„Moeder had het altied over dwoallichtjes"
ROND LEUSDEN
Sinterklaas had het
druk in Achterveld
IN
DE NEVELEN
leusder tawnt
zakelijkheden nieuws"
«■uit het bedrijfsleven
Geldautomaat in
gebruik genomen
Bij het Beekhuisje was het vaak niet pluis
plaatselijk nieuws
DONDERDAG 8 DECEMBER 1988
zullen we in de loop van de avond
wel zien", zei Vroni. Na het genot
van de koffie werd er een bingo
gespeeld waarbij een aantal leuke
prijzen te winnen waren. Na afloop
van de bingo weer koffie waarbij
vol verwachting werd afgewacht of
de Sint nog zou komen. Plotseling
gingen de deuren open en kwam
onder het zingen van een Sin
terklaaslied de Sint gezeten op een
enigszins houterig paard de zaal
binnen. De Sint werd door de di
recteur de heer Hilhorst heel har
telijk verwelkomd „We zijn heel
blij dat u toch nog gekomen bent
De bewoners hebben met veel
spanning naar dit moment toege-
leefd en het is gelukkig niet voor
naai was meer te zien m de nevelen
rond Leusden. Maria Vos verteld
verder. ..Wij werden als kinderen
bang gemaakt voor de tienurens-
hond. Dat was een geest in de ge
daante van een lelijke zwarte hond,
die de mensen beet. Die tienurens-
hond liep altijd achter de bomen en
hij keek niet op of om. In Leusden,
bij ons in de buurt, zagen ze vaak
zo'n lelijke tienurenshond en ze wa
ren er maar wat bang voor.
Als de honden in de nacht huil
den en jankten zei m'n moeder al
tijd: „Er sterft een mens in de
buurt", "t Is ook zo en 't komt dik
wijls uit Huilde m 't hartje van de
nacht een hond, dan was dat een
angstig gehoor. „Wat goan die hon
den weer tekeer", zei mijn moeder
dan", 't Is toch verdrietig, nu moet
er een mens dood", 't Waren veur-
tekens zeiden de ouwe mensen in
die tijd. En ze geloofden er stellig
aan.
„Ons vader woonde op de Kleine
Mossel, dicht bij de Heiligerber-
gerweg onder Leusden. maar nog
net onder de gemeente Amers
foort. Ons gezin was groot en vader
moest er wat bijverdienen. De
boerderij bracht niet genoeg op.
Toen de spoorweg Amsterdam-
Amersfoort werd aangelegd heeft
hij hier een tijdlang aan gewerkt
En toen is het gebeurd. Vader het
het allemaal verteld Op 'n avond
gingen ze met een man of acht, zo'n
troepje mannen, van hun werk te
rug naar huis Ze gingen lopen,
want hun fietsen waren er toen
rechtevoor nog niet. Er was er een
onder dat troepje en die vloekte
geweldig. Vreselijk zulk vloeken
as die vent dee. Opeens komt er
een kalf van een hond achter die
mannen aan lopen. Die schrokken
zich dood. Geweldig zoals ze
schrokken Ze werden spierwit,
maar die mannen bleven toch stil
doorlopen en meens was die grote
zwarte hond ook weer weg. Die
kerels waren zo wit als een lijk, ook
die vent die zo bar vloeken kon.
Maar met die hond is het altijd
raadselachtig gebleven. Waar die
zo ineens vandaan kwam toch. Va
der heeft het echt meegemaakt en
hij heeft het ons kinderen wel hon
derd keer verteld."
Jan van Loenen tenslotte, gebo
ren in 1884 in Leusden, vertelde m
1963: „Op Leusden zagen we wei
eens een dwaallichtje zweven, 't
was een geheimzinnig iets Wat het
was wist geen mens hier. Er was
altied praat genoeg over. Dan was 't
hier gezien, dan weer doar op die
plek of stee. 't Rechte ben ik nooit
aan de weet gekomen. Moar m'n
vader wandelde eens heel alleen
over een eenzame weg hier m de
buurt, 't Was kloarlichte dag. Op
eens wordt hij me daar an de kant
van de weg gesmeten, zo maar in
eens. Er moest een begrafenis
voorbij en hij liep in de weg. 't Was
weer zo'n voorteken. Maar m'n va
der liep midden op de weg en dat
was dom van hem Ons kinderen
waarschuwden ze vroeger altied
datje niet midden op de weg moest
gaan lopen, want dan kon je dat
overkomen. Je wist toch nooit wat
er met je gebeurde."
