Natuur
wandeling
Op zoek naar de reuzen van Den Bramel
Igusiler krant
VORDEN
DEN BRAMEL
HET ENZERINCK
Kampeerterrein
Goldberg
STATION
KERK
RVJVJRLO
van de reuzen van Den Bramel
11. De dikke bruine beuk is geënt op 1 meter boven de grond.
De mooiste tijd van het jaar is
weer aangebroken. Deze keer
beleven we een extra lang voor
jaar. De vogels fluiten in het jon
ge groen en overal bloeien
speenkruid en bosanemomen. Er
komen weer een paar vrije dagen
in het verschiet. Wie weet blijft
er wat tijd over voor een natuur
wandeling. De vorige tocht was
een succes. Vele natuurliefheb
bers hebben de wandeling naar
Assel gemaakt en genoten van
het uitzicht vanaf de Maalberg.
Jammer dat de grenspaal slecht
te zien was vanwege de vele au
to's, die ervoor geparkeerd ston
den.
Onlangs heb ik in de omgeving
van Vorden in de Achterhoek
een landgoedje ontdekt met
enorme dikke bomen: Den Bra
mel heet het. Ik dacht meteen:
hier ga ik een verhaal van ma
ken. Mijn wandelaars moeten
die reuzen van Den Bramcl ook
zien. Vorden ligt ongeveer 10 km
voorbij Zutphen. U neemt ge
woon de snelweg naar Apel
doorn. U ziet dan vanzelf de af
slag Zutphen. Zelf rijd ik altijd
door de stad, dat is richter. Als u
voor de IJssel bij Zutphen staat,
linksaf, de oude brug over en
dan al maar rechtdoor door de
stad heen en later Vorden aan
houden. Neem, omdat het Pasen
is, eens iemand mee die geen ver
voer heeft. De tocht wordt dan
extra fijn. Goeie reis naar Vor
den: een stukje rijden en dan
lekker wandelen.
4. Het uit 1836 daterende landhuis van Het Enzerinck.
12. Het huis Den Bramellinks het prieeltje.
ie Gelderse Achterhoek is het land van kastelen en landgoederen, van lom-
|errijke bossen, van fleurige boerderijtjes met akkers en weilanden, omringd
or houtwallen. Vooral de omgeving van Vorden is rijk bedeeld met deze
[ooie gebieden, waarvan het landschap wordt bepaald door veel adellijke
zittingen. Er liggen wel acht landgoederen om Vorden die de moeite van het
ikijken waard zijn. In de paasvakantie wil ik u laten kennismaken met twee
n die Vordense buitenplaatsen, namelijk Den Bramel en Het Enzerinck.
ide landgoederen liggen ten noorden van het dorp. Vroeger vormden ze één
heel. Den Bramel is het oudst. In 1396 wordt in leenregisters al melding
imaakt van dit goed. De naam Bramel komt waarschijnlijk van 'braam'
[iilde vrucht) en 'loo' (bos). Niet direct een naam voor een sterk kasteel, maar
t is Den Bramel dan ook nooit geweest. Het huidige aanzicht van het huis
teert van 1881. Het fraaie park rondom het huis is vooral bekend om de
lusachtige bomen. Er staan een paar bruine beuken met een gigantische
ivang. Op het ernaast gelegen landgoed Het Enzerinck staan niet van die
de bomen. Toen de familie Van Lennep Het Enzerinck in 1919 kocht had de
irige eigenaar bijna het hele omringende bos gekapt om van de hoge hout-
inaï pkijzen te profiteren. Gelukkig bleef een deel van het bos naast het huis
n»» giespaard dooreen kapverbod krachtens de noodboswet van 1917. Het parkbos
ran Het Enzerinck is aangelegd in de Engelse landschapsstijl, herkenbaar aan
fc vijvers met eilandjes en een bos met kronkelpaden. Beide landgoederen
ijebbcn een rijke flora: bosanemonen, salomonszegels, lelietjes-van-dalen en
dplkruid bloeien er vroeg in het voorjaar. Het bos is dan één gedruis van
(ogelstemmen. Ik stel u voor de beide landgoederen te bezoeken vanuit het
labijgelcgen Vorden. Neem een camera mee om een foto van de reuzen van
en Bramel te maken, want zoiets zie je maar zelden. Uitdrukkelijk verzoek
n de heer Vredeveld (districtsbeheerder Natuurmonumenten) van Het
zerinck en de heer Thate van Den Bramel: hond aan de lijn!
n. Di
derop ziet u nog een boerderij
met drie van die hooibergjes aan
de Van Lennepweg.
4. Het Enzerinck
Voor u ligt het ruim 150 jaar
oude huis Het Enzerinck met
aan de rechterkant het koets
huis Sinds 1987 is Het Enze
rinck van Natuurmonumenten
Het bord had u al gezien. Het
huis, waarin een binnenhuisar
chitect woont, is niet van deze
vereniging. Ga bij het bordje
'verboden toegang' rechtsaf en
verderop voor de rhododen
drons linksaf Het pad is hier
wat onduidelijk, maar u moet
aan de rechterkant langs de vij
ver.
