eling komt met extra e-amusement op de proppen Waarop rijden we in de toekomst: Elektriciteit waterstof of alcohol? Het „klikt" tussen foto's en muziek BIKE BOAT" ZET WATERFIETSEN EEN NIEUWE VERSNELLING ■eiisden kwint gevarieerd allerlei :Jing heeft tot en met augus- a live-evenementen in het t deze extra evenementen iet familiepark de wachttij- Ujjjnr de attracties te veraange- >la-1 de sfeer in het park te Omdat er zoveel te zien Jeven valt sluit het park in .de van half juli tot en met istus pas om 20.00 uur in -an 18.00 uur. :ijn de evenementen die de :rs in het park kunnen ver- ze-act >la zrijf >nd on- d< er- ren] ^keer per dag „vliegt" de tra- ^■rkster Jocelyne naar een ^e,«van 45 meter. Ze hangt on- ieuwste attractie Pagode, Vliegende tempel, en brengt 'naapeze-act van wereldklasse, e Pagode zonder bezoekers omhoog rijst, worden >uwen zichtbaar. Jocelyne gracieus zwaaiend en han- n de trapeze omhoog trek- dens haar vlucht naar dui- ■ekkende hoogte begint zij iveringwekkende oefenin- 5J ,t publiek dat aanvankelijk yan angst en bewondering al snel enthousiast te ap- seren. Jocelyne hoort zelfs venaf de bijval van haar be- aars. Tijdens de act geniet de reacties van het publiek, yindt het werk in Efteling een uitdaging; het gewone cir- e k is voor de artieste minder e' ulair. Ze voelt zich hele- nj als ze met haar trapeze de boomtoppen uitkomt, u deze act ook best onder licopter willen uitvoeren", ie vrouw zonder hoogte- weet ze waar ze mee bezig is t alle risico's en mogelijkhe- is zich terdege bewust van varen, maar voelt zich toch ils zij aan de trapeze hangt, s hierbij volledig concentra tie vereist", zegt zij. Ze houdt van het gevaar, maar wel berekend. Pantomime-spelers Tijdens het gehele seizoen is een groep van tien spelers van het Ne derlands Pantomime Theater Rob van Reijn in het park. Door middel van gebaren, lichaamshoudingen en enkele attributen vermaken de spelers de wachtende bezoekers. De pantomime is sterk verha lend met een clowneske inslag. De exacte houdingen van de spelers zorgen ervoor dat de bezoeker on middellijk herkent wat er uitge beeld wordt. Zoveel mogelijk wordt inge speeld op reacties van de bezoe kers. „Het is ontstellend leuk om te doen. Het is permanent een beroep op je creativiteit", vertelt ëen van de pantomime-spelers. Normaal speelt de groep voor een volle schouwburg, maar ook in Efteling geniet het jonge en oude publiek van de, voor velen, onbe kende vorm van theater. Oosterse show Op het voorplein van de Fata Morgana, de Verboden Stad, wordt een Oosterse show opgevoerd. Elk uur komt de toneelgroep voor het voetlicht met een sfeervol optre den in oosterse stijl. Vele facetten uit de oosterse wereld komen in de show naar voren, zoals haremdan seressen, het verkopen van ooster se kleden, het roken van de water pijp etcetera. In één van de shows blijkt zelfs de handel in slavinnen nog te bestaan. Mexicaans orkest Bij de wildwaterbaan treedt een Mexicaanse zanggroep op. In origi nele Mexicaanse kleding worden Spaanstalige liedjes over de bezoe kers uitgestrooid. Het trio staat op een verhoging in het decor van het Incapaleis, dat de omlijsting vormt van de Piraha. Hierdoor ontstaat een typisch Zuidamerikaanse sfeer in dit deel van het park. Clownsorkest In de hoek van het park waar de Python en de schipschommel het beeld bepalen zorgt een clownsor kest voor een vrolijke noot. Bezoe kers, die hun vaart met het schip of ritje in de achtbaan met angst en beven tegemoet zien, houden zo de moed erin. Zowel kinderen als vol wassenen waarderen de vrolijke geschilderde gezichten van de dne clowns met hun fleurige pakken. Fee van de Dag Als extra attraktie voor de be zoekers wordt dagelijks door een knappe prins een Fee van de Dag gekozen. De fee, die in leeftijd kan vanëren