Hoge boetes voor
snelheidsovertredingen
zonde mensen kunnen
oeilijk normen stellen'
-fïarde portretten
an Frans Jansen
leusder krant
'Men moet worden
als een kind'
Miele
leerzame voordracht over euthanasie:
Intrede ds. Procee in De Glind:
e zien in galerie 't Claeverenblad:
MIELE
INBOUWAPPARATEN.
VOOR OPTIMAAL
KOMFORT IN UW KEUKEN
Miele-Keuken-Centrum
Huizenga
LEUSDEN/AMERSFOORT
Een automobilist uit Putten
had 180 km op de Al gereden.
In een brief aan de rechter
had hij uiteengezet hoe de
spanningen, die hij als mana
ger van een bedrijf in die tijd
had meegemaakt, hem parten
gespeeld hadden.
Op de strafzitting van donder
dag 8 september sympathi
seerde de kantonrechter, Mr.
Arps, wel enigszins met het
verhaal. Maar hij merkte te
vens op dat het merendeel van
de mensen natuurlijk ge
gronde redenen meent te heb
ben voor hun haast, ,,en je
kunt ook stellen dat iemand in
uw positie juist een grote ver
antwoordelijkheid heeft".
Toch deed hij f 100,- van de eis
af en legde f 400,-boete op.
Eveneens uit Putten kwam een
jongen die met zijn auto 's nachts
binnen de bebouwde kom van
Voorthuizen 120 km gereden had
..Niet meer dan 100" protesteerde
hij op de zitting. ..Dat noem ik net
zo goed blazen over de weg"
vond de kantonrechter, die ook
nipt rrpvnolirr bleek vnor het arou-
ment dat het 's nachts minder ge
vaarlijk zou zijn om hard te rijden.
.Juist dan verwacht een voetgan
ger rustig over te kunnen steken".
Omdat het zijn eerste snelheids
overtreding betrof, vroeg de offi
cier alleen een boete van f 420,-
,,Het is een wonder dat ze nog
geen intrekking van het rijbe-
waaijs vraagt" vond de kanton
rechter, die besloot om zich daar
maar bij neer te leggen en con
form de eis te veroordelen.
Iemand uit Nijkerk had 140 km ge
reden op de Al. rechts ingehaald
en ook nog op 4 meter afstand van
zijn voorganger gereden. „Meer
dan bar" vond Mr Arps. Hij wilde
wel wat rekening houden met de
wankele financiële positie van
verdachte en legde daarom voor
het eerste en laatste feit allebei f
200,- op en voor het rechts inhalen
f 100,-. In totaal f 170,- lager dan de
eis van de ooficier.
Hij verdubbelde daarentegen de
boete die geëist werd tegen ïe-
nand die op de Al 160 km gere
den had. Niet omdat hij zoveel
nvaarder tilde aan de overtreding
dan de officier, „maar als een
vorm van afkoop".
De officier had nl. behalve f 1000,-
boete, tevens een onvoorwaarde
lijke ontzegging uit de rijbevoegd
heid rroöict irAAir d maanden eim_
dat het de derde snelheidsover
treding in korte tijd betrof Na aan
horen van het pleidooi van de
raadsman, die uitlegde hoe zijn
cliënt onder zware psychische
druk was komen te staan toen hij -
genezen verklaard van botkanker
- probeerde zijn baan weer op te
vatten en weer „gewoon" te doen,
besloot de kantonrechter om de
ontzegging te laten vallen.
„U komt er wel degelijk voor in
aanmerking, maar ik begrijp dat
zonder rijbewijs uw baan opnieuw
in gevaar komt Bovendien kunt u
zich wegens invaliditeit slecht ver
plaatsen zonder auto. Ik geef u
daarom een enorme boete, f 2000,-
maar laat de rest vallen. En doe
het nóóit meer
Verdachte was gelukkig met deze
wending, maar moet nog even
wachten voordat hij zekerheid
heeft. De kans dat een officier in
hoger beroep gaat is groot, als er
zo ingrijpend van de eis wordt af
geweken.
Een mevrouw stond met haar auto
stil op een kruising in Baarn, haar
richtingaanwijzer naar links, ech
ter niet tegen de as van de weg,
maar te veel rechts. Daardoor was
er ruimte voor een andere auto om
zich naast haar op te stellen. „Toen
ik op wilde treWcen" vertelde ze
nn «"l*"» liMinn hoh ilr noor rlio tmo
neer naast me gekeken, die knikte
met een gezicht van „ga uw
gang". Toen ik dat echter deed,
pakte hij me toch links achter,
waardoor ik een schade had van f
500,- En nu ook nog een boete
van f 180,-? Ik voel me helemaal
niet schuldig".
