Ontpachting nog niet rond: geen raadsbesluit over 't Ruige Veld Ontpachting commentaren— meningen- Wethouder Gijs van Woudenberg (CDA): 'Zaak moet en kan volgens mij snel worden geregeld' Moeilijk Tureluur DINSDAG 31 MAART 1987 plaatselijk nieuws (van de redaktie) LEUSDEN - De Leusdense gemeenteraad heeft vorige weeek donderdag geen besluit kunnen nemen over de overeenkomsten, die de gemeente aan kan gaan met UBA BV. Wethouder Jan Wagenaar (WD) deelde aan het begin van de vergadering mee, dat de ontpachting nog niet afgerond was. Daarmee bestaat nog onduidelijkheid over de daadwerkelijke invulling van de grondexploitatie, re den waarom een raadsbesluit voorbarig zou zijn. De wethouder meldde verder, dat de realisatie-overeen komst en de koopovereenkomst met UBA inmiddels beide getekend waren. Het ligt in de bedoeling, dat de raad binnen veertien dagen voor een extra vergadering bijeen wordt geroepen, om alsnog een besluit te nemen. De reden daarvoor is, zo werd ons van gemeentelijke zijde meegedeeld, dat de tijdsdruk met betrekking tot de aan Leusden toegekende contingenten woningen, met dit uitstel weer is toegeno men. De besluitvorming rond 't Ruige Veld liep hiermee de zoveelste vertraging op. Sinds de provinciale bestuurderen de eerste overeen komst afkeurden - een raadsbesluit dat ook al snel moest worden geno men vanwege de angst voor verlies van de contingenten - is er met regelmaat gewezen op het gevaar dat Leusden loopt, toegewezen contingenten premiewoningen kwijt te raken als er geen besluiten worden genomen. Daartoe nam de raad dan ook het pnncipe-besluit tot onteigenen, dat nu weer teruggedraaid zou moeten wor den, en volgden verschillende ge combineerde vergaderingen van twee raadscommissies. Tijdens die bijeenkomsten wer den achtereenvolgens het 'raam werk' en de daadwerkelijke invul ling van de aan te gane overeen komst toegelicht. Tijdens die laat ste vergadering werd al duidelijk, dat de ontpachting van 't Ruige Veld mogelijk een belemmering op zou leveren. DETAIL Dat had en heeft een apart detail in zich, omdat de betreffende pachter, Gijs van Woudenberg, te vens wethouder (CDA) van de ge meente Leusden is, met onder meer volkshuisvesting in zijn por tefeuille. De vraag, die feitelijk centraal staat in het probleem is, waarom pachter Van Woudenberg in het verleden - en ook toen de grond werd getransporteerd naar Bel- com/Stalenhoef, en vandaar door naar UBA BV - nooit gebruik heeft gemaakt van zijn voorkeursrecht tot koop, waarover hij als pachter beschikt. BLUNDER Dat blijkt terug te voeren te zijn op een blunder van de desbetref fende notans, die de akte van ver koop passeerde. Die verzuimde namelijk, om op dat bestaande eer ste recht van koop te wijzen. Wethouder Gijs van Wouden berg: 'Dat is gebeurd. Of misschien beter, dat is me overkomen. En uit informatie, die ik bij deskundigen heb ingewonnen, blijkt het een ui termate moeilijke zaak, om daar wat aan te doen. Je hebt wel eens van die mensen, die ferme taal uit slaan m termen als: 'terugdraaien, die zaak.' Maar dat blijkt lang met zo gemakkelijk gedaan, als ge zegd. Ik heb overigens, dat is be kend, een brief geschreven aan alle betrokkenen, aan Van Daatse- laar, aan de advocaat van Belcom, aan de notaris, waarbij ik me dat recht voorbehoud. Die bnef ligt er nog altijd, en die geldt ook nog. Maar of ik daar nog iets zinvols mee zal kunnen doen, dat zou ik zo met weten. Dat heb ik in de handen van deskundigen gelegd, zelf heb ik gelukkig andere zaken om over na te denken.' VERTRAGING De vertraging, die de ontpach ting oplevert, werpt nog een an dere vraag op. Waar toch