van 1 tot 100, ontvangt uit de handen van de prins een oor konde en een bos bloemen De Fee van de Dag maakt vervolgens een rondrit door het park in een spe ciaal hiervoor ontworpen koets. Zij wordt hierbij vergezeld door de prins en zijn lakei. Jokie en de Chinees Jokie en de Chinees zijn twee levende poppen van zo'n twee me ter hoogte. Zij lopen in het noorde lijk deel van het park en vermaken daar bezoekers van jong tot oud In hun felrode en knalgele pakken voeren de twee poppen de vreemd ste capriolen uit. Maar het liefst maken ze kennis met de jongste bezoekers van het park en gaan ze op de foto. Bloemenmarathon De Efteling heeft op 5 augustus rond 15.30 uur de finish van de 4e etappe van de Internationale Bloe menmarathon in haar park. De ma rathon wordt gereden door 63 rol stoelatleten afkomstig uit Zwitser land, Duitsland, Frankrijk, België en Nederland. De organisatie ligt voor het zesde jaar in handen van de Stichting Organisatie Gehandi captensport. Het startsein voor de 4e etappe wordt om 9.30 uur gegeven in Oir- schot De atleten begeven zich op de 34 km lange route door Oister- wijk en Loon op Zand naar Efteling in Kaatsheuvel. Eenmaal in het park aangekomen rijden de deelne mers een criterium van 20 ronden over een parcours van 320 meter, waarna ze de eindstreep passeren. Na afloop van de etappe worden de aankomsttijden van alle deelne- mers(sters) opgenomen en van dag tot dag bijeengeteld. De deelnemer met de kortste totaaltijd wordt voor deze prestatie gehuldigd en is drager van de leiderstrui. Ook de op de tweede en derde plaats geëindigde deelnemers ontvangen huldebetoon. Bezoekers van Efteling kunnen dit unieke schouwspel dat deze topsport biedt bijwonen. Door middel van de lokatie van de finish in Efteling hoopt de Stichting Orga nisatie Gehandicaptensport op een grote publieke belangstelling voor de prestaties van de invalide top sport. De Internationale Bloemenma rathon bedraagt in totaal 278 kilo meter en begint op 1 augustus in Rijnsburg. Na acht etappes, die on der andere via de boulevards van Scheveningen en Noordwijk lopen, ligt het eindpunt op 8 augustus in Oegstgeest. Het is het bekende zwaard van Damocles, dat ons ver keerssysteem boven het hoofd hangt: dat de aardolievoorra- den, de bron van onze brand stoffen, binnen afzienbare tijd uitgeput zullen zijn - er ontstaat immers geen nieuwe aardolie. Hoe hoog dit zwaard hangt, weet niemand nauwkeurig. Sommigen stellen het op basis van de huidige verbruiksquota op 40 jaar, anderen spreken over 60 tot 80 jaar. Maar hoe het ook zij, het gaat hier niet om honderden jaren, maar om tien tallen jaren. Het betreft geen verre toekomst, maar reeds de volgende generaties van de mensheid. Vooruitzien is derhave drin gend noodzakelijk. Het pro bleem moet vandaag worden aangepakt, opdat het uiterlijk overmorgen opgelost is. Wat komt ervoor in aanmerking, waar liggen de kansen, in welke richting zoekt de research? Ten eerste: benzine en ook die selbrandstof uit kolen. Dat is mo gelijk, maar erg duur. Overigens is de kolenvoorraad in de aardbodem een veelvoud van die van aardolie. Hier is optimisme dus volstrekt niet onrealistisch. Ten tweede: electrische aandrij ving. De stroom uit het stopcon tact, opgeslagen in accu's in de auto en na de rit steeds weer aan één of ander stopcontact oplaadbaar, komt ook weer uit kolen en aardo lie of van kerncentrales In elk ge val- daar waar het electro voertuig rijdt, ontstaan geen emissies van uitlaatgassen en bovendien is het voertuig zeer stil. Daarom moet men de E-mobiel, ondanks zijn grote accu en zijn ge ringe actieradius, niet helemaal „De speciale Music Foto Set voor jongeren die van aktie hou den!" Luisterend fotograferen of fotograferen met muziek zal deze zomer evenals luisterend fietsen, lopen