De kantonrechter legde uit dat
weliswaar de bewuste meneer
fout geweest was, maar dat ook
mevrouw een verkeersfout ge
maakt had door verkeerd voor te
sorteren. „Als het u gerust kan
stellen, die meneer heeft inmid
dels een boete gehad en ook be
taald. Hij kreeg f 150,-. Ik zal u het
zelfde opleggen"
er is geen betere
Miele afzuigkappen voor inbouw in
alle bekende merken keukens
Zeist: Montaubanstraat 241. Tel.: 03404-15750
INTENTIE
De discussie begon met de vraag
of bij medicatie, die het leven be
kort, geen sprake is van (verkapte)
„euthanasie". De spreker herinner
de aan het bijbelse voorbeeld van
twee personen, die hetzelfde doen,
maar een verschillende bestem
ming blijken te hebben. Bij precies
dezelfde handeling kan de intentie
totaal verschillend zijn, zoals het
lijden van de stervende bekorten of
de pijn van de stervende bestrij
den. Die verschillende intenties
blijven alitjd voor discussie vat
baar
BUDGET
Meerdere aanwezigen wierpen
tegen, dat ze in hun omgeving veel
klachten hadden vernomen over
mislukte pijnbestrijding. Was die
tweede intentie dan wel reëel?
Dokter Bakker legde uit, dat een
„pijn-team" in principe veel pijn
kan bestrijden, zolang het budget
dat toelaat. Helaas was dat budget
in tal van ziekenhuizen te krap, van
wege de grote aantrekkingskracht
van dure technische hoogstandjes.
Bejaardenzorg, gehandicapten
zorg en pijnbestrijden hebben in
de geneeskunst en in de politiek
minder aanzien. De enige oplos
sing zou zijn de geldbesteding niet
over te laten aan alleen artsen en
politici. Hij zag heil in nog meer
patiëntenverenigingen, die niet zo
zeer als machtige partij, dan wel als
tactvol onderhandelende partij
opereren.
THUISBEGELEIDING
Verder bleek de spreker zich als
chirurg niet de aangewezen per
soon te vinden om ongeneeslijke
ziekten na de diagnose te gaan be
geleiden. De huisarts en eventueel
de pastoor of dommee kennen de
patiënt veel beter. Daarom had hij
na een leerzame ervaring m eigen
familie er de gewoonte van ge
maakt die meer nabije hulpverle
ners zo spoedig mogelijk op te
bellen voor de thuisbegeleiding.
Meerdere huisartsen waren daar
volgens hem blij mee. Bovendien
beschouwde hij het sterven op
plek, waar je gezond bent geweest,
als gewenst. Dokter Bakker zag
dan ook veel in de „terminale thuis-
projecten", die langzamerhand op
gang komen.
OUDER WORDEN
Hoewel de medische weten-
DONDERDAG 15 SEPTEMBER 1988
J,EUSDEN - De afdeling Leusden-Zuid van de Nederlandse
isten Vrouwenbond (NCVB) had voor de eerste bijeenkomst
113 september 1988 in 't Trefpunt een gastspreker uitgeno-
|d. Dr. D. J. Bakker, chirurg in het AMC in Amsterdam,
handelde het onderwerp „Medische ethiek en euthanasie".
Ide koffie beantwoordde hij talloze vragen van een dertigtal
luwen. De avond werd verder ingewijd en beëindigd onder
ng van voorzitter mevrouw C. J. Jansen-Wilson.
Hjokter Bakker begon zijn voor-
Hcht voor de NCVB met een his-
i brtsch voorbeeld over „actieve
Hianasie". In 1536, toen het Fran-
■leger na een overwinning op
Bé Turijn binnentrok, werd de
Murg Ambroise Parré gecon-
^Biteerd met verschrikkingen van
goorlog. In een door hem opge-
it noodhospitaal kwamen der-
Ie zwaar gewonde soldaten aan,
een niet gewonde soldaat de
nirg als volgt hielp. Hij vroeg de
rug eerst, welke soldaten on-
Mj roepelijk zouden overlijden en
ikte vervolgens een einde aan
hun leven. Hij zou dat snel en met zo
weinig mogelijk pijn voor de be
trokkenen hebben gedaan. Parré
was geschokt, maar de soldaat
deed het uit deernis voor de ster
vende patiënten. Voor hem was dat
een „goede dood", de letterlijke
betekenis van „euthanasie".