duidelijk was, dat de gemeente eigenaresse van de grond zou worden, had er mogelijk voor-overleg plaats kun nen vinden, waarmee de uiteinde lijke onderhandelingen sneller hadden kunnen worden afgerond. Wethouder Van Woudenberg: 'We hebben in een eerder stadium al onderhandeld. Maar dat is afge- (van de redaktie) LEUSDEN - Ontpachting van agrarische grond in gevolge de Pachtwet zal voor menig burger grote vraagtekens opwerpen. De betreffende wet im mers, is nauwelijks be kend buiten agrarische kring. Wat daarom ook nau welijks bekend zal zijn is, dat aan de pachter wette lijk rechten worden toege kend, die een leek nau welijks voor mogelijk houdt. Toch is het zaak, ook in het geval van de ontpachting van 't Rmge Veld, rekening te hou den met de daadwerkelijke rechten van de pachter. Dat die rechten ver strek ken, blijkt onder meer uit de terzake geldende jurispru dentie. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk, dat grond, waarvan bijvoorbeeld een buurman, één keer een oogst heeft ge haald, als verpachte grond be schouwd wordt. Voordat de eigenaar van agrarische grond tot ontpach ting over kan gaan, wordt be keken of de pachter daar geen onoverkomelijke schade van lijdt. Dat wordt bovendien be zien in relatie tot de plannen die de eigenaar van de grond heeft. Zou die bijvoorbeeld zelf willen gaan 'boeren', terwijl dat meuwe bedrijf volgens agrarische normen econo misch nauwelijks levensvat baar zou zijn, dan kan er met worden ontpacht. Kortom, de pachter is één van de wettelijk het best be schermde rechtspersonen in de Nederlandse wetgeving. In het geval van 't Ruige Veld lopen de bedragen, waarover onderhandeld wordt, sterk uit een. Dat kon men onlangs op maken uit een opmerking daarover van wethouder Jan Wagenaar (WD). De wethou der noemde een prijsverschil in de onderhandelingen, dat uitkwam op honderd vijftig gul den per (omgerekende) bouwkavel in 't Rmge Veld. Dat leidt tot maar één moge lijke conclusie: de uitgangs punten bij de onderhandelin gen liggen ver uiteen. Inge volge de Pachtwet is het waar schijnlijk, dat er daarom meer in het geding is, dan de ont pachting van een aantal hecta ren landbouwgrond. Het is, mede gezien het feit dat de ontpachting met de an dere pachter in het gebied wel rond is, waarschijnlijk dat van de zijde van de heer Van Wou denberg de economische waarde van zijn totale boerde rij m het geding is gebracht. Immers, een fors deel van de grond komt met de ontpach ting aan de totale bedrijfsvoe ring te ontvallen, waarmee een kleinere boerderij overblijft. Dat lijkt de enige rationele verklaring voor het feit, dat men er ondanks alle goede wil die men heeft getoond, nog steeds niet uit is. Een andere aanwijzing daartoe bestaat hierin, dat het blijkbaar niet uitgesloten wordt geacht, dat men er binnen veertien dagen nog niet uit is. Dat is, naar we vernamen, de raadsleden ten minste vorige week nog mee gedeeld. Wethouder Gijs van Woudenberg (CDA): '...ontpachtingis - onterecht naar mijn mening - bijzaak gebleven...' broken, toen de provincie de toen malige overeenkomst afkeurde. Ik heb daar, meen ik, zelfs nog een brief over gekregen van de ge meente. En voor die tijd is de ge meente nooit m een positie ge weest, om te onderhandelen. Er was immers nooit kijk op, dat ze de grond in eigendom zou krijgen.' 