I
Fietsen door de tropen blijft heerlijk'
De muziekvereniging doet ook nog iets
nders dan voor een optocht uitlopen'
S-
Luchtvaart en
textiel II
os van Berkel (57) na fietstocht door Maleisië:
achtigjarig Lisiduna gaat in Leusden op toernee:
Nieuwe expositie in
Luchtvaartmuseum
VRIJDAG 27 MEI 1988
plaatselijk nieuws
LEUSDEN - Op 2 april j.l. ging ]os van Berkel uit Leusden (57
ir jong) voor het eerst als reisleidster mee met een fietstocht
or Maleisië. Dezelfde tocht, 880 kilometer lang, fietste ze
rig jaar als toeriste. De organisatie, het alternatieve Amers-
irtse reisbureautje Vlieg en Fiets, vroeg haar dit jaar als
ileidster mee te gaan. Daarvoor voelde Jos van Berkel wel.
lerares van de Hoge School voor Gezondheidszorg maakt
„af 1 februari dit jaar dankbaar gebruik van de VUT-regeling
ziet kans op deze wijze het nuttige met het aangename te
renigen. „Ik hou van werken met mijn lijf; fietsen, zwemmen,
hou van verantwoording; organiseren, regelen en.in de
ipen ben ik thuis. Ik voel mij er vrij en lekker, beter nog dan
nis." Waarmee verklaard is wat iemand van 57 jaar, er toe
engt 880 kilometer door de tropen gaat fietsen, samen met
gentien andere vrouwen. En daarvan te genieten.
door
Marianne de Valck
)e route van Kuta Baru naar Sin-
pore was bekend. Ze is uitgezet
or reisorganisatie Clara de Goe-
langs kleine Chineese hotel-
es en campingplaatsen in golf
ten tentjes. De route loopt langs
Zuidchmeese Zee via het eiland
man en eindigt in Singapore,
weken later. Jos van Berkel
sd van haar vonge tocht verslag
Jeze krant van 1 maart j.l.
)it jaar maakt Jos van Berkel ver
diende van deze zware tochten,
augustus weer naar Maleisië. In
ober gaat ze 650 kilometer over
fietsen, door bergachtig ter-
In november gaat ze een
irtgelijke fietstocht uitzetten op
Lanka en in februari gaat ze mee
de eerste gemengde tour door
liland. Dit jaar worden de fiets-
hten alleen door vrouwen gere-
Het idee vond zoveel
erklank, dat vanaf volgend jaar,
speciale vrouwentochten ook
•mengde" tochten zijn georgani-
ird.
forig jaar was de tocht lang en
inspanning niet gering. Jos van
rkel haalde rustig in haar eigen
ipo, gestaag doorfietsen in de
itenduren en op het strand lig-
\d in de namiddag, ontspannen
ir einddoel. Dit jaar droeg zij,
nen met Clare de Goede, de
antwoording voor negentien
slnemers. Negentien vrouwen
sen de 28 en 63 jaar. De drie
ite waren respectievelijk 63,
en 60 jaar oud. Jos van Berkel
tent zichzelf onmiddellijk daar
Her aan met haar 57 jaar.
iNooral de ouderen hadden re-
matig gereisd en gefietst. Voor
jongeren was het grotendeels
meuw avontuur. Zij hadden
ir het merendeel geen tropener-
ïng en één had er zelfs nog nooit
flogen. Jos van Berkels eerste
aring als reisleidster was er een
verbazing. „Wat mij opviel, op
Schiphol al, was dat sommige men
sen zich volkomen afhankelijk van
de reisleiding opstellen. Ze vroe
gen me bijvoorbeeld of ze al door
de douane mochten lopen. Aan de
andere kant hadden ze soms ook
een houding van „Ik heb er voor
betaald, dus je doet het maar even
voor me". Banden oppompen bij
voorbeeld. Jos van Berkel bleef de
mensen positief benaderen in het
vertrouwen dat ze het zelf vast wel
konden, en dat bleek zo te zijn."
ERVARINGEN
„De meeste deelnemers waren
voor het vertrek gespannen, wisten
niet meer precies wat zij zich, van
wat komen ging, moesten voor
stellen." We hadden wel een ken-
rusmakings-informatie bijeen
komst gehad. Maar je moet de
warmte toch te voelen en de natuur
en de mensen zien, om het goed te
beseffen."
