xpositie over schrijfster inderboeken in Boekenmolen Dat doe je op zondag niet eden Lisiduna doen het goed in solistenwedstrijd Training voor vrouwen en mannen vanaf 50 jaar iBugder kwiiF Ouderen blijven langer zelfstandig Eén zwaar- en twee lichtgewonden Mienke van Hichtum honderd jaar dood Opkomen voor jezelf Verkoop handwerk Vrouw omver gereden Auto over de kop na inhalen Ongewone situatie MIELE KEUKENS, VOLMAAKT IN DESIGN EN KWALITEIT Miele-Keuken-Centrum Huizenga wc WOENSDAG 19 APRIL 1989 SDEN- De meeste volwassenen hebben het boek 'fllke's tal' gelezen, of 'Schimmels voor de koets' of 'Jelle van -froukes'. Tegenwoordig lezen de kinderen andere boe- Wanneer ze 'flfke's tiental' lezen is het dikwijls uit nieuws- righeid naar een boek waar veel ouders dierbare herinne gen aan hebben. De boeken vol lijdzaam gedragen armoede, rgen- en hartelijkheid spreken misschien nog aan door de haalde emoties, de situaties zijn vergelijkbaar met beschrij- gen van vreemde volkeren. door Marianne de Valck gelegenheid van de Natio- Bibliotheekdag op 22 apnl en iwege het feit dat de schrijfster van genoemde boeken, Nienke Hichtum, honderd jaar geleden irleed, is in de bibliotheek de jkenmolen, in Leusden-Zuid een iine tentoonstelling over haar in- icht. Interessant voor volwasse nen die bij de uitgestalde boeken icht onbekende titels en be id sentiment zullen zien. Interes- it voor kinderen, want Nienke Hichtum heeft als eerste m Ne- rland aandacht gevraagd voor ede kinderboeken. Haar boe ken waren de eerste kinderboeken die niet m de eerste plaats bele rend, zoet of gelovig waren. Ze wist niet alleen wat kinderen leuk en goed vinden om te lezen, ze wist ook hoe en waarom je kinderen goede kinderboeken moest geven. Veel van haar ideeèn gelden nog altijd. In Leusden-centrum deze week aandacht voor Sjoerd Kuyper, een jonge Nederlandse kinderboek schrijver. In Leusden-Zuid, deze week aandacht voor Nienke van Hichtum, een van de meest baan brekende kinderboeken schrijf sters van ons land. Begin en eind bij elkaar in de buurt. De kleine ten toonstelling m Leusden-Zuid toont vooral de verschillende versies van de boeken van Nienke van Hich tum, aangevuld met krantenartiken en bibliografische gegevens van de schrijfster. Nienke van Hichtum werd op 13 februari 1860 geboren in Friesland, in het dorpje Nes als Sjouke Bokma de Boer. Haar vader was predikant, In 1888 trouwde ze met een jonge advocaat: Pieter Jel le Troelstra. Thuis hadden ze altijd dienst meisjes. Een van hen vertelde veel en graag over thuis. Mevrouw Troelstra leerde de ouders van het meisje kennen en was zeer onder de indruk van hoe zij ondanks de armoede gelukkig konden zijn. Pieter Jelle Troelstra werd socialist en stopte met zijn advocatenprak tijk. Hij probeerde mensen te win nen voor het socialisme, vocht voor de rechten van knechten en arbei ders en was politiek actief. Dat werd hem door veel mensen niet in dank afgenomen. Stenen vlogen door zijn ruiten en gezinsleden werden bedreigd. Mevrouw Troel stra, opgegroeid in een rustig, re delijk welgesteld gezin, kon de spanningen niet goed aan. Zij kreeg begin 1900. ongeveer veer tig jaar oud, een hartaanval en moest jaren lang opgenomen wor den om te herstellen. Tijdens die herstelperiode schreef ze de verhalen die ze ooit van haar dienstmeisje had gehoord op. Haar eerste boek 'Afkes tiental' verscheen m 1905 onder de naam Nienke van Hichtum. Nienke omdat ze twee vrouwen had gekend die Nynke heetten en waarvoor ze veel bewondering had. Van Es omdat dat een lief dorpje