Brandwonden tekenen je voor het leven Seiaardopleiding voor amateurs itdaging voor Henry Groen leusilei* krant Diefstallen Snelheids controle 'nds november 1987ook bij RMA in Amersfoort 'ereniging van patiënten helpt slachtoffers ha] k 'ejc ho; nfo; AMERSFOORT - Was vroeger Vlaanderen het beiaardland uitstek waar de torenklokken in goede staat waren, regel- itig bespeeld werden en aan de beiaardschool in Mechelen neraties beiaardiers werden opgeleid, tegenwoordig spant iderland de kroon. De beiaarden verkeren er volgens insi- is in goed onderhouden staat - die van de Onze Lieve Vrou- p e; itoren is daar een uitzondering op -, worden veelvuldig zijspeeld, meest door vaste beiaardiers, en er worden steeds !er beiaardiers ook uit het buitenland aan de Amersfoortse iaardschool opgeleid. rlala Eli Dme 1 6 Ier gei nee n hi ailie WOENSDAG 25 MEI 1988 n Nederland is het alleen nog mager gesteld met de amateur- leiding voor beiaardiers. Er is opleiding in Tilburg, er is er aan de TH in Ejtschede en één de Erasmus Universiteit in Rot- Idam. De amateuropleiding voor e\Jaardier aan de Re9ionale Mu" kschool Amersfoort verkeert een prii stadium-In novem- r 1987 startte Henry Groen, dsbeiaardier van Apeldoorn, neveld en Ede, die in oktober docent beiaardspel bij de RMA Js benoemd, het eerst cursusjaar m ir amateurs. Het unieke van de eiding m Amersfoort is wel dat ie les mogelijkheid kan bieden aan gemteresseerden buiten regio, en dat tegen het normale ef gen leruy Groen begon vong jaar vier leerlingen uit Amersfoort twee van buiten de stad. Daar mensen bij die de ambitie heb- om de Beiaardschool te gaan jen. Twee van hen hebben een ikale beroepsachtergrond als ist en zangeres. Enkele van hen len de beiaard een leuk mstru- nt en zien de cursus als een enment. Eén cursist had jaren Eden een beiaardconcert m Bosch bijgewoond, bleef daar onder de indruk en hield in zijn terhoofd: als ik ooit eens de s krijg wil ik dat proberen, let is aardig", zegt Henry, „als iet dat iemand de motonek die iet instrument hoort ook in zijn ten of vingers heeft. Als je con stateert dat iemand feeling voor het instrument heeft wordt het leuk: dan gaat hij of zij met sprongen vooruit. De meeste mensen hebben een toets instrument bespeeld, or gel of piano, maar sommige kun nen nauwelijks noten lezen. Het is voor mij een uitdaging om iemand les te geven die nauwelijks noten kan lezen. Het is wel de be doeling dat hij dat leert, omdat de beiaardliteratuur dermate groot is dat dat van belang is, al is het spel voor een groot deel improvisatie. Dat is vanouds zo, en dat is nog steeds zo. Bijvoorbeeld de volks lied improvisatie, die een grote factor bij ons m de bespelmg vormt. Ik heb laatst een enquête gehouden waaruit blijkt dat de beiaardier het volksliedrepertoire nog altijd nummer een vindt". IMPROVISEREN Henry Groen vindt het een uitda ging om ook met de amateurs im proviserend aan de gang te gaan. Ook daarbij zijn de mogelijkheden behoorlijk, vindt hij. Hij moet dat vermogen wel langzaam opbou wen, want mensen hebben een ze kere schroom voor improvisatie. Je kunt altijd wel iets, zegt Henry dan, al is het je eigen naam en adres uittikken op een toets, en daar wat mee gaan varieren. „Dan blijkt vaak dat het instru ment zich uitermate leent voor improvisaties vanwege de klank velden die je kunt creeren. Henry Groen, stadsbeiaardier van Apeldoorn, Barneveld en Ede. sinds november vorig jaar docent beiaardspel aan de RMA. De beiaard beschikt over een behoorlijk spectrum aan klankkleuren, heel geschikt om ge voelens en emoties over te bren gen. Je kunt heel goed nuanceren Ik denk dat dat