.Vogels beschermen is: praten,afspraken
[maken en zelden buiten vogeltjes kijken"
lüusder krant
Nico de Haan, plaatsvervangend directeur van de Vogelbescherming:
WOENSDAG 8 MAART 1989
ro
ZEIST/SCHERPENZEEL - „Een advokaat voor de vogels; dat is
wat onze vereniging probeert te zijn. Overal waar wij zien dat vogels
worden benadeeld, komen wij voor hun belangen op." Nico de Haan
(41), woonachtig in Scherpenzeel, werkt nu vijftien jaar bij de
Nederlandse Vereniging voor Bescherming van Vogels in Zeist. Als
plaatsvervangend directeur is hij hèt gezicht van de vereniging. Al
vele malen was hij te zien en te horen op televisie en radio met zijn
pleidooi voor vogels en natuur.
Dit jaar bestaat Vogelbescherming negentig jaar. Wat de vogellief
hebbers vooral de laatste jaren bereikt hebben is volgens De Haan
„vogels populair maken." „We laten zien dat vogels ook leuk zijn.
We gaan daarmee verder dan puur de bescherming."
Nico de Haan vertelt over voge
laars, Scherpenzeel, de samenwerking
met de media en andere natuurbe
schermingsorganisaties, olieslachtof
fers en de struisvogelpolitiek van de
Nederlandse overheid op milieuge
bied. „Watje vaak mist is een regering
die de nek uitsteekt en zegt: 'Ja, dit is
een belangrijk natuurgebied, dit moet
beschermd worden'."
Weet je dat het begrip 'vogelaar' de af
gelopen jaren in de plaats van een negatie
ve betekenis een positieve klank heeft ge
kregen? Als je de Van Dale er op naslaat is
een vogelaar een 'vogelvanger, die jacht op
vogels maakt'. Gelukkig is dat niet meer
zo; een vogelaar is iemand die van vogels
houdt.
Vogelbescherming bestaat dit jaar ne
gentigjaar. Al in 1890 werd de vereniging
opgericht. Als je onze taak zou willen sa
menvatten kun je zeggen dat we een advo
kaat voor de vogels proberen te zijn. Dus
overal waar wij denken dat vogels worden
benadeeld, proberen wij dat zo zuiver mo
gelijk op een rij te kri|gen en dat neer te
leggen bij diegene die daarvoor verant
woordelijk is.
„Als de media bepaalde milieu
zaken opnemen zet dat behoor
lijk kracht bij. Politici hebben
dan het idee dat ze iets moeten
doen"
Wat vogelbescherming heeft bereikt is
dat we zichtbaar hebben gemaakt dat vo
gels leuk en interessant zijn. We gaan daar
mee verder dan alleen maar de noodzake
lijke bescherming. We leggen ook nadruk
op de leuke aspecten van vogels. Daardoor
hebben we een groot aantal nieuwe leden
gekregen.
Mijn werkzaamheden bij de vogelbe
scherming zijn gevarieerd. Ik breng het
nieuws van de vereniging naar buiten, ik
onderhoud de contacten met de media en
Den Haag, en probeer ook zoveel mogelijk
het werk op het bureau te coördineren. Er
werken dertig mensen in vaste dienst bij de
vereniging. Daarnaast zijn er ongeveer
honderdvijftig consulenten in het land.
Deze consulenten zijn vrijwilligers die ver
stand van vogels hebben, veel in het veld
werkzaam zijn, bijvoorbeeld in een zoge
naamde vogelwerkgroep, en die ons met
raad en daad terzijde willen staan. Ook de
contacten met deze vrijwilligers onder
houd ik. Verder werk ik mee aan ons tijd
schrift 'Vogels', dat eens in de twee maan
den verschijnt
Spelenderwijs
Mijn hobby en werk is er bij mij met de
paplepel ingegoten Toen ik zo'n acht a
negen jaar oud was nam mijn vader me
mee naar buiten om naar zangvogels te
kijken. Kennelijk vond ik dat als jochie wel
interessant, want ik ging steeds meer naar
vogels kijken. Van het één is het ander
gekomen.