is in de buurt van Leeuwarden. VERHALEN Na 'Afkes tiental' volgden veie andere boeken. Allemaal verhalen gebaseerd op wat andere mensen haar vertelden. Nienke van Hich tum had niet in de eerste plaats fantasie, ze was in de eerste plaats een goede vertelster. In bijna alle boeken spelen arme maar aardige, soms een beetje ontdeugende, kin deren de hoofdrol. Kinderen die hun lieve moeder altijd op de een of andere manier willen helpen. De kinderen heten Douwe, Jelle of Bouwe, typisch Friese namen, maar als het boek m Afnka speelt, heten ze Oembila, Oehoehoe of Noem- boela. Eigelijk zijn het precies zul ke kinderen als de Friese boeren jongens en meisjes uit haar andere boeken. Op de omslag van een boekje dat zich m Afrika afspeelt, zit Oembila vrolijk op een Friese koe voor zijn negerhutje. Veel mensen herinneren zich de boeken van Nienke van Hichtum vooral doordat ze er zo lekker bij konden huilen. Naast de kinder boeken verzamelde en vertaalde Nienke van Hichtum sprookjes en sagen. Bovendien vertaalde ze bij voorbeeld Winnie de Poeh in het Nederlands. Voor haar tijd was Nienke van Hichtum een hele mo derne vrouw die veel dingen deed die toen niet gebruikelijk waren. Na twintig jaar getrouwd te zijn ge weest, scheidde ze van Pieter Jelle Troelstra. Wat in die tijd betekende dat ze in haar eentje voor haarzelf en haar kinderen moest zorgen. Dat deed ze door boeken te schrij ven. Kinderboeken werden in die tijd meestal geschreven door vol wassenen die kmderen wilden le ren hoe het moest, zonder enig idee te hebben wat kinderen daar van vonden. Nienke van Hichtum was een van de eerste schrijfsters die vond dat een kinderboek vooral leuk en leesbaar moest zijn. Ze wilden niet in de eerste plaats vertellen hoe het moest maar hoe het ook kon, zowel in een herkenbare omgeving als in verre landen. Doorgeven van sprookjes en sagen hoorden daar bij. Ze vond dat kinderboeken goedkoop moesten zijn, zodat veel kinderen boeken konden kopen of krijgen. Ze pleitte voor de verkoop van kinderboeken in speciale kin derboekenwinkels waar mensen werkten die kmderen informatie konden geven. Pas sinds een jaar of tien zijn in Nederland kinderboe kenwinkels. Helaas niet hier m de buurt. Nienke van Hichtum vond ook, en dat was meuw in die tijd, dat bibliotheken veel kinderboe ken moesten hebben om aan kin deren te kunnen uitlenen. Boven dien moest op school niet alleen geleerd worden hoe je moest le zen, maar ook wat je het beste kon lezen. Nienke van Hichtum was te gen 'prikkellectuur'. Daarmee bedoelde ze boeken waarin ieder een, iedereen doodschiet, veel slechterikken rondlopen of bewo ners uit vreemde landen die de meest ongelofelijke wreedheden uithaalden, en sex natuurlijk, al noemde men dat toen wellust. Zij vond dat een boek dat goed voor kmderen was, vanzelf ook een goed boek voor grote mensen was. Ze was tegen een strenge schei ding tussen grote mensen- en kin derboeken. Ze vond dat een goed boek prettig voor te lezen was, al Portret van de schrijfster Nienke van Hichtum. Tot 29 april is er over haar en haar werk een tentoonstelling in de bibliotheek De Boekenmolen in Leusden-Zuid. tijd goed afliep en vooral emoties moest vertalen. Wie deze meningen vergelijkt met de ideeën die Sjoerd Kuyper heeft, over het schrijven van goede kin- Horl-x-ioVen, Zal e^*1 nuoroon. komsten ontdekken. De boeken van beide auteurs lijken onverge lijkbaar en in mets met elkaar over een te komen. Of het moet de tijd geest zijn. De tentoonstelling,in biblio theek de Boekenmolen in Leus- den-Zuid gewijdt