Ruim honderd jaar aandacht voor jongeren
prijs
2
(usden, Nederlands centrale plaats voor Don Bosco viering
Opeens ben je een gezin.
Wij hebben een passende hypotheek
voor je nieuwe situatie.
of minder
panterhuis
te
DIVERSE TOPMERKEN
DAMESSCHOENEN
De Bondsspaarbank doet meer.
HOf
DONDERDAG 28 JANUARI 1988
plaatselijk nieuws
Dit jaar wordt over de hele wereld aandacht geschon-
ten aan het feit dat honderd jaar geleden, op 31 januari
1888, in Turijn, Giovanni Bosco (73 jaar) overleed. Het
werk van deze Italiaanse boerenzoon die priester werd,
was tijdens zijn leven al tot ver over zijn landsgrenzen
litgegroeid. Sindsdien zijn de aktiviteiten in zijn naam
loorgegaan. De Salesianen, zoals de werkers naar zijn
litgangspunten zich noemen, hebben overal ter wereld
,huizen" waarvan uit zij jongeren benaderen met onder
wijs, vakopleidingen en niet in de laatste plaats geloof. De
Kerkprovincie Nederland is belangrijk voor de orde van de
Salesianen. In Nederland staan vijf huizen. Men spreekt
n nadrukkelijk niet over kloosters. Sinds 1937 staat op het
terrein van Don Bosco aan de Dodeweg 6 in Leusden het
,.nlmis dat sinds 1983 het provinciaal bestuur van de kerk
provincie Nederland herbergt.
Van hieruit worden aktiviteiten ontplooid en begelei-
iing gegeven aan tientallen Don Bosco organisaties, zoals
icholen, jeugd en jongerenwerk, parochies en derde we-
lirreld projecten gericht op jongeren. Het startsein van de
seuwfeestviering van de honderdste sterfdag van Don
Bosco werd hier op 15 januari jl. gegeven. Aanstaande
EOndag zal de televisie-uitzending plaatsvinden van de
iucharistie viering vanuit de Martinusparochie in Hoog
land. Aanleiding genoeg om nader kennis te malen met het
huis van Don Bosco in Leusden, dat veel meer omvat dan
ie school op het terrein waar de jongeren duidelijk aanwe
zig zijn. Pater W. van Luyn, voorzitter van de jubileum
commissie voor het Don Boscojaar, laatste overste van het
Internaat en sinds 1983 lid van het provinciaal bestuur
beantwoordde de vragen.
iHM BOSCO
et levensverhaal van sommige
isen lijkt te vol om slechts eén
n te vullen. Bijvoorbeeld dat
Don Bosco. Het is bijna niet te
rijpen hoe een man tjdens zijn
n, op zoveel terreinen, zoveel
it kunnen verwezelijken. Het
f7' een boerenjongen, geboren in
aai} in een klein plaatsje, ongeveer
ig kilometer van Turijn. Zijn va-
stierf toen hij twee jaar oud
Zijn moeder bleef haar hele
n voor hem zorgen. Dankzij
goed stel hersens werd hij met
tulp van plaatselijke pastoors,
ster. In die tijd dikwijls een
Ensvervullmg waarbij men zich
i verzorgd wist, zonder daar
n( inspaningen voor te moeten
,a~ ren. Zo'n priester werd Don
m
:o niet.
aNe
'kei
iWIJ
orr
idens zijn opleidng volgde hij,
nu zouden noemen, stages
ïkenhuizen, gevangenissen en
[jwijken. Jongeren, zonder veel
om met hun mogelijkheden
/ak te leren of een opleiding te
en, trokken hem aan. Spoedig
k dat hij het vermogen had
jongeren te boeien. Volgens
•levenng „ving" hij zijn eer-
fere door hem te vragen of
'ie bij de H. Mis met zingen kon,
tenminste kon fluiten. De jon-
blijft komen en meent zijn
iden mee. Het eerste „Orato-
een bijeenkomst waarop ge-
mlijk gsproken, geleerd, ge
in en na afloop gegeten wordt,
n feit. Het zal zich als een lo-
l vuurtje uitbreiden over Tu-
Binnen een ongelooflijk korte
ide komen honderden jon-
len van hen worden onderge-
tit in een aantal zich steeds
uitbreidende gebouwen
ze een opleiding knjgen, die
t begin dikwijls door Don Bos-
•lf wordt gegeven. De boeren-
>n was van alle markten thuis.
