„Ik heb nog veel te leren, ik begin eigenlijk pas"
Een nieuw gezicht voor GGD Eemland
Marian van Zandvoort als enige kandidaat geslaagd voor eindstudie theatervorming:
Hans van Kalsbeek ontwierp stralenkrans
plaatselijk nieuws
door
Marianne de Valck
^ONDERDAG^JULM98^^
Monumentale richting. Ze wilde
het theater in, dat viel toen onder
de moderichting, maar dat gedoe
lag haar niet. Dus koos ze toch
voor monumentaal en wist door
Mode er als bijvak bij te doen,
toch haar theateraspiraties waar te
maken. Monumentaal houdt
"meer het zware werk" in, schil
deren, beeldhouwen, technisch
tekenen, want architectuur valt
daar ook onder. Via de mode-rich
ting leerde ze rekwisieten maken,
evenals decorontwerpen en to
neelkostuums.
Tijdens haar vierde jaar als sut-
dente aan de Utrechtse Academie
volgde ze verschillende stages.
"Je moet dan ineens werken on
der een reggisseur die je niet kent
en voor mensen die je niet kent. Je
werkt volledig zelfstandig. Uiter
aard wel met steun en begelei
ding van de docenten, maar toch
sta je zelf voor de beslissingen".
Ze werkte mee aan de totstandko
ming van de uitvoering van "Das
Badener der Leerstück von Empf-
verstandnisch" van Bertold
Brecht. Het ging haar goed af: "De
voelde dat ik er klaar voor was".
Ze hield er de contacten aan over
die tot haar eerste werkopdracht
heeft geleid.
In augustus begint ze aan de voor
bereiding van de volledige vorm
geving van de opera The Mask
van Purcell, een vrije produktie
onder leiding van Rien Vrijen-
hoek. In haar laatste jaar op de
Academie werkte ze samen met
de nieuwe docent Apostollos
Panagopoulos. Het klikte volgens
Marian van Zantvoort, met als ge
volg dat hij haar het laatste jaar in
tensief begeleidde en dat zij ook
de komende tijd als zijn free-lance
assistente zal blijven aantreden.
"Want ik heb nog veel te leren, Ik
begin eigelijk pas".
Haar visie op de vrouw Medea is
"het gaat niet om de vrouw die
haar kinderen vermoordde, het
gaat over de intense kracht die zit
in ieder mens, waardoor het lot
dat al bepaald is, op een gegeven
moment wel uit moet barsten".
Die visie gaf zij weer in schitte
rende decors, waarin zowel histo
rische tempels met bijbehorende
aankleding als flatgebouwen en
parkeergarages de vorm bepalen.
Bij het operadecor, dat voor een
groot deel bestaat uit wolkenkrab
bers suggererende spiegelwan
den, verklaart ze: "de spiegelwan
den geven voor mij een gevoel
van barok mee, het afstandelijke,
steeds weer herhalen van de ver
siering en tegelijkertijd het vers
toppen van wat werkelijk speelt".
Voor de filmversie zocht ze net zo
lang tot ze een goede woonwagen
"met hout en metaal om de hard
en zachtheid te symboliseren" op
de goede plaats gevonden had.
De videobeelden tonen indrin
gend de triestheid tegen een
grijze mistige achtergrond, onder
indringende belichting en mu
ziek. De videoversie, waarvoor ze
een cameraman moest instrueren
en zelf de montage deed, speelt
eind jaren veertig, in deze eeuw.
Daarvoor leefde Marian van Zand
voort zich helemaal in. "Ik moest
voelen wat een vrouw in die tijd
zou voelen. Dus kocht ik snoepjes
die er in die tijd waren, proefde
heel nauwkeurig en vroeg me zelf
af wat doet ze met het papiertje?
Gooit ze het weg, strijkt ze het
glad?" Door middel van collages
en foto's gaf ze sfeerbeelden en
camerastanden aan. Het eindre
sultaat was geen complete film,
maar wel een indringend sfeer
beeld rond een Medea in onze
eeuw.