'Dat er nu vertraging optreedt. Ja, het hoofdspel rond het Ruige Veld heeft zich natuurlijk gencht op het eigendom. De ontpachtmg is - on terecht vind ik - een bijzaak geble ven. Dus pogingen om tot een ver gelijk te komen, zijn eigenlijk nau welijks aan de orde geweest. En dat is ook wel logisch. Als je niet weet, met wie je moet onderhan delen, dan kun je niet onderhande lende kunt niet concreet praten. En deskundigen krijg je daar ook met voor op gang.' STROOMVERSNELLING 'Ik heb overigens de zaak direct in handen gegeven van een des kundige. Eentje, die m de ge meente Leusden bekend is, die al eerder ontpachtingen hier heeft geregeld. Dat heb ik expres ge daan, zodat je met iemand uit Gro ningen hier aan het werk hebt, die opeens met allerlei slimmigheid jes op tafel komt.' 'De situatie is nu in een soort stroomversnelling terecht geko men, in verband met de bouw van die honderd acht woningen. Maar die deskundigen hebben ook een eigen agenda. Vnjdag de twintig ste maart is dan ook pas het eerste kontakt geweest. Het is niet gelukt, op zo'n korte termijn tot overeen stemming te komen. En binnen een periode van zeg drie dagen, als je het weekeinde buiten beschou wing laat, kon dat ook haast met', aldus de wethouder. COLLEGE 'Overigens vind ik het wel een beetje een rare situatie. Er zijn mensen, die het wat vreemd vin den, en daar heb ik wel begrip voor. Want de gang van zaken met ontpachting is normaal, dat de voorstellen daartoe in de verschil lende commissies aan de orde ko men, waarbij je vertrouwt op een deskundige rapportage. Daar hoort dan een voorstel uit voort te vloeien, en dat is hier dus nog niet het geval. Nogal wat mensen be grijpen dat met. Maar als college hebben we donderdag nog heel duidelijk uitgesproken: 'laat het aan deskundigen over*. Dat heb ben we immers ook in het verleden gedaan.' 'Het is trouwens wel zo, dat ik veel begnp ontmoet, als pachter. Er zijn mensen, die me voorhou den: 'de combinatie van pachter en wethouder, dat gaat je geld kosten.' In elk geval is de intentie, ook van de deskundigen, dat we er zo snel mogelijk uit moeten komen. Dat moet ook, en dat kan ook, volgens mij', aldus wethouder Van Wou denberg. VRAGEN De verschillende fracties m de Leusdense gemeenteraad blijken allemaal, om zeer verschillende re denen overigens, de ontstane ver traging als hoogst vervelend te be schouwen. We legden de ver schillende fractievoorzitters de vol gende twee vragen voor: -hoe kijkt uw fractie aan tegen het ophouden van de besluitvor ming door een zaak, waar een lid van het college van B&W bij be trokken is? -in hoeverre is het argument, dat de toegewezen contingenten ge vaar lopen voor uw fractie nog ge loofwaardig9 CLEAN Evelien Blom (CDA): 'Ik vind het ontzettend zorgelijk. Maar zakelijk gezien is het natuurlijk zo, dat ie dere willekeurige boer het recht heeft, te onderhandelen en er uit te halen wat erin zit. Dat geldt dus ook voor Gijs van Woudenberg. Voor zover ik heb kunnen nagaan, wordt de zaak heel clean gespeeld. De wethouder heeft een adviseur in de arm genomen, die bij meer ont pachtingen m Leusden betrokken is geweest, en daar ben ik op zich heel gelukkig mee. Terug redene rend is hem als pachter het eerste recht van koop onthouden, dat heeft hij nooit kunnen laten gelden, dat is hem geweigerd. Dus ook daar valt hem in elk geval niets te verwijten.' HANDICAP 'Er is natuurlijk wel sprake van een handicap, omdat de pachter ook nog wethouder is. Dan kom je toch terecht m een afweging van politieke en persoonlijke belan gen, waarbij de vraag is, hoever je gaat. Probeer je tot een soort men geling van die twee te komen, of houd je vast aan het persoonlijke belang, dat ermee gemoeid is. Dat is een hele moeilijke beslissing, maar die ligt bij de wethouder zelf. Als fractie kunnen we hem daann niet onder druk zetten, om zijn per soonlijke belangen ondergeschikt te maken aan de politiek, dat kan niet.' Voor wat de termijn betreft is het ovengens wel zo, dat de ge meente Leusden altijd eerst heeft aangekocht, waarna pas tot ont pachting werd overgegaan. Wat er nu gebeurt, is dus niet vreemd.' 