IN DE NEVELEN
ROND LEUSDEN
,Een lijkstaatsie heeft een starke kracht'
Dertien nieuwe cursus
sen bij Latent Talent
leusder1 krant
Ruud Maas vertrekt
bij Roda'46 (zo.)
LEUSDEN
'TW weekinclegMmie/\
HET WEER IN LEUSDEN
leusder1 krant
Achterveld
Nieuwjaars-
instuiven
UW AANKONDIGINGEN IN
DE SNELSTE KRANT VAN
LEUSDEN?
LEUSDER KABELKRANT
LEUSDER
KABELKRANT
KANAAL 4
1988: Warm, nat en somber
VRIJDAG 30 DECEMBER 1988
plaatselijk nieuws
Dwaallichten, heksen, lijkstaties, doods voorspellingen,
tienurenhonden, erfluis, weerwolven en ijzeren veulens.
Het zijn verswchijnselen die je niet verwacht in de nieuw
bouwwijken van Leusden. Toch zijn ze in deze omgeving
ooit eens waargenoemen. Leusden was minder dan vijftig
jaar geleden nog platteland. Zonder televisie en video en
met niet meer literatuur dan de bijbel. De mensen zagen in
hun omgeving meer dan wij nu om ons heen zien. Dingen
om nooit te vergeten. Op stille heiden, in mistige weilan
den, op slapende dijken en in donkere bossen. In Leusden
en in de plaatsen er omheen. De mensen vertelden erover.
En zo ontstonden de verhalen, die zich in de nevelen rond
Leusden afspeelden. Spookverhalen zouden wij ze nu noe
men.
Tussen 1972 en 1977 verzamelde de heer W.E. Heupers
in opdracht van het Amsterdams Instituut voor Dialectolo
gie Volks- en naamkunde deze vertellingen. De Leusder
Krant heeft toestemming een aantal van deze verhalen te
publiceren. Zij werden door Marianne de Valck bewerkt.
De plaatsen die in de verhalen voorkomen, werden met
behulp van onze medewerker Goos van Leeuwen door
onze fotograaf vastgelegd. Elke week wordt in deze krant
iets van de sfeer teruggeroepen die hier vijftig jaar gele
den nog heerste en misschien nog niet helemaal verdwe
nen is. Deze week gaat het over voortekens en het Vilders
kerkhof.
Boerderij Het Vliet aan de Horsterweg richting Stoutenburg
LEUSDEN - Het kon met uitblij-
i/en.... bij een kerkhof gebeuren
Baken die het daglicht met kunnen
verdragen. In de nevelen van een
kerkhof, zeker wanneer dit kerk
hof vervallen is of een laatste rust
plaats biedt aan duistere figuren,
antstaan per definitie verhalen. Bin
nen de gemeentegrenzen van
Leusden was, sterker nog is, een
dergelijk kerkhof dat voldeed en
voldoet aan het voorstellingsver
mogen van iedere horror-liefheb-
ber. Met een beetje fantasie uiter
aard. Het Vilders kerkhof is te vin
den vlakbij de Hessenweg, de ver
bindingsweg tussen Stoutenburg
en Achterveld. De „toegang" be
vond zich aan de Emelaarseweg.
(4u lijkt het een verwaarloosd stuk
je grond. Oude en jonge bomen
|ijken willekeurig op te schieten.
Dude grafstenen zijn niet of nau-
jvelijks te vinden. Zijn daar ook met
pf nauwelijks geweest. Hier wer
den vroeger de armoedzaaiers be
graven. De landlopers, mensen
tonder have en goed, zij die nooit
ben trouw lidmaat van een of ande-
je kerk waren geweest en al die
pidere die om wat voor reden ook
Ïiet in oud-Leusden begraven wer
en. Bijvoorbeeld omdat ze overle-
len aan een besmettelijke ziekte.
