I
1
eusd
e
r
K
Het nieuwe fietspad van
Nijkerk naar Spakenburg
'De mens grijpt drastisch in'
MetAatDaale op de pedalen
Korte routebeschrijving:
Bert Weggelaar:
DINSDAG 12 JULI 1988
1. Starten in Amersfoort vanaf de Stadsring (centrum)
2. Richting Soest door Tunnel naar Amsterdamseweg.
3. Bij kruispunt Intradal (Erdal) rechtsaf over de Brabantse
straat en Kwekersweg naar het kruispunt Bunschoterstraat/
Ringweg Koppel.
4. Rechtsaf over de Ringweg Koppel tot aan de Meridiaan en
daar linksaf bij stoplichten over de brug van het Valleikanaal.
5. Rechtsaf over de Paladijnseweg en deze weg helemaal tot aan
het einde bij spoorlijn uitrijden.
6. Linksaf de Sagenlaan uitrijden tot aan Sara Burgerhartsingel.
7. Rechtsaf aan de overzijde over het fietspad richting station
Noord.
8. Voorbij station linksaf de Schothorsterlaan op.
9. Eerste weg rechtsaf (Emiclaerseweg) en deze geheel uitrijden
tot Heideweg.
10. Linksaf over de Heideweg tot vlak voor Hoogland en in de
bocht bij roodwit verkeershek (pal links de kerk van Hoogland)
rechtsaf over geasfalteerde weg voor fietsers. Verkeersbordje is
weg maar het heet er Reiniersteeg.
11. Reiniersteeg uitrijden tot aan de autoweg ('t Haantje), even
naar rechts en dan linksaf door tunneltje (Reiniertunnel).
12. Na de tunnel klein stukje linksaf en meteen rechtsaf de
Calveenseweg helemaal uitrijden (Hogesteeg passeren).
13. Aan het einde linksaf over de Veenweg (bij verkeersspiegel).
14. Bij volgende driesprong links aanhouden en verder rijden
over de Roevoeterweg (bordje is onduidelijk).
15. Rechtuit blijven rijden, Domweg (links en rechts) passeren
en doorrijden naar de Palestinaweg.
16. Palestinaweg geheel uitrijden tot aan weg Nijkerk-Bun-
schoten.
17. Daar even naar rechts en vlak voor het viadukt over de
autoweg linksaf over de Kleine Holk.
18. Kleine Holk blijven volgen, ook na de Bontepoort.
19. Weg heet verderop Bremenseweg en bij volgende kruispunt
linksaf over Nekkeveld. Dit is geen doodlopende weg meer voor
fietsers!
20. Doorrijden tot aan opgang (met bordje voor fietsers) en links
de dijk op.
21. Fietspad volgen langs het meer tot aan de waterzuiveringin
stallatie (bij electriciteitsdraden) en aldaar naar beneden de
Groeneweg op.
22. Groeneweg en Zevenhuizerstraat geheel afrijden tot in
Hoogland.
23. Vanuit Hoogland naar eigen terug via Amersfoort naar Leus
den
AMERSFOORT - Het ligt voor de hand om eens gauw te gaan
kijken hoe dat nieuwe fietspad van Nijkerk naar Spakenburg
langs de oude zeedijk er uit ziet. Het advies luidt: inderdaad zo
snel mogelijk gaan kijken! Het pad is niet direct geschikt voor
draadbandjes (hoewel, dat valt ook nog wel mee) en het is niet
aan te raden daar met sterke wind te gaan fietsen. Niet dat de
kans bestaat om onmiddellijk van de dijk in het meer te vallen
maar om de doodeenvoudige reden dat je vanuit Amersfoort
toch goed op de pedalen moet gaan staan om het pad te berei
ken. Anders gezegd: het is gewoon het aardigst om langs die
dijk heerlijk ontspannen van het panorama te genieten. Moet je
tegen een harde wind optornen om daar voorwaarts te gaan
dan gaat de nadruk te veel op de inspanning liggen.
de wip mag zitten. Maar laten we
die malle gedachte opzij zetten. We
zitten in wezen heel nuchter op een
fiets en gaan op het kruispunt bij de
Heideweg linksaf. Het wegdek is
er niet zo best maar er zitten stuk
ken tussen waar u best nog wel
aardig kunt rijden. Tussen het ge
boomte doemt al snel de impone
rende toren van Hoogland op als
een soort waarschuwing dat het
oude dorp nog niet helemaal verlo
ren is. De grijparmen van de groei
stad komen weliswaar steeds
dichterbij.