aan Nienke van Hichtum, duurt tot 29 april. LEUSDEN-DRIEBERGEN - In de komende maanden or ganiseert het bekende in stituut Kerk en Wereld weer een aantal trainingen en weekeinden voor ouderen. Van maandag 22 mei tot en met woensdag 24 mei is er een driedaagse training voor mensen vanaf 50-55 jaar, die willen leren om beter voor hun mening en hun gevoe lens uit te komen. Soms houdt men zijn of haar mond omwille van de 'lieve vrede' en denkt men: "Ach, die is niet wijzer". Soms is dat uitstekend, maar vaak blijft men zitten met een vervelend gevoel, vooral als 'die' ie mand is, die je na aan het hart ligt. Dan zou je toch wel graag anders willen. Maar hoe pak je dat aan? In een groep merk je dat an deren veel gemakkelijker praten. Hoe bereik je dat je je eigen gedachten en ideeën wat gemakkelijker onder woorden kunt en durft te brengen? Soms krijg je het ge voel dat een ander niet naar jou luistert. Anderen nemen je niet serieus. Moet je je dan maar schikken? Kan je ervoor zorgen dat men wel naar jou luistert? Als je het moeilijk vindt om over je gevoelens te praten hoewel je daar toch wel be hoefte aan hebt, hoe kun je dan toch aandacht vragen voor wat er in je leeft? Hoe kun je bewerkstelligen dat een advies, dat jij goed bedoelt, niet genegeerd wordt? COMMUNICATIE In deze dnedaagse training wordt ingegaan op bovenge noemde vragen en wensen. Via onder andere oefeningen en experimentjes wordt on derzocht hoe men op een be vredigende maruer wensen, gevoelens, kritiek en menin gen onder woorden kan bren gen. Gezonde communicatie kan men dat noemen. Aan de orde komen onderworpen als: het bespreken van een meningsverschil zonder dat de relatie met een ander er onder te lijden heeft; het aan geven van je grenzen en ook 'nee' durven zeggen tegen een onterecht beroep dat een ander op je doet; het ver sterken van de durf en in breng in gesprekken; het ge ven en ontvangen van posi tieve en negatieve kritiek enz. Om deze dagen niet te zwaar te maken is er voldoende tijd voor ontspanning, voor wan delen (in een bosrijke omge ving). Gezelligheid wordt niet vergeten. KOSTEN Deze training wordt georgani seerd door MOS, Mens Ont wikkeling Samenleving, een sectie van instituut Kerk en Wereld. De training staat open voor iedereen, onge acht maatschappelijke, poli tieke of religieuze achter grond. Aanmelding kan schriftelijk gebeuren: MOS, Postbus 19, 3970 AA Drieber- gen-Rijsenburg. Ook kan men zich telefonisch opgeven: 03438 - 12241; vragen naar Anzella van der Burg, van de MOS. De cursus begint maandag 22 mei om 10.00 uur en wordt af gesloten woensdag 24 mei om 16.30 uur. Inclusief volle dig en goed verzorgd pen sion kunnen deelnemers kie zen uit een tarief van 184, of 144,- per persoon. Keuze is afhankelijk van inko men, maar hoeft niet te wor den verantwoord. Sinds een paar weken heeft een overbuurvrouw op zondag de was aan de straatkant bui ten hangen. Mijn spontaan op komende reactie was: Moet dat nou? Dat doe je toch niet op zondag!" Ik realiseer me, dat ik het wat vervelend vind, wanneer men op zondag bepaalde werkzaamheden verricht, of als men sommige dingen zicht baar voor anderen doet. Ken nelijk is dat er vroeger zo inge heid, zo in geprent dat het moeilijk verdwijnt. In gesprek ken heb ik gemerkt, dat veel ouderen dat hebben: bepaalde gewoontes en opvattingen blij ven in je gevoel doorwerken en kunnen heel lang een rol bhjven spelen. Zondag was een rustdag. Dan werkte je niet. Voor som migen wil dat zeggen, dat je geen auto rijdt en ik herinner me dat wij zondags beter