MISBRUIK
Een minder schokkende opvat
ting over „euthanasie" werd vol
gens dokter Bakker genoemd door
keizer Augustus: zonder lijden ster
ven in de slaap. Maar, zoals be
kend, mondde het „euthanasie"-
denken in Nazi-Duitsland uit m een
systematische moord op gehandi
capten en ongewenst gevonden
groeperingen. Met andere woor
den, wat door een bepaald regime
„goed" werd geacht, was vooral
„slecht", omdat de persoonlijke
verantwoordelijkheid van de
slachtoffers letterlijk teniet werd
gedaan. Daarom ook noemde de
spreker eerst de definitie van de
Staatscommissie: „Euthanasie is
het opzettelijk levensbeëindigend
handelen door een ander dan de
betrokkene op diens verzoek." De
zinsnede „op diens verzoek" doelt
op het in tact laten van de persoon
lijke verantwoordelijkheid van de
stervende.
DEFINITIES
Volgens de spreker sloot deze
definitie een legitieme „euthana
sie" volledig uit bij voorbeeld pas
geborenen met ernstige afwijkin
gen, langdurige coma-patiënten,
en ernstig zieke geesteszieke en
demente patiënten. Zeker bij
coma-patiënten, die jarenlang nau
welijks meer een teken van
geestelijk leven tonen, was de defi
nitie niet meer toereikend van wat
nog menselijk is. In dat verband
vermeldde dokter Bakker dan ook
het voorstel van professor Douma
van de Theologische Hogeschool
te Kampen. Dat voorstel verschilt
met name van de definitie door de
toevoeging „of anderen het nodig
achten".
Zonder meteen in te gaan op de
vraag, welke and^rpn dan de per
soonlijke verantwoordelijkheid
van de betrokkene mogen overne
men, constateerde de spreker een
verbreding van de kring betrokke
nen. Verder bleek volgens een dis
cussierapport een meerderheid
van een landelijke medische com
missie voor actief levensbeëindi
gend handelen bij de vier genoem
de categorieën te zijn.
ETHIEK
De medische ethiek is volgens
dokter Bakker 2000 jaar lang be
heerst door de „eed van (de Griek
se arts) Hypocrates", eigenlijk de
groep Pythagoreeers. Die eed be
helsde, dat de goden getuige
moesten zijn bij het medisch han
delen. Het ging om goddelijke nor
men of, zoals de spreker het for
muleerde, om boven-subjectieve
normen. Met andere woorden, het
eigen handelen hoe dan ook ge
wetensvol ter discussie willen stel
len.
Behalve dat oeroude eerste fun
dament noemde hij een tweede
fundament. Namelijk de tijdgeest:
andere tijden, andere zeden. Bij
voorbeeld, vroeger mocht een Chi
nese arts een vrouw niet onderzoe
ken en moest dan afgaan op wat het
dienstmeisje over die klachten
vertelde, aldus de spreker. Daar
entegen is in de huidige tijd de
diagnostiek door een scala van
technische mogelijkheden natuur
lijk verbeterd. Juist door die veran
deringen veranderde de ethiek
ook.
PLURALISME
Maar de ene arts benadrukt de
bovensubjectieve normen en de
andere de tijdgeest. Althans, dat
gevaar zat er volgens dokter Bak
ker in. Het overdrijven van de bo
vensubjectieve normen zou leiden
tot een paternalistische stijl en dat
van de tijdgeest tot de hantering
van voor mensen gauw te modieu
ze situatievormen. Alleen maar si
tuatienormen maken mensen bij
voorbeeld minder verdraagzaam
tegenover gebreken en lijden. Bij
voorbeeld, het ergste leed van de
mente bejaarden is voor de mees
ten, vooral jongeren, volledig ver
stopt in gesloten afdelingen van
instellingen. Het mag dan de tijd
geest typeren, maar het geweten
hoort erbij. Hij noemde de dubbele
benadering pluralistisch, naar twee
kanten verdraagzaam.
SCHIJNGESTALTEN
Dokter Bakker's weerzin tegen
„actieve euthanasie" bleek verder
ook uit de volgende redenen voor
„passieve euthanasie": „ondraag
lijk lijden", „langgerekte stervens
fase", „uitputting door ouderdom',
mgetreden stervensproces", „uit
zichtloze noodsituatie", „onaf
wendbaar aanstaand lijden" en
„zwaar beperkte levenskans". Bij
de „zwaar beperkte levenskans"
tekende hij aan, dat professor Kui-
tert, ethicus van de VU, die reden
zonder duidelijke definitie noem
de
Wat moest men volgens de spre
ker beginnen met termen als „be
neden de minimum maat van het
menselijke"? Moesten wij dat als
gezonde mensen gaan vaststellen?