'Waar we als fractie in elk geval op staan is, dat in dit bijzondere geval de zaak punctueel in orde moet zijn. Dan had het misschien wel sneller gekund, maar niet ten koste van de zorgvuldigheid. Ver der vinden wij, dat je er straks eens andere ontpachtingen naast zult moeten leggen, om te vergelijken in hoeverre er sprake is van een reele prijs. De wethouder moet dus niet meer krijgen, maar ook niet minder', aldus Evelien Blom. hoeverre dat als argument nog reéel is.' 'Waar het in realiteit om gaat, is dat de zaak fatsoenlijk wordt afge rond, koste wat het kost. De zou het daarbij, begrijp me goed, als een ramp beschouwen als we die con tingenten zouden verspelen. Maar als we ze verspelen, wil ik ook weten ten koste van wat dat ge beurt. In die zin zijn de contingen ten heel erg belangrijk, maar niet doorslaggevend', zo stelde zij. ONDERHANDELEN Alrich Parson (WD) ant woordde op onze eerste vraag: 'Het feit, dat er een lid van het college bij betrokken is, heeft het natuurlijk niet eenvoudiger gemaakt. Voor ons is dat een reden geweest, om te bepleiten, dat in elk geval de uiter ste zorgvuldigheid wordt betracht. Naar mijn stellige indruk probeert men dat ook. Ik denk, dat de situa tie voor alle betrokkenen, voor de wethouder, maar ook voor de an dere leden van het college, uiterst vervelend is. Dat er vertraging op treedt, is denk ik ook een gevolg van de manier waarop wordt on derhandeld. Beide partijen doen dat via een taxateur, en dat levert uiteraard vertraging op. En je moet het natuurlijk niet onderschatten, je doet iemand iets aan in zijn vermo genspositie.' 'Het mag vervelend zijn, ik wil er dan ook niemand op aankijken, juist vanwege de gewenste zorg vuldigheid. Die mag, vanwege de tijdsdruk, niet uit het oog worden verloren', aldus Alnch Parson des gevraagd. GROOT GEVAAR 'Wat betreft de contingenten is duidelijk dat die, gezien de rege ling, groot gevaar lopen. Dat zou eventueel terug te verdienen zijn met een verkorte procedure, als daar medewerking aan wordt ver leend. En medewerking hebben we nodig: van de ambtenaren, van de provincie, van de UBA. Dat is volkomen duidelijk, als je beziet wat er moet gebeuren aan goed keuring, aan bouwrijp maken en aan aanbestedingen. Dat de raad binnen twee weken weer bij elkaar moet komen, lijkt me dan ook vol strekt logisch.' 'Daarbij zou ik er op willen wij zen, dat we weliswaar onder tijds druk werken, maar dat we nooit voor het blok zijn gezet in de zin vannu beslissen, of de contingen ten gaan verloren. In die zin wor den we niet overvallen, vind ik. Tenslotte is alle betrokkenen dui delijk, dat er al maanden keihard aan gewerkt wordt. En waar het ons als argument wordt voorgehou den is dat nooit gebeurd op een manier, waarvan je moet zeggen: dat wordt onzuiver gespeeld', al dus Alrich Parson. ONGELUKKIG Het argument, dat de contingen ten gevaar zouden lopen, noemde Evelien Blom 'wat ongelukkig.' 'Op zich hebben we vorig jaar juni 's nachts in een besloten verga dering een besluit moeten nemen omdat die contingenten gevaar he pen. Nu hebben we diezelfde con tingenten - gelukkig - nog steeds. In die zin is dat toen wel te hard gegaan, te kort door de bocht. En als raad moet je je wel afvragen, in het argument, dat de gemeente Leusden altijd nogal gul is geweest bij ontpachtingen, en dat dus ook de laatste in de rij daarvan moet profiteren, een vreemd argument. We hebben dat eerder gesteld, en dat nam men niet serieus, maar we eindigen hiermee dicht tegen de miljoen gulden', aldus Stoelinga. VERHAALTJE Voor het argument, dat de con tingenten voor Leusden gevaar zouden lopen, bleek Stoelinga niet gevoelig meer. 