Wieg van de 'koning der wijnen
bestaat uit krijtrotsen
oud
X T li*
ïfiën
Samen oud,
Samen thuis
i
eussl
p
E
run
K;
6 I
Vingerdikke schijven,
arak en kokende boter
Ouderenbonden bevorderen
Europese contacten ouderen
Protestantse en
Roomse Kerstbomen
Champagne komt alleen uit de Champagne:
Handleiding voor
groepswonen ouderen:
Oudejaarsrecept uit
overgrootmoeders 'Keukenboek':
DONDERDAG 31 DECEMBER 1987
info
LEUSDEN - Wanneer rond de jaarwisseling weer hon
derdduizenden flessen Champagne feestelijk worden ont
kurkt, zullen maar weinigen hun gedachten laten uitgaan
naar de krijtrotsen die onder de golvende hellingen in
Noordoost-Frankrijk verborgen liggen. Toch zijn het deze
krijtrotsen die in belangrijke mate de smaak en het bou
quet van deze belletjeswijn bepalen, die Champagne zijn
erenaam „koning der wijnen" hebben bezorgd.
De Champagnestreek - ge
legen op zo'n 140 km ten oos
ten van Panjs - was in prehisto
rische tijden een binnenzee.
Op de bodem van deze zee
zette zich in een tijdsbestek
van miljoenen jaren een knjt-
laag af. bestaande uit de ske
letten van ontelbaar veel zee
dieren. Deze laag van krijtrot
sen vormt nog steeds de on
dergrond van het Champagne-
gebied en is bovendien van
een heel bijzondere samen
stelling.
In de Champagnestreek be
vinden zich namelijk concen
traties van Belemniet: krijt dat
overwegend is gevormd uit de
„ruggegraten" van prehistori
sche inktvissen (vergelijkbaar
met de sepia die wij in de ka
narie- of parkietekooi han
gen). Alleen op deze Belem-
niet-concentraties in het
Ghampagnegebied - en ner
gens anders op de wereld -
mogen de druiven voor de
produktie van Champagne
worden aangeplant.
RESERVOIR
De krijtrotsen vervullen een
aantal bijzondere functies voor
de wijnbouw in de Champag
nestreek. Ten eerste onttrekt
de wijnstok aan het krijt de
mineralen die Champagne zijn
eigen karakter geven. Maar de
krijtrotsen doen méér. Voor de
wijnstokken fungeren zij te
vens als gigantische reservoirs
van warmte en vocht.
Overdag wordt de zonne
warmte opgeslagen in de
krijtlaag; 's nachts wordt die
zelfde warmte weer uitge
straald. waardoor tempera
tuurschommelingen voor de
wijnstokken worden afge
vlakt. Tegelijkertijd neemt de
poreuze krijtrots enorme hoe
veelheden vocht op De wijn
stokken - die met hun wortels
meer dan zes meter diep dóór
dringen in de krijtlaag - ko
men dan ook nooit „droog te
staan"
KELDERS
Niet alleen voor de wijn
bouw. maar ook voor de feite
lijke produktie van Champag
ne is de krijtlaag van groot be
lang. In de rotsen zijn namelijk
de kelders uitgehouwen,
waarin de Champagne rijpt en
(door middel van een tweede
gisting in de fles) zijn belletjes
krijgt.
In deze kelders van de
Champagnehuizen met een
gezamenlijke lengte van onge
veer 260 km heerst een con
stante temperatuur en lucht
vochtigheid. Het is hier - m het
donker en ver weg van de be
woonde wereld - dat de
Champagne wordt geboren.
Meer informatie over de pro
duktie van Champagne is te
vinden in een gratis folder die
schriftelijk kan worden aange
vraagd bij het Comité Inter-
professionnel du Vin de Cham
pagne. Raamweg 43, 2596 HN
Den Haag
„GRAND VIN"
Champagne is een feestelij
ke drank, die tot het bruisende
symbool is geworden van fes
tiviteiten en belangrijke mo
menten m het leven. Maar
Champagne is meer dan een
symbool van feestelijkheid; het
is bovenal een „grand vin", een
grote wijn, die er om vraagt
zorgvuldig te worden ge
proefd. Dat geldt ook voor één
van de Champagnegelegen
heden bij uitstek; de Oude
jaarsavond.
De emoties rond de twaalf
klokslagen en de daaropvol
gende vuurwerkntuelen ma
ken het niet altijd gemakkelijk
om op het moment van de jaar
wisseling ontspannen te ge
nieten van hetgeen Champag
ne als wijn te bieden heeft.