Nu even opletten, dames en he
ren. In de bocht bij de nadering van
Hoogland komt u bij een verkeers
hek (vijf rode en vijf witte vlakken)
en daar is een met al te breed pad
naar rechts. De sloot houdt er op en
u zult zien dat er geen auto's mogen
rijden. Hoera. De grapjassen van
deze tijd hebben er kennelijk ook
het naambordje weggehaald maar
het heet er de Reiniersteeg. Een
leuk geasfalteerd weggetje! Helaas
komt de grote autoweg er met zijn
eeuwigdurende gesuis snel nader.
Op zulke momenten is het duidelijk
te zien hoe onze snelwegen plomp
verloren zonder enig pardon
kaarsrecht door schitterende lan
delijke gebieden zijn neergelegd.
Bij de autoweg gekomen gaan
we heel even rechtsaf om meteen
links de Reiniertunnel in te duiken.
Daarna even weer linksaf en dan
bij dat veld met al die schaapjes
(wat een lieve beestjes blijven dat
toch) rechtsaf. Wéér het naam
bordje weggehaald. Het is de Cal
veenseweg. Met het woordje
,,veen" er in, want denk er om dat
hier vele honderden jaren, zeg
maar duizenden jaren geleden,
veengronden zijn ontstaan en weer
ontgonnen. We verwijzen naar de
toelichting die wij van Bert Weg-
gelaar van De Schothorst kregen.
Al fietsend op deze weg vergeten
we dat om Amersfoort heen zoveel
soortgelijk schoons voorgoed ver
dwenen is.
We kruisen de Hogesteeg en
gaan dus rechtdoor, want we moe-
naar Bunschoten. We rijden die
heel even op, rechtsaf wel te ver
staan. Al snel kunnen we vlak voor
het viadukt over de A28 linksaf de
Korte Holk op. Ja hoor, we zitten
weer in de landelijke sfeer. Zo is
het goed. Nu is het zaak even weer
op te letten, wat we gaan doen. U
komt op een gegeven moment bij
een weg naar links, die de Bonte
poort heet. Gewoon doorrijden
daar, maar dat doet u met bij de
volgende kruising. Daar heet de
Korte Holk verder de Bremense
weg. Waarom weet ik ook niet, het
is er m ieder geval geen Duitsland.
Links ziet u op het naambordje
staan Nekkeveld. Met een bord van
„doodlopende weg". Mensen, dat
is met meer waar! De bevoegde
instanties moeten dat bord wegha
len voor fietsers. Want deze fraaie
weg (Nekkeveld) simt nu aan op
het nieuwe fietspad langs de dijk.
Prachtig toch! Een lange weg door
het wijdste landschap dat u zich
maar kunt indenken ligt op u te
wachten. Die blaffende hond op de
enige boerdenj in het midden be
gint wel hard te blaffen maar die
lieverd kan niet over het hek.
NIEUW FIETSPAD
En dan zijn we er dan toch. Het
lijkt wel op de duinen bij Noordwijk
of zo iets. Een schelpenpad voert
dijkopwaarts. De nieuwe borden
zien er fris en vreugdevol mt. En
dan volgt de verrassing. U gaat ui
teraard links naar boven om rich
ting Bunschoten te kunnen gaan. En
s
daar ligt de zee! Nou ja, de zee. h21
meer dan. Zonder overdrijving: lla
panorama is er van een verblufféte
de schoonheid. U komt uit het wflfj
deland ineens bij een machtig brgs
water. Ik zou zeggen, onderga ke
maar zelf. En neem het fototoesv
mee. We gaan nu over dat fietsp*
naar Spakenburg. Natuurlijk rijdH
op die manier niet het héle fietspB
maar het is genoeg om een goeK
indruk te krijgen. Het gemaal h®
u op die manier ook met bezoc-
maar wat let u om dat tóch een ke g
te doen? We rijden niet helema^
naar Spakenburg. Bij de waterzij
vering of hoe dat milieuverbeter^
de hoekje Spakenburg ook m^j
mag heten gaan we bergafwaat
We komen dan op de Groenew^
en even daarna volgt de Zevenh
zerstraat, die geen verdere aand^
dmg behoeft. U kunt daar alsm^ac
rechtuit blijven fietsen totdat uQr,
Hoogland bent en vanuit Hoogls^
huiswaarts kunt keren.
iei
„Huiswaarts betekent voor u
een flink stukje fietsen naar Le^
den, waardoor de tocht wat lan^
wordt dan voor de Amersfoorte^
De geschatte afstand is ca. 40 l'2e
i i
Ik hoop dat u zich tijdens en ne
deze tocht gelukkig blijft voel/®®
Dat zal dan in overeenstemmi -g
zijn met de naam de Hengelvere. v
ging in Nijkerk, die volgens
bordje bij het nieuwe fietspfe
langs de oude zeedijk „Hoop
Geluk" heet.
