)p weg een hecht duo te worden'
lulturele Raad Leusden start projekt 'toetsen'
ider en zoon Van Spaendonck geven concert in 't Claeverenblad
Exposities 't Claeverenblad
ïgen Leusdense basisscholen doen aan 'muzieksessie' mee
bncert in 't Claeverenblad
A.J.O. heeft nieuwe dirigent
Film in 't Vooronder
Rankende Helmbloem
DINSDAG 8 SEPTEMBER 1987
plaatselijk nieuws
en,
ajn
er
shu
lave
delft
he
jaai
et de
ondj
ISBN
va DEN - Voor liefhebbers
lassieke zangkunst vindt
Dnderdag 10 september
0.15 uur in boerderij 't
rerenblad een concert
dat wordt gegeven
de bariton Jan-Paul van
brei idonck en zijn vader Jan
e je Spaendonck. Gezongen
espeeld worden werken
eici e Duitse en Franse ro-
jn ek. Hoofdschotel zal zijn
vertolking van Schu-
e j s liederencyclus "Dich-
be". In het volgende in-
>w komen de beide heren
me een eerste kennismaking
iet voetlicht,
tele
ul van Spaendonck vertelt
het te zingen repertoire;
de pauze doen we de
terliebe" van Robert Schu-
Na de pauze brengen we
•n van Gabriël Fauré, van
Duparc en Debussy
programmaboekje voor het
it van donderdagavond
)e sc )nc*er meer te lezen: "Schu-
komponeerde "Dich-
»e" m 1840, een vruchtbaar
gaarin meer dan de helft van
iele muzikale oeuvre ont-
Men brengt deze jaarpro-
van 135 liederen wel in ver-
met het feit dat hij eindelijk,
hij dat tot in de rechtszaal
oeten bevechten, met Clara
c was getrouwd. Zijn huwe-
>luk zou aanleiding hebben
ten tot deze lyrische uitbar-
Als dat waar is, dan moet
irliebe' in hoge mate auto-
isch van karakter zijn..."
woord
(programmaboekje, waarvan
lorwoord is geschreven door
|ul van Spaendonck, worden
aande beweringen wat
uitgediept en gerelati-
Over Henri Duparc ver-
de bariton-auteur onder
"Duister was ook het einde
Jenn Duparc. Hij is wel het
Ivoorbeeld van de kompo-
jnder-oeuvre. De kem van
ductie bestaat uit een der-
I liederen, die echter wel tot
|erbeste horen van wat op dit
dgemaakt is."
(Gabriël Fauré wordt onder
vermeld: "Een degelijke,
fcte muziek die bi] herhaald
ten aan charme wint. Met
[gepassioneerde romantiek
e beide uit te voeren liede-
ischien met écht kenmer-
boor Fauré'ssüjl."
SCHOMMELINGEN
Wat Claude Achille Debussy die
leefde van 1862 tot 1918 betreft,
merkt Jan-Paul van Spaendonck
onder meer op: "..Hij volgt de
schommelingen in betekenis en
expressie met een seismograaf,
gaat zeer associatief te werk. De
drie uit te voeren balladen van
Frangois Villon stammen uit een
latere periode, waarin Debussy
zich had afgewend van de eigen
tijdse poëzie, zoals hij zich ook uit
het maatschappelijk leven had te
ruggetrokken en toevlucht zocht
bij de Franse middeleeuwen en
renaissance
Het is altijd interessant om te ont
dekken wat iemands drijfveer is
om te doen zoals hij doet. Over het
waarom van juist déze keuze voor
het repertoire voor donderdag,
zegt Jan-Paul van Spaendonck: "In
eerste instantie zijn er voor iedere
zanger een paar grote uitdagin
gen. In het repertoire van de ne-
gentiende-eeuwse romantiek zijn
dat drie grote liederencyclussen:
'Winterreise' en 'Die schone Mül-
lerin' van Schubert en 'Dich-
terliebe' van Schumann."