Dus had Jos van Berkel het vooral
in het begin druk met het regelen
van kleine dingen, het beantwoor
den van veel vragen en het deskun
dig bagage en fietsen inpakken.
Eenmaal in Kuta Baru gearriveerd,
liep het dorp uit om de dames te
helpen de fietsen in elkaar te zet
ten. Dezelfde middag lag het hele
gezelschap op „the beach of passo-
niated love", behorend bij het eni
ge, een beetje luxe hotel dat ze
voorlopig zouden zien. „Hoe je de
mensen ook waarschuwt, 's avonds
waren er een paar goed verbrand.
Terwijl het de bedoeling was de
eerste twee dagen twee lange tra
jecten af te leggen, 73 en 103 kilo
meter."
Jos van Berkel vindt twee lange
trajecten zo net uit het vliegtuig, wit
in de tropen, ook niet zo'n goed
idee. „Maar het moest wel, door
gebrek aan accommodatie onder
weg". Overigens bestond er geen
enkele verplichting het traject met
de fiets af te leggen. Verschillende
deelnemers gingen naar de vol
gende overnachtingsplaats met de
auto. „Zeker de eerste dagen was
het voor veel mensen teveel. De
warmte, de indrukken. De ene ver
werkte alles honderduit pratend, de
andere zei „laat me nu maar even."
Na een paar dagen was iedereen
gewend.
GROEP
„Je belangrijkste zorg is dan om
m de gaten te houden of iedereen
het naar zijn zin heeft. Of iedereen
een plekje m de groep heeft ge
vonden." Daarbij kwam haar erva
ring als voormalig lerares die ook
werkte met verschillende ge
sprekstherapieën goed van pas.
„Want bij zo'n tocht kom je ook je
zelf tegen."
Zwaar tilt ze niet aan deze extra
begeleidingstaak. „Ach je hebt de
verantwoording en de handigheid."
Wat haar wel zwaar viel, was het
uitrijden van de tocht. Vooral de
eerste dagen vertrok ze als laatste.
De deelnemers vertrekken name
lijk allemaal op eigen houtje in zelf
gekozen gezelschap en in eigen
tempo. Om eventueel gestrande
deelnemers te helpen, kwam Jos
van Berkel achteraan. „Normaal
fiets ik niet snel. Maar wanneer ik
eenmaal op gang ben, kan ik lang
door njden. Ik ben een echte
stayer. Maar nu moest ik steeds af
stappen. Eventueel ergens een
truck organiseren. Daarna weer op
gang komen om tien minuten later
op de volgende groep te stuiten."
Dat was zwaar, maar met een
grinnik: „Ik vond dat ik als reisleid
ster toch de hele route uit moest
rijden." Slechts eenmaal moesten zij
en Clare de Goede zelf, vijf minuten
de bus (met fietsen en al) pakken.
Dne lekken banden was er één te
veel, „in de tropenhitte kun je geen
banden plakken, dat moet je 's
avonds doen."
ONTMOETINGEN
De opzet van de tocht is niet pres
tatiegericht. Het is de bedoeling om
in je eigen tempo, de tropen te er
varen. „Vooral de oudere dames
deden dat op een heel ontspannen
manier. Wanneer ze bijvoorbeeld
een mooie plek in de schaduw za
gen, gingen ze daar even liggen.
Wanneer ze onderweg een paar
vriendelijke mensen tegenkwa
men, bleven ze even praten." Vrien
delijke mensen ontmoetten ze over
al. Hoewel de tocht ditmaal geen
interviews in kranten, althans in
Maleisië, opleverde, was de be
langstelling voor die blanke vrou
wen op een tourfiets groot. Soms
Jos van Berkel maakt een fietstocht door de tropen.
ie
L' I'
LEUSDEN - In 1908 opende bij de oprichting van „Muziekve-
miging Lisiduna" een dertigtal heren in stemmige driedelige
kken met vadermoordenaar en butterfly, middenscheiding
het haar en doodernstig gezicht met Psalm 134 de openbare
>etitieavond waaraan ook het Wilhelmus en het Wien Neer-
idsch Bloed niet ontbraken.