,e gebouwen horen kerken,
m vijftien jaar heeft hij dne
i kerken laten bouwen. Behal-
tedagoog met geen andere
ie dan dat iedere jongere wel
n zich had om te werken aan
ier „Vs" (vertrouwen, ver-
1, vnjheid en vroomheid). Hij
ook organisator, bouwer, in-
erder. Hij verwierf nationale
ndheid door zijn inzamelings-
s en zijn geschriften. Nog voor
voord was uitgevonden, be-
hij op een doordachte wijze
c Relations. Hij kocht een
cerij en begon door hem zelf
ivoudige taal geschreven bro
chures, uit te geven. Deze ge
schriften werden enorm populair
FRANS VAN SALES
Zijn „organisatie" behoorde,
naar de gewoonte van zijn tijd, al
snel een „patroon", een bescherm
heilige te hebben. Don Bosco koos
voor Frans van Sales. Frans van
Sales was m de zeventiende eeuw
bisschop véin Génève. In Tunjn en
omgeving werd hij als nationale
heilige beschouwd omdat hij zijn
zaligverklaring te danken had aan
de zachtmoedige wijze waarop hij
zijn geloof beleed tegen het opruk
kende calvinisme.
Zijn „motto" was „De weg naar
de volmaaktheid is een weg voor
iedereen". Uit de geschriften van
Don Bosco (De bibliotheek van de
orde in Leusden is er grotendeels
mee gevuld) valt volgens pater van
Luyn achteraf te concluderen dat
Don Bosco de werken van zijn pa
troon niet al te zorgvuldig als lei
draad of inspiratiebron genomen
heeft. Hij was meer een man van de
praktijk die zijn eigen weg zocht.
Voor die praktijk had hij een pa
troon nodig, wiens naam in zijn om
geving aansprak. In Turijn stond
een naar Frans van Sales genoem
de kerk, maar verder bleeek de
naam van de alom gewaardeerde
heilige nog nergens aan verbon
den. De medewerkers van Don
Bosco werden daarom genoemd
naar Frans van Sales, de Salesia
nen.
Later werd de groep, op verzoek
van de Paus en na veel moeilijkhe
den, een kloosterorde. Echter te
gen de zin van Don Boscö en dat
blijkt nog steeds uit de ogenschijn
lijk kleine dingen die de sfeer van
de orde der Salesianen zijn blijven
bepalen.
OPGESTROOPTE MOUWEN
Don Bosco was geen hervormer.
Hij deed niet aan politiek. In de
regels die hij zijn medewerkers
voorschreef stond aanvankelijk uit
drukkelijk vermeld dat het zich be
zig houden met politiek verboden
was. Deze regel werd geschrapt.
Don Bosco gaf geen aanzet tot so
ciale omwentelingen. Hij was er
van overtuigd dat door scholing de
jeugd zou kunnen opgroeien tot
goede christenen en waardevolle
leden van de samenleving. Niet
meer, maar vooral met mmder dan
dat wilde hij. Don Bosco was een
werker die de regels alleen volgde
wanneer hij ze kon gebruiken of
naar zijn hand kon zetten. Toen het
oratorium m Tunjn was uitgegroeid
tot een complex met vele opleidin
gen, wilde hij hetzelfde in meer
plaatsen doen.