Een knotwilg aan de Palestinaweg.
Goed, dat is nu duidelijk. We
gaan dus op weg als de natuur er
vredig en rustig bij ligt. Dat kan ook
in de avonduren nu het nog heel
lang licht is en het land tussen Nij
kerk en Bunschoten een sfeer van
tijdloosheid en romantiek ademt
die u misschien door alle drukte
van de dag wat aan het vergeten
was.
VIA SCHOTHORST
We kunnen dat beeld van drukte
en rust het beste onderscheiden
door eerst door de nieuwe wijk van
Schothorst te gaan. Daar hebben
de heren architecten een wereld
van alle mogelijke bouwsels ge
schapen die niet direct met het be
grip romantiek te maken hebben.
„Uit Leusden moeten we eerst
naar de Stadsring in Amersfoort.
We mogen aannemen dat iedereen
weet waar we die kunnen vinden.
Hoofdzaak is dat we die Stadsring
volgen in de richting Soest."
We njden de tunnel door
die ons op de Amsterdamseweg
brengt en slaan bij Intradal (of Er-
dal zo u wilt) rechtsaf, rijden verder
over de Brabantseweg (brug over)
en de Kwekersweg naar het punt
waar we bij het Valleikanaal
rechtsaf kunnen gaan over de Ring
weg Koppel.
Het is wel aardig om nu eens niet
die voor fietsers smalle draai naar
de Balladelaan te maken maar door
te rijden naar de volgende over
steek. Er is nu een mogelijkheid om
bij de Meridiaan over het Valleika-
naal te rijden richting Kattenbroe-
kerweg. Weliswaar met stoplich
ten maar waar vind je die niet? We
gaan rechtsaf over de Paladijnen-
weg en rijden die helemaal uit tot
aan de spoorlijn bij het Schothorst-
College. We kunnen daar linksaf
over de Sagenlaan en als we het
Herderinnenpad (wat zijn die na
men er romantisch) voorbij zijn ligt
daar de Sara Burgerhartlaan voor
ons uit. Het is het beste om maar
meteen naar het fietspad aan de
overzijde over te steken, want daar
moeten we toch op terechtkomen.
Na Silberstein raken we m de stoffi
ge sfeer van meuwe straten en nog
onbekende bouwsels. Tandarts
Keet heeft al aangekondigd dat hij
er in een nieuw optrekje gaat bo
ren. Het informatiecentrum 't Gem
heeft weinig geinigs. De graffiti-ge
drevenen zijn er als gekken te keer
gegaan. Weldra zien we het geel-
getinte nieuwe station Amersfoort-
Noord liggen, over enkele jaren
ongetwijfeld een drukkere halte
plaats dan nu. De stadsbus die er
staat is practisch leeg. maar dat
zien we wel meer met stadsbussen.
We gaan niet naar Zielhorst (dat
doen we volgende week) maar fiet
sen bij de Zielhorsterlaan het zan
derige beginstukje van de Schot
horsterlaan op. Wat is het daar vre
selijk veranderd. Niet voor niets
spreekt Vmcent van Laar van De
Schothorst van vernietiging van
een uniek landschap. Laten we
toch maar rustig blijven en even
verderop rechts de nog altijd rus
tieke Emiclaerseweg oprijden. Nu
zijn we uit het gezicht van de stad.
Zelf krijg ik op zo'n landelijke
weg altijd weer het gevoel dat ik
met mijn vader op weg ben naar
een uitspanning met ouderwetse
speeltuin waar ik een kogelflesje
mag dnnken en met mijn zusje op
P-* -=aie polderlandschap kunnen de fietsers op hun tocht van Nijkerk naar Bunschoten/Spakenburg tegenkomen.
AMERSFOORT - Bert Wegge
laar medewerker op het Centrum
voor Natuur en milieu De Schot
horst, gaf ons een aantal bijzonder
heden over de streek tussen Nij
kerk, Bunschoten en Amersfoort,
waar onze fietstocht van deze week
doorheen voert.
„Die streek", aldus Bert Wegge
laar, „is als het ware lange tijd de
instroom geweest van eb en vloed
naar het bekken van de Gelderse
Vallei. Die Vallei is eigenlijk een
verzamelbekken waar al die beken
naar Amersfoort in de Eem stro
men."