5e bewoners en bezoekers van
jeusden zoals deze ongeveer
wintig jaar geleden door de heer
p. Heupers geïnterviewd werden,
geloofden in „veurtekens". Voorte
pens waaruit viel op te maken dat
binnenkort iemand m de buurt zou
Overlijden. Lijkstaatsies werden
^aargenomen. Of alleen maar ge
loeid doordat mensen zich ineens
ran de stille weg afgedrukt voel
den worden. Honden die huilden
[oorspelden niet veel goeds. Net
;o als katuilen. Dwaallichtjes zou-
ien kunnen duiden op zowel ko-
•nende sterfgevallen als onrustige
Helen. Het Vilderskerkhof had
jeen beste naam. Zij die daar te-
[echt kwamen konden maar al te
raak geen rust vinden, volgens de
>ude volksverhalen. Doden, be-
praven op het Vilderskerkhof, ble-
ien terugkomen. Herbegraven in
eusbroek bracht soms de verlos
ing en was vaak de inmge wens
an de nabestaanden.
Gijs de Kruijff bijvoorbeeld werd
1876 geboren m Stoutenburg,
ertelde ,,'t Is in m'n familie voorge-
allen. Een oom van me zag mid-
en m de nacht een lijkstoet gaon.
)at kan natuurlijk niet, want 's
iachts wier met begraven. Meer hij
was hem teugengekommen op de
weg, meer pas veel later gebeurde
wat hij toen had gezien. Een neef
van ons of een ander, dat weet ik zo
niet meer, die was gestorven en hij
wier begraven op het Vilderskerk-
hofje daar bij Stoutenburg. De bur
gemeester wilde niet hebben, dat
hij in Leusden wier begraven, want
hij was gestorven an de ziekte. Wat
veur ziekte dat was, dat weet ik
niet, want het is al zo lang geleden.
Meer een joar loater wier dat lijk
toch overgebracht naar 't kerkhof
op Leusden hier. Toen mocht dat.
En m'n oom Mastenbroek, zo heet
te hij, had dat al lang van teveuren
gezien. Hier had een bijzondere
gave Hie was een helderziende. Ik
heur het de mensen hier in de buurt
nog zeggen."
Die familie de Kruijff komt vaker
in de analen van het Volkskunde
bureau m Amsterdam. Gerrit Jan
Berkhof woonde in Maarn en ken
de de familie de Kruijff in Leusden
goed. Vandaar het volgende ver
haal; „Ik weet 't nog best. 't Gebeur
de in m'n vaders tijd. Hij min vader,
most op een keer noar Ammers-
fort. 't Gung de Leusderhei over op
Leusden an. Net bie 't huusje van
vrouw de Kruijff doar, er stonden er
toen twee van die lage huusjes,
doar wordt hij deur een lijkstaatsie
mooi opzijgezet, zo de hei in. Meer
over veertien dagen was vrouw
Kruijf dood. 't Is soms een lelijk
ding, want zo'n lijkstaatsie heeft
een starke kracht. Als je bie de zee
woont kun je ook zo in de zee gezet
worden en dan verdrunk je natuur
lijk. Gelukkig overkwam het min
vader op Leusden an." De verhalen
over lijkstaatsies en van de weg
afzetten zijn talrijk. Ze worden
steeds opnieuw verhaald door
tientallen oud streekbewoners.
Het overlijden van deze vader
van Gerrit Jan Berkhof werd even
eens voorafgegaan door „een
„voorschinsel". „D'r was een voor-
schinsel van m'n vaders dood, dat
heb ik zelf meegemoakt. De ouwe
man was heel niet ziek, zo gezond
as 't meer kon. Hij sliep in de bed
stee en ik m een ledikant. Op 'n
keer word ik midden in de nacht
wakker en 't is net of ze me iedere
keer met 'n giep in m'n rug steken.
Op vier ploatsen noast mekoar en
een giep het vier tanden. Ik eruut,
an m'n rug gevoeld, meer niks. In
bed gekeken of er wat in zat, meer
niks. Toen noar buuten in de nacht,
meer niks te zien. Toen riep m'n
vader, of er wat an de hand was. Ik
stelde de ouwe man gerust en hij
hung weer sloapen. Ik ok weer
noar bed toe. Veertien dagen loa
ter was m'n vader een liek. 't Was
een voorschinsel geweest. Joa jon
gen, de bestonden toe
Terug naar het Vilderskerkhof,
waarover we dit maal het licht in de
nevelen laten schijnen. Jacob van
Donkelaar, in 1887 geboren in
Leusden, vermeldde het Vilders
kerkhofje ook in zijn verhalen: „Je
hoorde altied vertellen van mensen
die met de helm op geboren was
sen. Ze waren helderziend, ze wisten
veuruut als er een lijk kwam. Een
oom van m'n vrouw was ook zo
iemand, die most alle nachten 't
bed uut. Er wier gezegd dat ie noar
't Vilders kerkhof toe ging. Hij wier
gewoonweg gedwongen ernoar
toe te goan." Ook in de buurt van
het Vilders-kerkhofje „Geburde 't
hir toen er nog geen fietsers was
sen. Auto's ook nog niet, alles ge
beurde lopens. Een man en een
vrouw kwamen lopen uut Stouten
burg en meens wieren ze an de
kant van de weg gezet. Een lijk
staatsie moest erlangs, 't Was een
veurteken of zo iets."