wel het geheim is van het instrument." GEBREK AAN DYNAMIEK „Je ziet op een gegeven moment in de geschiedenis dat men een piano ontwikkelt, omdat men een gebrek aan dynamiek constateert op het clavecimbel. De beiaard, het instrument van de lage landen, was in die tijd al lang het instrument waar je die nuancering op aan kon brengen. Omdat de beiaard in de negentiende eeuw in een vervalpe- riode verkeerde heeft men dat waarschijnlijk over het hoofd ge- Ik vergelijk de beiaard altijd met dne instrumenten in één; clavecim bel vanwege de sprankelende bo ventoonrijkdom, orgel ook vanwe ge de njkdom aan boventonen én het voetpedaal, en de piano vanwe ge de vele dynamische schakerin gen die je aan kunt brengen, van pianissimo tot forte De beiaard wordt vaak geasso cieerd met barokmuziek omdat de beiaard ook in de barokperiode ontstaan is. Maar als je weet wat Henk Badings voor beiaard heeft geschreven: dat is zo verfijnd. Als je dat om tien, elf uur 's avonds zou spelen wanneer de stad een beetje tot rust is gekomen moet daar zo'n wonderlijk effect van uitgaan dat het ongekend mooi is". KORS MONSTER „Laatst kreeg ik een compositie van Kors Monster onder ogen. In het najaar wordt hij herdacht in Dordrecht. In de laatste penode van zijn leven heeft hij veel beiaardwerk geschreven. Hij is van huis uit piarust-componist. Vooral zijn beiaardwerken zijn onontdekt, en de Dordse beiaar dier Jaap van der Ende heeft dat werk uitgezocht en gaat al die beiaardwerken integraal uitvoe ren. Het is impressionistische muziek, verfijnd en mooi. Dat merk je ook in de amateur opleiding: dat de mensen op een gegeven moment de dynamische mogelijkheden van de beiaard aan gaan voelen, en dat ze dan wat vrijer worden m de interpretatie mogelijkheden doordat ze de dy namische schakeringen van het in strument gaan toepassen." Docent Henry Groen: „Het is voor mij een hele uitdaging om iemand les te geven die nauwelijks noten kan lezen" CURSUS Henry Groen is gelukkig met de cursus, die de Vereniging voor Huismuziek gaat geven. Dne cur susdagen over en met de beiaard De eerste was op 28 mei: een intro ductie waarop Henry de geschie denis, de klokgietkunst behandel de, beiaarden van verschillend ka liber liet horen, en een rondleiding langs de histonsche verzameling van de Beiaardschool hield, 's Mid dags speelden wat leerlingen van de RMA op de beiaard van het Belgenmonument, samen met een koperensemble en een volksdans groep uit Barneveld van de Mu ziekschool. Henry Groen heeft het m zijn cur susdag opgenomen om de cursis ten te laten zien dat een beiaardier niet alleen solistisch hoeft bezig te zijn, maar ook het ensemblespel kan beoefenen. De twee cursusdagen van 1 en 15 oktober zijn typische speelcursus- dagen. Via de noten of al improvi serend gaan de cursisten met de beiaard aan de gang. Ze krijgen opdrachtjes en ter afsluiting van de cursus kwamen de deelnemers een concertje op het Belgenmonu ment verzorgen. FACILITEITEN De leerlingen van Henry Groen kunnen gebruik maken van de fa ciliteiten van de Beiaardschool Ze kunnen op de oefenklavieren stu deren, gebruik maken van het cur suspakket dat aangeboden wordt door de Beiaardschool: campano- logie, versteken, ze kunnen een uur in de week studeren op het Belgen monument. Dat is aantrekkelijk, want een oefenklavier is niet zo maar voorhanden en bovendien vrij duur in de aanschaf. Groen benadrukt enige malen dat een instrument als de beiaard echt bij iemand moet passen. Wat voor karakteristieken moet zo ie mand hebben? „Ik zou niet willen zeggen dat het te maken heeft met een grove mo toriek, zoals wel gesuggereerd wordt, omdat