Veel mensen ontkurken daar
om de Champagne al eerder
op de Oudejaarsavond, bij
voorbeeld bij een laat diner of
buffet. Kon voor twaalven wor
den dan de glazen bijgevuld,
zodat men elkaar (èn het nieuw
jaar) in stijl kan toeklinken.
GEEN GEKNAL
Bij de aankomst van de Tour
de France en bij andere spor
tieve evenementen laat men
vaak de kurk van de Cham
pagnefles wegknallen als ex
plosief symbool van triomf en
feestvreugde.
In de huiskamer is dit ge
bruik mmder op zijn plaats.
Niet alleen riskeen men scha
de aan lampen of het plafond -
in de fles heerst dezelfde druk
als m de band van een autobus:
zo'n vijf atmosfeer - en verliest
men kostelijke Champagne,
maar bovendien doet het
bruuske ontkurken van een
fles de kwaliteit van de wijn
geen goed.
Beter is het daarom de fles
rustig te ontkurken door eerst
- voorzichtig - het zilverpapier
en het metalen korfje rond de
kurk te verwijderen en vervol
gens de kurk langzaam uit de
flessehals omhoog te laten ko
men.
TEMPERATUUR
Champagne wordt koel,
maar niet ijskoud geserveerd
op een temperatuur van 6 a 8
°C. Deze temperatuur wordt
bereikt door de fles geduren
de twee uur m de koelkast te
zetten, nóóit in het vnesvak, of
Champagne moet men rustig ontkurken, waarna men aan de onderzijde van de kurk kan zien, dat het wel
degehjk om champagne gaat.
door de fles ca. een half uur te
plaatsen in een koelemmer die
half-om-half met water en ijs
blokjes is gevuld.
Champagne wordt bij voor
keur gedronken uit hoge „flü-
tes". Coupe-glazen hebben in
de volksmond wel de naam
Champagneglas te zijn, maar
zijn in feite totaal ongeschikt:
de belletjes en het tere, licht
voetige bouquet verdwijnen
uit deze glazen als sneeuw
voor de zon. In plaats van uit
„flütes" kan Champagne ook
heel goed worden gedronken
uit tulpvormige glazen, zoals
het Nederlandse Gildeglas.
De wieg van Champagne
wordt gevormd door de unie
ke knjtrotsformaties in de
Champagnestreek: het krijt
dat de wijnstokken voedt,
zorgt voor de karakteristieke
geur en smaak en dat tevens
de keldergangen herbergt
waarin de Champagne zo'n
drie jaar kan rusten en rijpen
onder de meest ideale omstan
digheden.
Van deze „aardse" afkomst
is in het glas niets te merken. In
het glas toont de konmg der
wijnen zijn verhevenheid en
kwaliteit in de wijn die de
naam draagt van zijn geboorte
grond: Champagne uit de
Champagne.
REGIO - „Samen oud,
Samen thuis" is een prak
tische handleiding voor
mensen die samen een ge
meenschappelijk woon
project voor ouderen wil
len beginnen, bijvoor
beeld samen met een wo
ningbouwvereniging.
Deze paperback is vorige
maand uitgegeven door
de ouderenbond ANBO en
de LOBH, de Landelijke
Organisatie Belangen
groepen Huisvesting.
Wie wil onderzoeken of een
groepswoonproject wat voor
hem of haar is, kan veel nuttige
informatie in dit boek vinden.
Achtereenvolgens komen aan
de orde het nemen van het
initiatief, het onderzoeken van
de mogelijkheden, het ontwer
pen, het bouwen en het behe
ren van het groepswonen voor
ouderen.
Van initiatief tot feitelijk wo
nen moet men al gauw reke
nen op drie jaar. Daarom be
handelt dit boek wat er gebeu
ren moet in die tijd, waar de
aanstaande bewoners op
moeten letten en welke pro
blemen er zich voordoen. Ook
wordt het belang benadrukt
van een geïnspireerde en ge
lijkwaardige samenspraak tus
sen de aanstaande bewoners
en de opdrachtgever, zodat
het eindprodukt is afgestemd
op de vragen en wensen van
de bewoners Ook hierbij kan
dit boek goede diensten be
wijzen, omdat het informatie
geeft over het opstellen van
een program van eisen, het
selecteren van een architect,
richtlijnen geeft en een aantal
nuttige adressen
Het boek „Samen oud, Sa
men thuis" (176 pag.) is te be
stellen door storting van 20,-
op postgiro 3067398 van de
LOBH of op postgiro 600510
van de ANBO onder vermel
ding van de titel.
en brum zijn. Zij worden,
warm, in een mengsel van sui
ker en kaneel gewenteld."
