse Krant Om
te beginnen is dat een persoonlijke
beslissing. De een zegt: Daar voel
ik me met thuis als Christen, nou
dan moet je het met doen, want het
is gevaarlijk om iets tegen je ge
weten in te doen. Een ander ziet het
helemaal zitten, moet in het sollici-
tatiegeprek dan wél zeggen waar
hij staat, en niet zes weken later zijn
chef confronteren met het feit dat
hij dat of dat eigenlijk met wil, mët
het nsico dat hij dan die baan niet
krijgt uiteraard.
Zeer gewetensvolle mensen
kunnen dan zeggen: Dan werk ik
toch mee aan een krant, die mij in
zijn totaliteit niet aan staat, en dat
wil ik niet. Anderen zeggen, ik ben
alleen maar verantwoordelijk voor
de redactie binnenland, en wat
mijn collega's over kunst schrijven
moeten zij weten. Dat ze m moei
lijkheden kunnen komen is duide
lijk. Ik kan me bijvoorbeeld met
van onze studenten voorstellen, dat
ze bij de VPRO kunnen werken.
Doen ze dat wel, dan moeten ze
zich enorm veel geweld aandoen,
denk ik".
Komen uw afgestudeerden veel
bij de EO terecht?
„Daar hebben we er wel uiter
aard. Bij de NCRV werken er ook
verscheidene We hebben ook
mensen gehad die een tijdje bij de
TROS hebben gewerkt. De TROS
heeft een afdeling Geestelijk leven
en die springt een gat in de lucht als
ze een student tegenkomen, die
iets afweet van de kerkelijke kaart
van Nederland. Dat zei de oude
heer Rebel van de Bameveldse
Krant ook zo vaak tegen mij: „Dan
moeten we mensen sturen naar ëen
of andere zware Gereformeerde
gemeente en daar kun je toch beter
een journalist sturen die een beetje
affiniteit en visie heeft"!
OPLEIDING LERAAR MAAT
SCHAPPIJLEER
„Een derde zaak, die we ten
slotte hebben opgepakt is de oplei
ding tot leraar maatschappijleer.
Dat lag met name ook in het
christelijk onderwijs vaak moeilijk.
Ze konden nauwelijks docenten
krijgen op dat gebied. Toen wij
ermee begonnen was het wettelijk
vrij makkelijk om iets aan te bie
den. Wij hebben een opleiding
maatschappijleer gemaakt, er op
lettend dat de mannen en vrouwen
die dat vak geven er ook nog iets
bij doen om vanuit onderwijskun
dig oogpunt ordeproblemen en
éénuurslessen te vermijden. We
hebben toen economie en geschie
denis gekozen, waarvoor de LOI
ons tegen vergoeding hun mate
riaal aanbood. Doordat de maat
schappijleer op de middelbare
scholen ook wat op de achtergrond
raakte en de wettelijke voorschrif
ten veranderd werden is het accent
bij ons steeds meer komen te lig
gen op de opleiding geschiedenis
en de opleiding economie en daar
is later nog bij gekomen de oplei
ding MO theologie voor leraren
godsdienst, omdat maatschappij
leer en godsdienst qua vakken
vanuit onze zienswijze heel dicht
tegen elkaar aan liggen.
Voor de economie is net als lan
delijk weirug belangstelling. Ge
schiedenis trekt aardig aan en wij
zijn bezig om de MO geschiedenis
om te bouwen tot een doctoraal
geschiedenis. Als dat lukt heb je,
althans in kiem. een universiteit"!
BIJBEL EN WETENSCHAP
De EH geeft het tijdschrift „Bijbel
en Wetenschap" uit. Over een paar
maanden komt het honderdste
nummer uit, dat gewijd zal zijn aan
Francis Schaefer, een Amerikaans
apologeet die ook veel op de Ne
derlandse televisie was te zien. Het
tijdschrift kijkt over vele grenzen,
brengt zijn 4000 lezers op de
hoogte van bijvoorbeeld het crea
tionisme, kortom alles wat er op
evangelisch gebied omgaat.
Als nevenactiviteit biedt de EH
nog steeds waar ze mee begonnen
zijn: de studiedagen. Binnenkort zal
er een studiedag zijn over geolo
gie. In maart zullen twee mensen
van de VU, twee uit Leiden en twee
van de EH met elkaar debatteren
over hoe het boek Genesis door
hen gelezen wordt."
Tenslotte wil directeur Van Vel
zen nog kwijt: „Wij zijn geen EO-
school, wat sommige mensen den
ken. Juridisch hebben wij mets met
de EO te maken. We zijn helemaal
zelfstandig. Er zitten wel EO-be-
stuursleden ook in óns bestuur,
maar ook onder onze studenten en
docenten heb je mensen die bij de
NCRV horen, of bij beide. De naam
van onze school zou kunnen sugge
reren dat het allemaal evangeli
sche christenen zijn. Dat is met zo.
Dne kwart komt uit de hele
breedte van de Gereformeerde ge
zindte: van Gereformeerd Syno
daal tot Gereformeerde Gemeente.
Een kwart komt uit de zogenaamde
vrije groepen, Vrij Evangelisch,
Baptist, Leger des Heils".
Evenals dat het geval is bij
vele docenten, is de EH voor rec
tor Van Velzen een stuk van zijn
leven geworden dat hij niet graag
zou willen missen. Tien jaar
Evangelische Hogeschool: hij
heeft er nog geen minuut spijt
van gehad dat hij er zijn vaste
baan als rector van het Johannes
Fontanus College in Bameveld er
voor op heeft gegeven.
Een aantal studenten van de Evangelische Hogeschool met hnks docent M. J. Paul