Afgezien hiervan benoemde de
spreker deze redenen in het ver
volg met de termen „schijngestal
ten van euthanasie". Gegeven dat
het menselijk leven met behulp van
de medische technologie ook wel
op onnatuurlijke wijze wordt ge
rekt, accentueerde hij hiermee nog
eens zijn afkeer tegen „euthana
sie".
CHRISTELIJK
Dokter Bakker beëindigde zijn
voordracht over „Medische ethiek
en euthanasie" met het benoemen
van de bovensubjectieve normen.
Heb eerbied voor het leven, ga an
dermans leven met beoordelen,
heb God lief boven al en de naaste
als onszelf. De christelijke inspira
tie sprak hem persoonlijk meer aan
dan de humanistische.
?resseerd volgden de aanwezige dames het betoog van de chirurg over de ethische kanten van euthanasie.
schap aanvankelijk zeker heeft bij
gedragen tot de langere levens
duur van de mens, was volgens de
spreker het ouder worden nu niet
meer daarvan het gevolg. Bijvoor
beeld, open hart-operaties zijn zeer
duur, maar blijken weinig rende
ment te heben gehad. De hartpa
tiënten werden er niet gelukkiger
van, zijn niet gezonder geworden
en leefden niet langer.
Bij dergelijke beperkte resulta
ten steunde de christelijke ethiek
hem dan ook. Hij zag daardoor de
menselijke kant scherper.
VERPLEGING
Een aanwezige verweet de spre
ker, dat hij de verpleging had over
geslagen. Welnu, dokter Bakker
vond de verpleging echt de be
langrijkste groep in het ziekenhuis.
De verpleging had het meest con
tact met de patiënten en deze ver
telden de verpleging ook het
meest. Zowel op het juridische als
ethische vlak was daarover vol
gens hem echter weinig bekend. In
het algemeen pleitte hij voor team
werk zonder opvallend paternalis
me. Maar hij ontkende de belan
genconflicten met. Velen m het zie
kenhuis moesten volgens hem het
„teamwork" nog beter onder de
knie krijgen.
Tenslotte hoopte dokter Bakker,
dat een ongeneeslijk zieke zijn laat
ste wil al voor de ziekte kenbaar
maakt aan een vertrouwde arts of in
een levenstestament. De huidige
wetgeving verandert wel, maar het
gaat langzaam.
KUNSTUITLEEN
DE GLIND/ACHTERVELD - Zondagmorgen vond de intrede
en bevestiging plaats van dominee H. Procee als predikant van
het Jeugddorp De Glind en de kerkelijke gemeente De Glind -
Achterveld. Hiervoor was deze morgen veel belangstelling. De
groep Cantare uit Veenendaal en de Koperblazersgroep uit
Schaard-Wit Marsum verleenden medewerking aan deze
dienst.
Nieuw bij Galene 't Claeveren
blad is dat per 1 oktober een kunst
uitleen van start gaat. Omdat
slechts particulieren van de door
de overheid gesubsidieerde arto
theken gebruik kunnen maken
dook Kees Vial in het gat in de
markt, kunstuitleen voor bedrijven
Vele kunstenaars zegden hun me
dewerking toe, zodat bedrijven uit
een ruime collectie kunstwerken
zullen kunnen kiezen.
Voor de kunstuitleen kunnen be
drijven op zaterdag, zondag en
maandag bij Kees Vial terecht, van
14.00 tot 17.00 uur. De leenvergoe-
ding bedraagt 5% per kwartaal van
de waarde van het werk, dat bij de
lener is verzekerd tegen brand- en
stormschade, alsmede diefstal. Be
sluit de lener tot aankoop van het
werk, dan wordt - indien van toe
passing - de huur van een kwartaal
terugbetaald.
Ds. Procee werd bevestigd door
ds. J. Jellema. Deze las uit Psalm 72
voor betreffende het gedeelte Ge
bed voor de Koning. Uit dit gebed
blijkt hoe een goede koning moet
zijn, aldus ds. Jellema. Een dienaar
van God en van de mensen moet hij
zijn. Hij moet opkomen voor de
armen en voor de mensen die met
knelsituaties te maken hebben. De
koning moet ook shaloom brengen,
dit is het gave leven waarin een
ieder tot ontplooiing kan komen.
