Nieuw wereldrecord
voor Martine Silvana
Belangrijk is, de mensen een gevoel te
je ven van: Ik kan nog iets, ik ben nog iets'
leu
sd
en
krn
n
Lego Dolle Dingen
Dag in Amersfoort
Na 27 uur non-stop aerobic dance:
Vijfjaar dagbehandeling bij Lisidunahof:
'Wij bieden geen vervangende,
maar aanvullende hulp'
Laatste
avond SVA
kaarttoernooi
De hele dag door
s behandeling'
door
Marianne de Valck
DONDERDAG 17 MAART 1988
gisteren was het woensdag, dan is
het vandaag donderdag".
WENSEN
De dagbehandeling is in ontwik
keling. Van een ziekenhuissituatie
is geen sprake meer. De behande
ling wordt steeds individueler en
gencht op de thuissituatie. Opname
m het verpleegtehuis voorkomt
men steeds vaker, opname m een
verzorgingstehuis komt meer voor,
maar het meest reikt men mogelijk
heden aan, waardoor ouderen lan
ger thuis kunnen blijven. Dr. Vlak
wenst dat Nederland bedekt raakt
met dagbehandelingcentra met
een verzorgingsgebied met een
straal van vijftien kilometer.
„Groter is met goed omdat oude
mensen niet langer dan een half
uur, hooguit drie kwartier moeten
reizen voor ze hier zijn".
De maatschappelijke werkende
Come Blijleven wil meer uren. „De
oude richtlijnen sluiten met goed aan
op de huidige praktijk, waarbij
enorm veel tijd gestoken wordt in
de begeleiding van de familie" en
Jan van der Hammen zou de badka
mer die bijna nooit gebruikt wordt
(„We behandelen. Een bad hoort
bij verzorging"), willen inruilen
voor een aantal kleine kamers
waarin in een rustige sfeer bepaal
de aktiviteiten kunnen plaatsvin
den
„Nu hebben we alleen de huiska
mer en de aktiviteitenruimte, zoals
we het hiernaast noemen. De hele
groep zit de hele dag min of meer
bijelkaar". Bovendien zou hij graag
meer mogelijkheden zien voor „het
screeningsonderzoek", „onze sig
naalfunctie ook naar psychiatri
sche instellingen zou groter moe
ten zijn".
Alle dne de sprekers zijn het er
over eens dat de rol die de dagbe
handeling in de toekomst zal gaan
spelen, steeds groter wordt. Opna
me in het verpleegtehuis zal steeds
minder de belangrijkste aktiviteit
van Lisiduna worden, in verhou
ding zullen steeds meer patiënten
de weg naar de dagbehandeling
steeds langer kunnen bewandelen.
Een ontwikkeling waar zowel de
bejaarde, zijn omgeving als de
financiële mogelijkheden wel bij
varen.
LEUSDEN- De 31-jarige uit Utrecht afkomstige Martine Silvana Onder het toeziend oog van 12
heeft in Sportschool 2000 aan de Hamerveldseweg voor een juryleden, die elkaar in ploegen
unieke prestatie gezorgd. De docente 'aerobic' vestigde afgelo- van 'wee aflosten, diende Martine.
pen weekeinde een nieuw werelduurrecord. De Utrechtse gaf 'achtereen léf te
27 uur onafgebroken actief aerobic-lessen. Ze verbeterde daar- geven m aeroblc daI)ce De
mee het oude record, dat met 25 uur op naam van een Zuid-Afri- utrechtse docente, die aan Sport-
kaans meisje stond. De succesvolle prestatie zal, na erkenning, school 2000 verbonden is, mocht
een plaatsje krijgen in het Guinnes Book of Records. om de dne uur een kwartier pauze
Martine Silvana
verbeteren.
poging het werelddu urrecord aerobic dance te
neer we iets vergeten zijn, we daar
over heen willen praten. We zeg
gen dat het met belangrijk was of
verzinnen een smoes. Je ziet bij
voorbeeld nog wel eens dat een
opa die de namen van zijn kinderen
of kleinkinderen niet meer weet,
ineens vindt dat het er ook veel te
veel zijn. Waaruit blijkt dat dit soort
stoornissen ook karakturele veran
deringen met zich mee kan bren
gen. Er komen oordeel- en kri
tieksstoornissen".