een beiaardier van die wilde bewegingen zou maken. Dat is een verkeerde voorstelling. Het is wel te verklaren vanuit het verleden. De beiaarden waren vooral in de negentiende en het begin van deze eeuw bijzonder slecht onderhouden. Gemeentebe sturen hadden eigenlijk te weimg belangstelling voor het stadsinstru- ment bij uitstek, zodat de boel qua inrichting behoorlijk verwaarloosd was. Dat betekende dat een beiaar dier echt „peerdenwerk" moest doen om dat instrument nog te laten klmken. Via geavanceerde technieken is de beiaard inmiddels zo geperfec tioneerd dat er met een minimum aan krachtsinspanning al een heel mooi resultaat te bereiken is. Beiaard spelen is geen kwestie van kracht Meer een kwestie van tech niek. De huidige oefenklavieren zijn ook qua klank heel goed, zodat een leerling zich de techniek goed eigen kan maken. Natuurlijk, het komt wel voor dat je op zware beiaarden echt kracht moet ge bruiken. Zeker m de zomer wan neer de zon zo'n hele dag op een toren heeft gestaan. Als je dan 's avonds een concert van een uur moet verzorgen is dat best wel peerdenwerk. Beiaard spelen is ook een heel lichamelijke bezig heid: je hele lichaam is er bij be trokken. Wij maken ook de fijnste trillers op een beiaard, van pianissimo tot fortissimo laten we hem aanzwel len. Daar heb je een fijne motoriek voor nodig" OPGEVEN Belangstellenden die m het ko mend seizoen willen deelnemen aan de Amateurcursussen voor beiaard kunnen zich mee opgeven bij de Muziekschool. Muurhuizen 1, telefoon 033-622004. Leerlingen krijgen een half uur per week 's middags of 's avonds les op het Belgenmonument. Behandeld wordt vooral de interpretatie. De be roepsgerichte vakken komen later aan de orde Het is voor een leerling een mooie ervaring om, als hij een re pertoire van een kwartier heeft in gestudeerd, dat op een echte grote beiaard ten gehore te kunnen brengen. De leerling kan met Hen ry Groen mee naar Barneveld of Ede. Voor de toekomst denkt Henry Groen aan leerlingconcerten, eventueel in samenwerking met de Muziekschool en/of de Beiaardschool. ACHTERVELD - Vnjdagmiddag werd aangifte gedaan van diefstal van materiaal uit een materiaalkast van een op het terrein van de firma De Vor staande vrachtauto De waarde van het ontvreemde is on geveer 500, - Zaterdag zijn tijdens een voetbal- tournooi op het Kerstenssportpark sportschoenen en sportkleding ontvreemd uit de kleedlokalen. Vier personen deden aangifte. De totale waarde van het ontvreemde is ongeveer/ 800,- Later werd nog aangifte gedaan van diefstal van vier sportvelgen van een auto die geparkeerd stond op het parkeerterrein van het sportveld. Uit het onderzoek is vast komen te staan dat de daders hun kans heb ben afgewacht om de goederen weg te nemen. De politie is zeer geïnteresseerd of er iemand iets gezien of opgemerkt heeft op het of in de nabijheid van het parkeer terrein van het Kerstens sportpark. De plaatselijke politie verzoekt degenen die iets hebben gezien contact te willen opnemen, tel 1607. Verstrekte gegevens zullen vertrouwelijk worden behandeld. Het kampeertafeltje taat wankel. Een kind ralt tegen het tafeltje aan n krijgt een pan kokend icte soep over gezicht en chouders. De nog warme i ar beetle wordt met spin as opnieuw aangestoken, 'lotseling schiet een [teekvlam in het gezicht an het kind dat staat te ijken. Brand door een ntploffende fles in een ampeerauto, waardoor wee meisjes zeer ernstig erbrand raken. In de zomermaanden ertoont het aantal brand- rondongevallen plotse- ng een piek. Net als in ecember en tegen oud en lieuw. Meer dan hon- erdduizend mensen in ederland lopen per jaar leer of