'Dat verhaaltje ge loven we met meer. Vong jaar juni moest 's nachts zo nodig besloten worden, en dat is daarna nog een aantal keren gebeurd. En iedere keer bleek het weer net te kunnen, of bleek er weer uitstel mogelijk. Hoe ze dat voor elkaar krijgen, hebben we nooit mogen vernemen, dus m die zin weten we niet eens, of het wel waar is. In elk geval is dat geen argument meer, om de raad voor het blok te zetten. Dat heeft de afgelopen periode wel aange toond', zei Stoelinga. VRAAGSTELLING Harm Offereins (GPV/SGP) vond de vraagstelling eigenlijk met eer lijk. 'Er is een college-lid, die toe vallig ook pachter is. Niemand kan, of zal proberen aan te tonen dat dat geen toeval is. Onverlet staat, dat pachter Van Woudenberg rechten heeft. Politiek kan ik me voorstel len, dat het met name voor het CDA een probleem is, maar ik denk dat men bij de ontpachting tewerk gaat volgens redelijk goede afspraken. Ik bedoel, dat de wethouder een adviseur heeft ingeschakeld. Dat moet men natuurlijk ook niet al te sterk benadrukken. Je moet name lijk ook nadrukkelijk vaststellen, dat er m die onderhandelingen na tuurlijk wordt teruggekoppeld', al dus Harm Offereins. "Verwijten maken omdat de ontpachtmg nog niet rond is, vind ik belachelijk. Dat kun je niet stellen, terwijl de onde- handelingen met de grondeige naar, UBA, nog niet eens afgerond waren. Als het binnen veertien da gen zou lukken denk ik, dat er in een razend tempo is gewerkt. Vooroverleg in zo'n zaak komt me nauwelijks reeël voor. Ik geloof niet, dat het zo werkt. Je onderhan delt tenslotte pas, als je uitgangspo sitie duidelijk is.' TERECHT Harm Offereins noemde het ver der terecht, dat ervan werd uitge gaan, dat de aan Leusden toegewe zen contingenten gevaar lopen.Je kunt nu eenmaal moeilijk vaststel len, hoeveel speelruimte je krijgt van hogere overheden, om van de spelregels af te wijken. Ik vind bo vendien, dat je moeilijk iemand kimt verwijten, dat hij uitstel ver krijgt.' 'Op zich vind ik het dan ook een goede zaak, dat men over veertien dagen een avond heeft gereser veerd, om een besluit te nemen. De situatie waarin wethou der Gijs van Woudenberg zich bevindt, is een moei lijke. Als pachter heeft hij belangen bij 't Ruige Veld, als wethouder van onder meer volkshuisvesting is hij namens de gemeente ook bij de kwestie betrokken. De wethouder heeft dat tij dig ingezien in die zin, dat hij zijn belangen niet zelf behar tigt, maar daar een adviseur voor heeft ingeschakeld. Anderzijds blijft staan, dat de besluitvorming rond t Ruige Veld wederom vertra ging heeft opgelopen. Wat dat betreft zouden beide par tijen mogelijk wat actiever hebben kunnen optreden. De suggestie van Ep Oostra, dat men serieus had moeten gaan onderhandelen vanaf het moment, dat de raad het principebesluit tot onteige ning nam, was daarbij alles zins redelijk. Pobtiek gesproken herin neren we ons een felle uitval vanuit het college van B&W in de richting van Leusden'85, waarbij die par tij 'namens de vele woning zoekenden bedankt werd.' Dat gebeurde, toen bleek dat men de Leusdense plannen bij de provincie niet goedge keurd had. Een dergelijk be dankje komt, in het licht van de recente gebeurtenissen, natuurlijk wel in een wat na vrant politiek daglicht te staan. Dat geldt, pobtiek gespro ken, natuurlijk ook voor de positie van de wethouder. Als sluitstuk van de be sluitvorming lijkt het echter raadzaam, de kwestie