met op de fiets door een buurtdorp konden rijden, want dan liep je de kans dat bepaalde kerk gangers daar je van je fiets af zouden trekken. Dat maakte het wel extra spannend om daar toch te gaan fietsen! Er staat me trouwens bij, dat het vroeger officieel verboden was om op zondag de was zichtbaar buiten te hangen. De veldwachter werd er dan op afgestuurd. Nu denk ik: nou ja als ze zo nodig op zondag wil len wassen dan gaan ze hun gang maar. Er zijn een aantal werkzaam heden die vroeger nooit ge daan werden op zondag. Zo kwam in de tuin werken prak tisch niet voor: er waren wei nig tuinen en als men wel ruimte voor of achter het huis had dan was dat meestal een grasveld (voor het bleken van de was) met een rand gouds bloemen en vergeet-mij- nietjes. De zondag was de dag voor familiebezoek: dan kwa men alle ooms en tantes, na de hoogmis of andere kerkdienst, bij opoe op de koffie. Daar werden de familie- en andere meuwtjes uitgewisseld. En als het mooi weer was ging men wandelend bekijken hoe het gewas er bijstond of werd (in mijn geboorteplaats) opoe op een stoel in een schuitje gezet en bekeek men zo hoe de kool en de aardappelen op de ak kers groeiden. Wassen deed je op maan dag. De tafels en stoelen in smeren met boenwas en uit wrijven gebeurde op vrijdag. De zondag was heilig. Dan deed je alleen dingen die met al te veel inspanning vergden. Daar werd wel verschillend over geoordeeld. Roomsen hadden de naam dat ze daarm nogal makkelijk waren en Protestanten vonden veel meer dingen met passend op zondag. En de opvattingen die je als kind meekrijgt blijven lang doorwerken. Zo zal ik niet zo gauw een oude corduroybroek en een slobbertrui op zondag aan doen. Ergens zit toch nog bij mij het idee, dat je er op zon dag wat verzorgder hoort uit te zien. Hoewel die vroegere zon dagse, knellende schoenen (je moest er lang mee doen) in plaats van lekkere warme klompen herinner ik me nog goed. Als mensen zo graag of zo nodig op zondag willen was sen of andere werkzaamheden willen doen, dan gaan ze hun gang maar Al ben ik wel blij, dat ik door de dichter worden de begroeiing binnenkort het zondagse wasgoed van een achterbuurvrouw door een steeds dichter wordende be groeiing met meer hoef te zien. Wat de reclame op radio en televisie betreft: daar geldt nog steeds: „dat doet men met op zondag". VUTter LEUSDEN/DEN HAAG - Ouderen blijven langer zelf standig wonen, dat wil zeg gen buiten de verzorgings- en verpleeghuizen. Een be langrijke oorzaak is een ver schuiving van het moment van opname in een dergelij ke intramurale instelling naar een later tijdstip. De validiteitsproblemen van de bewoners zijn groter dan vroeger. De instellingen tel len steeds mindere jongere ouderen. Dit blijkt uit een onderzoek door de Stuurgroep Toekom stenscenario's Gezondheids zorg (STG) naar de vergnj- zmgsproblematiek in de toe komst. De vermindering van het ge bruik, dat ouderen van verzor gingshuizen en verpleeghui zen maken, gaat niet gepaard met een toegenomen gebruik van de voorzieningen die wor den samengevat als „thuishulp en thuiszorg". Het percentage 65-plussers dat gebruik maakt van de ge zinsverzorging is constant ge bleven. Het percentage 65- plussers met wijkverpleging is de laatste jaren iets afgeno men, maar per cliënt wordt in tensiever zorg verleend. Het percentage 65-plussers in be handeling bij de ambulante geestelijke gezondheidszorg, de RIAGG, is licht gestegen. Op grond van deze bevindin gen wordt door de Stuurgroep geconcludeerd dat een ver sterking van deze drie vormen