Yu, tachtig jaar later, heeft de jeugd de overhand bij de
nderddertig leden van harmonie, drumband en majoretten
n Lisiduna. Met een vrolijke lach voeren ze in geel uniform-
je, zwarte broek-rok en kolbak een met lyra's doortwinkelde
ow op met Fiesta Cubana, Engelse en Russische potpourri's
lardeerd met een aerobic dansnummer.
ACCENT
n het kader van zijn tachtigjarig
Haan gaat Lisiduna binnenkort
toernee in Leusden om zich aan
steeds uitbreidende bevolking
presenteren. Lisiduna gaat in
zestal Leusdense wijken con-
ten geven. De dag voor het con-
t wordt de zojuist uitgebrachte
Ier huis-aan-huis in de bus ge-
om het publiek bekend te
ten met het bestaan van Lisidu-
en om meuwe leden en dona-
rs te werven. In de Leusder
ut zal steeds bekend worden
naakt op welke lokatie en op
Ik tijdstip het concert zal plaats
den.
INCERTEN
oorzitter Theo Wouters: „We
«n dat de mensen door onze
certen een andere kijk op Lisi-
a knjgen dan alleen maar die
een muziekgezelschap dat op
inginnedag en vaak onder
hte weersomstandigheden zijn
tk moet doen. Voor de meeste
hkanten van onze vereniging is
optreden, om eerlijk te zijn,
6r een noodzakelijk kwaad,
it als vereniging moet je de fi-
ciele kanten goed bijhouden,
dat kun je alleen maar doen
optredens. Daardoor krijg je
d binnen."
„Maar het accent ligt bij ons op
het gezellig met elkaar musiceren,
terwijl we proberen dat op een zo
hoog mogelijk niveau te doen. Dat
hoge niveau kun je vaak niet op
straat ten uitvoer brengen, maar
meer in het concertgedeelte. Daar
om voeren we ook, voordat we de
show m de wijken gaan geven, een
paar nummers concertmatig op.
Dat zal dan een Elvis-selectum of zo
zijn, lichte muziek, ook gemakke
lijk toegankelijk voor leken. Zodat
de mensen zullen zeggen: de mu
ziekvereniging doet ook nog iets
anders dan voor een optocht uitlo
pen.
Het is niet zo dat die optochten
en marsen bij ons in het verdom
hoekje zitten, maar de mensen heb
ben zo'n klein beeld van de vereni
ging en zien alleen het topje van
onze muzikale ijsberg."
OPLEIDING
Het bestuur van Lisiduna is de
laatste jaren bezig om de vereni
ging m bredere knng bekendheid
te geven. Lisiduna kan bogen op
een eigen opleiding tot muzikant,
waarvoor het over de juiste docen
ten beschikt die er de geëigende
papieren voor hebben. Ook met
een blik op de toekomst om de
doorstroming goed te verwezenlij
ken. Iedereen die wil kan bij Lisi
duna een interne opleiding krijgen.
Binnenkort zal Lisiduna op de Leus
dense basisscholen een aktie hou
den om jong publiek voor de ver
eniging te interesseren.
„We beginnen van onderen af
aan. Je moet je natuurlijk niet voor
stellen dat je, als je nooit een instru
ment hebt gespeeld, met een jaar
een volledig muzikant bent. Als je
echt een muziekinstrument wilt le
ren beheersen moet je rekenen op
een driejarige opleiding, en die is
geheel intern in de vereniging te
verwezenlijken: opleiding én in
strument worden geheel door de
vereniging ter beschikking ge
steld."
KOPERINSTRUMENTEN
Lisiduna heeft behoefte aan nieu
we blazers van kleme koperinstru
menten: trompetten en klarinetten.
Voor de rest speelt Lisiduna zoveel
mogelijk in op de interesse van de
mensen. Als iemand interesse
heeft in een trombone probeert Li
siduna daarbij aan te sluiten, zodat
iemand die een instrument kiest
het ook zoveel mogelijk naar zijn
zin heeft en met gedwongen wordt
bij de behoefte aan klarinetten kla
rinet te spelen.