Marian van Zandvoort is afgestu
deerd. Ze bereidt zich voor op
haar eerste theaterprodukties als
zelfstandig art-director. Haar wens
om bij de televisie te werken heeft
ze laten vallen. "Ik wil graag weer
samenwerken in een groep. Dat
heb ik het laatste jaar wel gem
het toewerken naar een result
dat je aan het publiek kunt pres
teren. En daarna het applaus. D
doe je het toch allemaal voor'. E
toch definitief het theater?
"Nou, wie weet. Ik zou wel he
heel graag de art-direction v<
een film willen doen. Ik aas
een stageplaats, maar ach, hel
allemaal zo veelzijdig, ik heb d
zoveel te leren. Ik begin pas."
LEUSDEN - Tussen de tientallen geslaagden, telt Leusden één
hele bijzondere. Marian van Zandvoort (24) is als enige kandi
daat afgestudeerd aan de Academie voor Beeldende Kunsten in
Utrecht, op het pakket theatervorming. Een zo indringend en
veelomvattend pakket dat de andere studenten in haar afstu
deerrichting afhaakten. Het laatste jaar van de vijfjarige oplei
ding werd door Marian van Zandvoort als enige student ge
volgd.
Theatervorming houdt veelzijdige aspecten in als het ontwer
pen van decors, toneelkleding, belichting, daarnaast ook het
algemeen management, budgetbewaking, theatergeschiedenis
en een kunstzinnige, zowel als een technische tekenvaardig
heid. De uit Leusden afkomstige Marian van Zandvoort is in
ieder geval de enige geslaagde kandiaat van boven de rivie
ren. Het is mogelijk dat een soortgelijke opleiding in Limburg
collega's heeft opgeleverd.
VOOR TELEVISIE
Marian van Zandvoort s afstudeer
project bestond uit een viervou
dige versie op het verhaal van Me
dea. Het verhaal uit de Griekse
mythologie, over de koningsdoch
ter van Cholchis. Zij hielp Jason en
de Argonouten het Gulden Vlies
te bemachtigen en volgde Jason
daarna naar Griekenland. Toen hij
haar verliet voor de koningsdoch
ter Creusa, doodde Medea haar
kinderen en haar rivale Op vier
theatermanieren moest Marian
van Zandvoort, zoals zoveel thea
termakers voor haar, Medea op
een nieuwe manier laten zien.
Haar allereerste opdracht was een
tragedie bewerking op de tekst
van Euripides. Hiervoor moest ze
de aankleding en belichting ver
zorgen.
Haar tweede opdracht was een
balletuitvoering rond hetzelfde
thema, op muziek van de moderne
componist I. Xenakis, "in alle as
pecten, behalve de choreografie"
vorm te geven. De derde versie
betrof de opera Medea op muziek
van Cherubini en de vierde versie
tenslotte een filmbewerking naar
tekst van Jean Anouhl. Haar eind
resultaten werden afgelopen
week door middel van maquettes,
geluids- en videobeeld in de Aca
demie tentoongesteld, nadat zij
eerder door de gecommiteerden
waren beoordeeld.
Onder haar examinators was Eric
Vos, vooral bekend door zijn be-
Werk van Marian van Zandvoort.
Marian van Zandvoort zat in Leus-
den op de Rossenbergschool. Zij
blonk daar vooral uit bij de toneel
stukjes. "Dat was leuker dan le
ren". Op de Amersfoortse Berg
(scholengemeenschap) koos ze
"Voor een echt pretpalcket", waar
precies alles in paste wat haar be
viel "Tekenen, handenarbeid, ge
schiedenis, daar ben ik gek op".
Haar muurschildering moet op de
Berg nog steeds te zien zijn. Haar
docent aldaar. Mia Wit, wil ze met
name noemen als de vrouw die
haar stimuleerde door te gaan:
"De manier waarop zij schitterend
vertelde over kunstgeschiedenis.
Haar liefde voor brugklassers en
haar wijze van benaderen, zal ik
niet snel vergeten." De toneel
school werd haar door veel men
sen aangeraden, maar Marian wist
dat zij wat anders wilde. Ze wilde
voor de televisie werken.