van extramurale hulpverlening aan ouderen wenseliik is. De vraag blijft, hoe lang de capaciteit van verpleeghuizen, verzorgingshuizen en thuis zorg voldoende is om de sterk groeiende groep ouderen bo ven de 75 jaar goede zorg te bieden. Nu al heeft men meer personeel nodig dan is toege staan. POSITIEF De specifieke behande lingsmogelijkheden voor ziekten die veel bij ouderen voorkomen, zijn de laatste ja ren verruimd. Dat heeft een positief effect gehad op de zelfredzaamheid van ouderen. Het gaat vooral om operaties aan ogen, aan het hart en aan het kniegewricht. Volgens de gegevens van ziekenhuizen blijkt het aantal ouderen, dat een dergelijke ingreep onder gaat, spectaculair te stijgen. De STG heeft wel moeten constateren, dat er de laatste jaren een stijging is opgetre den m het aantal ziekenhuisop namen van ouderen wegens een val. Een van de grootste oorzaken hiervoor ligt in de vaak slecht onderhouden trot toirs en straten. Op basis van dit onderzoek, van gewijzigde bevolkings prognoses. het beschikbaar komen van nieuwe voorzienin gen en de uitvoering van het plan Dekker, gaat de Stuur groep Toekomstscenario's Gezondheidszorg dit jaar een verbeterde versie verzorgen van het rapport „Ouder wor den in de Toekomst". Of aan deze nieuwe inzichten ook de bijbehorende personele en fi nanciële consequenties wor den verbonden is nog een grote vraag. ÏSDEN - De opleidingen van Nkvereniging Lisiduna be- •fnen vruchten af te werpen, inuari van dit jaar wisten r- Jf leden van de vereniging Jdiploma Harmonie en Fanfare re categoriën A en B te beha lf Afgelopen zaterdag wonnen Wieden van Lisiduna prijzen bij F tiende solistenwedstrijd van Samenwerkingsverband mu- ^Kverenigingen Oost Utrecht- perse Vallei (OUGV). De wed- M, waarvan de organisatie in phn wai van de Koninklijke Harmonie Doorn. De deelnemers van Lisiduna kwamen in vier di visies uit. Twee in de derde afde ling, vier in de tweede, drie in de eerste en twee in de ere-afdeling. Gerrit van de Berkt en Kees Vaarkamp behaalden het hoogste aantal punten (53) in de eerste divi sie en konden de beker mee naar huis nemen. Het maximale aantal dat gehaald kan worden is 60. Het instrument waarmee zij de beker wonnen was de kleine trom. Kees Vaarkamp haalde op hetzelfde in strument ook nog het hoogste aan tal punten (52) in de eredivisie. Ben Vollaaard deed voor het eerst mee. Hij haalde in de derde divisie op dwarsfluit 42 punten. De overige uitslagen zijn: Annalies van Heusden 3 de divisie dwarsfluit 39 punten Sandra Deenik 3de divisie klarinet 39 punten Annelies van Heusden 2 de divisie dwarsfluirt 48 punten Evert van de Berkt 2 de divisie bariton saxofoon 43 punten Johan Spronk 2 de divisie bas 43 punten en 46 punten Harrie Vollaard 1 ste divisie hoorn 43 punten Monique Schouren 1 ste divisie ba nton 45 punten Cees Coenen 1 ste divisie bariton 45 punten Wilfned van Winden eredivisie concert trom 51 punten. LEUSDEN - In het verzorgingste huis 't Hamersveld is op dinsdag 25 april een handwerk-verkoop van zelfgemaakte kaarten, schilderij tjes, poppen, schorten, sokken, kindertruitjes enzovoort. De ver koop is van 10.00 ur tot 12.30 uur. LEUSDEN - Eén zwaar- en twee lichtgewonden was het resultaat van een onverhoedse inhaalma- noevre van een tot nu toe onbe kende automobilist. Donderdag avond omstreeks 20.45 uur reed de 23-jarige I.G uit Utrecht de oprit van de A28 bij Alberts Cor ner op. G. reed op de linkerrij strook. Achter hem reed een wit te stationscar. De bestuurder van deze auto passeerde G. aan de rechterkant. Deze