Als de appelschijven lang
genoeg in de arak, rijstbrande
wijn (zeker meegebracht uit
„ons" Indié), hebben gelegen,
garanderen deze appelbeig
nets een vrolijke oudejaarsvie-
ring.
Enig gesnuffel in het Keu
kenboek uit 1867 brengt een
smakelijk recept, dat een lek
kernij tot eindproduct heeft,
waarvan de naam ook nu nog
bekend is: Appelbeignets.
Sommige ingrediënten zijn niet
meer zo gebruikelijk. Ook de
gewichtsmaten zijn voor de
meesten van ons onbekend.
Het Keukenboek veronder
stelt dat de gebruiker weet wat
een „lood" en een „wigtje" is.
Na lang zoeken blijkt een
„lood" 10 gram te zijn en een
„wigtje" één gram.
Allereerst het beslag. „Een
kwart pond fijn meel wordt
met een kopje lauwe melk, 2
eierdooier en wat zout besla
gen, dan voegt men er nog 3
loden (30 gram) en 3 wigtjes (3
gram) gesmolten boter, het ge
klopte wit van de eieren en 1
lood (10 gram) en 6 wigtjes (6
gram) met melk aangeroerde
gist bij. Het beslag moet zo dik
zijn dat het blijft hangen aan
hetgeen men er indoopt, zo als
b.v. appelen voor beignets.
Men laat het rijzen."
Intussen kan de rest worden
klaargemaakt. „Grote, zachte
en sappige appelen worden
rondgeschild; uitgeboord en m
vingerdikke schijven gesne
den. Dan legt men ze in arak
met suiker om te doortrekken,
doopt ze in het beslag en bakt
ze in kokende boter tot zij gaar
De drie Ouderenbonden in ons land hebben vergevor
derde plannen voor het versterken van contacten tussen
ouderen in Europa. Met ouderenorganisaties in Luxem
burg en Belgie zijn al afspraken gemaakt om te bemidde
len bij dergelijke contacten.
Reeds lang bestaan er aller
lei internationale uitwisselin
gen van sporters, muziekver
enigingen, zangkoren en groe
pen jeugdigen. Veel ouderen
van nu waren vroeger niet m
staat tot dergelijke internatio
nale uitwisselingen. Wel is het
een aantal ouderen geweest,
dat zich indertijd heeft ingezet
voor één Europa.
Dankzij veel inspanning in
een voorbije tijd kunnen de
jongeren van nu gemakkelijk
vakantie houden in een ander
land Je kijkt zelfs niet meer
vreemd op als je op de vraag
hoe iemand het maakt, te ho
ren kriijgt: „O, die dochter is
voor een paar maanden naar
India en omringende landen.
Wanneer ze weer terugkomt,
weet ik niet".
Gelukkig kunnen tegen
woordig ook veel ouderen ge
nieten van een buitenlandse
vakantie. Benidorm ziet de ko
mende dagen verscheidene
Leusdense senioren arriveren
voor een paar maanden win
terverblijf. Ouderen hebben
het voordeel dat ze niet aan
vaste vakantietijden gebonden
zijn. Zo is de ruimte voor een
prettige en zinvolle uitwisse
ling met groepen ouderen in
andere landen.
UITWISSELING
DeSenioren-Uitwisseling
die door de Nederlandse Ou
derenbond is opgezet, heeft
de wat moeilijke naam „Senio-
ren-Jumelage" gekregen.
Achter de naam gaat het plan
schuil om groepen ouderen uit
verschillende landen met el
kaar m contact te brengen.
Zien hoe andere ouderen le
ven, hoe zij denken en werken.
Reeds zijn er m Luxemburg en
Belgie ouderengroepen die
sterk geïnteresseerd zijn. Ook
vanuit Frankrijk en Noord-
Rijn-Westfalen is er belang
stelling.
Als landelijk coordinator
gaat de heer P. Snijder optre
den. Voordat hij algemeen se
cretaris werd van de Unie van
Katholieke Ouderenbonden,
heeft hij ervanng opgedaan als
coordinator bij de uitwisseling
van Europese steden en dor
pen.
Nog deze maand hoopt men
het uitvoerend comité vanuit
de drie Ouderenbonden rond
te hebben, zodat elke plaatse
lijke afdeling concrete infor
matie kan krijgen hoe ver het is
met dit interessante initiatief.