INTERNATIONAAL
Vader Jan van Spaendonck die
zijn sporen op internationaal ni
veau meer dan verdiend heeft, en
die zich tot nu toe slechts zeer aan
dachtig luisterend heeft opge
steld, voegt toe: "Het is inderdaad
ook de bedoeling, dat wij eer
daags 'Die schone Mullerin' gaan
vertolken. Als Leusden ons vraagt,
dan zullen wij met grote graagte
dit werk ook in Leusden ten ge
hore brengen. Uiteindelijk: ik
woon hier in Leusden en Jan-Paul
heeft hier lange tijd gewoond. Wij
streven natuurlijk wél naar lande
lijke bekendheid. Wij zijn eigen
lijk op weg om een hecht duo te
worden"
Japn-Paul: "...Een paar werken zijn
gangbaar als vaste uitdagingen
voor iedere zanger. Ik heb dit
werk nu vele malen gezongen en
iedere keer probeer je weer meer
verfijningen aan te brengen..."
MARKT
Men hoort nog wel eens om zich
heen, dat er in Leusden weinig te
doen zou zijn op cultureel gebied:
zo zou er een gebrek zijn aan zalen
met goede akoestische mogelijk
heden, een gegeven waardoor di
verse musici zich eerst wel tien
keer bedenken alvorens naar
Leusden te komen Jan-Paul van
Vader en zoon Van Spaendonck in hun element. Samen geven ze donder
dagavond een concert in 't Claeverenblad.
Spaendonck is er echter van over
tuigd, dat er in Leusden wel dége
lijk een goede markt is voor dit
soot uitvoeringen: .Neem bij-
voobeeld de Valleiconcerten die
een groot gevarieerd program
bieden van kamermuziek. Niet al-
üjd even goed bezocht, maar er is
toch wel degelijk een markt voor
Vermoedelijk zal ook 't Claeve
renblad een goede locatie blijken:
het aantal mensen dat op ons con
cert afkomt, zal vermoedelijk
overeenstemmen met het aantal
zitplaatsen in 't Claeverenblad..."
LEVENSLOOP
Vader Van Spaendonck stelt zich
wat bescheiden op, als hem naar
zijn levensloop gevraagd wordt.
Hij laat dat liever aan zijn zoon
over: "Jan-Paul weet dat veel be
ter dan ik. Het ligt al weer zo lang
achter me. Je wordt ook ouder. Ik
wil het liever aan Jan-Paul overla
ten. Hij kan er objectiever over
praten..."
De laatste vertelt, regelmatig aan
gevuld door Jan van Spaendonck:
"..De muzikale loopbaan van mijn
vader is begonnen op het Bonifa-
tius-Lyceum in Utrecht. Daar
kreeg hij orgelles van Hans Pon
ten. De familie Ponten heeft veel
muziekpedagogen en organisten
voortgebracht. Als kerkorganist
heeft hij gespeeld in de Sint Jozef
kerk op de Draaiweg. Er volgde
een verhuizing naar Amsterdam.
Toen moest mijn vader "voor zijn
nummer" in militaire dienst en wel
naar Indonesië.
KWALITEIT
Zijn muzikale kwaliteiten vielen
de legerleiding al snel op, al tij
dens de lange bootreis. Hij werd
derhalve ingezet bij het "enter
tainment". Mijn vader had toen
een bevoorrecht bestaan: hij
hoefde zich niet bezig te houden
met het meer 'normale soldaten-
werk.
"...Teruggekomen in Nederland,
is mijn vader de eerste tijd werk
zaam geweest bij het ballet. In een
later stadium werd hij chef-repeti-
tor bij de Nederlandse Opera
Stichting Daarnaast heeft mijn va
der diverse koren geleid..."