Daarvoor was toestemming van
de Curie nodig. De Paus steunde
hem, onder een aantal voorwaar
den. Deze lijken te bestaan uit een
compromis van wensen van de
Paus en Don Bosco. Zo moesten de
volgelingen van Don Bosco de
priester-gelofte afleggen, waar
door ze voor de kerk religieuzen
werden. Maar ze mochten voor de
staat gewone burgers blijven. Don
Bosco bepleitte zelfs de mogelijk
heid om Salesianen te laten trou
wen en zelfstandig te laten wonen
en toch volwaardig Salesiaan te la
ten zijn. Niet zozeer een progres
sief idee, maar een meer praktisch
idee. Hij wilde geen trouwe en goe
de medewerkers missen. Die toe
stemming daarvoor kwam pas bij
na een eeuw later.
De gebouwen van de orde heten
geen klooster maar huis. Ze ston
den en staan onder leiding van een
directeur. In het huis wonen naast
pnester, „ingeschrevenen" (in
plaats van novicen) en medewer
kers (m plaats van broeders). De
Salesianen dragen geen ordekle
ding. „Men herkent de Salesianen
aan hun opgestroopte mouwen."
Het uiteindelijke compromis was
dat men zich kleedde in de „pries
terkleding van het land'. Jarenlang
was dat de lange zwarte toog, ech
ter zonder rijen kleine knoopjes
maar met een overslag „Zodat het
mogelijk was met de jongens te
ravotten" volgens pater van Luyn.
Zijn laatste zwarte toog is hij tot zijn
spijt kwijtgeraakt. Zoals de meeste
Salesianen m Nederland, loopt hij
in burger, slechts herkenbaar als
Salesiaan door de speld op zijn re
vers die afkomtig is van de orde in
Zaire.
WERELDWIJD
Zodra de congregatie een feit
was ontstonden m heel Italië, maar
ook in Frankrijk, Oostenrijk en
Duitsland Don Bosco instellingen.
Langzaam maar zeker werd het on
derwijs geven belangrijker dan het
oratorium. Na opnieuw een droom
startte Don Bosco activiteiten in
Zuid-Amenka. Hij zond Salesianen
naar Argentinië, Chili, Uruguay,
Brazilië en Equador. De orde der
Salesianen werd een belangrijke
missieorde waar het werken met
jongeren en het beleiden van het
geloof centraal bleven staan. En
passant had Don Bosco een vrou
wencongregatie opgericht. Don
Bosco bespeelde vele snaren. Zijn
naam werd wereldwijd bekend.
Door overal zijn gezicht te laten
zien, door m alle activiteiten een
aanzet te geven maar zeker niet in
de laatste plaats door veel te publi
ceren. Toen hij stierf liet hij 773
pnester Salesianen achter, gehuis
vest m 64 huizen m zes landen. Zijn
werk werd voortgezet en bleef zich
uitbreiden.
DON BOSCO IN NEDER
LAND
In 1937 knjgt de Orde der Sale
sianen in Nederland vaste grond
onder de voeten. Een eerste vesti
ging vanuit Belgie, in de Limburgse
mijnstreek, (1938) komt niet goed
van de grond. De belangstelling
van de orde, vanuit Duitsland, voor
Nederland is te danken aan het
grote aantal mensen dat zich hier
beschikbaar stelde voor het
werken in derde wereld landen
(de Missie). Na Ierland, de Ver
enigde Staten leverde Nederland
de meeste missionarissen. Er komt
een opleidingshuis ui Leusden. Op
de oorlogsjaren na, waann men zijn
toevlucht moest zoeken m Uchelen,
bleven de activiteiten zich van hier
uit uitbreiden. Daarbij kende de
Eén van de bijgebouwen van Don Bosco m Leusden. De technische school werd in 1981 zelfstandig, maar de
salesianen zijn er nog steeds actief.
Don Bosco organisatie haar bloei
en minder goede periodes.
Begin jaren twintig, m de tijd van
de zaligverklaring van Don Bosco
en het enthousiaste begin van „de
eeuw van de jeugd" werden veel
lagere scholen naar Don Bosco ver
noemd, naast bijvoorbeeld padvin
derclubs en kerkkoren voor jonge
ren. Na de oorlog werd de opbouw
belangrijk en werd hernieuwde
aandacht geschonken aan de jon
geren die door de oorlog een stuk
vorming gemist hadden. Het resul
taat was een groot aantal jeugd- en
jongerenorganisaties die zich ver
want voelden met de werkwijze
van Don Bosco. In deze samenle
ving in opbouw past de aandacht
voor vooral technisch onderwijs.