Op de tentoonstelling, die op het
centrum aan de Schothorsterlaan
kan worden bekeken, is het een en
ander over deze oertijd te zien. Als
we over oertijd spreken dan be
doelen we in dit geval de tijd die
meer dan 100.000 jaar achter ons
ligt. Op die tentoonstelling kan men
zien hoe in het betrokken gebied in
het moerasgebied veenvorming
heeft plaatsgehad. „Namen als Nij-
kerkerveen. Hooglanderveen en
Veenendaal herinneren aan die
tijd," aldus Weggelaar. Het veen is
voor het grootste gedeelte afge
graven. Van de hogere gedeelten
naar de lagere delen zijn heel veel
sloten gegraven Vandaar dat men
in dit gebied talloze slootjes (voor
de ontwatering van dit drassige ge
bied) nog kan zien. Bert Wegge
laar: „Daardoor is een slagenland
schap ontstaan en dat zijn de wei
den en de hooilanden van de boe
ren die aan de rand wonen, zoals in
Eemdijk en Eemnes."
In de zandgronden heeft men in
de daaronder liggende kleilaag
schelpen gevonden uit een tijd dat
het hier even warm was als nu ter
hoogte van Bordeaux.
We moeten met denken dat de
vorm van het IJsselmeer en de dijk
die nu tussen Nijkerk en Bunscho
ten ligt in de oudste tijden dezelfde
is geweest. Eens was er hier het
Flevomeer en dat had heel andere
grenzen. Na de ijstijd steeg de zee
spiegel en de Gelderse Vallei werd
een „ondergrondse" Eemzee. Diep
in de grond van Amersfoort kan
men daarom nog klei terugvinden.
Opvallend is de vegetatie langs de
dijk van nu. Zo groeit er nog zout
watergras, dat het op de lange duur
wel zal laten afweten. In de streek
van onze fietstocht kan men nog
veel vogels van diverse pluimage
zien. Scholeksters, kieviten en
grutto's hebben er nog hun terrein.
Langs de dijk is er een rijke flora
met de grote ratelaar, margrieten,
berenklauwen en koekoeksbloe
men. Ook is er een niet geheel
zichtbare maar zeker aanwezige
visfauna.
Weggelaar wijst ook op de
scheiding van het droge gebied
van de Utrechtse heuvelrug en het
natte veenslagenlandschap. Soest
is daarvan een leuk voorbeeld.
„Daar is het zogenaamde potstal
systeem geweest," aldus de mede
werker van De Schothorst. De boe
ren hadden hun boerderijen op de
grens van droog en nat. Iets ho
rop lag de heide met de schaj
en het hakhout voor vuur en bo
„Had een boer grasland nodig,
zakte hij af naar het natte gebi
Daar werd het vee geweid en
gras gemaaid voor het hooi.
boer had meststoffen nodig v
de akker. De schapen in de
lieten hun keutels vallen op
laag afgeplagde heide. Als er
veel mest was dan legde die b
ren er weer een laagje plag<
overheen. Dat werd naar de heu^
gereden en vermengd met
arme droge zand. Het was een
sloten systeem, dat de natuur
aangaf."
Bert Weggelaar, die over al d
zaken op de expositie aan de h
van platen uitleg kan geven,
treurt het zeer dat dergelijke sy
men niet meer worden toegep
„Het is nu afgelopen met deze i
nier van natuurlijk werken,
mens grijpt nu drastisch in." 1
één instantie (van mensen)
tisch ingrijpt, dan is het wel|
gemeente Amersfoort die
landschappen van allure volzet
eengezinswoningen. Het zal
maal wel noodzakelijk zijn,
leuk is het niet. Gaat u niette!
maar lekker fietsen m het oveif
bleven (nog prachtige) gebied!
Het uiterlijk van de Bosaard-
bei komt vrijwel geheel over
een met de bekende tuin-
aardbei, evenwel in alle de
len kleiner. De plant kan zo
wel in de volle zon als in half
schaduw groeien, op lichte
plekken in het loofbos en in
heideachtige vegetaties, op
leemachtige grond of zan
dige klei, zowel op droge als
op matig vochtige plaatsen,
maar niet op natte. Op gun
stige plaatsen kan de Bos-
aardbei ongeveer twintig
centimeter hoog worden,
maar over het algemeen
wordt hij niet hoger dan vijf
tot tien centimeter. Er wor
den veel uitlopers gevormd
die over de grond kruipen en
bewortelen, waardoor
nieuwe plantjes ontstaan. Op
die manier kunnen in korte
tijd grote plakkaten worden
gevormd.