Tijdens de lange muzikale loop
baan als chef-repetitor is Jan van
Spaendonck met vele 'groten' in
aanraking gekomen, onder ande
ren met Roberto Benzi. Hij zegt
daarover: ,,het voordeel van deze
contacten is, dat je niet meer zo
eng bent in je muzikale interpreta
ties. Musici hebben soms zo gauw
het idee, dat zij de muziek "in hun
zak" hebben, terwijl ze in feite
maar van een beperkte muzikale
kring iets afweten. Ik heb mij een
uitstekend inzicht kunnen verwer
ven in het muzikale denken over
de hele wereld: ik kreeg te doen
met dirigenten uit Italië, uit
Spanje, uit Duitsland, uit Amenka
en ook uit China. Op het gebied
van authentiek-muziek-maken bij
voorbeeld heeft men hier al gauw
een zelfverzekerd gevoel, ge
stoeld op de mening van één
grootheid. Maar men vergeet dat
er ook andere grootheden zijn; uit
andere landen en werelddelen..."
VERFIJNING
Jan van Spaendonck steekt niet
onder stoelen of banken, dat de
samenwerking met zijn zoon iets
nieuws voor hem heeft. Hij legt uit:
"Ik kom uit de operawereld;
groots en gericht op een enorm
publiek. Het werken met Jan-Paul
betekent voor mij een verfijning;
weten dat er naast de grootheid
van de muziek ook nog de verfij
ning bestaat..."
Tegenwoordig is Jan van Spaen
donck onder meer koordirigent
van de Christelijke Oratorium Ver
eniging "Laus Deo" uit Zeist
KAMERMUZIEK
Jan-Paul voegt toe: "De kamermu
ziek is een terrein, waarbij je met
veel minder mensen werkt. Je
hebt alleen maar jezelf nodig en
een instrumentalist. Je kunt de mu
ziek eindeloos uitspitten, niet af
hankelijk van uiterlijke factoren. Je
kunt echt helemaal tot de kern van
de muziek doorgaan. Het bevre
digt enorm om 'fijn te slijpen', om
perfectionisme na te streven. Wél
een perfectionisme volgens eigen
opvattingen, met geremd door
vastgeroeste opvattingen.
LEVENSLOOP
Jan-Paul, over zijn levensloop ver
tellend, is blij dat hij zo "bevoor
recht" is, dat hij uit een muzikaal
gezin komt. Daarmee heeft hij véél
voor op zijn vader H.j zegt: Ik
heb vijf jaar lang latrn en grieks
gestudeerd. Ik heb mijn kandi
daatsexamen daarin gehaald. Ei
genlijk was ik tijdens die studie al
meer tijd kwijt aan mijn hobby; de
muziek. Uiteindelijk heb ik dan
ook besloten om daar mij hoofd
studie van te gaan maken. Ik heb
op het Conservatorium ge
studeerd. Die studie heb ik afge
maakt. Na mijn muziekopleiding
heb ik gestudeerd bij Bernard
Kruysen, bij Udo Rheinemann en
bij Wout Oosterkamp".
Momenteel is hij als zangpeda
goog en koordirigent verbonden
aan de Stichting Amsterdams
Theaterkoor en -orkest. Verder
doet hij als solist mee aan theater
producties. Van Spaendonck ju
nior vertelt: ,,Een aardige ontwik
keling is, dat ik tegenwoordig
steeds meer met mijn vader ga sa
menwerken. Een vreemd begin
natuurlijk voor een muzikale loop
baan. Je begint als een groentje en
thuis wordt het maar half seneus
genomen en dan is het aardig om
te merken, dat je steed meer er
kenning knjgt."
Wel merkt hij op. ,,In het begin
was de verhouding wel eens wat
scheef..." Gelach van vader klinkt
op de achtergrond Die verduide
lijkt: "Dat is logisch. De waarde
van een diploma wordt natuurlijk
vaak overschat. Je moet het na het
behalen nog wel waar maken.