minder ernstige randwonden op. Vierdui- pnrthv#»«»>ionderd men sen komen met ernstige brandwonden in het zie kenhuis, van wie driedui zend kinderen. Meer dan tweehonderd mensen overlijden per jaar aan op gelopen verbrandingen. Wat triest is, en nog triester blijkt uit te pak ken. Een brandwondpa tiënt ben je voor je leven. Gebrandmerkt voor het leven zou je kunnen zeg gen. Ouders blijken hun kinderen van school te ne men als een kind dat ern stig verbrand is geweest bij hun kinderen in de klas komt. Je houdt het niet voor mogelijk, maar in de Nederlandse brandwon dencentra in Beverwijk, Rotterdam en Groningen kunnen ze daar de meest aangrijpende staaltjes over vertellen. 0OGLAND - Tachtig procent van de ongelukken met idwonden gebeurt thuis. Een kind trekt een ketel kokend sr van het fornuis over zich heen. Een moeder zit met een ndin te praten en het kind op haar schoot gooit het kopje koffie over haar handen en buik. Kinderen in nachtpon- ïs gaan de trap op om hun ouders met een ontbijt op bed te assen en krijgen struikelend de pot hete thee over zich D. e Nederlandse Brandwonden Stichting, die in 1971 werd sricht, zet zich er voor in dat patiënten met ernstige ver dingen een optimale behandeling krijgen. De stichting voorlichting om het zo veel mogelijk voorkomen van dwonden te bevorderen en beheert en houdt een goed tionerende huidbank in stand. Marion ten Bokum uit 3land is lid van het Voorlichtingsteam van de Nederlandse 'dwonden Stichting. Van huis uit is zij verpleegster en heeft randwondpatiënten verpleegd. Toen zij vanuit Twente in Imersfoortse kwam wonen hoorde zij van de (niet gesubsi- ïde) Brandwondenstichting, die ook lezingen organiseert, tdingen en wetenschappelijk onderzoek financiert ten bate een optimale brandwondenzorg, en ze besloot voor deze ting te gaan werken. plaats in bij de behandeling van brandwondpatienten. Donorhuid wordt altijd afgestoten, ook als het de huid zou zijn van een broer of zus. De huid wordt gebruikt als een tijdelijk „verband", dat op de pnorhuid," zegt ze, „neemt op penblik een heel belancmike brandplek wordt gelegd. Met name bij tweedegraads verbandin- gen daalt, op het moment dat de huid op de wond wordt gelegd, de pijn tot een zeer acceptabel mveau. Pijn is bij brandwondpatienten het meest afschuwelijke waar ze vier entwintig uur per dag mee gecon fronteerd worden. Ook is het zo dat op een tweede graads brandwond die afgedekt is geweest met donorhuid de eigen huid veel beter en gaver groeit. Bij tijdelijke afdekking door donor- huid is het ook zo dat iemand met een derdegraads brandwond niet zo snel infectie krijgt. Voor een derdegraads brandwond moet er later altijd huid getransplanteerd worden, want waar geen huid meer is groeit ook mets." WATER Manon van Bokum stelt nadruk kelijk dat water het belangrijkst is bij alle brandwonden. Water, en de rest komt later. Ze wil dat elk kind dat kan opdreunen. Bij alle huis-, turn- en keukenbrandwonden moet niet „gedokterd" worden met zalf jes, boter, karnemelk, tandpasta of bloem, want als dat op de wond is gedaan kan een arts met meer be palen hoe de wond er uitzag. Bo vendien is het zo dat als iemand een brandwond door kokend wa ter of echt vuur oploopt op dat mo ment de wond steriel is. Er is maar één ding dat moet gebeuren: de wond moet afkoelen, hetgeen het best kan geschieden met zacht stromend leidingwater. „Nooit kleren uittrekken," zegt Manon. „Als er vlammen of schroei aan te pas zijn gekomen is de kle ding al op de huid vastgebrand. Als je de kleding verwijdert trek je alles kapot. Als je een tweede graads brandwond meteen met water kunt koelen