Ik wilde eerst boswachter worden. Dat is
wat ik me als beroep voorstelde, want 'vo
gelbeschermers' zijn er niet zoveel in Ne
derland. Na de lagere school ben ik naar de
MULO gegaan. Via de middelbare land
bouwschool ben ik toen uiteindelijk op de
Bosbouwschool in Arnhem terecht geko
men Je moet namelijk ook een bepaalde
agrarische kennis hebben Het leefterrein
van vogels is in Nederland vooral agrarisch
gebied. Maar het kennen van de namen
van de vogels, dat is toch iets datje spelen
derwijs zelf moet leren Je moet daarvoor
regelmatig het veld in, met vogelboek en
verrekijker. Er zijn in Nederland zo'n twin
tigduizend vogelaars, die hebben hun ken
nis voor het belangrijkste deel opgedaan in
hun vrije tijd.
Advokaat
Ik ga, als er gelegenheid voor is, er nog
regelmatig op uit om naar vogels te kijken.
Maar wat mij zo tegenstaat is dat ik zie dat
rond mijn woonplaats Scherpenzeel, 111 de
Gelderse Vallei, het landschap hard achter
uit gaat. Ik fiets bijna elke dag een bepaalde
route met mijn hond. In de weilanden zag
ik vijftien jaar geleden nog boterbloemen.
Later waren die doodgespoten. Nog later
was de grond omgeploegd en werd er gier
op uitgegooid. De steenuil die ik er elke
dag zag zitten, verdween. Ik vind het heel
erg dat het landschap zo wordt uitgekleed.
In feite alle belangen worden onderge
schikt aan het landbouwbelang.
Als natuurbeschermingsorganisatie kun
nen wij die dingen niet echt veranderen.
Vogels en natuur beschermen is een zaak
van praten, afspraken maken en zelden
buiten vogeltjes kijken. We signaleren de
problemen en proberen dat over te bren
gen naar de politiek. Want het is natuurlijk
de overheid die de ondergang van het mi
lieu moet tegengaan En over die politiek
ben ik niet erg tevreden
„Als je als Vogelbescherming
ferm, voortdurend en tot ver
velens toe tegen een verkeerd
miliebeleid van de overheid in
wilt gaan, kun je niet afhanke
lijk zijn van subsidies"
Het is duidelijk dat er op het gebied van
milieubeleid in Den Haag vaak geen kno
pen doorgehakt durven worden. Al vijftien
jaar geleden was het zichtbaar dat het fout
ging met het milieu. De verontreiniging
van het water en de bodem werd op alle
mogelijke manieren gesignaleerd, cr was
bijvoorbeeld een glashelder rapport over
geschreven Nu pas, na vijftien jaar lijkt
daar wat aan gedaan te worden Maar nog
steeds valt het kabinet al ruziënd over
elkaar heen, omdat milieumaatregelen
geld kosten. Het is puur een centenkwestie.
Maar men kan het zich niet meer permit
teren om de maatregelen uit te stellen,
want op die manier kosten maatregelen
steeds meer geld De Gelderse Vallei en de
Brabantse Peel zijn de gebieden waar het
ammoniakprobleem het grootst is door de
Nico de Haan voor het kantoor van de Vogelbescherming in Zeist
daarmee verder dan puur de bescherming."
intensieve veehouderij. Hele bossen staan
daardoor af te sterven. Als er vijftien jaar
geleden krachtiger was ingegrepen, had dit
voor een groot deel voorkomen kunnen
worden.
De Vogelbescherming protesteert ook al
heel lang tegen de grote militaire oefenter
reinen in het Lauwersmeergebied. Dat
mislukt dan op een gegeven moment Wat
je m Nederland mist is een overheid die de
nek uit steekt en zegt 'ja, dit is een belang
rijk natuurgebied, hier moeten we maatre
gelen treffen voor bescherming'.