Wie denkt, dat het dode papiertje
iets betekent, zal het nooit ver
brengen. Het papiertje moet le
vend worden gemaakt. Tenslotte
is muziek levende materie."
OVERMOED
Jan-Paul is blij, dat hij in het begin
zich wat overmoedig heeft opge
steld. Hij licht toe: "Dat heb je ge
woon nodig. Je mist in het begin
veel realiteitszin en ervanng. Dat
moet je compenseren door over
maat aan zelfvertrouwen. Met een
zekere naïveteit ben ik door de
beginfase heen gerold. Nu kan ik
mezelf gaan bijstellen en bijscha
ven. Daar heb ik nu zeer veel pro
fijt van..
SINATRA
Jan-Paul van Spaendonck is een
musicus met veelzijdige inte
resses. Hij is bijvoorbeeld een
hartstochtelijk fan van Frank Sina
tra. Daarover zegt hij: "In je zang
lespraktijk krijg je te maken met
musicals en semi-jazz muziek, zeg
maar; de amusementsmuziek van
de jaren veertig, vijftig. Ook via
andere invalshoeken ben ik lang
zamerhand steeds meer fan ge
worden van onder anderen Frank
Sinatra. Ik heb ook vijftig elpees
van hem. Ik ben lid van de Intema-
uonal Frank Sinatra Society, een
soort hogere fanclub Ik schrijf
ook in het orgaan van deze club.
Voor mijn idee geeft Sinatra de
ideale synthese tussen een wer
kelijk muzikaal artistiek bewust
zijn en amusement.
De uitvoerig van vader en
zoon Van Spaendonck vindt
plats in boerderij 't Claeve
renblad, de Brink 16 in Leus
den. Telefonisch reserveren
voor dit concert kan telefo
nisch via nummer: 943472.
Een aquarel van Mies Kroonenburg. Haar werk en dat van fotograaf John
Seegers wordt binnenkort geexposeerd m boerderij 't Claeverenblad.
LEUSDEN - In boerdenj 't Claeve
renblad, De Brink 16, begint vrijdag
11 september een exposities van
aquarellen en foto's. Beide tentoon
stellingen duren tot 4 oktober. De
waterverfschilderijen zijn van de
hand van Mies Kroonenberg. De
foto's zijn gemaakt door Leusde-
naar John Seegers. De opening
wordt verricht door Frank Detrixhe
en vindt plaats op 11 september om
20.15 uur
Mies Kroonenburg schildert bij
voorkeur bloemen en stillevens, zo
mogelijk met daarin glas verwerkt.
Fotograaf Seegers maakt veel
zwart-wit opnames. Het thema van
zijn foto's zou kunnen zijn 'mede
mensen'. Hij is bekend van de foto
club 'Dneluik' en publicaties in het
foto-tijdschrift 'Focus'.
De exposities zijn geopend op
zaterdag en zondag van 14.00 tot
17.00 uur. Iedereen die de tentoon
stelling op andere tijden wil be
zichtigen dient een afspraak te ma
ken. Maandag 14 september wordt
er een rondleiding langs de werk
stukken gehouden. Deze begint om
10.00 uur. Meer informatie wordt
verstrekt door 't Claeverenblad,
telefoon 943472.
USDEN - De Stichting Culturele Raad Leusden organi-
vanaf dinsdag 8 september tot medio oktober in
in we samenwerking met de Muziekschool Leusden en
l Regionale Onderwijsbegeleidingsdienst Eemland het
foject "Toetsen". Dit project is onderdeel van de reeks
na's die de werkgroep "Kunstzinnige vorming
(school" van de Culturele Raad, al enkele jaren organi-
Bert Eerden van de onderwijsbegeleidingsdienst be-
leidt deze lange "muzieksessie", waarvoor negen ba-
cholen in Leusden hebben ingeschreven.