De grootste afdeling van de ver
eniging is het harmonie-orkest dat
onder leiding staat van Henk van 't
Veer. Naast de marsen op straat
wordt veel populaire muziek ge
speeld. Wekelijks wordt dit reper
toire gerepeteerd, waarna het uit
eindelijk in de vorm van concour
sen of concerten wordt uitgevoerd.
Tijdens de opleiding van nieuwe
muzikanten bestaat de mogelijk
heid om mee te spelen in het leer
lingenorkest dat onder leiding
staat van J. Valkenburg. De oplei
ding wordt afgesloten met een exa
men.
DRUMBAND
Bij de drumband kunnen mo
menteel tamboers en lyraspelers
geplaatst worden. Voor hen is de
opleiding wat korter. Binnen een
half jaar is de drum- of lyraspeler al
een heel eind op weg naar zijn
muzikantschap. Sinds kort is Henk
Kikkert instructeur. Hij compo
neert veel, en ook door andere ver
enigingen en bijvoorbeeld op het
solistenconcours worden zijn stuk
ken gespeeld.
MAJORETTEN
Ook bij de majoretten, die onder
leidmg staan van Lucia de Vrede,
wordt er wel iets anders gedaan
dan alleen op straat in optochten
meelopen. „De majoretten doen
aan aerobic dancing, aan stukken
met wisselende tempi waarin ze
bijvoorbeeld van de wals in een
Zuid-Amenkaans ritme overgaan.
Dat is tijdens de marsen op straat
moeilijk te demonstreren, maar dit
soort optreden wordt wel verwerkt
m de toernee door Leusden. Meis
jes van tien tot veertien jaar kunnen
zich bij de majoretten melden. De
majoretten vormen een aktieve
meidengroep die zich tijdens op
tredens aan het front van de vereni
ging presenteert en ook bij wed
strijden van zich laat spreken door
het opvoeren van een flitsende
show."
TOEKOMST
Theo Wouters: „Tijdens de op
leiding proberen we de jeugd te
stimuleren om ze te laten weten
waar ze naar toe kunnen werken:
het spelen in het jeugdorkest. Dan
ruiken ze al vast waar ze in de
toekomst naar toe kunnen gaan.
Dat kan ook voor de studie wat
verzachtend werken, zodat ze de
taaie stukken wat makkelijker in
studeren omdat ze die in het jeugd
orkest met elkaar kunnen uitvoe
ren.
Daarnaast heeft iedereen zo'n
beetje privéles van het viertal
daartoe aangestelde docenten.
We vinden het prettig om dit
naar buiten te brengen, om te laten
zien waar we in die tachtig jaar van
ons bestaan naar toe zijn gegroeid.
Dat willen we vooral laten zien om
dat er, naar verhouding van de
steeds groeiende bevolking in
Leusden, méér moet kunnen. De
voornaamste drempel die de men
sen tegenhoudt om bij ons te ko
men musiceren is, denk ik, dat ze
ons te veel zien als een stel trom
melaars dat met Koninginnedag en
avondvierdaagse door weer en
wind heen ploetert. Dat beeld heeft
men al jaren van een muziekvereni
ging, terwijl dat niet overeenstemt
met de realiteit,"
DE HAMERSHOF
Lisiduna start met zijn Leusdense
toernee op vrijdag 24 juni, op De
Hamerhof, waar op dat moment al
tijd veel publiek is. Na de zomer
vakantie is Lisiduna van plan om
ook enkele malen op de zaterdag
concertjes te geven in De Hamers-
werd Jos van Berkel, met haar grijze
korte kapsel, herkend van het vori
ge jaar. Hetgeen tot een nieuwe
kennissenkring leidde. Want ze
hoopt tenslotte vaker langs te ko
men fietsen. In augustus a.s. bij
voorbeeld weer. De leeftijden
maakten veel indruk. „Wanneer je
vertelde hoe oud je was, knepen ze
je soms m je benen en zeiden vol
bewondering „Oh, You are a strong
woman". Een vein de deelnamers
ging graag in haar eentje op weg.
„Ze was nogal opvallend uitgedost.
Ze wilde absoluut met verbranden,
dus had ze van alles aan. Mede
daardoor kreeg ze snel en veel con
tacten. „Die kwam regelmatig bij
een overnachtingsplaats melden
dat ze niet mee at omdat ze ergens
een uitnodiging had". Sommige
deelnemers voelden zich af en toe
wat opgelaten, wanneer ze bezweet
en gekleed in fietsbroek met T-
shirtje onthaald werden door m
prachtige sarongs gestoken Malei-
siers. De voertaal was overigens
Engels en een beetje maleis is altijd
handig.