De aanduiding Vilder voor het
kerkhofje gaf in die tijd al de klasse
aan. Vilders waren uiteraard nood
zakelijk wanneer ze nodig waren,
net als scharenslijpers en marskra
mers, erg geacht werden ze niet.
Jacob van Donkelaar gaf daar een
voorbeeld van; „Bie ons kwam al
tied een ouwe vilder de rommel
weghalen van de slacht en zo en
Onafhankelijk Nieuwsblad voor de gemeente Leusden.
Verschijnt elke dinsdag en donderdag.
Redaktie: Daan Bleuel.
Redaktie-secretariaat: Mia Veen en Marijke Bakker
Inlevering kopij en advertenties
Voor het dinsdagnummer tot uiterlijk maandagmiddag 12 00 uur.
voor het donderdagnummer tot uiterlijk woensdagmiddag 12 00
Redaktie en administratie:
Kantoor Leuder Krant. Asschatterweg 19. Leusden-Centrum Op
werkdagen geopend van 9 00 tot 12 00 uur en van 14 00 tot 17 00
uur.
™j Telefoon 033-941495 (administratie en redaktie)
Abonnementsgeld:
6$.80 per jaar. 34.90 per half jaar 17 70 per kwartaal
Klachten bezorging:
Als abonnee dient u de krant voor dinsdag- of donderdagmiddag
18 00 uur te hebben ontvangen Is dat niet het geval, neem dan
kontakt op met onze hoofdagent bezorging (dinsdag en donderdag
tussen 18.30 en 19.30 uur), tel 033-940691 Bij geen gehoor kunt u
kontakt opnemen met onze inspekteur bezorging, overdag
03420-94206
Nabestellen foto's:
De meeste in de Leusder Krant gepubliceerde foto's kunt u
nabestellen (met uitzondering van archief- en historische
foto's) bij vooruitbetaling op giro 871441, t.n.v. BDU B.V. te
Barneveld, met duidelijke vermelding van de gewenste foto,
het aantal, het nummer van de krant, pagina waarop de foto
werd geplaatst.
Nabestellen kost 7,50 per exemplaar (formaat 13x18 cm) en
15,- voor luchtfoto's (formaat 20x25 cm).
U kunt ook contant betalen op ons kantoor Leusden-Centrum.
Ongeveer drie tot vier weken na betaling ontvangt u de gewen
ste foto('s) thuis.
DE LEUSDER KRANT is een uitgave van de
BDU-krantenkombinatie te Barneveld.
Het Vilderskerkhof tussen Stoutenburg en Achterveld.
die had het noew altied over tove
ren. Hij wist altied te vertellen. Zo
ook dat hier een ouwe vrouw
woonde, die dat moar wat goed
kon. Hij had een keer gezien, dat ze
an 't muizen maken was, zo meer.
Ze kropen uut hoar mond. D'r uut en
dan weer terug, 't Wassen allemoal
witte muzien, gin ene zwarte d'r
bie. Dat zei die vilder."
Wilhelmina Hilhorst-van Daat-
selaar wist ook nog een mooi ver
haal waarin het Vilders Kerkhofje
genoemd werd; „Ach ze zaggen
zo'n hoop vroeger. Ze vertelde
vroeger ook, dat de ouwe Jan van
den Hengel was teruggekomen, 's
Oavonds liep hij rond in Stouten
burg. Hij was al lang dood, lag op
het Vilderskerkhof, meer die is te
ruggekomen. Hij kon doar geen
rust vinden in 't graf meer of het
woar is weet ik met. Maar ze zeggen
't". Ach ze zaggen zo'n hoop vroe-
LEUSDEN - De voetbalvereniging Roda '46 en trainer van de
zondagafdeling Ruud Maas gaan aan het einde van het seizoen
1988/1989 uit elkaar. Ruud Maas, die 17 jaar geleden zijn
trainerscarriere bij Roda begon, heeft aan het einde van dit
seizoen de zondagafdeling twee jaar onder zijn hoede gehad.