zake lijk te benaderen. En dan is er voorlopig geen ander pro bleem, dan dat een pachter op de juiste wijze genoegdoe ning dient te krijgen voor het onttrekken van de in agra risch gebruik zijnde grond aan zijn bedrijf. De gemeenteraad zal die overeenkomst nog onder ogen krijgen, en kan daar bij die gelegenheid ook een oor deel over geven. Waarbij er begrip voor zal moeten be staan, dat én de gemeente, én de wethouder in een moei lijke positie verkeren. Als de wethouder zich wat de tijd betreft onder druk laat zet ten, verkrijgt hij mogelijk een minder resultaat, dan hem als pachter toekomt. Als hij dat niet doet, ontstaat al snel de neiging om te bewe ren, dat hij er - te veel - beter van wil worden. Gezien de bereidheid van de wethouder, zoals tegen over de redaktie van deze krant uitgesproken, om snel tot overeenstemming te ko men, doet men er dan ook verstandig aan, een eindoor deel op te schorten tot het resultaat van de onderhan delingen, in de vorm van een concrete overeenkomst, ter tafel ligt. Het is in de praktijk nu eenmaal zo, dat als je de normale frequentie van de gemeenteraadsvergaderingen aan zou houden, dat net te laat zou kunnen zijn', aldus Offereins. TAXATIE Ep Oostra (D66) vindt het feit, dat er nu nog geen beslissing is geno men, frustrerend. 'Het is toch een raar argument, dat de gemeente niet zou hebben kunnen onderhan delen, omdat ze de grond niet in eigendom had. Eigenlijk is het be lachelijk. Het taxatie-rapport van de ontpachting van vong jaar ligt er nog. De gemeente had natuurlijk best kunnen beginnen met onder handelen, vanaf het moment dat in principe besloten was tot onteige ning. Dan had die kant van de zaak inmiddels ruimschoots afgehan deld kunnen zijn.' 'De vraag is, wat nu gaat prevale ren. Het persoonlijk belang van de pachter, of het gemeentelijke be lang van de wethouder, die volks huisvesting in zijn portefeuille heeft. Want blijkbaar zijn er en stige, onoverbrugbare verschille van mening bij die ontpachtint Dan wordt het toch tijd, om je af i vragen, of dat nog wel met elkaar t rijmen valt. Want in feite is het r tuurlijk wel zo, dat het persoonlijk belang van de wethouder volkshuisvesting op dit moment i de weg staat van het werk, dat d wethouder voor de gemeente ma uitvoeren', aldus Oostra. KEIHARD "Voor wat betreft de continge ten, geloof ik dat het gevaar Leusden die kwijt raakt, keiha: speelt. Er is inmiddels al zove uistel verleend, dat ik me voor k stellen, dat men die huizen elde gaat bouwen. Op een gegeven nv ment is het met de medewerk: van Volkshuisvesting net als i elastiek, dan is de rek er gewa uit. Dat vind ik zo frustrerend. Alle alles is nu rond, en dan blijft zaak op de ontpachting steken', Oostra als zijn mening. GEVRAAGD Com Verduin (PvdA) wilde niet feitelijk ingaan op de vraag, hoe zij de rol van wethouder Gijs van Woudenberg ziet. 'Dat kan ik ei genlijk niet beoordelen. Wat ons is meegedeeld is, dat de onderhan delingen zijn gestokt. Verder zijn geen details meegedeeld. Maar als het zo is, dat de wethouder de be sluitvorming met onredelijke wen sen tegen heeft gehouden, dan zou dat natuurlijk met zo netjes zijn.' Het gekke is, dat ik denk dat als er niet naar die ontpachting ge vraagd was, er gewoon een besluit qenomen was.' Voor wal betreft de contingenten denk ik, dat Leusden kan rekenen op alle mogelijke medewerking van de provincie. In het Streekplan heeft men de weg naar het zuiden voor leusden geblokkeerd, en 't Vliet geschrapt. Als wij in Utrecht komen met een plan, dat een rede lijke oplossing biedt, waarbij we de laatste beschikbare grond in 't Rmge Veld zo zuinig mogelijk uit geven voor onze eigen behoefte, zullen we op die medewerking kunnen rekenen. Het tneste in onze ogen is echter, dat dat niet gebeurt. Wij zijn van mening, dat het plan zoals het er ligt, niet in die behoefte voorziet. En daarom hebben we er ook zoveel moeite mee. Omdat er in onze ogen huizen worden ge- creeerd, waar helemaal geen be hoefte aan is', zo zei Com Verduin. VRAAGTEKENS Ben Stoelinga (Leusden'85) stelde desgevraagd, dat zijn fractie van begin af aan vraagtekens bij de ontpachting heeft gezet. 