CONDITIE
In dne weken dat de tocht duur
de werden de deelnemers steeds
zelfstandiger. „Na de eerste vijf, zes
dagen, is het meeste geregeld. Je
kunt wat afstand nemen en krijgt
wat tijd voor jezelf'. Echt vervelen
de dingen zijn er ook deze keer niet
gebeurd. Eenmaal raakte één van
de deelneemsters bevangen door
de warmte en natuurlijk kregen
sommige mensen diarree. „Voor
dat ze aan de reis beginnen hebben
ze allerlei zorgen. Zijn er tijgers,
leeuwen, slangen. Ze zijn bang iets
te krijgen. Je stelt ze dan gerust. Met
wat pnkken vooraf en de waar
schuwing alleen gekookt en gezui
verd water te dnnken. Tot je verba
zing slaan ze, eenmaal in de tropen
al snel alle waarschuwingen in de
wind Ze eten van alles, overal en
krijgen daar natuurlijk een paar da
gen last van."
Erg was het niet en de medische
*.enms van Jos van Berkel was ruim
voldoende. „Je realiseert je wel dat
de leiding absoluut uit twee mensen
moet bestaan. Stel je voor dat er
echts iets gebeurt. Dan mag de
groep met zonder leiding komen te
zitten. Overigens heb je elkaar ook
nodig omdat je je af en toe uit moet
kunnen spreken, moet kunnen af
reageren en overleggen." Aan Clare
de Goede heeft ze een goede part
ner, hoewel Jos van Berkel zelf la
chend spreekt van „werkgeefster."
OPNIEUW
In augustus gaat Jos van Berkel
opnieuw dezelfde tocht fietsen.
Gaat dat nou niet vervelen? „Wel
nee. In de eerste plaats zie ik het als
mijn baan. Maar vooral geniet ik
van alles. Mensen zeggen dat ik in
de tropen een ander mens ben. Ik
voel me lekker en daar komt de
groep bij. Dit keer heb ik weer een
paar nieuwe weggetjes ontdekt.
Dan ga ik even zitten m stille be
wondering. Ik ga in augustus met
plezier terug. De tocht krijgt een
extra dimensie, meer diepgang. Ik
ga meer achtergrond zien. Meer
mensen beter kennen."
En de deelnemers daar blijf je
contact mee houden. „Op 11 juni
hebben we een reünie. Foto's uit
wisselen en zo. Een paar mensen
zal ik daarna misschien nog terug
zien. De kern van de vorige tocht
gaat mee naar Bali. Bali is overigens
nog te boeken. Moet je gewoon een
keer doen."
LEUSDEN/SOESTERBERG - Op woensdag 18 mei opende
mevrouw drs. M. J. Veldkamp, hoofd afdeling vormgeving van
het ministerie van WVC een unieke expositie getiteld „Lucht
vaart en textiel II". Voorafgaande aan de officiële opening
gaven de deelnemende studenten van de Amsterdamse Hoge
school voor de kunsten een ludieke kleurrijke opvoering met
fel gekleurde doeken die als een feestelijke tientallen meters
lange loper werd uitgespreid van de hoofdingang tot in de
wisselexpositieruimte
Voor de tweede maal heeft een
samenwerkingsproject tussen het
Militaire Luchtvaart Museum en de
opleiding Textiele vormgeving le
graads tot een opzienbarend re
sultaat geleid. Binnen de Amster
damse Hogeschool voor de Kunst
vormt de faculteit Beeldende Vor
ming een lerarenopleiding voor
onder andere de le graads be
voegdheid textiele vormgeving
alsmede het vak kunstgeschiede
nis.
Het tentoongestelde werk is ver
vaardigd door le en 2e jaars stu
denten vanuit verschillende vakon
derdelen: improvisatie, mode
vormgeving en gemengde technie
ken. De gehele collectie van het
Militaire Luchtvaart Museum dien
de als inspiratiebron bij het ontwer
pen en uitvoeren van de assembla
ges, metrages, dessins, objecten
en kleding.