Veel technische scholen dragen de
naam van Don Bosco, onder andere
de school op het terrein aan de
Dodeweg m Leusden.
SCHOLEN
De orde der Salesianen is de
laatste jaren klein geworden. Met
als gevolg dat de scholen en ande
re Don Bosco organisaties in steeds
mindere mate uitsluitend bevolkt
worden door Salesianen. De tech
nische school op het terrein van
Don Bosco in Leusden bijvoor
beeld is sinds 1981 zelfstandig. Het
bestuur van de school, waar wel
Salesianen in zitten, huurt de grond
van de orde. Dit werd bovendien
noodzakelijk door de eisen die de
overheid aan het onderwijs stelt om
voor subsidie in aanmerking te ko
men. Daarmee is de invloed van de
Salesianen misschien minder im
pliciet aanwezig. Expliciet wordt in
Don Bosco scholen gewerkt in de
geest van de ideeen van Don Bos
co.
Pater van Luyn geeft bijvoor
beeld op deze school godsdienst
en besteed hieraan aandacht. De
school biedt ruimte aan de werk
wijze en de activiteiten van de Sale
sianen, bijvoorbeeld door tentoon
stellingen over het werk in Ethio
pië, of de actie voor zwerfkinderen
in Zuid-Amenka. Het teruglopend
aantal Salesianen is in de eerste
plaats het gevolg van weinig toetre
dingen en veel uittredingen. Veel
Salesianen zochten „buiten het
huis" hun eigen weg. Trouwden.
„Dikwijls blijken ze dan later toch
in het onderwijs of in het jongeren
werk terecht gekomen," volgens
pater van Luyn.
De geringe aanwas verklaart hij,
behalve door een zekere ontker
kelijking, door de strengere eisen
die gesteld worden om tot de orde
te mogen toetreden. „Vroeger wa
ren we wel eens te snel met het
herkennen van een roeping". De
laatste tijd lijkt de belangstelling
weer een beetje te groeien, maar
de eisen zijn streng. Alleen mannen
die een beroep hebben, of daartoe
een opleiding willen volgen, waar
mee zij zich in kunnen zetten voor
jongeren kunnen na een introduc
tieperiode van ongeveer drie jaar,
in de orde worden opgenomen. Dit
jaar staat, in juli, éën inwijding op
het programma. Anderzijds zijn de
mogelijkheden verruimd waardoor
ook getrouwde mensen, zelfstan
dig wonend, bij de activiteiten van
de Salesianen betrokken kunnen
raken.
creatieve manier om te inspireren"
volgens pater van Luyn.
„We richten ons op jongeren die
diepere lagen aandurven, die zich
met conformeren en met willen on
dergaan in onze consumptiemaat
schappij, maar die na willen en dur
ven denken over hun plaats op aar
de." De actie Jongeren op tocht
bijvoorbeeld, speciaal gestan in dit
jubileumjaar „wil jongeren met el
kaar in contact brengen om steun
te vinden bij elkaar in hun zoeken
naar zinvolle wegen van leven."
Een wat vaag geformuleerde uitda
ging, waarvan het de bedoeling is
dat jongeren „vanuit hun eigen ge
loofsbeleving" bezig kunnen zijn
met onderwerpen als dromen, ge
loven in de toekomst, je geroepen
voelen, kiezen voor armen of op
nieuw geloven. Het is een uitnodi
ging voor gastoudergespreksgroe
pen, jongerenpastoraat, jongeren
koren, scholen, en parochiegroe-
pen die de thema's aangereikt knj
gen door de Salesianen, maar zo
zelfstandig dienen uit te werken.
Behalve van de vorming van de
jongeren zelf, wordt veel georgani
seerd om jongeren bewust te ma
ken van hun situatie als medemens
op deze wereld.