De kleine bloempjes van de
Bosaardbei zijn wit en de
meeldraden en stamper
hoofdjes vormen een goud
geel hartje. Gedurende de
nacht en bij regenachtig
weer is de bloemsteel gebo
gen zodat het bloempje op z'n
kop hangt. Hierdoor wordt
het stuifmeel beschermd te
gen dauw en regen. Na de
bloei groeit de bloembodem
afgerond kegelvormig uit,
wordt vlezig, tenslotte hel
derrood en vormt de schijn-
vrucht die aan de buitenkant
met zaden is bezet. Versprei
ding van de zaden door vo
gels komt maar weinig voor
omdat de vruchten bij rijp
heid onder en tussen de bla
deren hangen en door vogels
niet worden opgemerkt. Het
zijn meestal slakken die van
de rode vruchten profiteren.
De blaadjes worden door
deze slakken niet gegeten
vanwege de aanwezigheid
van een beschermende stof
(tanine) in de bladeren.
De kleine, zoet-zure aardbeit
jes van de wilde plant heb
ben een aroma waarbij de
vruchten van de geculti
veerde verwanten niet in de
schaduw kunnen staan. Het
zijn tevens de vitamine C-
rijkste vruchten: in 100 gram
zit wel 60 mg vitamine. Ver
der zijn er waardevolle mine
ralen als kalium, magne
sium, ijzer, calcium, cobalt,
koper, mangaan, fosfor en
nog enkele andere vitami
nes. Het geeft dus geen ver
wondering dat de Wilde
aardbeitjes in het verleden
als een probaat middel gol
den om herstellende zieken
weer op de been te helpen en
"de blos weer op de wangen
terug te brengen". Verder
wordt van alle plantedelen
de geneeskracht vermeld als
galzuiverend, wondgene-
zend, zweetuitdrijvend en
laxerend.
als het symbool van begeerte I
en werelds genot. Jeroen I
Bosch schilderde de aardbei,
omringd door monsters die
de verschillende ondeugden I
moeten voorstellen. yüc
Met het kweken van aard- 'Joj
beien is men pas in de 18e
eeuw begonnen. De huidige
geweekte aardbeien, met
hun grote vruchten, zijn krui-
singsprodukten van enkele
Amerikaanse soorten.
Degenen die per fiets in de voetsporen van Aat Daale treden, kunnen op de kruising van de Calveenseweg dit
mooie panorama aantreffen.
ten uiteindelijk bij dat pad langs de
oude zee komen. Er staan in die
buurt overigens fraaie boerderijen,
afgewisseld met nederige behui
zingen waar in al lang vervlogen
tijden de vrouwtjes nog onderda
nig de sokken van hun bezige ke
reltjes zaten te stoppen Het vol
gende kruispunt heeft nog redelijk
bewaard gebleven naambordjes
Linksaf nu maar over de Veenweg
bij die verkeersspiegel. De Veen
weg gaat richting Hooglanderveen
maar daar gaan we met heen. Op
de driesprong verderop gaan we
namelijk linkshoudend verder over
de Roe...?
Het bordje is weer door heel
domme vandaaltjes haast onlees
baar gemaakt, maar het is daar de
Roevoeterweg! De vandaaltjes zou
den eigenlijk met de roe op hun
voetjes moeten worden getikt.
Niets is zo vervelend als het ontbre
ken van bordjes van wegen. Gauw
maar weer de ergernis vergeten en
ons realiseren dat we nu op het
grondgebied van de gemeente Nij
kerk komen. De weg is van een
bepaalde allure, kaarsrecht maar
toch lommerrijk. Kijk eens links m
de bocht naar die mooie boerdenj
Welgelegen. We blijven wel recht
uit njden want we moeten op de
Palestinaweg komen. Een wonder
lijke naam voor Nijkerk, maar je
hebt per slot van rekening ook
America bij Venlo, Frankrijk bij
Harderwijk en Moskou in Fries
land. De Domweg laten we links en
rechts domweg liggen. De Palesti
naweg is met zo geschikt om links
en rechts vredig het landschap te
aanschouwen. We moeten er flink
aantrappen want de weg is er lang
en recht. Zulke stukken zitten er nu
eenmaal in. Kijk eens naar de naam
van die boerderij links aan het ein
de: Lamsgoed of Coterlet. Veel
achternamen in Amersfoort herin
neren aan die twee boerderijen en
streeknamen. Denk maar aan Van
de Flier, Van Bokhorst, Duist, Van
Diermen, Ten Veen, enz., enz.
Daar is de grote weg van Nijkerk
Fietspad over de dijk (Nekkeveld).