Vanuit verschillende invalshoe
ken zijn de werken tot stand geko
men. De modevormgeving met de
„luchtvaartpakken" toont een an
dere benadering dan de uniform
objecten, waarbij historische kos
tuums en passementene centraal
stonden.
De dessins, onstaan vanuit ge
mengde technieken, tonen ver
schillende interpretaties van het
luchtvaartgebeuren. De uitgangs
punten variëren van wolkenmas
sa's, plaatmateriaal, camouflage,
luchtfoto's e.d. Het vak improvisa
tie toont beelden van onder andere
parachutisten in de vrije val, een
schietstoel, wrakstukken en een
kinderspeelpak waarvan de titel
veel verklaart„en later word ik
vliegenier"
De emotionele gebondenheid
met textiel en het specifieke ge
bruik ervan heeft ertoe geleid dat
de studenten hun persoonlijke visie
op luchtvaart kunnen tonen Een
manier van waarnemen en ver
beelden anders dan de werkelijk
heid van de museumcollectie. De
bewuste keuzen van de textiele
beeldelementen is kenmerkend
voor het tentoongestelde werk en
zal z'n uitwerking op de toeschou
wer zeker met missen.
De expositie duurt tot en met 19
juni. Het museum is geopend van
dinsdag tot en met vnjdag van
10.00-16.30 uur en op zondag van
12.00-16.30 uur. De toegang is gra
tis.
hof. Vorig jaar zijn deze optredens
door het publiek met veel enthou
siasme ontvangen.
„Al heel veel jaren," aldus de
geestdriftige Theo Wouters, „staat
op onze muzikale verlanglijst het
musiceren m een Leusdense mu
ziektent. Het zou leuk zijn om op
een lekkere zonnige zomeravond
in plaats van binnen te repeteren
buiten in zo'n tent te spelen en voor
net pubhek te musiceren. Want
voor het pubhek repeteer je eigen
lijk, en voor hen zou je steeds willen
spelen! Ook tijdens openbare re
petities!"
LEUK
„Die concertjes zoals op De Ha
mershof zijn voor ons ook veel leu
ker om te doen. Voor ons is het echt
niet leuk om je longen uit je hjf te
blazen en daarnaast ook nog een
eind te marcheren. Die combinatie
is voor ons heel zwaar. Ik blaas zelf
eerste trompet. Als eerste trom
petter Geert Vaarkamp er met is
zie ik er al tegenop als een berg.
Want dan moet ik al die melodie
partijen m mijn eentje trompette
ren. Dat is een loodzware optracht.
We zitten veel liever lekker in
het zonnetje te musiceren dan op
straat te lopen spelen. Aan de an
dere kant: het fleurt een optocht
natuurlijk op, en dat is ook wel
aardig. Maar: zoals gezegd: het is
met het emge dat wij als Lisiduna
kunnen."
DONATEURS
Tijdens zijn Leusdense toernee
houdt Lisiduna ook een aktie voor
meuwe donateurs, omdat Lisiduna
heel wat geld bijeen moet brengen
om draaiende te kunnen bhjven.
Het vervangen van uniformen voor
100 man kost op zijn minst
70.000,-, een gigantisch kostbare
aangelegenheid. Ook het instru
mentarium heeft een bepaalde af
schrijving. Aan één soesafoon ben
je al 10.000,- kwijt. Theo Wouters:
Je kunt je contributie niet astrono
misch hoog maken. Toetreding tot
de veremgmg moet aantrekkelijk
bhjven. Vandaar dat donateurs
voor ons erg belangrijk zijn. Ook
naar hier toe is de Leusdense toer
nee bedoeld. Zij krijgen maande
lijks ons blad toegestuurd, en voor
hen geven wij onze jaarlijkse uit
voering."
Na de inzinking in de 60er jaren
zit Lisiduna als vele verenigingen
weer in de lift. De vereniging is
eigentijds geworden door de majo
rettes er bij te betrekken en de
muzikanten ook concertmatig be
zig te laten zijn. Bij veel jongeren
slaat dit aan. Wie mee wil doen kan
zich opgeven bij secretaris A. Vee-
nendaal, Visotter 4, 3831 DZ Leus
den, telefoon 940744.
I