Ben te Brake.
De officiële verklaring van de
kant van Roda luidde dat het in het
kader van het uitgestippelde be
leid een trainer zoekt die meer affi
niteit met de jeugd heeft. Roda zal1
de komende weken op zoek gaan
naar een trainer, die in de profiel
schets past. De 49-jarige Ruud
Maas reageerde gelaten op de
scheiding die zich in mei 1989 for
meel zal voltrekken. „Ik loop al
heel wat jaren mee in het wereldje
en weet dan ook dat zulke dingen
gebeuren. Het is alleen jammer dat
het net nu moet gebeuren, terwijl
we volop meedraaien in de stnjd
Ruud Maas.
om het kampioenschap. Ik heb ge
woon de strijd verloren, die ik ben
aangegaan met een bepaalde vij
andige stroming. In het restant van
het seizoen zal ik er alles aan doen
om met een goed resultaat waardig
afscheid te nemen van Roda."
De jeugdafdeling van Roda'46
heeft voor het komende seizoen het
contract met jeugdtrainer Ben te
Brake verlengd. Beide partijen
kwamen voor het daaropvolgende
seizoen een optie overeen. Wie de
technische leiding m handen knjgt
bij de zaterdagafdeling wordt de
komende weken beslist.
(advertentie)
Bel 03420-94292
en vraag naar Boudewina de Boer
Uw bencht vanmorgen opgegeven, vanmiddag al
te zien op de
de beeldbniskrant van Lensden!
LEUSDEN - Liefst dertien nieuwe cursussen zijn in het voor-
jaarsprogramma van Latent Talent opgenomen. „We hoeven
voor dit nieuwe aanbod eigenlijk niets te doen," zegt Latent
Talent-vertegenwoordigster Friedy Borghuis hierover. „De
mensen komen vanzelf naar ons toe met de vraag of zij bij ons
les kunnen geven." In totaal gaat het om 63 cursussen, waarvan
er dus 13 dit keer voor het eerst gegeven worden.
Het meuwe aanbod bestaat uit
lessen m erfelijkheidsleer, kunst in
de Middeleeuwen, Do-Yn, Klassie
ke homeopathie, videocamera,
jazz-balletmoderne dansen, kin
dertoneel, japanse snijkunst, bor
duren op papier, tekenen, nouvelle
cuisine en oosterse keuken. De
cursus erfelijkheidsleer gaat onder
meer over vruchtwaterpunctie en
gen manipulatie. De pelgrimswe
gen in Spanje en Frankrijk komen
aan de orde bij kunst in de middel
eeuwen. Klassieke Homeopathie
gaat onder meer over wat men kan
doen bij kleine verwondingen en
eenvoudige acute ziektes. Do-Yn is
een oosterse zelfmassage tech-
niek. Bij de cursus videocamera
leert men de techniek van de ca-
mera. Jazz-ballet is bestemd voor
jongens en meisjes. Elke week j
worden weer nieuwe variaties ge-
leerd. Bij de lessen van modern
dansen wordt ingegaan op zaken
als evenwicht, gebruik van zwaar- j
tekracht, ademhaling en energie.
De deelnemers van de cursus
kindertoneel kunnen aan het eind
van de lessen een stukje laten zien
aan de vaders en moeders. Bij ja
panse snijkunst staan de origami- j
technieken centraal en bij bordu
ren op papier worden de deelne-
mers onder meer geleerd wens- en
geboortekaartjes te ontwerpen, na
vijf lessen kunnende deelnemers
van de cursus tekenen een foto
natekenen. Mensen die denken
het aan te kunnen om een vier- a
vijfgangen diner te verzorgen, kun
nen inschrijven voor de cursus
Nouvelle Cuisine en in zes lessen
kan men kennismaken met de oos
terse keuken.