RANDGROEPERINGEN
Op de vraag of het met meer ut
de geest van Don Bosco zou zijn om
de straatjeugd in Nederland op te
vangen, verklaart pater van Luyn;
„Daann gebeurt ook heel veel.
Achter veel initiatieven op dit ge
bied schuilt een eerste aanzet die
door, zeg maar, de geestelijkheid
is gegeven." Het huiskamerproject
voor heroïne hoertjes m Amster
dam bijvoorbeeld. „Door het be
leid van de Nederlandse overheid
is men echter met handen en voe
ten gebonden aan regels. Men
loopt steeds stuk op de noodzaak
véin subsidieverlening, hierdoor is
dit werk voor ons in de praktijk
gemargineerd „Hetgeen met weg
neemt dat zeker 70 tot 80% van de
activiteiten voor randgroeperin-
gen, drop-outs en directe nood-
hulporganisaties door kerken is
geïnitieerd en draaiende wordt ge
houden door begeleiding op de
achtergrond."
„Wij richten ons steeds meer in
Nederland op de geestelijke hon
ger, die minstens zo groot is als de
matenele honger. Wij vechten te
gen het doemdenken en nchten
ons op de diepere waarden."
„Daarbij mogen we bedenken dat
Don Bosco zich nooit specifiek
heeft gencht op de jongeren die
over de rand zijn gevallen. Hij
nchtte zich op jongeren aan de
rand." Die jongeren worden vooral
in de lagere vormen van voortgezet
onderwijs gevonden „waar de
leerlingen zich soms somber afvra
gen of er voor hen nog een toe
komst is weggelegd."
Behalve dat de Salesianen zich
inspannen om de jongeren in onze
westerse landen bewust te maken
van hun waarden als mens, en
daarbij hun geloofsovertuiging
centraal laten staan, schenkt men
nadrukkelijk aandacht aan de si
tuatie van mensen m derde wereld
landen waar de materiële nood,
inhoudelijke vragen naar een twee
de plan schuift Ook in „dit ouder
wetse missiewerk' zijn meuwe in
valshoeken gevonden, waarbij niet
alleen het geven van „blanke wes
terse hulp" geboden wordt maar de
betreffende blanke zelf verrijkt
dient terug te komen.
MISSIEWERK
Onvermoeibaar blijven de Sale
sianen geld inzamelen, bijvoor
beeld door de verkoop van loten
om missionarissen te kunnen uit
zenden, dan wel te ondersteunen.
In het jubileumnummer van Don
Bosco Nu staat te lezen dat in 1987
tien missionarissen aan een nieuw
vervoermiddel geholpen zijn (een
minstens een even groot aantal
moet nog wachten). Missionarissen
die traditiegetrouw diep in Afnka,
Zuid-Amenka of India werken. Die
de jongeren daar van de straat pro
beren te halen. 1988 is het jaar van
de speciale Don Bosco-actie voor
de papierprikkers van Madras en
Bangalore Salesianen die ook daar
met jongeren spelen, ze onderwijs
geven, een vakopleiding waar ze in
hun land wat aan hebben en ge
loofsonderricht. Maar ook dit mis
siewerk heeft grote veranderingen
ondergaan.
Pater van Luyn zet zich sterk af
tegen de blanke westerse man die
wel even aan de onwetenden
kwam vertellen wat ze moesten
doen en geloven. „Wij werken naar
een multiraciale samenwerking
toe, waann blank en zwart op gelij
ke noemer samen leven en
werken." „De missiegedachte
krijgt een nieuw elan." Dit jaar bij
voorbeeld gaat een groep jonge
ren dankzij Don Bosco als vrijwilli
gers naar Zaire. Van deze tocht is
het niet in de eerste plaats de be
doeling dat de Nederlandse jonge
ren daar hun kunnen en kennen
laten zien, maar „dat zij hun hou
ding toetsen aan elkaar. Dat zij zich
afvragen welke waarden zij van
daar mee terug» kunnen nemen".