Zouden die trimmers daar nou
ook wel eens last van hebben?
Misschien nadat ze dit gelezen
hebben!
ACHTERVELD - Zaterdag werd door Sinterklaas een bezoek
gebracht aan de pupillen van de voetbalvereniging SVA. Om
streeks 14.00 uur arriveerde de Sint met zijn knechten in de
kantine van de vereniging. Alle pupillen waren aanwezig en
verwelkomden de Sint met veel enthousiasme. Alle pupillen en
hun leiders werden persoonlijk bij de Sint ontboden die voor elk
een hartelijk woordje had. Vervolgens werden door een aantal
elftallen door hen zelf geschreven toneelstukjes opgevoerd.
Degenen die niet deelnamen aan de opvoering van de toneel
stukjes zongen een lied voor de Sint. Als afwisseling werden er
enkele bingootjes gespeeld, waarbij een aantal leuke prijzen te
winnen waren. Tot slot was er ook nog een loterij met mooie
prijzen.
BEZOEK SCHOLEN
Maandag had de Sint ook een
drukke morgen. Hij bracht aan drie
scholen een bezoek. Om ongeveer
kwart voor negen arriveerde de
Sint per auto bij de school Het Start
blok Bij de ingang van het school
plein werd hij hartelijk verwel
komd door de jeugd. Voor hij de
school binnen kon, ontstond er een
probleem. Voordat de Sint met zijn
knechten naar de school vertrok
hadden ze nog even met elkaar
staan praten. Nu bleek dat de zak
ken met snoepgoed en dergelijke
waren verdwenen. Tijdens dat mo
ment was de vuilniswagen langs
gekomen en had ook de zakken
van de Sint opgeladen. Tot grote
opluchtmg kwam de betrokken
wagen juist langs toen ze bij de
school stonden te wachten. De bei
de zakken waren nog in de vuilnis
wagen. De beide Pieten kregen
van de Smt een behoorlijke uitbran
der. Het was overigens in scene
gezet m verband met het school
project „Afval, nooit weg"
In de school onderhield de Smt
zich met de leerlingen Hierna
bleef de Smt nog enige tijd bij de
longsten, die liedjes en spelletjes
voor hem deden. De tweede groep
ging naar hun lokaal waar onder
elkaar suprises werden uitge
deeld. De groep van de oudste
teerlingen verzamelde zich ook in
hun lokaal. Ook hier waren supn-
ses voor hen aanwezig. Door mid
del van een bepaalde opdracht
moesten zij hun suprise zien te vin
den. Vervolgens gmg de Sint naar
Hummeltjeshonk waar de groepen
1 en 2 van de St Jozefschool waren
verzameld Daar werden door de
kinderen mooie tekenmgen aange
boden, werden er liedjes gezon
gen en stukjes opgevoerd Het
door gitaarspel begeleidde dansje
sloeg geweldig aan. Zowel de kin
deren als de aanwezige ouders en
de beide Pieten deden er aan mee.
Tot slot ging de Smt naar de St.
Jozefschool. Hier was men heel be
nieuwd of een van de Pieten die
met de fiets van Spanje naar hier
zou komen, tijdig gearriveerd was.
Tijdens zijn fietsreis waren de leer
lingen door middel van bneven,
opgenomen bandjes en telefoon
tjes goed op de hoogte gehouden
over het verloop van zijn reis. Men
wist waar hij was en wat hij allemaal
tijdens de reis beleefde.
Tijdens het bezoek van zijn baas
aan de school arriveerde Piet uit
eindelijk op zijn fiets. Door de leer
lingen werden afzonderlijk liedjes
gezonden, een gedichtje voorgele
zen over de Pieten gymnastiek en
de Zwarte Pieten dans. Door de
leerlingen werden aan de Sint en
de Pieten een geschenk aangebo
den.
Vervolgens moesten de aanwe
zige moeders ook nog een lied zin
gen. De leerkrachten werden ook
bij de Smt ontboden. Zij moesten op
hun krueen voor hem gaan zitten.