kan je daar vaak mee voorkomen dat het een derde graads wond wordt. Je koelt niet alleen de bovenste maar ook de onderste huidlaag af, zodat de huid met blijft doorbranden. Bij een kind dat een kop hete soep over gezicht en schouder heeft gekregen en bij volwassenen met grote verbrandingsplekken moet je na tien minuten wel lauw water toevoegen, want anders on derkoelen ze. Ben je met thuis dan is slootwater altijd nog beter dan niets. Ook zeewater is prima De mensen die bij de ramp met de gasauto m dat Spaanse dorp des tijds in zee zijn gelopen en geble ven zijn hebben tot 80 procent minder brandwonden opgelopen dan de mensen die dat met deden. PROFESSIONELE HULP Afkoelen is het allerbelangrijk ste. Dan zo snel mogelijk professio nele hulp halen. Niet zelf gaan klie deren. Voor verbranding van ge zicht en arm altijd naar het zieken huis gaan. In principe is het zo: met elke brandwond groter dan een gulden, en bij een kind is dat al een heel groot stuk, moet je naar een arts. Hoe vervoer je een kleddernat iemand? Als de verbranding een lichaamsdeel betreft doe je daar een schone gestreken theedoek omheen. Als het om een kind gaat dan wikkel je hem in een schoon gestreken laken, en je laat de natte Ideren gewoon zitten. Tijdens het vervoer koelen natte kleren nog steeds. Als mensen uitgebreide ver brandingen hebben en zeggen: ,,'t Valt wel mee. Ik voel helemaal niets," moet je als de bliksem naar het ziekenhuis gaan. Zo iemand heeft derdegraads verbrandingen. Het verbrande deel ziet er wit en niet akelig uit. Een brandwondpatiént is een héél gevaarlijke patiént. In eerste in stantie lijkt allemaal nogal mee te vallen. Dat kan van minuut tot mi nuut veranderen. Een brandwond patiént kan vier uur na opname in een volkomen ander mens veran deren, opgezwollen. Dan treedt de zogenaamde verbrandingsziekte op. Vanaf dat moment wordt hij als maar zieker. Alles m zijn lichaam gaat méédoen, en dat is vreselijk gevaarlijk. Iemand die vlamverbranding bij zijn gezicht heeft gehad moet je ook altijd rechtop vervoeren, want je weet nooit hoeveel er naar bin nen is gekomen en hoeveel oede men en verdikkingen binnen ont staan. VANAF HET HOOFD Iemand die m brand staat moet je neerleggen en in textiel rollen, te beginnen vanaf het hoofd om de vlammen daar meteen te doven. Nat houden en zittend vervoeren naar het ziekenhuis. Krijgt een kind iets over zich heen dan is het vaak bij het gezicht en in de hals Pro beer het land koel te houden en ga zo snel mogelijk met het kind m zittende houding naar het zieken huis." De drie brandwondencentra die teerd op de basisschool en door zijn vnendjes, krijgt in zijn puber teit gigantische problemen. Die durft met meer bloot te staan, gaat zich isoleren. Nu is er een Vereniging van Brandwondpatiënten, van men sen die óf zelf verbrand zijn ge weest of die met een kind of een echtgenoot met brandwonden te maken hebben gehad. Hun leven is in één klap veran derd. Er zijn dingen die met meer kunnen, en dat houdt ook nooit meer op. Een kind dat zeer ernstia verbrand is moet jaar in jaar uit terug naar het ziekenhuis voor ope raties. Littekenweefsel groeit niet mee en het is een gebed zonder einde. TIEN JAAR GELEDEN Toen Manon ten Bokum enige tijd geleden met een stand van de Brandwondenstichting op een huis houdbeurs stond vertelde een zes tigjarige vrouw tegen haar dat ze tien jaar terug was verbrand. Ze durfde niet meer zelf te koken, durfde met meer naar verjaarsvie- nngen waar gebarbecued werd m aanwezigheid van kinderen, durf de met meer naar bijeenkomsten waar hete koffie of thee over kinde ren zou kunnen heen vallen. Manon raadde