AANPASSEN
nemen. Een pauze, die werd benut
om snel even te douchen, van kle
ding te verwisselen en wat vloei
baar voedsel tot zich te nemen
Silvana streefde ernaar het oude
record met één uur aan te scher
pen tot 26 uur. De 31-jange Utrech
tenaar, die de conditie aanscherpte
op de nieuwe toestellen in de on
langs heropende sportschool,
bleek echter dermate goed m vorm
dat ze er nog een uur aan toevoeg
de. Ondanks het feit dat Silvana
geenszins de indruk wekte kapot
te zitten, werd van hogerhand be
sloten de poging verder te staken.
Nadat zaterdagmorgen om negen
uur het startsein had geklonken,
hield Silvana het zondagmiddag
om twaalf uur, moe maar voldaan,
voor gezien.
In totaal gaf de Utrechtse in de 27
uur die nodig waren om het we-
reldduurrecord te verbeteren aan
meer dan 500 cursisten les, terwijl
LEUSDEN - Omdat grote mensen ook mooie dingen
zeggen te kunnen maken met Lego constructiesysteem, is
Lego Nederland ingegaan op het verzoek om een Lego-dag
te organiseren waarop volwassen Legobouwers hun werk
stukken kunnen laten zien.
De „Lego Dolle Dingen Dag", vindt aanstaande zaterdag
plaats in het EurOase Hotel aan de Stichtse Rotonde nr 11
in Amersfoort.
Vorig jaar vierde Lego Ne
derland het feit, dat Lego vijf
entwintig jaar in Nederland
verkrijgbaar is. Onderdeel van
deze feestelijkheden vormden
de bouwwedstnjden die via
plaatselijke speelgoed-win
keliers georganiseerd wer
den.
In Leusden gebeurde dit bij
speelgoed-winkelier Kohl-
man, waardoor twee winnaars
een dag naar Legoland in De
nemarken mochten. Deze
bouw-wedstrijden waren ech
ter bedoeld voor kinderen.
Oudere kmderen en volwasse
nen hebben daartegen gepro
testeerd. Zij wilden ook wel
eens een kans om te laten zien
wat ze konden. Lego is daar op
ingegaan door een „Dolle Din
gen Dag" uit te schrijven, waar
op deelnemers vanaf zestien
jaar de kans krijgen hun werk
stukken te laten zien. Tot nu
toe zijn meer dan dertig aan
meldingen, vanerend van ker
misattracties, tot klokken en
„plotters", aangemeld.
Eventuele enthousiaste
Lego-bouwers ouder dan zes
tien jaar kunnen zich nog
aanmelden bij Lego Neder
land, mevrouw lekje Wortel-
boer, Legolaan 1, 9861 AT
Grootegast. Tel. 05946-13888.
BOUWWEDSTRIJDEN
De bijeenkomst in Amers
foort zal ovengens meer bie
den dan een tentoonstelling
van de modellen. Kinderen zijn
eveneens welkom. Om 11.15 uur
12.45 en 14.15 vinden bouw-
wedstrijden plaats waarna de
werkstukken zullen worden
beoordeeld door een jury,
waarin onder andere een mede
werkster van de Leusder Krant
Mananne de Valck, speel
goed journaliste uit Leusden
zitting heeft. Aanmelding
voor deze bouwwedstrijden is
met nodig. De toegang is gra
tis.
VERSTERKEN
In de afgelopen vijf jaar maakten
29 personen gebruik van de dag
ehandeling, waarvan 51 uit de ge-
teente Leusden afkomstig waren,
e rest uit een straal van maximaal
ijftien kilometer rond de gemeen-
Leusden.
1ANNEN
Jaarlijks maken gemiddeld tien
Leusden woonachtige mensen
lebruik van de dagbehandeling
'anaf het begin kent de dagbehan-
leling een bezettingsgraad van
ond de 98%. Opvallend gegeven
it het overzicht over vijf jaar is de
Ïerdeling tussen mannelijke en
rouwelijke patiënten. Waren er
iet eerste jaar tweemaal zoveel
rouwen dan mannen, de laatste
vee jaar zijn bijna evenveel vrou-
en als mannen gekomen.
De oorzaken hiervan zijn ener-
jds te vinden in de langere le-
ensduur van mannen, anderzijds
de veranderende familieverhou-
mgen. Alleenstaande mannen
unnen zich over het algemeen nog
teeds minder goed alleen redden,
an alleenstaande vrouwen. Wan
eer een vrouw „dementiever-
chijnselen" gaat vertonen, neemt
e man minder snel de zorg op
ich, dan wanneer de situatie
ndersom is.