Project "Toets" is gedurende
[weken (verdeeld over de
deelnemende scholen) vooral ge
richt op een nadere kennismaking
van leerlingen uit groep 8 met ver
schillende toetsinstrumenten. Het
doel is om de kinderen zowel in
de eigen klas, maar vooral door
middel van demonstraties de mo
gelijkheden van een aantal toets
instrumenten te laten horen. Het is
de bedoeling, dat op school
hierop wordt ingespeeld door de
leraren, zoals ook bij vonge pro
jecten het geval is geweest.
Er zijn drie demonstraties, die zul
len worden verzorgd door docen
ten van de muziekschool Leusden.
pEN - In boerdenj 't Claeve-
1 wordt donderdag 10 sep-
ïr een concert gegeven. Bari-
n-Paul van Spaendonck en
|t Jan van Spaendonck zingen
len dan werken van compo-
uit de Duitse en Franse
itiek.
ofdschotel van het concert
[liederencyclus 'Dichterliebe'
van Robert Schumann. De gedich
ten in deze cyclus zijn van Hemrich
Heine. Na de pauze komen dne
Franse componisten aan bod. Het
zijn Gabriël Faure, Henn Duparc en
Claude Debussy. Uit hun volgens
een persbericht 'melodieuze en
warmbloedige oevre' is een selec
tie gemaakt.
Vader en zoon Van Spaendonck
hebben beiden hun sporen in de
muziek verdient. De laatste tijd tre
den ze steeds vaker op. Het con
cert in 't Claeverenblad, De Bnnk
16, begmt om 20.15 uur. De toe
gangsprijs bedraagt 12,50. Kaar
ten kunnen er van te voren worden
gekocht. Telefonische reservering
is ook mogelijk, via nummer 033 -
943472.
-,.V
i y^yy-V;.,v
Jt Jan-Paul van Spaendonck en pianist Jan van Spaendonck geven donderdag 10 september een concert in
PenI 't Claeverenblad. Hier vast een visueel voorproefje.
Mevrouw I. Brouwer-Kiers zal de
kinderen aan de hand van prakti
sche voorbeelden vertellen over
de piano, vleugel en clavecimbel
(in de Muziekschool). Gerrit 't Hart
doet hetzelfde in de St. Jozefkerk
ten aanzien van het pijporgel, en
Paul Boelens komt bij de deelne
mende scholen op bezoek op key
board, de synthesizer en het elek
tronisch orgel voor de kinderen te
demonstreren.
De betreffende leraren op school
kunnen het project voorbereiden
aan de hand van een uitgebreide
lesbrief, die de organisatoren heb
ben samengesteld
De volgende scholen doen aan
het project mee: de openbare ba
sisscholen De Bongerd, de Hobbit
en De Wegwijzer, de Christelijke
basisscholen De Brink. Groen-
horst, de Holm en de Vallei en de
R.K. Basisscholen Kinderland en
Klimrakker. Het project start op
dinsdag 8 september m de Mu
ziekschool met de instrumenten
piano, vleugel en clavecimbel
PERMANENT
Overeenkomstig de doelstelling
van de Culturele Raad Leusden is
het uiteindelijk de bedoeling, dat
m de komende penode de organi
satie van kunstzinnige vorming op
school een permanent karakter
gaat krijgen, waarbij de belang
hebbende scholen in Leusden zelf
hun jaarprogramma gaan samen
stellen.
AMERSFOORT - Het Amersfoort
Jeugd Orkest (A.J.O begmt sei
zoen '87fQQ onder leiding van een
meuwe dirigent. Hij heet Peter Vin
ken, is 30 jaar oud, en neemt de
dirigeerstok over van Qui van
Woerdekom.
Op de agenda voor het komende
seizoen staan werken van Prokof-
jew, Faure, Richard Straus en
Dvorsjak. In oktober staat voor het
orkest een opname voor de
schooltelevisie met het sprookje
'Peter en de wolf op het program
ma.