Een veelzijdiger opleiding kon de
Kunstacademie bieden.
Na een eerste basisjaar moest ze
kiezen tussen de Moderichting of
Een maquette van een decorontwerp van Marian van Zandvoort, waarin wolkenkrabbers suggererende spiegels
een belangrijke rol spelen.
trokkenheid bij het appel-theater.
In zijn geschreven beoordeling
spreekt hij zijn verbijstering uit
over de indringendheid, de veel
zijdigheid en de gevonden bena
dering en vormgeving van Marian
van Zandvoort. Hij schreef letter
lijk
"We leven met een rampgenera-
tie. Er is veel te veel gedoe en
veel te weinig inhoud. Bij het
werk van Marian van Zandvoort
zijn deze elementen juist sterk in
balans. Ik ben eigelijk verbijsterd
door de kwahteit en de volwassen
aanpak"
De eindbeoordeling, op haar di
ploma omschreven als 'goed', lijkt
daarna wat simpel uitgedrukt.
Het nieuwe vignet.
(door een medewerkster)
AMERSFOORT - De GGD Eemland krijgt er een heel ander
gezicht door. Sterker nog: de GGD Eemland krijgt er echt een
eigen gzicht mee. Grafisch ontwerper Hans van Kalsbeek
verzorgde een boeiende huisstijl voor de GGD, met als logo een
stralenkrans waarvan elke straal een onderdeeltje van het
GGD dienstenpakket vertegenwoordigt. In de koffiekamer van
de GGD aan de Zonnehof is tot 9 juli een kleine tentoonstelling
te bezichtigen van de ideeen die Hans van Kalsbeek ontwikkel
de.
Niet gehinderd door enige be
perking anders dan de functionele
eisen die het GGD dienstenpakket
met zich meebrengt kwam hij in
drie elkaar ten dele overlappende
fasen tot een duidelijk GGD gezicht
compleet met vignet, bewegwijze
ring, folders, postpapier, ambulan
ce- en gebouwskleurstelling.
Dat Hans van Kalsbeek bij zijn
ontwerp niet gehinderd werd door
financiële of andersoortige beper
kingen komt doordat hij het nieuwe
gezicht van de GGD Eemland koos
voor zijn eindexamen aan de Ko
ninklijke Akademie van Beeldende
Kunsten in Den Haag, afdeling
Grafische en Typografische Vorm
geving.
Daar de vader van Hans van
Kalsbeek bij de GGD Eemland
werkzaam is kende Hans het be
drijf, dat hij aantrekkelijk vond om
dat het hem voor zijn eindexamen
project vele mogelijkheden kon
bieden. Zijn gedachten hierover
werden behoorlijk gestimuleerd
tijdens de aanvankelijke onder
zoeksfase.
ENQUETE
In enquétevorm legde hij diver
se groepen mensen een aantal vra
gen voor. Mensen die bij de GGD
Eemland werken, mensen die zich
in de wachtkamers van de GGD
bevonden, mensen op straat die als
elke Nederlandse burger eventu
eel ooit eens met de GGD te maken
zouden kunnen krijgen.
Hans van Kalsbeek vroeg onder
andere: „Als u aan de Nederlandse
Spoorwegen denkt, aan welke
kleur denkt u dan?" „Geel en
blauw," antwoordden de meeste
ondervraagden. „En aan de PTT?"
„Rood." Ook die vraag wist men
vlot te beantwoorden. „En de
GGD?" Mensen die op de afdeling
Bedrijfsgezondheidsdienst bij de
GGD Eemland werken beantwoor
den de vraag met „blauw". Op de
benedenverdieping is momenteel
namelijk een folder voorhanden
die in blauw is gedrukt. Aan zijn
enquête kon Van Kalsbeek duide
lijk de conclusie verbinden: met
een kleur kun je heel positief het
gezicht van een bedrijf bepalen.
Op een lijstje had hij verscheide
ne begrippen bijeen gebracht en
hij vroeg aan de geënquêteerden
welk begrip ze het meest bij de
GGD vonden passen. Een begrip
als „preventie" kwam daarbij als
zeer belangrijk naar voren. Voor
Van Kalsbeek zelf was de enquête
ook belangrijk omdat hij vele ge
sprekken over de GGD kon voe-
Hans van Kalsbeek.
ren, en vele indrukken over het
bedrijf en zijn sfeer kon opdoen.