In het vooij aarsprogramma van
Latent Talent zijn vrijwel geen taal
cursussen opgenomen. Er worden
wel taallessen gegeven, maar de
inschrijving daarvoor was al m
september Deze cursussen lopen
door tot in het meuwe jaar en nieu-
ger. M'n moeder was overal mach
tig bang voor. Op een keer komt ze
met d'r zuster lopen naar Stouten
burg toe. Tussen Hamersveld en
Achterveld bij boerderij Het Vliet,
die er nog is (inderdaad, aan de
Horsterweg nchting Stoutenburg,
de boerderij voor 't Valleikanaal
rechts), toen zei d'r zuster tegen
hoar; „Zie, daor komt een lichtje an,
an de kant joh, er komt een lijk an."
Naor een tijdje; „Gaot meer weer
midden op de weg lopen, 't Is voor
bij". An elke haor had m'n moeder
een zweetdruppel hangen, want zij
zag niks, meer hoar zuster zag 't
wel. Veertien dage laoter komt er
een boer te sterven op Stoutenburg
an een besmettelijke ziekte en die
zou begraven worden op het Vil
derskerkhof. De familie had er een
hekel an en zo wier hij in aovond
opgegroeven en toen hebben ze
hem noar 't kerkhof noar Leus
broek gebrocht en doar begraven.
En dat was noe dat lichtje dat moe
ders zuster veur die tijd al had ge
zien."
Aan het einde van het jaar den
ken we graag terug aan wat ge
weest is. Wanneer U echt in een
nostalgische stemmmg bent, sta
dan eens stil op het Vilders kerk
hofje aan de Hessenweg. Het is
klein, armetierig en nauwelijks het
aanzien waard. Maar wat een verle
den. Zoveel mensen kwamen daar
slechts aarzelend, slechts wanneer
zij daartoe gedwongen werden.
Hoe zwaar woog het oordeel van
de burgemeester wanneer hij toe
stemming voor een begrafenis op
Leusbroek weigerde. Welk een
angst, verdnet, last en verhalen be
reikte hij daarmee. Sta stil en laat
de nevelen rond U optrekken. Ge
denk.
Aktueel en snel.
De Leusder Kabelkrant is
dagelijks 24 uur per etmaal
te zien op kanaal 4 van het
Leusdens kabelnet.
Naast een aktuele lokale
berichtgeving brengt de
kabelkrant de volgende
dagelijkse rubrieken:
De agenda van de dag
Het weer in Leusden
Filmagenda
Aankondigingen
Verenigingsnienws
Regionaal nieuws
Met als extra in het
weekeinde:
Aktueel sportnieuws
Sportuitslagen
Recept van de week
Theater-agenda
Filmtips
Medische diensten
Aanvangstijden kerken
En natuurlijk aanbiedingen
van onze adverteerders!
Voor uw aankondigingen en
andere berichten kunt u
dagelijks bellen met de
kabella-ant-centrale:
03420-94292
(Boudewina de Boer)
Advertenties:
Voor het adverteren op de
Leusder Kabelkrant zijn er
de volgende mogelijkheden:
Volledige
BEELDPAGINA met logo
Tarieven op aanvraag.
Kortingen op kontrakt.
KABELSPOTS,
deelpagina met
kleurgebruik, zonder
logo: 75,- per dag.
KABELTJES, vraag
aanbod. Eerste twee
regels 6,- per dag,
elke regel meer 6,-
(betaling kontant op ons
kantoor).
Van harte
gefeliciteerd!
Felicitatie-rubriek.
Hetzelfde tarief als de
KABELTJES.
Informatie over
adverteren:
BEL Henk-Jan Westland,
telefoon 033-941495.
Hij komt desgewenst graag
eens bij u langs voor een
gesprek over adverteren op
de
LEUSDER
KABELKRANT,
de huis-aan-huis
BEELDBUISKRANT!
we deelnemers zullen moeten
wachten tot september van het
meuwe jaar.
Dan komt het najaarsboekje bij de
leusdenaren in de bus en kan er
opnieuw worden ingeschreven.
De meeste cursussen zijn gepro-
grameerd tot eind april van het
nieuwe jaar. De inhoud ervan, de
wijze van inschrijving, de docenten
en het inschrijvingsgeld staan m
het programmaboekje van Latent
Talent, dat deze week huis-aan huis
bezorgd is. Verder ligt het bij de
bibliotheken, zowel in Leusden als
in Amersfoort (Zonnehof), bij de
kantoren van de Rabobank en in
het gemeentehuis.