NIEUWE LEDEN
Hoewel het jeugdorkest met
ruim honderd leden een bijna vol
ledige symfonische bezetting
heeft, is het gebrek aan koperbla
zers een jaarlijks terugkerende
zorg. Met name wordt er nog ge
zocht naar hoornisten, trombonis
ten en tuba-blazers. Vnjdagavond
4 september begmt het orkest aan
de eerste repetitie.
LEUSDEN - In Vrouwenont
moetingscentrum 't Vooron
der, Burgemeester Van der
Postlaan 2. wordt donderdag
17 september de film 'Scnm'
gedraaid. De vertoning begint
om 20.00 uur. De toegangsprijs
is ƒ3,- per persoon. Alleen
vrouwen kunnen worden
toegelaten. Meer inlichtin
gen worden verstrekt door
mevrouw M. Groot, telefoon
033 - 947138; of mevrouw G.
Plum, telefoon 033 - 945375.
Hoewel de Helmbloemen ver
want zijn aan de Klaprozen, ver
tonen zij toch zoveel bijzondere
kenmerken dat ze, samen met de
Duivekervels, ook wel tot een
aparte familie worden gerekend.
De Rankende helmbloem is een
tere, grasgroene, sterk vertakte
eenjarige plant die groeit op zo
genaamde lichtere gronden,
zoals zand en zandig veen, vooral
op een zure, kalkarme bodem.
Na het ontkiemen van het zaad in
de lente, vormt de plant kluwen
van liggende stengels die later,
met behulp van talrijke hechtran-
ken, Icings andere planten om
hoog klimmen. Die ranken win
den zich als spiraaltjes om de
twijgen en zo kunnen ze zich wel
tot zestig centimeter in het kreu
pelhout omhoog werken. Meestal
dienen afgestorven takken en
twijgen als steun om langs om
hoog te groeien, want dan wordt
ze het licht niet door ander lover
ontnomen.
Ze verdragen felle zon slecht, en
daarom vinden we ze veel in
houtwallen, boszomen, hakhout
bosjes en struwelen langs wegen
en spoordijken. Helmbloemen
hebben geen melksap en worte
len zeer ondiep.
De plant bloeit van het begin van
de zomer tot diep in de herfst. De
bloemen zijn nog geen centimeter
lang en geelwit. Ze vormen een
soort buisje dat door de bloem
steel horizontaal wordt gehou
den. De bovenste kroonbladeren
vormen kleine en zakvormige
sporen. Hierin bevindt zich de
nektar. Ze worden echter weinig
door insekten bezocht en meestal
treedt zelfbestuiving op. De plant
vormt een zogenaamde doos
vrucht waarin zich twee of drie
zwarte, glanzende en gegroefde
zaden ontwikkelen.
Vooral op kapvlakten kunnen ook
planten in de herfst ontkiemen.
Bij zacht weer overwinteren ze
dan en kunnen in het voorjaar
bloeien. Meestal blijven deze
planten klein en komen ze, door
gebrek aan hoger opschietende
planten, niet tot klimmen.
Net als de andere bosplanten van
de zure grond neemt de Ran
kende helmbloem stikstof op in
de vorm van ammonium. Door
het inwaaien van ammoniak
breidt de plant zich in de bossen
vaak sterk uit in de buurt van bio-
industrieën. Ook de "zure regen"
is een oorzaak van een sterke uit
breiding van de soort.
De geslachtsnaam Corydalis is
afkomstig van het Griekse woord
korydalos, waarmee de Kuifleeu
werik werd aangeduid. Koris be
tekent duif. De bloem zou gelij
kenis vertonen met de kuif van
deze vogel. Zelf heb ik die gelij
kenis nooit kunnen ontdekken.
In de geneeskunst en het volksge
loof heeft de Rankende helm
bloem nooit een rol van betekenis
gespeeld.
G. van Leeuwen