haar aan contact op te nemen met de voorzitter van de Vereniging van Brandwonden- patienten, iemand over wie ouders vroeger als verbrand jongetje te gen hun kinderen zeiden. „Nee, daar hoef je met mee te spelen, met dat monster." Manon vertelt dat het zelfs voorkomt dat een verbrand kind op school geweigerd wordt, omdat er dan zo veel ouders zijn die hun kinderen van die school af nemen. „Elektnciteitsverbrandingen," zegt Marion ten Bokum, „zien er vaak niet ernstig uit. Je ziet één plek waar de stroom het lichaam in en één plek waar deze het lichaam uit is gegaan. Je denkt: twee kleine brandwondjes, dat is mets. Maar, met elektnciteitsverbrandmg moet je altijd naar het ziekenhuis gaan, want wat er tussen ligt zie je niet. Je kunt niet beoordelen hoe ernstig dat is, en het is vaak héél ernstig, gebruik voor kinderen altijd van die veiligheidsstopcontactjes, want kinderen zijn erg expenmenteel en een elektnciteitsverbranding is zó maar gebeurd!" Voor het eerst dit jaar is de Ne derlandse Brandwonden Stichtmg opgenomen in het nationale col- lectenplan Amersfoort behoort tot de collectegemeentes, wat inhoudt dat lezingen en diavoorstellingen die normaal 75,- kosten aan scholen en instellingen gratis kun nen worden gegeven. Manon ten Bokum wil dus zo veel mogelijk voorlichting gaan geven op basis scholen aan de twee oudste groe pen. De collecte zal van 31 oktober tot en met 6 november worden ge houden. Wie voor de stichting wil col lecteren kan zich opgeven bij: Ria Trompert, Billitonstraat 20, Amersfoort, telefoon 19268 en Dick van Karssen, Tolick 111, Hoogland, telefoon 803950. Wie algemene informatie over de stichting wil kan zich wenden tot Marion ten Bokum, Maiskamp 6, Hoogland, telefoon 808175. Nederland telt zijn afgesloten delen van bestaande ziekenhuizen waar verder memand mag komen. Gemfecteerde patiënten zeker mo gen alleen maar bezoek hebben van 'n enkel familielid. Ze worden heel vaak bloot verpleegd in dikke speciale zalflaag en liggen in een ruimte met een temperatuur van ongeveer 40 graden. Iedereen die daar binnenkort moet helemaal in gepakt zitten met schorten, spe ciale schoenen en monddoeken. HET HELE LEVEN MEE In één der voorlichtingsfilms van de Nederlandse Brandwonden Stichting zegt een vrouw: „Ik ben verbrand toen ik een schoolkind was, maar het gaat nooit meer over." Bij haar kun je de verbran ding nog zien aan de buitenkant, maar er zijn ook mensen bij wie je het niet kunt zien maar van wie de hele rug is verbrand. Ze kunnen dit met meer, dat niet meer. Plus, en dat wordt ook in de film benadrukt, dat er door de optimale zorg nog een ander aspect bij komt: het ethi sche Een kind met zeer ernstige brandwonden dat vroeger zou zijn overleden wordt optimaal behan deld en overleeft de ramp met een lichaam vol brandwonden. Het kind van vijf, weliswaar geaccep iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiimiiiiiiiiiiiiii minium iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimimiiiiimiiiiiiiiHiiiiiii ACHTERVELD - Vrijdagmiddag tussen 16.00 en 16.30 werd snel heidscontrole gehouden bij het kruispunt te Stoutenburg. In een half uur werden 16 bestuurders bekeurd wegens overschrijding van de toegestane snelheid van 50 km. De hoogst gemeten snelheid was 77 km De tarieven voor de overschrij ding van de toegestane snelheid zijn inmiddels drastische ver hoogd. Bij een geconstateerde snelheid van 80 km, waar maar 50 km gereden mag worden, betaalt men nu al een boete van/ 140, iiiiiiimiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiimiiiiiiii

Historische kranten - Archief Eemland

Leusder Krant | 1988 | | pagina 9