Senioren-Uitwisseling.
rmg: zowel de kerststal als
kerstbomen zijn aanwezig en
zowel protestanten als katho-
heken vmden dat heel nor
maal. Naar eikaars kerk gaan
hoeft met meer stiekem.
Als ik langs het humanis
tisch verzorgingstehuis rij, zie
ik een grote, mtbundig ver
lichte, kerstboom in de hal
staan.
Rooms, protestants, huma
nistisch. Ik zie geen onder
scheid tussen de mensen die
bij de tuincentra een kerst
boom uitzoeken. Er is kenne-
hjk ook veel vraag naar kerst
stallen, want ik zie er hele rijen
staan m de winkels. Voor drie
rijksdaalders is er al een kerst
stal „in handige meeneem-
draagtas".
Als ik een dezer dagen mijn
famihe opzoek in mijn ge
boortedorp, ga ik ook op zoek
naar de oude vertrouwde
kerststal, nu omgeven door
kerstbomen. De knik-engel
staat er nog steeds. Alleen
bhjkt hij geen kistje vast te
houden, maar een kruik of een
pot Ik geef ook nu de knik-en
gel wat in zijn kruik Ik heb
echter geen halve cent, ook
geen vierduit meer. Ik doe er
dus een ronde stuiver in en net
als vroeger knikt hij „dank-je-
wel".
VUT-ter
Protestantse of Roomse Kerstballen?
engel". Als je een halve cent.
een cent of een vierduit of zo'n
vierkante stuiver via een gleuf
m zijn kistje laat vallen, knikt
de engel met zijn hoofd. En nu
kijkt zij vol verbazing. En zij
gooit een protestantse cent in
onze roomse kmk-engel.
1970 Ik lees een krantebencht
over een interkerkelijke vre
desgroep. Een week vóór
Kerstmis bezorgen jongelui
van deze groep een grote
kerstboom bij een katholiek,
een protestants-christehjk en
bij een humamstisch verzor
gingstehuis. Ze plaatsen de
kerstbomen in de hal van deze
dne tehuizen.
Wat vermeldt het krantebe
ncht verder? Het bestuur en de
directie van het humanistisch
verzorgingstehuis hebben de
kerstboom laten verwijderen
want een kerstboom is veel te
rooms". Ik weet niet wat ik
lees: te rooms? en wij roomsen
hadden vroeger geen kerst
boom omdat die niet rooms
was!
1987. Ik ga naar een kerstvie-
1935. Ik mag deze keer de
kerststal uitpakken. Kranten
van vorig jaar en ook een paar
van drie jaar ouder, hebben
Maria en Jozef en het kindje
prima beschermd. De kame
lendrijver heeft z'n hoofd ver
loren. Onderin de doos vind ik
zijn hoofd. Zijn nek wordt dus
weer langer door een nieuwe
laag lijm.
Ook de stal komt tevoor
schijn. Het dak is nog uitste
kend. Mijn vader heeft goed
werk geleverd: met een paar
berkestammetjes en twee
strooien hulzen van wijnfles
sen heeft hij vijf jaar eerder
een stevige stal met een echt
strooien dak m elkaar gezet Er
zitten ook nog een paar halfop-
gebrande rode, gedraaide
kaarsjes in de doos. We kun
nen elke avond, voor het naar
bed gaan, weer samen zingen
bij de kerststal: de herdertjes
liggen ook dit jaar bij nachte
en „wie heeft er de beurt om
(de kaarsjes uit) te blazen van
daag?"
Wij hebben geen kerst
boom: Dat is heidens en pro
testants". Maakt dat mij extra
nieuwsgierig? Tegenover ons
woont een protestans meisje.
Die heeft wel een kerstboom m
huis. Stiekum ga ik een keer
met haar mee naar de protes
tantse kerk en ik kijk mijn
ogen uit naar de twee, in mijn
kmderogen kollosale, kerst
bomen vol met hchtjes en pak
jes. Zij knjgt een cadeautje van
de zondagsschool Zij wel. Als
rooms mdringertje val ik bui
ten de prijzen.
Maar wij hebben ook iets,
dat zij - die protestanten - lek
ker niet hebben: een kerststal.
Het buurmeisje gaat stiekum
met mij mee naar onze roomse
kerk. En nu kijkt zij haar ogen
uit naar de grote beelden m
„onze" kerststal. Als een over
winnaar laat ik haar alles zien.
Ik heb echter nog wat heel
aparts voor haar en ik duw
haar, tussen de andere kinde
ren door, naar de hoek van de
kerststal. Daar staat de „kmk-
Ook m 1987 bedankt de knik-engel nog in de oude spelling van voor
1934.