Op 15 januari is er van 14.00 uur
tot 16.00 uur een open dag m boer
derij „Groot Krakhorst", waar ook
de meeste cursussen gegeven
worden.
Zaterdag 31 januari
20.00 uur: Disco Show de Klaveet
Zondag 1 januari
20.00 uur: Disco de Klaveet
Dinsdag 3 januari
9.00 uur: Welfareclub Zonne
bloem Ons Gebouw
Dinsdag 3 januari
19.30 uur: Nieuwjaarsreceptie
Huize St. Joseph
Woensdag 4 januari
9.00 uur: Handwerkhobbyclub de
Moespot
ACHTERVELD - Tijdens de jaar
wisseling wordt in De Moespot in
Achterveld een nieuwjaarsin-
stuif gehouden. De Moespot is
vanaf 0.30 uur geopend, waarna
er tot 3.00 uur gelegenheid is
nieuwjaarswensen uit te wisse
len.
Op dinsdag 3 januari is er een
nieuwjaarsreceptie in huize St-Jo-
seph, waar iedereen welkom is
vanaf 19.30 uur (tot 21.30 uur). De
receptie wordt gehouden in de re
creatiezaal van het huis.
Het ziet er niet naar uit dat
we op korte termijn in de
winter geraken. De weer
kaart vertoont nog altijd een
luchtdrukverdeling die de
liefhebbers van winterweer
niet graag wensen. De lucht
druk is hoog in een groot ge
bied ten zuiden van ons land,
terwijl diepe depressies zich
voortdurend ophouden in de
omgeving van IJsland. Daar
door staat er in een groot deel
van Europa een brede zuid
westelijke stroming, waar
mee onophoudelijk zachte en
vochtige lucht wordt aange
voerd. De laatste dagen
kwam het kwik geregeld bo
ven de tien graden uit en ook
in de nacht koelde het nau
welijks af. Gisteren bleef het
kwik wat achter door hard
nekkige lage bewolking. Het
werd maximaal 8 graden.
Door de nabijheid van het
hogedrukgebied valt er geen
neerslag, maar door het hoge
vochtgehalte van de lucht
krijgt de zon in deze tijd van
nei jctcu weuug Kans. Al met
al valt er niet veel te beleven
aan het huidige weer. Het
ziet er niet naar uit dat hierin
op korte termijn grote veran
dering zal optreden. Het ho
gedrukgebied gaat in de ko
mende dagen wat aan de
wandel en ligt volgens de be
rekeningen op de eerste dag
van het nieuwe jaar boven
het zuiden van Engeland. Het
knoopt dan tijdelijk een ver
binding aan met wat hoge
druk boven de Noorse Zee.
Voor het weer bij ons bete
kent het dat de wind geleide
lijk wat naar het oosten tot
zuiden draait, zonder dat de
temperatuur sterk zal dalen.
Hooguit kan het tijdens en
kele opklaringen in de nacht
wat kouder worden. Overdag
loopt de temperatuur toch
weer op naar een graad of 6.
De jaarwisseling zal dan ook
rustig verlopen met weinig of
geen neerslag. Begin volgen
de week trekt het hogedruk
gebied zich weer terug en
komt dan boven Midden Eu
ropa te liggen. Computerbe
rekeningen van hedenoch
tend laten de druk in de kern
toenemen tot 1040 hpa. De
pressies blijven nog op grote
afstand. Het lijkt erop dat de
winterkou zich richt op Oost
Europa. De situatie in de ho
gere luchtlagen blijft geblok
keerd, alleen gaat de koude
stroming aan onze neus voor
bij. Voorlopig dus nog zacht
weer ook in de eerste week
van het nieuwe jaar.
Het jaar 1988 is een zeer
somber jaar geweest. Vrijwel
alle maanden kenden te wei
nig zon, uitgezonderd de
maand april. De winter werd
dit jaar overgeslagen, de zo
mer stelde met name in de
vakantiemaand juli erg te
leur. Er viel dit jaar bijzonder
veel regen. De gemiddelde
'landelijke temperatuur ligt
met 10.3 meer dan een graad
boven normaal.
Conclusie: 1988 is een zeer
somber, nat en warm jaar ge
worden.
Ik wens iedere lezer een
voorspoedig 1989 toe, in de
hoop dat het voor een ieder
goed weer zal brengen.