Hierna werd hen een kado aange
boden dat door de meester met de
mooiste snor aangenomen moest
worden.
SINT JOZEF
Dinsdagavond was het de avond
voor de bewoners van huize St. Jo
seph, de Wagenberg en Sine Cura.
Om halfacht was de recreatiezaal
geheel gevuld met belangstellende
bewoners. Ze werden allen harte
lijk welkom geheten door Vroni
Mous hoofd van de afdeling huis
houding. „We weten niet of de Smt
deze avond nog aanwezig zal zijn.
Ik heb contact gehad met een van
de Pieten Het is al 6 december en
de Smt is vertrokken Toch wüde
Piet proberen hem terug te halen.
Of het zal lukken weet ik niet, dat
niets geweest", begroette de heer
Hilhorst de goedheiligman.
De Sint dankte voor het welkom.
„De directeur maakte de opmer
king dat ik wat houteng binnen
kwam. Ik ben wat moe, doch we
hebben het toch gered. We zullen
wel eens zien hoe u zich zal voelen
als je ook 475 jaar oud ben, gaf de
Smt als antwoord Hierna haalde hij
een aantal leuke herinneringen op
van het afgelopen jaar aan. „Ik
weet dat men hier zich erg verbon
den voelt met het "Koningshuis.
Daarom heb ik een geschenk voor
jullie meegebracht. Ik geef dit aan
de bewonerscommissie, die hier in
het belang van u veel doet Maar
het is voor u allemaal." Hierna
wordt aan de heer Prinsen van de
bewonerscommissie een mooie
grote foto van Koningin Beatrix m
lijst overhandigd.
„Verder heb ik nog een ge
schenk", ging de Smt verder „Ik
heb vernomen dat men hier m de
biljartzaal drie ballen had op
pootjes. Nu blijkt dat deze ballen
pikpoten zijn. In mijn schatkamer
hebben de Pieten gezocht en heb
ben twee wit en een rode biljartbal
gevonden." De biljartballen wer
den overhandigd aan de heer Pe
ters een verwoed biljarter, die hem
namens zijn medebiljarters m ont
vangst nam. Ook zuster Goes wordt
bij de Sint geboden. „Ik heb ge
hoord dat u hier weg gaatWel heel
jammer, doch het is wel een bevor
dering voor u. Een gouden hand
druk heb ik niet voor u doch wel
een pepernoten handdruk." De
zuster kreeg een hand van hem vol
pepernoten.
Na een pauze werd door de Smt
met zijn Pieten weer een bmgo ge
daan. Na afloop hiervan werden er
geschenken aan de aanwezigen
uitgereikt. De muzikale medewer
king deze avond werd verleend
door de pianist Ed Overmars en de
gitariste Karen Polkamp. Door de
aanwezigen werd volop genoten
van de sublieme muziek door hen
ten gehore gebracht. Zowel uit de
reactie van de aanwezigen als uit
de reactie van de Sint bleek dat er
door hen van deze voortreffelijke
muziek volop was genoten.
NIEUWE LIJMAUTOMAAT NU
OOK VOOR NON-PERMANENT
LIJMEN
De nieuwe lijmautomaat Pelikan
Roll-fix heeft in korte tijd vele
vrienden gemaakt. Geen wonder
ook hij heeft het lijmen makkelijk
en schoon gemaakt De lijmlaag is
op een tape aangebracht en wordt
door middel van de handige Roll-
fix op het papier overgebracht -
spaarzaam, nauwkeurig en zonder
knoeien Nadat de lijm is aange
bracht rolt de tape zich weer op in
de Roll-fix. De lijm wordt dus heel
gericht en nauwkeurig gebruikt.
Een wel zeer schone manier om
papier op papier (knipsels, foto's,
enveloppen, etc.) te lijmen
Nu is er naast de permanent uit
voering ook een non-permanente
versie. Hiermee kan het vastge
plakte papier (of foto) altijd zonder
problemen weer losgemaakt en op
een andere plaats weer vastgeplakt
worden. Een ideaal hulpmiddel
ook in het grafische atelier: vastge
plakte foto's kunnen makkelijk
weer losgemaakt en opnieuw ge
bruikt worden. Ook voor privé-ge-
bruik is de Roll-fix non-permanent
ideaal. Door op de achterzijde een
lijmstreepje aan te brengen kan
men de notitie, de foto of wat men
maar wil vastplakken en weer los
halen Voor duurzaam plakwerk
blijft de Roll-fix permanent het
aangewezen alternatief.