of rollerskaten het vakantie beeld van 1987 bepalen. De SuperTech cassette-afspeler met hoofdtelefoon weegt slechts 250 gram en wordt met een handi ge clip aan de kleding bevestigd De kleinbeeldcamera merk Ha king is voorzien van een polsband Het Fix-focus objektief zorgt voor altijd scherpe foto's. De sluitersnel heid bedraagt 1/125 sec. De camera is voorzien van een ingebouwde elektronenflitser. De lens van deze zeer eenvoudig te bedienen camera is beschermd door een ingebouwde schuifbe- schermkap en de filmgevoeligheid bedraagt 100/200/400/1000 ISO. Fotograferen met muziek is de oplossing wanneer je geen zin hebt om een ingewikkelde camera te bedienen. De prijs van deze te gek verpak te Music Foto Set bedraagt 129,- vergeten: stadsgebieden, waarin alleen electrovoertuigen mogen rij den, zijn denkbaar; forensen die aan deze reikwijdte niet voldoende hebben, zouden hun toevlucht moeten nemen tot de hybride elec- tro-aandnjving, waarbij electrische aandnjving met een verbrandings motor gecombineerd is. Een zeer milieuvriendelijke, maar enigszins dure manier van rijden. Ten derde: waterstof als brand stof. Intensief onderzoek op dit punt is al jaren gaande, inderdaad laat waterstof zich betrekkelijk eenvoudig onder afgifte van ener- '»e verbanden. De verbrandings gassen zijn zelfs uiterst milieu vriendelijk, namelijk volledig vrij van koolmonoxyde, kooldioxyde en koolwaterstoffen (omdat kool stof hier immers helemaal niet in het spel is) en alleen vermengd met stikstofoxyden. Maar: enerzijds is de produktie van waterstof uit wa ter zeer duur, onverschillig of men hierbij gebruik maakt van zonne- of atoomenergie. Anderzijds is er het opslagprobleem in de auto. Hierover het volgende: Waterstof is in eerste instantie een gas. Men zou het in de auto kunnen meenemen, in drukcilin- ders onder een druk van 200 bar. Dergelijke containers moeten ech ter volumineus en erg dikwandig zijn en hebben dus een groot ge wicht (denk maar aan de bekende lasgasflessen)Bovendien is er voor een dergelijk hoge compressie veel energie nodig. Waterstof kan echter ook vloei baar worden gemaakt en kan dan in een zogenaamde cryogene tank worden meegenomen. Daartoe is een intensieve koeling tot minder dan -253° C noodzakelijk. Een enorme koude! Hiervoor zijn nog grotere hoeveelheden energie no dig dan voor het comprimeren. Er moet echter vooral rekening ge houden worden met grote verdam- pingsverliezen; ondanks een isola tie van meerdere lagen van de cryogene tanks gaan per dag twee drie liter door verdamping verlo ren, zodat bij een stilstaand voer tuig na ongeveer een maand de aanvankelijk volle tank leeg is. Af gezien daarvan moet zowel bij vloeistoftanks als ook bij druk- tanks in auto's het veiligheidsrisico overwogen worden. Een andere mogelijkheid zou zijn het meenemen van waterstof door een physische binding met titaanverbindingen in een zgn. hy bride tank Bij een bepaalde tem peratuur komt waterstof in gas vorm weer vrij van de titaanver bindingen. Dergelijke voorraad- tanks zijn echter m verhouding tot de te bevatten hoeveelheid water stof zeer groot en zwaar en boven dien qua inwendige constructie zeer gecompliceerd. En tenslotte zou men waterstof chemisch aan toluol kunnen binden en in de auto voor verbruik weer kunnen „vrijmaken". Dit vergt echter gecompliceerde voorzienin gen qua apparatuur en natuurlijk het meezeuien van het dragerme dium - toluol als dode last. Al met al: waterstof zou als brandstof heel goed in aanmerking kunnen komen, maar er zouden nog heel wat problemen opgelost moeten worden En zelfs dan moe ten nog bepaalde principiële en derhalve onvermijdelijke gebre ken op de koop toe worden geno men. Ten vierde, alcohol als brand stof. Allereerst de chemische kant. er zijn verschillende alcoholsoor