De oude situatie, waarbij een
lezin de zorg voor vader en moe-
Ier op zich neemt omdat de hoer
erij altijd wel een karweitje, zoals
ardappelen schillen, te doen is,
erandert in Leusden steeds meer
aar een stadse situatie waarbij de
onderen minder ruimte en zorg
an hun hulpbehoevende ouders
ainnen geven" volgens Jan van der
lammen, (30) hoofd van de dagbe-
andeling, dr. F. F. L. Vlak (39),
irekteur geneesheer en arts van
le dagbehandeling en Corrie Blij-
'en (36), maatschappelijk
Bovendien betekent het bezoe
ken van de dagbehandeling vooral
een „versterken van de draag
kracht" van de thuissituaties, waar
van de huisgenoten van zowel man
nen als vrouwen baat hebben.
Daarmee is de voornaamste be
doeling van de dagbehandeling
geraakt. Doordat ouderen met psy-
cho-geriatische verschijnselen de
dagbehandeling bezoeken kan
enerzijds een permanente opname
in het verpleegtehuis worden uit
gesteld of zelfs voorkomen. Ander
zijds kan door de behandeling de
thuissituatie verbeterd worden.
Tijdens de twee, heel soms dne,
dagen per week wordt op steeds
meer individuele wijze hulp gebo
den om de man of vrouw het nodige
te leren en anderzijds adviezen
naar huis mee te kunnen geven
waarmee de huisgenoten het mak
kelijker knjgen.
„Bij de één kan dat betekenen,
het advies om moeder toch af en
toe te laten afwassen, ook al gaat
dat wat langzaam, bij de ander juist
om dat toch met meer te vragen
omdat ze het zo erg vmdt ze dat het
niet meer zo goed kan als vroeger".
Dat is draagkracht versterken.
OPVANG THUIS
Uit de cijfers van vijf jaar dagbe
handeling blijkt duidelijk dat de
zorg van een verpleegtehuis geen
doodlopende straat meer is (Het
afwachten van het einde, netjes
verzorgen). Wie als geregelde be
zoeker in de dagbehandeling
komt, zet daarmee niet per definitie
de eerste stap naar permanente
opname Dat blijkt uit het aantal
ontslagen patiënten. Slechts 40%
kwam in de afgelopen vijf jaar m
het verpleegtehuis terecht (nadat
de opname door de dagbehande
ling een jaar werd uitgesteld). Dit
Dr.F.F.L. Vlak, Come Blijleven en Jan van der Hammen: 'Leusden verandert steeds meer m een stads milieu
betekende niet altijd dat de condi
tie van de patient slechter was ge
worden. Volgens onlangs gehou
den onderzoek, waarvan de resul
taten in de landelijke pers versche
nen, wordt opname veelal noodza
kelijk omdat de opvang thuis weg
valt.
VOORDRACHT
Acht procent van de patiënten
wilde op een gegeven moment met
meer komen. Volgens Come Blijle
ven kan de oorzaak (net als het
aantal, ongeveer éen a twee jaar)
heel klem zijn, ondanks de zorgvul
dige voorbereiding die aan de
plaatsing vooraf gaat.
Plaatsing geschiedt op voor
dracht van het RIAGG en een inta
ke-gesprek met de maatschappe
lijk werkende in bezit van een spe
ciale deskundigheid. Bij de voor
bereidende besprekingen wordt
de familie betrokken en probeert
de maatschappelijk werkende zo
veel mogelijk te weten te komen
van „de ontwikkeling van de man
of vrouw, zijn karakterstructuur,
zijn ervaringen en zijn belevingen.
Het is belangrijk te weten, hoe het
ziektebeeld heeft ingewerkt en
hoe de patiënt de veranderingen
heeft verwerkt. Om hem of haar
goed te kunnen begnjpen moeten
we weten wat voor hem of haar
belangrijk is of was" volgens Cor-
ne Blijleven.
„Wanneer een meneer steeds
maar weer over zijn zaak begint,
moeten we weten wat voor zaak dat
was, welke functie hij daarbij ver
vulde en welke situaties daarbij
speelden, zodat we ze kunnen her
kennen."
Voor mensen die veel vergeten,
af en toe verward raken is dat be
langrijk. Niettemin kan het voorko
men dat na de zorgvuldige plaat
sing een kleinigheid (een medepa
tiënt) zo tegenstaat dat van verdere
behandeling wordt afgezien.