„Voorwaarde die wij gesteld heb
ben is dan ook dat de vrijwilligers
bereid zijn hun ervaringen na te
rugkomst met andere te delen." Het
oude zieltjes winnen is veranderd
„in een zoeken naar de godsdien
stige waarden. Dat zijn met altijd de
waarden zoals we ze kennen, of die
wij in hun gedrag herkennen. We
moeten echter bij elkaar werken
naar een bewustmaken van het ge
loof. Vanuit de overtuiging dat
godsdienst, sociale of medische
factoren ons niet van elkaar kunnen
scheiden. Wanneer we een waar
devolle geloofsbeleving bij hin-
doestanen zien, dienen we daar
respect voor te hebben."
LEUSDEN
Het Don Bosco huis in Leusden is
geen gesloten klooster waar je als
leek maar moeilijk binnenkomt.
Pater van Luyn nodigt alle mwoners
van Leusden uit om de activiteiten
van de komende maanden bij te
wonen. De grote gebouwen op het
grote terrein zullen de komende
maanden goed gevuld zijn. En
toch.als je zo 's avonds zit te
praten in de statige oude villa mid
den in een stik bos waarbij vooral
oude Salesianen voorbij komen,
bekruipt je het gevoel.werkt het
hier in deze tijd nog wel?
VORMINGSWERK
Pater van Luyn vertelt dat binnen
de Orde der Salesianen in 1988 de
overweging centraal staat „Hoe
kunnen we m deze tijd bezig zijn op
een Don Bosco manier. Hoe kunnen
wij, nu de meeste Salesianen boven
de vijftig zijn, contact houden met
jonge mensen. Hoe kunnen we
voorkomen dat Don Bosco Leus
den, binnen twaalf jaar een geslo
ten club wordt, waarin de leden
rustig leven van hun pensioen en
AOW?" Zover zal het waarschijnlijk
niet komen, gezien de meuwe ini
tiatieven die nu al op stapel zijn
gezet, terwijl de evaluatie van de
bovengenoemde overwegingen
emd dit jaar zal plaatsvinden. „En
dat komt mooi uit, want volgend
jaar hebben we hier weer een pro
vinciaal kapittel, waar het beleid
moet worden uitgestippeld."
Streven blijft het aantrekken van
jongeren. Rond het Pausbezoek
werd bijvoorbeeld een jeugddag
georganiseerd, waar 1200 mensen
op af kwamen. Op de jaarlijkse Don
Bosco marktdagen, waarop aan
dacht wordt besteed aan de diver
se activiteiten hier en m de derde
wereld komen meestal zo'n dui
zend mensen. Men zoekt naar „een
(advertentie)
(advertentie)
voor ie nieuwe situatie.
spaarbank
Als je ineens met z'n drieën bent en daarom anders wilt gaan wonen, helpen wij
met een hypotheek die precies past bij je nieuwe situatie. Onze hypotheek
adviseurs helpen je bij de keuze, zodat je de vorm krijgt die voor jou het meest
aantrekkelijk is.
Neem onze Spaarhypotheek. Een ideale combinatie van lenen en belas
tingvrij sparen, waarmee je duizenden guldens per jaar voordeliger uit kunt zijn.
Ook als je een hypotheek zoekt waarmee je zelf kunt inspelen op renteschom
melingen, ben je bij ons aan het goede adres. Onze Schakelhypotheek geeft je de
zekerheid van een rentevaste periode van minimaal 5 en maximaal 7 jaar, waarbij
je in de tussenliggende periode zelf het tijdstip van verlenging mag bepalen.
En zo zijn er nog tal van interessante mogelijkheden.
Loop even langs bij een van onze kantoren want daar ligt boven
dien het Woonmagazine voor je klaar. Het is speciaal bedoeld
Jongens wachten op vrachtjes ergens op een markt m de DerSde Wereld. De paters salesianen werken veel met
longeren in de ontwikkelingslanden.
SCHOENMODE -
„inkelcentrum Hamershof Ma.ndagmiddog geopend.
V Vrijdag koopavond
Ï3meni| 4 - LEUSDEN Tel. 033-944119