ten, „verschillend" hier met be doeld in de vorm van whisky, wijn en bier, maar in zuiver chemische zin. Dit zijn methylalcohol (CH30H), ethylalcohol (C2H50H) en andere, zoals bij voorbeeld propylalcohol (C3H70H), verder de verschillen de glycolen, waarvan immers ethyleenglycol onlangs in verband met de wijnproduktie in een slecht daglicht is komen te staan, alsmede glycerine. Van al deze alcoholty pen komen als brandstof praktisch alleen de eerste twee in aanmer king, dus methylalcohol, ook kort weg methanol of houtgeest ge noemd en ethylalcohol, kortweg aangeduid als ethanol. Op deze produkten ncht zich bijvoorbeeld het Volkswagenwerk. Methanol en ethanol zijn al bij omgevingstemperatuur vloeibaar. Ze hebben dus geen enkele behoef te aan compnmering of aan uiterst lage koeling. Ze kunnen aan heel normale brandstofpompen net als benzine getankt worden en kunnen in de motoren volgens de gebrui kelijke en beproefde mengselvor- mingstechnieken worden ver brand. In zuivere vorm hebben zij de enorme klopvastheid van 111 octaan (Duitse superbenzine 98, Duitse normale benzine ongeveer 91) en kunnen in de motor derhal ve veel hoger gecomprimeerd wor den dan benzine, namelijk tot 13:1 in plaats van slechts ca. 9:1 bij ben zinemotoren en dat betekent een hoger energierendement. Weliswaar hebben alcoholen per liter een duidelijk lagere verbran- dingswaarde (calorische waarde) dan benzine, zodat ook bij een hoge compressie er per 100 kilo meter meer vloeistof moet door stromen. Men moet hier rekening houden met een meerverbruik van ca. 30 procent bij ethanol en 70 procent bij methanol Anderzijds hebben alcoholen een zeer gunstige uitlaatgassamen- stelling. Ze zijn uitgesproken mi lieuvriendelijk. Het op zich reeds geringe percentage koolmonoxyde en koolwaterstoffen kan, voor het geval dat een grote zuiverheid van uitlaatgassen verlangd wordt, door een eenvoudige oxydatiekatalysa- tor (in plaats van de gecompliceer de driewegkatalysator) bijna tot nul gereduceerd worden en de stik stofoxyden kan men alleen al door een juiste tuning van de motor on der controle krijgen. Zwavel be vatten de alcoholen helemaal niet en lood behoeft vanweg de grote klopvastheid niet toegevoegd te worden. Brandstof methanol. Deze alco hol kan verkregen worden uit ko len, aardgas en aardoliegas, alsme de uit houtafval en raffinageresi- duen. In geval van kolen is het resultaat energietechnisch zelfs gunstiger dan bij de benzinewin ning uit kolen. In het geval van aardgas kan men in vergelijking met aardolie op veel grotere voor raden in de aardkost rekenen. En methanol uit aardoliegas - dus gas, dat samen met vloeibare aardolie vrijkomt - is bijna gratis, want m het algemeen wordt het aardolie gas immers op de wmplaats „afge- fakkeld", dus zonder verdere toe passingen verbrand. Methanol kan - net als ethanol - in elke willekeurige concentratie met benzine gemengd worden. Tot een toevoeging van ongeveer drie procent behoeft er aan de motor in het geheel niets gewijzigd te wor den. En zodoende bevatten de hui dige brandstoffen m de Duitse Bondsrepubliek over het algemeen al een bepaald percentage metha nol. Drie procent is natuurlijk niet veel. Zo is men in 1979 begonnen om navenant omgebouwde moto ren in langdurige rijtests met een mengsel van 15 procent methanol en 85 procent benzine (aangeduid als M15) te voeden. En spoedig vermijd zoveel mogelijk het 1 waterfiets als het om de „Bi- »at" gaat," zegt industriëel rper K. Willems uit Voor- „Die naam is nogal beladen; vaartuig gaat van een heel x aandrijf-principe uit en lijkt indien niet op de waterfiets, Hen van oudsher kent." jaar lang heeft de man uit urg gewerkt aan zijn ont- dat na uitgebreide proefne- ;en nu in Almelo bij de beken- SUrfplankfabrikant Nijverdal Ca te wordt gefabriceerd. De