DOELSTELLING
Als tweede fase voor zijn project
bepaalde Hans van Kalsbeek zijn
doelstelling. Gebaseerd op de con
clusie die hij uit het onderzoek kon
trekken - de meeste mensen op
straat, gevraagd naar waaraan ze
dachten bij het begrip GGD, ant
woordden: „Aan de ambulance" -
koos hij tot doelstelling: laat zien
dat de GGD veel méér is dan alleen
de ambulances. Want hij vond dat
het huidige gezicht van de GGD te
wit en te klinisch was, te veel alleen
op dat ziekenvervoer betrokken.
Vanuit zijn doelstelling en de
GGD minder sec en meer warm
mensvriendelijk te laten overko
men zocht Hans van Kalsbeek naar
een passende vormgeving. De ta
ken die de GGD Eemland verricht
splitste hij in een zestal begrippen:
controle, voorlichting, preventie,
hulpverlening, begeleiding en ge
zondheidsbewaking. Om als vorm
gever deze begrippen duidelijk te
maken bedacht Hans van Kalsbeek
een pantomime strip. In deze strip
laat hij een mensfiguurtje, in combi
natie met het vignet, de zes begrip
pen uitbeelden. Als een dag uit een
mensenleven ontstaat via een
beeldverhaaltje duidelijkheid over
de zes begrippen, die als één ge
heel onder de noemer van de GGD
vallen.
Een en ander viel grotendeels
samen met de opdracht die Hans
van Kalsbeek voor zijn eindexamen
had gekregen: ontwerp een huis
stijl voor een bednjf, uitgesplitst
over vijf van de zes vakken (waarin
Hans eindexamen moest doen): fo
tografie, typografie, illustratie, ont
werpen van briefpapier en vignet
èn van ruimtelijk materiaal dat
Hans in één der vitrines van de
GGD koffiekamer laat zien: een fol
derstandaard die binnen de huis
stijl door hem werd geïntegreerd
en een blokkenpuzzel voor de kin
deren m de wachtkamers.
Toen Hans in het GGD gebouw
aan de Zonnehof rondliep vond hij
een nieuwe wegbewijzering een
goede aanvullende opdracht, ook
al om daar het gezicht van het be
drijf in te laten terugkomen.
De zes afdelingen van de CCD m beeld gebracht.
KLEURGEBRUIK
Omdat iedereen met de wegbe
wijzering te maken kan krijgen
bracht hij helderheid in de kleur
stelling. Kinderen, wat minder
goedziende bejaarden, buitenland
se werknemers moeten door een
simpel kleurgebruik hun weg in het
gebouw kunnen vinden.
De kleurstelling voerde hij dóór
in de aquarellen die hij vervaardig
de om aan te tonen hoe bepaalde
fenomenen gebruikt kunnen wor
den. Met één aquarel maakte hij
door enkele tekeningetjes duide
lijk hóé het vignet gebruikt kan
worden in bijvoorbeeld belettering
op de ambulances en lijnenspel op
de buitenzijde van het gebouw.
Over de bovenste of tweede eta
ge, de algemene gezondheidszorg,
loopt een groene belijning, die bin
nen weer terugkomt. Op de eerste
etage waar de jeugdgezondheids
zorg is gevestigd, is een gele belij
ning aangebracht. Op de begane
grond met de bednjfsgezor
heidszorg bracht hij een blauw
nenspel aan. Voor de zijvleug
waar de ambulancedienst is c
huisvest, werd gekozen voor e
grijze belijning.
Het geheel maakt een overv
gen en zeer bruikbare indruk. 1
GGD Eemland zou er zijn voordt
mee kunnen doe. Hoe zie je
GGD Eemland? Als een lichte
sterretje bij allerlei gezondheic
perikelen!
Marian van Zandvoort (24) slaagc
Beeldende Kunsten in Utrecht.