5. Veldwijkse Laak
Het hele vijverstelsel van Het
Enzerinck wordt gevoed door de
Veldwijkse Laak. Maar sinds
deze beek is gekanaliseerd loopt
het water sneller weg, met het
gevolg dat de vijvers 's zomers
nogal eens droog komen te
staan. Op het eilandje ziet u nog
een restant van een vroegere
pergola. Ik hoop dat u een beetje
wegwijs kunt worden op het
kaartje Een beetje de buiten-
1. Startpunt van
de wandeling
wandeling begint in Vorden,
legen tussen Zutphen en
lurlo in de Gelderse Achter-
;k. Parkeer uw auto ergens bij
|f kerk, midden in het dorp. On-
pveg naar Het Enzerinck en
:n Bramel bekijken we het
ïdschap en een paar oude
irderijen Het is niet zo'n lan-
wandeling. een kilometer of
jTrek er niettemin een uur of
fee voor uit, want er is veel te
i onderweg. Bekijk voor u
trekt de situatie op het
[artje.
Kastanjebomen
fcnaf de kerk moet u een klein
Jdje richting Zutphen en dan
Bj de dikke eik, rechtsaf, de
prg. Galleestraat in. Bekijk
rst de twee enorme kastanje
bomen. die al vele jaren het
dorpsbeeld van Vorden bepalen
Drie jaar geleden heeft het maar
een haar gescheeld of ze waren
gekapt, omdat ze niet vitaal ge
noeg meer waren en de gemeente
de 7000 gulden boomverzorging
niet voor de kastanjes over had.
Uiteindelijk heeft een handteke
ningenactie van de bevolking de
gemeente doen zwichten. Zie nu
eens hoe mooi de bomen erbij
staan.
Neem als u straks de spoorlijn
overgaat het tweede pad rechts
Overweg genaamd. Let goed op
de route op het kaartje.
3. De Zeist
U staat hier bij de mooie boerde
rij De Zeist in de landelijke om
geving van Vorden De drie
hooibergen herinneren nog aan
de tijd dat hier veel koren werd
verbouwd Straks linksaf Ver-
v
l L. -e»
met extra steuntje aan de zijtak
kant van het bos aanhouden tot
punt 7
6. Doorkijkje
Langs het pad staat een bankje
tussen een paar grillig uitziende
beuken. Kennelijk zijn ze vroe
ger geknot geweest. Ook hier
weer dat kleinschalige land
schap met een wit huisje op de
achtergrond. Achter u staat in
het bos een klein tuinhuisje dat
bekend staat als 'grootvaders-
huisje' Het staat er tenminste
op
7. Ronde vijver
U komt hier langs een ronde vij
ver De rhododendrons spiege
len zich in het donkere water
Even later komt u door een laan
met prachtige beuken. Voor het
huis moet u rechtsaf. Het pad is
hier wat onduidelijk, maar u
moet naar de oprijlaan. Zie de
route op het kaartje
8. Inrijhek
U bent hier bij het inrijhek van
Het Enzerinck Op de ene paal
staat de naam, op de andere paal
het wapen van het landgoed. U
moet linksaf, een eindje over de
verharde weg en dan het eerste
pad rechts. U bent nu op Den
Bramel. Ga bij het bordje 'privé'
rechtsaf. Het huis bekijken we
straks. We gaan eerst een ronde
over het landgoed maken. Ook
hier weer de buitenkant van het
bos aanhouden.
9. Bankje
U bent hier bij een vijver. Ga
even op dat bankje zitten. Als
het tenminste droog is. Voor u
staan, aan de rand van de vijver,
een stuk of vier populieren.
Achter u staat een dikke linde
Overal groeien hier bosanemo
nen. Luister even naar de zang
van de vogels: vink, roodborstje
en winterkoninkje. Als u weer
verder gaat passeert u een oude
plataan en een treurbeuk bij het
bruggetje.
10. Tak met steun
Let op de beuk langs het pad. U
komt er bijna onderdoor. Een
dikke zijtak heeft een steuntje
gekregen. Dergelijke vergroei
ingen zie je bij beuken wel meer
11. De reuzen van
Den Bramel
U zult inmiddels wel hebben be
grepen waarom ik zo verrukt
was van dit landgoed. Bekijk
achtereenvolgens de dikke beu
ken, de kastanje en de linde met
de afhangende takken op uw ge
mak. De uiteinden van de tak
ken van de linde zijn gaan wor
telen en dat zijn ook weer bomen
geworden. Bij de knobbelige
plataan kunt u even rechtdoor
gaan om het huis van opzij te
bekijken.
12. Den Bramel
Het huidige aanzicht van het
huis dateert uit 1881 Het trap
gevelhuisje achter het huis is
veel ouder. Let ook op het fraaie
prieeltje links. Denk er wel om.
u mag het voorplein niet betre
den Rechts is het koetshuis in de
schaduw van een dikke bruine
beuk U moet nu verder over de
oprijlaan met aan weerszijden
prachtige eiken Rechts, aan de
overkant van de weide, ziet u de
reuzen van Den Bramel weer
13. Bruine beuken
Voorbij de slagboom komen we
bij de fraaie bruine beuken langs
de oprijlaan. Vooral als straks in
mei de zon door het jonge rode
blad schijnt is dat een mooi ge
zicht U komt nu op de verharde
weg uit Loop tegen het verkeer
in richting Vorden. Iets verderop
is een trottoir Dat gaat beter
Het torentje komt spoedig in
zicht. De wandeling zit er op. Ik
weet zeker dat u de reuzen van
Den Bramel nooit meer zult ver
geten
TEKST EN FOTO'S
GERRIT DE GRAAFF
1. Dorpskern van Vorden met de kastanjebomen.
3 Weg langs boerderij De Zeist.
6. Bankje tussen beuken die vroeger geknot zijn
11. Knobbelige plataan en linde met afleggers.
WOENSDAG 5 APRIL 1989