ooiraad heeft een nieuwheids oek ingesteld, dat een posi- teultaat had en er is behalve in and ook octrooi aange- in Europa, Amerika, Au- Nieuw-Zeeland, Taiwan, en Canada. onderscheidt deze fietsboot de traditionele waterfiets? In erste plaats is er sprake van één lichaam (veel weghebbend van surfboard) en ten tweede ge schiedt de aandrijving door een heuse tweebladsschroef en niet door „schoepen". Dank zij de schroef, die door middel van een fietsmechanisme in beweging wordt gebracht, is het mogelijk een veel hogere snelheid dan met de traditionele waterfiets te bereiken. Zonder grote inspan ning kan nïën tot ongeveer 10 km per uur komen. Is de Bike Boat bijzonder geschikt als recreatie- vaartuig op gesloten wateren in b.v. recreatiecentra, hij laat zich ook uitstekend gebruiken voor het steeds meer in zwang komende sportieve vaartoerisme. TRANSPORTEREN Dank zij het lichte gewicht (35 kg) laat het vaartuig zich gemak kelijk transporteren achter de fiets of op de imperial. Bij het maken van vaartochten op het uitgebreide secundaire vaarwegennet m ons land zorgt de aanwezigheid van een „neuswiel" voor een gemak kelijk transport bij overdraagplaat- sen bij sluizen en dammen in de kleinere wateren, die niet meer voor „doorgaande" scheepvaart kunnen worden gebruikt. Vrijwel alle wateren zijn ge schikt voor de Bike Boat. De diep gang is zeer gering (nauwelijks 25 cm) en bovendien laat de boot- vorm het varen op ruw water toe. Voor grotere dag- en meerdaagse tochten is een speciale „box" ont wikkeld, die het meenemen van bagage mogelijk maakt. Testvaar ten hebben uitgewezen, dat de fietsboot een prettig zitcomfort heeft, goed wendbaar en onzink- baar is Hij is bovendien onder houdsvrij en uiteraard, wat zeer velen zal aanspreken, honderd procent milieuvriendelijk. De aandrijving is vrijwel geluid loos en er is uiteraard geen sprake van lucht- en waterverontreini ging. De ontwikkeling van de Bike Boat sluit helemaal aan bij de doel stelling van de I.H.P.V A. (Interna tional Human Powered Vehicle As sociation), de organisatie, die zich international inzet voor door menskracht aangedreven recrea tie-, sport- en milieuvriendelijke voertuigen. Behalve Ten Cate zijn ook de Nederlandse Kunststof Industrie Soesterberg en Van Riessen Metaal te Leidschendam bij de produktie ervan betrokken. De ontwikkeling van een twee persoons fietsboot, de Bike Boat Tandem, is inmiddels in gang gezet. Ook komt er een wedstrijduitvoe ring met een speciale overbren ging- De Bike Boat is nu leverbaar, ook voor de export. Inmiddels zijn de eerste Bike Boats geexporteerd naar Amerka, Japan en Duitsland. Voor recreatie- en verhuur bedrij ven is, op verzoek, een demonstra tie mogelijk. De nieuwe, in Nederland ontworpen, door een tweebladsschroef aangedreven Bike Boat is 3.40 m lang, 76 cm breed en heeft een diepgang van 25 cm. Hij laat zich met zijn gewicht van 35 kg (en voorzien van een neuswiel gemakkelijk transporteren. daarna pakte men het radicaal aan en werden andere voertuigen om gebouwd op een brandstof, die uil minstens 85, meestal echter uit 90 procent methanol bestond (pro- duktnaam M100). Meer dan 1000 „alcoholauto's" zijn destijds op de weg gekomen. Daarvan kwamen voor rekening van het VW-Werk alleen al 600 voertuigen voor het rijden met M15 en 100 voor het gebruik van M100, waaronder ook enkele dieselvoertuigen, die aan gedreven werden met een mengsel van dieselbrandstof (70%) en alco holen (30%). De tests duren nog steeds voort. Tot eind 1986 heeft het VW-Werk aan geïnteresseerde grote afne mers en overheidsinstanties 650 M15-voertuigen en 200 M100- voertuigen geleverd, waaronder 30 dieselmodellen. Het MlOO-mengsel wordt tegen een gesubsidieerde prijs geprodu ceerd door LInion Rheinische Braunkohlen Kraftstoff AG en bij 