Voor meer informatie: Pelikan
Nederland b.v., Postbus 9, 6900
AA Zevenaar, tel. 08360-91111
LEUSDEN - Bij de Bondspaarbank op de Hamershof is dinsdag een geldautomaat in gebruik genomen. Chenten
krijgen daarvoor een speciale pas. die toegang geeft tot de automaat. Op deze wijze kunnen zij 24 uur per dag en 7
dagen m de week over hun banksaldo beschikken. Met de pas kan ook bij benzinestations en bij een klein aantal
supermarkten betaald worden. De chenten die een pas voor de automaat hebben, krijgen daarbij een geheime
code. De officiële ingebruikname werd verricht door de heer T.A.M T el Croenestege. voorzitter van de Stichting
Leusdense Kinderopvang. Hij kreeg bij die gelegenheid een beding aangeboden voor het werk van zijn
stichtmg.
Dwaallichten, heksen, weerwolven, ijzeren veulens, lijk-
staties, doodsvoorspellingen, tienurenhonden en erfluis....
Het zijn verschijnselen, die je niet verweacht in de nieuw
bouwwijken van Leusden. Toch zijn ze in deze omgeving
ooit eens waargenomen. Leusden was minder dan vijftig
jaar geleden nog plattelanf. Zonder televisie, video en met
niet meer literatuur dan de bijbel. Er waren geen strips,
waarin dingen en mensen te zien waren, die eigenlijk niet
kunnen bestaan. Dus zagen de mensen in hun omgeving
meer dan wij nu om ons heen zien. Dingen om nooit te
vergeten. Op stille heiden, in mistige weilanden, op sla
pende dijken en in donkere bossen. In Leusden en in de
plaatsen er omheen. De mensen vertelden erover. En zo
ontstonder er verhalen, die zich in de nevelen rond Leus
den afspeelden. Spookverhalen zouden wij ze nu noemen.
Tussen 1972 en 1977 verzamelde de heer W.E. Heupers
in opdracht van het Amsterdams Instituut voor Dialectolo
gie Volks- en naamkunde deze vertellingen. De Leusder
Krant heeft toestemming om een aantal van deze verhalen
te publiceren. Zij werden door Marianne de Valck be
werkt. De plaatsen die in de verhalen voorkomen, werden
met behulp van onze medewerker Goos van Leeuwen door
onze fotograaf vastgelegd. Elke donderdag zal in deze
krant iets worden teruggeroepen van de sfeer die hier
vijftig jaar geleden nog heerste en misschien nog niet
helemaal verdwenen is. Vandaag het derde verhaal uit de
reeks.
Rond het beekhuisje is het lang niet pluis (geweest). Wonend
in Leusden, vol nieuwbouw met kleine achter-en-voortuintjes
realiseer je je niet voortdurend dat het weidse buitengebied als
vanouds, heel dichtbij is. Net over het Valleikanaal lijkt in de
afgelopen decennia niet veel veranderd. De Laapeerseweg is
geen zandweg meer, maar geasfalteerd. De bomen zijn jong,
nadat de oude een paar jaar geleden door ziekte en storm
geveld werden. Maar de boerderijen staan nog steeds spaar
zaam verdeeld langs de weg. Het kost soms minstens tien
minuten om van de een naar de volgende te lopen. Wie daar
loopt in alle eenzaamheid, 's morgens vroeg, wanneer de na
jaarsmist over de weilanden hangt of 's nachts wanneer door
het ontbreken van straatverlichting het nog ouderwets donker
is, heeft geen moeite om zich zaken voor te stellen, die het
daglicht niet kunnen verdragen.
Nog ter hoogte van de Kanaal-
weg, loopt de Laapeersebeek. De
tweede beek die men passeert wan
neer men de Laapeerseweg af
loopt is de Moorsterbeek. In dat
gebied, tussen de Lapeerse en de
Moorsterbeek, rond de boerderij
met de naam 't Beekhuisje, is veel te
doen geweest in de Nevelen rond
Leusden Wilhelmus Richardus
Vos, geboren in Leusden in 1897
vertelde aan de officiële geschied
schrijver de heer E Heupers.