Bondgenoten
Belangrijke bondgenoten voor een na
tuurbeschermingsorganisatie als die van
ons zijn de media. Als je bij de politiek
weinig gehoor vindt voor bepaalde milieu
zaken, melden we die bij de kranten, radio
en televisie Als die dan de zaak opnemen,
zet dat natuurlijk behoorlijk kracht bij
Nico de Haan: Wat mij zo tegenstaat is dat vrijwel alle natuurbelangen ondergeschikt worden aan het landbouwbelang.
„De Vogelwet uit 1936 moet
ook de woongebieden van vo
gels beschermen"
Want dan is het kennelijk iets geworden
wat de gemeenschap draagt. Dan hebben
politici ook meer het idee dat ze iets moe
ten doen
Zo is er de laatste tijd veel gepubliceerd
over de internationale vogelhandel Vogels
die in Spanje worden gevangen, worden
illegaal in Nederland verhandeld Actuali
teitenrubriek Hier en Nu heeft zich daar
toen mee bemoeid Toen er een vogeltrans
port uit Spanje werd verwacht, heeft de
rubriek opnamens gemaakt van de inbe
slagneming. Naar het ministerie in Den
Haag laten wij op die manier zien dat er
maatregelen genomen moeten worden te
gen de illegale vogelhandel.
Momenteel zijn we ook bezig om een
proces voor te bereiden tegen de Roe
meense staat, in verband met ohelozing op
zee van het schip Borcea in januari vorig
jaar, waarbij tienduizenden vogels 'olie-
slachtoffer' werden. We hebben in die tijd
samen met de Waddenvereniging in Lon
den gedemonstreerd toen daar diverse ra
dio- en televisiestations aanwezig waren.
We hebben de betreffende ambtenaren en
politici met betrouwbare gegevens over de
problemen geïnformeerd. Dat alles om te
proberen een goede internationale wetge
ving te bereiken die het niet toestaat dat
schepen op zee olie en ander afval lozen,
en als dat wel gebeurt dat daar zware straf
fen op volgen. Hoewel niet al onze acties
het beoogde resultaat hebben, proberen
we wel zoveel mogelijk via publicaire druk
de publieke opinie te beïnvloeden.
Óp 8 maart geven wij een persconferen
tie over de activiteiten rond ons negentig
jarig bestaan. Het accent zal vooral komen
te liggen over de internationale aspecten
van vogelbescherming. De vereniging
werkt namelijk veel samen met buiten
landse soortgelijke verenigingen. We be
steden ongeveer tien procent van het totale
budget aan landen rond de Middellandse
Zee. 'Onze' vogels zijn hier maar een klein
deel van het jaar, soms drie maanden, de
koekoek en wielewaal zijn hier bijvoor
beeld maar heel even en zitten de rest van
het jaar elders. Het geld wordt in het bui
tenland gebruikt voor het oprichten van
organisaties voor vogelbescherming, en m
Italië bijvoorbeeld gebruikt zo'n organisa-
Wat Vogelbescherming heeft bereikt, is dat we laten zien dat vogels ook léuk zijn. We gaan
Vogelvrij
Vogelbescherming heeft laatst een aktie
gehouden voor elf soorten vogels, die on
nodig geschoten worden We hebben alle
gemeenten een brief gestuurd met de vraag
of ze de jacht op de trekvogels die geen
schade veroorzaken willen verbieden.
Ongeveer vijfentachtig gemeenten hebben
daarop positief gereageerd
De Vogelwet van 1936 houdt in dat je
niet zomaar naar buiten mag gaan en me
rels mag vangen en reigers schieten. Vogels
zijn bij de wet beschermd, op een paar
uitzonderingen na. De huismus is zo onge
veer nog de enige vogel in Nederland die
vogelvrij is verklaard. Wat wij nu willen is
dat die wet zich niet beperkt tot de be
scherming van vogels, maar zich gaat uit
strekken tot gebieden Want het is natuur
lijk minstens zo belangrijk de woongebie
den van de vogels leefbaar te houden.