Meestal lukt het een aantal maan
den later wel. Het aantal afzeggin
gen wordt trouwens steeds gerin
ger.
ONTSLAG
Achttien procent van de in de
afgelopen vijf jaar opgenomen pa
tiënten kon na een gemiddelde
duur van vijftig weken (afhankelijk
van de opvang thuis of het verzor
gingshuis) ontslagen worden om
dat het gelukt is een aantal moge
lijkheden te bieden waardoor de
verdere begeleiding thuis of in het
verzorginstehuis kan worden ge
geven.
„Een stijgend percentage" vol
gens geneesheer direkteur. „Een
van onze belangrijkste doelstellin
gen voor de nabije toekomst is
onze know-how over te brengen op
de verzorgers thuis of in de bejaar
dentehuizen. Door deze structurele
zorg kunnen we voor mensen met
een verpleegtehuis-indicatie, zoals
alle bezoekers van de dagbehan
deling hebben, de opname uitstel
len, dan wel voorkomen."
Tien procent van het aantal op
genomen patiënten werd ontsla
gen omdat tot opname in een psy
chiatrisch ziekenhuis besloten
werd Vijf procent meldde zich af
vanwege een langdurige ziekte en
12% overleed, hetgeen bij een ge
middelde leeftijd van ruim zeventig
jaar geen verbazing wekt. „Maar
hetgeen wel betekent" volgens dr.
Vlak, „dat we deze mensen in staat
hebben gesteld thuis te sterven,
terwijl tot vijf jaar geleden deze
mensen hun laatste maanden in een
vreemde omgeving moesten door
brengen".
BEHANDELING
Buitenstaanders die door het
raam van het aparte gedeelte van
het verpleegtehuis, waarin de dag
behandeling is gevestigd naar bin
nen ia] kén,' denken nog weieens dat
ue ouaere mensen aaar ae neie
dag gezellig bij elkaar zitten te zit
ten.
Gezellig is het, in de huiskamer
van het dagverblijf waar per dag 17
bezoekers komen. Allerdaagse be
zigheden zijn echter onderdeel van
een therapie, gezellige bezigheden
rond de tafel, bijvoorbeeld een ge
zelschapsspelletje, kunnen wel
doordachte behandelingsmetho
den zijn.
„De opvang heet met voor niets
dagbehandeling, met de nadruk op
behandeling" zegt Jan van der
Hammen, hoofd van de afdelmg.
„De hele dag door is behandeling.
Zowel de therapeutische sfeer m
het gebouw, het groepsgebeuren
en wat wij noemen het lotgenoten
gevoel, van mensen die mensen
met dezelfde of soortgelijke pro
blemen leren kennen".
AANVULLEND
Dr. F. F. L. Vlak maakt duidelijk:
„Wij bieden geen vervangende
hulp, maar aanvullende hulp. Al
onze deskundigen geven eerste-
een medisch team Silvana's licha
melijke conditie nauwlettend in de
gaten hield.
Mart me Silvana verbeterde het
record, nadat een aantal eerdere
pogingen mislukte. In Belgie,
Groot-Bnttame en Nederland
strandden aanvallen op het record
na respectievelijk zestien, veertien
en dertien uur.
LEUSDEN - Op 25 februari 1983 opende de directeur van de
rovinciale Raad voor de Volksgezondheid in Utrecht officieel
e dagbehandeling voor psycho-geriatische patiënten bij het
erpleegtehuis Lisidunahof in Leusden. Daar kwamen, sinds 19
uari van dat jaar de eerste „bezoekers", zoals de patiënten
an de dagbehandeling genoemd worden, binnen gekomen
(aren.
Op donderdag 17 maart aanstaande viert de Lisidunahof het
ijf-jarig bestaan met een informele bijeenkomst waarbij veel
iformatie te zien is „over de weg die achter ons ligt, het punt
raar we ons nu bevinden en de richting die we denken te zullen
aan", zoals in de uitnodiging wordt gemeld.