schrok, begon te slingeren en sloeg over de kop. De auto van G. kwam in de berm terecht. Hij werd daarbij zwaargewond. De an dere twee inzittenden, I.G. uit Utrecht en I.B. uit Hengelo werden hierbij lichtgewond. De veroorza ker van het ongeluk is doorgere den. De gewonden zijn overge bracht naar het ziekenhuis De Liohtenberg. ACHTERVELD - Op de kruising van de Hessenweg en de Juliana- weg werd woensdag mevrouw J.M.R uit Achterveld omver gere den door een te hard rijdende auto mobilist. Hij kwam tegen een ver keersbord aan, stapte uit, maar reed direct weer weg. de vrouw wist het kenteken te noteren. Te gen de man wordt proces-verbaal opgemaakt. Maandag vielen er lichte regendruppels in Leusden. Die kwamen uit het verve lende front van de vorige week, dat nu als koufront naar het zuiden werd ge schoven. In dat front viel de regen afgelopen vrijdag met bakken uit de lucht. Er werd bij ons maar liefst 24 mm af getapt. Volgens de gegevens stond de Hamersveldseweg blank. Daarbij werd ook on weer waargenomen. De zuid waartse verplaatsing was het gevolg van een in kracht toenemende noordoostelijke stroming. Deze werd opge wekt door een depressie bo ven Duitsland. De lucht erachter was af komstig uit Scandinavië en belangrijk kouder. Het front gaf in onze provincie in de nacht en vroege ochtend aanleiding tot enige regen. Ln Leusden viel 0.4 mm, evenals in Terschuur. In de loop van de ochtend klaarde het van het noordoosten uit geleide lijk op en in de middag scheen de zon in de hele pro vincie. Ondanks de aanwe zigheid van onze krachtbron liep de temperatuur niet hoog op. Het werd gemiddeld slechts 12 graden. We zijn in een ongewone weersituatie verzeild geraakt. Normaal liggen er depres sies op de oceaan en deze trekken met de heersende west-oost stroming naar het vasteland van Europa. Ze be zorgen ons regenachtige da gen en soms veel wind. Op dit moment liggen er ook de pressies op de oceaan, maar ze kunnen niet richting West Europa. Door een hogedruk- barriere van Scandinavië tot Spanje is die route geblok keerd. Boven onze hoofden ligt op 5 km hoogte echter een groot depressie gebied. Dit is op de weerkaarten als een soort cirkel afgebeeld. De stroming in een lagedruk gebied gaat tegen de wijzers van de klok. Er zijn ook de pressies op het vasteland van Europa. Zij worden in de beschreven circulatie opge nomen en trekken over Duitsland richting Oostzee. Vervolgens trekken ze in de cirkel weer naar het westen en dringen vanuit het noord oosten ons land binnen. Deze situaties kunnen het weerbeeld zeer grillig ma ken. Vandaag hebben we met een dergelijke depressie te maken. Vooral in de boven lucht wordt koude lucht uit Scandinavië aangevoerd. Vanuit het noorden neemt de bewolking toe en kunnen er buien vallen. Een analyse van de weerkaarten op wat langere termijn geeft weinig hoop op een snelle wijziging met meer lenteachtige tem peraturen. Tussen hogedruk vanuit Groenland richting Ierland en lage druk boven het Conti nent blijft een noordelijke stroming aktief. De tempera tuur kan in dergelijke situa ties geen lente-injecties krij gen. Daarvoor is nu eenmaal in deze tijd een zuidelijke tot oostelijke stroming noodza kelijk. Vanochtend zag het er naar uit dat het naar het weekeinde toe iets zachter wordt. Op 19 april 1969 was het nog beroerder. Er viel toen sneeuw en de tempera tuur daalde nog tot een aan tal graden beneden het vries punt. (advert< Zeist: Montaubanstraat 241. Tel.03404-15750

Historische kranten - Archief Eemland

Leusder Krant | 1989 | | pagina 11