Fijnproevers
Wat het huidige vogelbestand in Neder
land betreft, kun je zeggen dat de groepen
vogels die zich weten aan te passen aan het
milieu, zich goed kunnen redden De roof
vogels bijvoorbeeld waren in de zestiger
jaren bijna uitgestorven doordat ze vergif
tigd werden met stoffen die in de landbouw
gebruikt werden. Maar sinds gifstoffen en
dergelijke verboden zijn zie ik in Scher
penzeel weer buizerden, haviken en sper
wers. Maar de echte fijnproevers onder de
vogels krijgen het steeds moeilijker, door
dat er steeds minder variatie in het xriiieu is.
Het aantal tureluurs en grutto's loopt sterk
achteruit.
„De huismus is bijna de enige
vogel die vogelvrij is verklaard"
tie het geld voor het maken en verspreiden
van voorlichtings- en educatiemateriaal
Subsidietje
In Nederland zelf werken we ook heel
veel samen met andere milieuorganisaties
We overleggen regelmatig met bijvoor
beeld Natuurmonumenten, het Wereld
Natuur Fonds en Natuur en Milieu. Dat is
nodig want we moeten ons sterk maken
tegen bijvoorbeeld de veel grotere land
bouworganisaties en de politiek. Hoewel
we verschillende doelstellingen hebben,
natuurmonumenten beheert vooral terrei
nen en wij beschermen vogels, moeten de
milieuorganisaties zoveel mogelijk met be
trouwbare informatie namens de bevol
king blijven spreken Want voor ons be
staan zijn we van de bevolking, van de
leden afhankelijk. Vogelbescherming heeft
ongeveer 55 000 leden; 15.000 jeugdleden
en 40.000 volwassenen.
Onze vereniging krijgt een klein subsi
dietje van de regering, zo'n vijf procent
van het totale budget Vijfennegentig pro
cent van het budget moeten we zelf verdie
nen. via het lidmaatschap van de leden,
donaties en de verkoop van artikelen in
onze winkel. Dus wat dat betreft zijn we
een particuliere club. Dat willen we blijven
omdat het in ons werk besloten ligt dat we
dat wat de overheid besluit op milieuge
bied lang niet altijd leuk vinden; als je daar
ferm, voortdurend en tot vervelens toe
tegen tekeer wilt gaan. kun je niet afhan
kelijk zijn van overheidssubsidies
Het contact met organisaties die aan ons
tegengestelde belangen hebben, zoals
jachtverenigingen, is erg belangrijk We
zitten met de jachtorganisatie in de jacht-
raad We moeten proberen zoveel moge
lijk overeenstemming te vinden in de be
sluiten. We trachten bijvoorbeeld een goed
'ganzenopvangplan' op te stellen. Ganzen
zijn vogels die in grote getalen naar Ne
derland komen en hier en daar schade ver
oorzaken en daarom vaak een doorn in het
oog van landbouwers zijn Hoewel onze
belangen dus tegenstrijdig zijn, zijn we
overeengekomen dat er bepaalde gebieden
moeten komen waar ganzen opgevangen
worden, en dat ze in andere gebieden soms
verjaagd zullen moeten worden.
Als het écht wintert, de afgelopen maan
den is dat erg meegevallen, dan staat bij
Vogelbescherming de telefoon
roodgloeiend. Het comité wintervoedenng
wordt dan overspoeld met vragen over de
verzorging van vogels. Sommige mensen
storten dan ook geld.
De meeste mensen weten zolangzamer-
hand wel dat Vogelbescherming bestaat,
maar lang niet iedereen weet wat wij doen
Dat blijkt wel uit een telefoontje van een
man die papagaaien van ons wilde kopen,
die dacht dat wij vogels verhandelden in
plaats van beschermden. En laatst vroeg
iemand mij advies voor de koop van een
Drentse Patrijs. Dat is dus een hond; ik heb
er zelf één