Vijf jaar geleden was de mogelijkheid tot dagbehandeling
>ts nieuws. Richtlijnen van toen blijken nu niet meer nodig,
ndere wensen zijn daarvoor in de plaats gekomen. Het feno-
neen dagbehandeling, en daarmee de werking van een ver-
ileegtehuis zoals Lisiduna is, is volop in beweging, zoals de
iele bejaardenzorg in beweging is. De ontwikkelingen rond de
lagbehandeling zijn symptomatisch voor de zorg voor ouderen
iu en in de nabije toekomst.
werkende verbonden aan de Lisi
dunahof.
lijnshulp die thuis met gegeven kan
worden. Als arts behandel ik bij
voorbeeld geen patiënten in de
dagbehandeling, maar geef ik na
onderzoek vanuit mijn specifieke
kennis adviezen door aan de huis
arts bij wie de patient onder behan
deling is".
De fysiotherapeute brengt op
dezelfde wijze haar specifieke
kennis over, door bijvoorbeeld met
een bepaalde behandeling te be
ginnen en deze zodra dat mogelijk
is over te dragen.
De ergo-therapeute maakt een
analyse van de mogelijkheden en
geeft mogelijke aanpassingen of
behandelmgsaanwijzingen voor
thuis door." Bijvoorbeeld hoe je va
der of moeder kunt helpen bij het
aankleden Of door bepaalde ver
trouwde dingen op een duidelijke
manier op te bergen."
„De maatschappelijk werkende
vervult hierbij een belangrijke
taak. Zij is dikwijls de contactper
soon naar de familie. Zij leidt de
familiegesprekken." Zes bijeen
komsten, eens in de veertien da
gen, met een cursusachtig karak
ter, waarbij alle disciplines zich
voorstellen en uitleggen wat ze
doen, informatie over de ziekte en
veel praten over het verwerken
van de daarbij voorkomende emo
ties".
TRAINING
In de dagbehandeling werkt
men met vier soorten trainingen:
geheugentraining, concentratie-
training, functietraining en orienta-
tietraining. Daarmee zijn de pro
blemen die veel ouderen hebben
die bij Lisiduna komen, aangege
ven.
Ouderen die het wegvallen van
bepaalde kundigheden heel goed
beseffen en dikwijls even hard ont
kennen. „Het zit in de menselijke
natuur", volgens dr. Vlak, „dat wan-
Jan van der Hammen: „Veel men
sen hebben moeite zich op hun
nieuwe niveau aan te passen Men
sen die bijvoorbeeld vroeger
schitterend piano konden spelen
en nu slechts eenvoudige deuntjes,
weigeren dit, omdat ze niet willen
accepteren dat het met meer gaat
als vroeger".
Daarmee raakt de man of vrouw
een gedeelte van zijn zelfvertrou
wen en identiteit kwijt. Gezocht
wordt naar aanknopingspunten
waarbij men zich wel prettig voelt.
Bij deze groep ouderen blijkt de
moestuin, aangelegd in hoge bak
ken zodat bukken overbodig is,
favonet.
„Wij zijn hier blij wanneer een
collega een lekke band heeft. Die
plakken ze maar wat graag". Be
langrijk is de mensen een gevoel te
geven van „Ik kan nog iets, ik ben
nog iets".
INDIVIDUEEL
Naast groepsbehandeling, door
middel van spelletjes, gezamenlij
ke activiteiten en training, werd de
benadering in de afgelopen vijf
jaar steeds individueler. De be
doeling nchtte zich steeds vaker
op de zelfstandigheid en zelfwerk
zaamheid van de oudere. Functie-
traiiung is daarbij heel belangrijk.
Jan van der Hammen: „Zodra we
ze weer aan het schrijven hebben,
en dat lukte ons tot nu toe altijd, en
aan het telefoneren, dan zijn ook
alleenwonenden op afstand bege
leidbaar. Dan kan iemand opbellen
en zeggen, denk aan de kapper
vanmiddag, schrijf het even op
Een vader kan wanneer hij weet
dat hij iets vergeten is, om raad
vragen".
Het eigen initiatief neemt een
belangrijke plaats in bij de indivi
duele behandeling. Daarbij wordt
zelf denken voortdurend gestimu
leerd. „Wij zullen eerder zeggen.
Het is gezellig in de huiskamer van de afdeling dagbehandeling.
ACHTERVELD - Maandag 21
maart zal de zesde en tevens laatste
ronde van het SVA-kaarttoernooi
worden gespeeld. Inschrijven voor
deelname kan vanaf 19.30 uur in de
kantine van op het Kerstenssport-
park.
Er is deze avond weer een aantal
mooie prijzen te winnen. Tevens
zullen deze avond ook de winnaars
van het gehele toernooi bekend
worden gemaakt.
Martine Silvana. 27 uur onafgebroken lesgeven.
t