11 tankstations aangeboden, die gelijkmatig over het gebied van de Bondsrepubliek, inclusief West- Berlijn, verdeeld zijn. Verder heeft VW MlOO-automobielen aan an dere Europese landen geleverd, alsmede aan Californië, Canada, Japan, Nieuw-Zeeland, Zuid-Afri- ka en China De praktijktests voor het gebruik van alledag zijn dus in volle gang. Uiteraard moeten de motoren aan het rijden met alcohol aange past worden. Zo moet men op be paalde plaatsen, vooral in het brandstofsysteem, andere mate rialen toepassen, omdat namelijk alcohol „hygroscopisch" is» dus water aantrekt, wat tot roestvor- ming kan leiden. Ook is er een be paalde afstelling nodig van de car burateur resp. van het inspuitsys- teem en de ontsteking. En voor het volle rendement, vooral van de M100-kwaliteit, wordt de motor natuurlijk hoger gecomprimeerd. Dan rijdt een dergelijke auto echter niet anders dan een zuivere benzi- ne-versie. Nog steeds is methanol qua pro duktie echter duurder dan benzine en dieselolie. Pas wanneer de pnjs van de ruwe olie op de wereld markt boven de 35 dollar per bar rel stijgt (1 barrel 159 liter) kan methanol qua prijs meekomen. Welnu, deze situatie zou op een zekere dag heel goed kunnen ont staan. We waren immers al eens in een dergelijke situatie! Brandstof ethanol. Terwijl me thylalcohol giftig is (wie ervan drinkt, kan bijvoorbeeld blind wor den), vindt men ethylalcohol ethanol) in alle alcoholische dran ken, van bier tot de sterkste jene ver. Ethanol wordt voornamelijk ge wonnen uit biomassa. Voor alco holische dranken komen bijvoor beeld bessen, aardappelen, agave- bladeren, rijst, mais en granen in aanmerking De rietbundels wor den in maalderijen vermalen, met water vermengd, waarna een gis tingsproces volgt en dan voor con centratie van de alcohol gedestil leerd. De warmte voor het destilla- tieproces wint men in zekere mate gratis uit de houtachtige residueën van de biomassa. Het resultaat is een 96-procentige ethylalcohol. En hier, bij dit type alcohol, komt Brazilië op de proppen. Geen enkel land ter wereld heeft zich ook maar bij benadering zo gron dig op ethanol als brandstof gecon centreerd als dit land Reeds in het jaar 1975 werd het „Nationale al coholprogramma" afgekondigd. Vandaag de dag rijden in Brazilië 76 procent van alle auto's op nage noeg zuivere ethanol. Tot eind 1986 heeft Volkswagen do Brasil alleen al 1,3 miljoen zuivere etha- nol-automobielen verkocht. En aan de brandstof voor benzine-au- to's wordt daar nog altijd 20% ethanol toegevoegd. Financieel is dit gehele proces mogelijk gewor den, doordat de staat de alcohol brandstof slechts licht belast, in te genstelling tot de benzine. Daar door wordt niet alleen het meer verbruik aan alcohol per 100 kilo meter fmancieel gecompenseerd, maar ook aan de hogere prijs van de ethanolmotor in vergelijking met de benzinemotor wordt in de loop der tijd weer terugverdiend Natuurlijk kan niet ieder land ter wereld voor zijn eigen brandstof behoeften op suikerriet bouwen. Waar heeft men vier en zelfs vijf suikerrietoogsten per jaar en waar beschikt men over zo grote open gebieden als in Brazilië? In Europa zou deze bron bijvoorbeeld niet kunnen borrelen. Daarom gaat bij ons research en planning in de rich ting van methanol. Maar hoe dan ook. alcoholen bieden - nog meer dan waterstof - een grote kans om de toekomst van het wegverkeer veilig te stellen tot na het tijdstip, waarop alle aardoliebronnen ver droogd zijn. Rijden op alcohol. In Brazilië rijdt vandaag de dag al meer dan 70% van alle automobielen op ethanol, een soort alcohol. Brazi- lië's reusachtige suikerrietproduk- tie maakt dit mogelijk. De tanksta tions zijn al jaren lang op het tap pen van alcohol ingericht.

Historische kranten - Archief Eemland

Leusder Krant | 1987 | | pagina 5