'Natuurlijk is er sprake van een gewoon recht. Een pachter heeft recht op een ver goeding. Maar de wethouder heeft vanaf het begin de besluitvorming kunnen volgen, en van het begin af aan overal van geweten. We vin den het dan ook een vreemde en heel trieste zaak, dat de afhande ling door die ontpachting wordt opgehouden. Bovendien vinden wij In historische tijden heeft de Tureluur, als weidevo gel in Nederland, een soortgelijke ontwikkeling doorgemaakt als in re cente tijden de Schol ekster. Van oorsprong is de Tureluur namelijk een vogel van hoogvenen en steppegebieden. Hij heeft zich in het Westeuropese kustgebied als een talrijke kustvogel ontwikkeld en van daaruit heeft hij de weidegebieden in de bin nenlanden gekoloniseerd. Dit proces is nog steeds gaande. Toch heeft de Tureluur het karakter van de kustvogel bewaard. In kwelders en buitendijkse graslanden is de vogel talrijker dan in andere weidevogelgebie- den en hun voedsel zoeken ze bij voorkeur langs sloot kanten, vooral langs slik- kigeranden. De Tureluur is een bruine vogel met donkere vlek ken. Wangen, keel, hals en krop vuilwit met donkere lengte vlekken, buik en stuit wit. Een donkere sna vel die aan de wortel rood achtig is en eveneens rode poten. In de vlucht is de witte achterrand van de vleugels te zien, evenals de witte rug en stuit en de witgestreepte staart. Bij onraad wippen ze met kop en staart en stoten een stroom hoge geluiden uit bij het opvliegen. Tijdens de broedtijd, die in april begint en duurt tot in juni, heeft het mannetje een melodieuze roep, een herhaald "keluje-keluje- keluje". In de paar- en broedtijd houdt het manne tje een baltsvlucht; rijzend en dalend. Bij het dalen houdt hij dan de vleugels schuin naar beneden, ter wijl hij luid zijn roep laat horen. Dan volgt een zweefvlucht naar omlaag. Het mannetje rent achter het wijfje aan en als zij stilstaat, heft hij de tril lende vleugels boven de rug uit, om dat met 'plech tige' stappen naar haar toe te gaan. Het nest wordt gekozen uit diverse kuiltjes die door zowel het mannetje als het wijfje zijn gemaakt op plekken met voldoende ve getatie om het nest te be schermen. Het ligt meestal in een graspol en is door het wijfje bekleed met droog gras. De vier bleek groenachtige, bruin en paarsgevlekte eieren wor den ongeveer drie weken bebroed. De kuikens verlaten het nest kort na het uitkomen en zijn voor hun voeding aangewezen op kleine in- sekten die tussen het gras leven. Ze worden in die tijd door beide ouders ver zorgd en zijn na vier we ken vliegvlug. Het mannetje staat vaak op de uitkijk op een paal of andere verhoging in de omgeving. Als de ouders op iemand afvliegen en on der luid geroep blijven rondfladderen, zijn meestal de jongen heel dicht in de buurt. De Tureluur is een trekvo gel die de laatste weken van maart verschijnt en ons weer verlaat in juli en augustus. Ook in Neder land overwinteren Ture luurs, maar die zijn afkom stig van de IJslandse popu latie, die tot een aparte on dersoort wordt gerekend. G. van L. TuKtLÜO«

Historische kranten - Archief Eemland

Leusder Krant | 1987 | | pagina 4