Vervolgens vond de bevestiging
plaats. Tijdens het uitsprkeen van
de zegenbede over hem legden de
kerkeraadsleden en de aanwezige
predikanten hem de hand op. Hier
na werden de sleutels van de kerk,
als symbool van de overdracht van
het werk in de gemeente hem door
ds. Jellema overhandigd.
Vervolgens hield ds. Procee zijn
intrede-preek. Hij had gekozen
voor de tekst uit 1 Koningen 3, vers
5 tot 9, het gebed van Salomo „Wat
wensen wij elkaar toe en hoe kun
nen wij als gemeente en predikant
samen beginnen", aldus ds. Pro
cee. Salomo begon ook met zijn
volk en hij moest weten, hoe hij een
goede koning moest zijn. Kiezen is
wel moeilijk. Aan de kinderen
maakte ds. Procee dit duidelijk
door enkelen van hen een kaart te
laten uitkiezen. Hierbij vertelde hij
het verhaal van Koning Midas.
Deze koos voor het feit dat alles wat
hij aan zou raken in goud zou veran
deren. Hij stierf echter een paar
dagen later van de dorst. Dat was
dus geen goede keus. Ook mensen
moeten steeds kiezen. Welke
school zal er bezocht worden, waar
wil men gaan wonen, wat voor
werk wil men gaan doen en wie
kies je als partner. Doch hoe komt
men te weten dat men een goede
keus doet, aldus ds. Procee.
„Men moet de minste willen zijn,
kwaad met goed vergelden, en
worden als een kind. Hoewel daar
geen beginnen aan lijkt mogen we
toch Jezus volgen, de gemeente, de
predikant en de gemeente en voor
elkaar en ons zelf mogen wij God
bidden, „Geef ons uw wijsheid", zo
besloot de dominee.
Na afloop van de kerkdienst was
er gelegenheid om nader kennis te
maken met de familie Procee. Hier
van werd door velen gebruik ge
maakt. Tijdens deze kennismaking
werd door de Directeur van het
Jeugddorp, de heer De Goede een
woord gesproken. Hij verwelkom
de de zo juist bevestigde dominee
en zijn familie. Hij hoopte dat ze m
De Glind goed gewend zouden ra
ken.
Chirurg Bakker ging in 't Trefpunt uitvoerig m op de geschiedenis, maar
voorl op de hedendaagse perspectieven terzake van euthanasie.
IIKSB
[LEUSDEN - Kees Vials Galerie 't Claeverenblad, De Brink 16,
1 dezer dagen uit met een expositie van het stevige werk
i Frans M. Jansen, uit Midwoud. De expositie duurt tot 3
Jtober en is op zaterdag, zondag en maandag van 14.00 tot
(.00 uur te bezichtigen. Andere dagen op afspraak.
nans M. Jansen maakt vooral
tretten in paarse en blauwe tin-
uitgevoerd in een levendig
tsenbeeld. Een vibrato van toet-
n zou je kunnen zeggen, èn van
jBurschakenngen. Bewogen, fel,
Ipressief. Met heldere blauwen in
I schaduwpartijen van de ge-
Jjhten Hoewel de portretten figu-
lef genoemd kunnen worden
p ze toch vervormd en, om emo-
|s en gevoelens als misnoegen uit
>eelden. Zelden past Frans Jan
sen de ware huidkleur in zijn por
tretten toe. Het liefst werkt hij in
een vrij hard, agressief coloriet.
Soms is er sprake van giftig groen,
alsof er geen leefruimte meer is
tussen de mensen die hij uitbeeldt,
alsof ze elkaar naar het leven staan.
Jansens portretten hebben veelal
die leefruimte, de communicatie,
de relatie tussen mensen tot onder
werp. Maar de wijze waarop deze
worden vormgegeven is eerder
broeierig, verwarrend en troebel,
dan dat er sprake is van begrip,
warmte en vriendschap. Veelvul
dig is een nadrukkelijke lelijkheid
aan de orde.
Zo nu en dan is er ook een wat
zonniger tafereel te bewonderen.
Zoals het stuk Parapluie, waann
een gele partij verfrissend werkt.
Naast een rode kop („Kop bij
nacht") zijn een naïeve maan en
sterren aangebracht. Kop I is bij
uitzondering strak, helder en
krachtig neergezet. Hier geen toet-
senexplosie, maar een directe
schilderkundige benadering
Geestig is de schildering „Linker
voet/rechtervoet": de linkervoet zit
aan de geschilderde vent vast, de
rechtervoet in schoen bungelt
rechtsboven m de lucht.