„Vader en moeder waren een
half jaar getrouwd toen ze noar de
Laapeerseweg m 't Beekhuisje on
der Amersfoort gingen wonen,
dicht bij Leusden Nog later ver
huisden ze naar de boerderij de
Kleine Mossel. Dit huis was vroeger
een tabaksschuur die tot boerderij
werd verbouwd. Tot mijn acht-en
dertigste levensjaar heb ik in Leus
den gewoond. Toen ging ik trou
wen en verhuisde ik noar Achter
veld. 't Was vroeger een heel ande
re tied dan op 't ogenblik. De men
sen geloofden, maar waren ook
slim biegelovig."
„De mensen van toen zagen al
tied veurschimmen en spooksels.
Mien moeder was bang veur een
liekstaatsie, ze het het vaak verteld,
die een buurvrouw weken van te
voren had zien passeren op de
Laapeerseweg. De vrouw had dui
delijk een boerenwagen zien voor
bijgaan met de zondagse leie erop.
Twee zwarte peerde er voor en
vrouwen in 't zwart zaten er boven
op. Buurvrouw vertelde zelfs aan
m'n moeder wie er op het kistje zat,
wie de voerman was. Nu is, of was
het altied zo, dat een lijk gehaald
moest worden en hiertoe namen ze
meestal de kortste weg naar 't starf-
huus. Gelukkig, zei moeder die
bang was dat het bie ons onder het
dak zou gebeuren, was de hek-
staatsie achter de boerdenj langs
getrokken. Buurvrouw had het dui
delijk gezien. Later heurden wie
dat de veurschim was uutgekom-
men want bie ons gmg toen al gauw
een kindje dood. De veurschim
was hier gewis uutgekommen."
Moeder had het altied over
dwoallichtjes die over de plas of de
hei kwamen aanzweven. Ze kwa
men aan de deur toe en gingen dan
weer weg. Mense, mense, zoals
sommigen er bang veur waren.
Als het dwoallicht tot de deur
kwam, dan was het weer zo'n veur
schim en altied was de dood ermee
gemoeid. Er werd gebeden, dat het
lijden voorbij zou goan en de dood
Broer en zus Vos vertelden de officiële geschiedschrijverde heer E. Heupers. de volksverhalen, zoals zij die
hoorden tijdens hun kinderjaren die ze op de boerderijen 't Beekhuisje en De Mossel doorbrachten. Boerderij De
Mossel is te vinden aan het einde van de Zwarte Weg. een zijweg van wat tegenwoordig de parallelweg langs de
rijksweg Leusden-Hoevelaken is.
Boerderij aan de Moorsterbeek. Goos van Leeuwen, medewerker van de Leusder krant en onze gids bij de
speurtocht naar de plaatsen in onze serie spookverhalen, dacht dat deze boerderij het Beekhuisje is. dat in het
verhaal van deze week een rol speel. De heer Steenkamp, die in dit huis geboren is.' zegt echter dat het
Beekhuisje naast zijn geboortehuis staat Wie het beter weet, mag het joggen
ons met mocht bezoeken. Nou ik
heb je al verteld dat er mensen
waren die een hekstaatsie bij ons
hadden zien aankomen en dan op
eens waren die aan de kant gezet,
moar ze zagen en hoorden niks,
totaal niks. Ze werden gewoonweg
opzijgezet, ,,'t Is voak veurgekom-
men en moeder kon vertellen wie
of 't overkommen was. Weer waren
't veurschimmen, anders mks. Ma
ria Everarde Vos. geboren in 1988
voegde daaraan in 1962 toe:
„In Leusden werden de mensen
vroeger begraven op een gewone
boerenwagen met een boeren
paard er voor. Vier, soms zes vrou
wen zaten helemaal in het zwart op
de kist. De dode werd in de buurt
aangezegd doar een man, de aan
zegger zeiden wij, die met een
stokje op de ramen of de deur tikte
en dan de mensen mededeelde
wie er was gestorven. Maar er wa
ren ook ouwe Leusdenaars die
hadden al veurtekens gehoord.
„Daar komt weer wat", zeiden de
oude mensen, „bij ons is al op de
deur geklopt lest". Dagen van te
voren wisten ze het al.
In het gebied rond het Valleika-
